کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین
| شبیه سازی انسان در آیینه فقه | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | سیدمحسن مرتضوی |
| موضوع | فقه پزشکی |
| سبک | گزارشی- تحلیلی، فقه استدلالی |
| زبان | فارسی |
| تعداد صفحات | ۲۳۰ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۵ش |
| نوبت چاپ | اول |
- چکیده
شبیه سازی انسان در آیینه فقه
معرفی و گزارش ساختار کتاب
کتاب «شبیه‌سازی انسان در آیینه فقه» اثری به زبان فارسی است که توسط سید محسن مرتضوی در سال ۱۳۹۵ شمسی از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در قم منتشر شده است. این کتاب به بررسی موضوع شبیه‌سازی انسان و حیوان از منظر فقهی می‌پردازد و شامل چهار بخش و ده فصل است.
مرتضوی در فصل اول بخش اول، به تعریف مفاهیم (ص۱۷)، روش‌های تولید (ص۲۱)، فواید (ص۲۲) و زیان‌های شبیه‌سازی انسان (ص۲۴) می‌پردازد. در فصل دوم همین بخش، دلایل و احکام شبیه‌سازی انسان (ص۳۱) و دیدگاه‌های فقها در این زمینه بررسی می‌شود (ص۶۷). همچنین، احکام وضعی و تکلیفی مرتبط با شبیه‌سازی انسان مانند نسب و هویت (ص۷۲)، دین (ص۸۶)، نفقه (ص۹۴)، خرید و فروش سلول‌ها (ص۹۵) و نظرات فقها درباره نسب فرزند شبیه‌سازی‌شده (ص۸۵) مطرح شده است.
در بخش دوم، مباحث مربوط به احکام تکلیفی (ص۱۰۹) و احکام وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن انسان، از جمله طهارت، نجاست (ص۱۱۷) و مالکیت عضو شبیه‌سازی‌شده (ص۱۱۹) بررسی می‌شود. بخش سوم به موضوع همزادسازی (ص۱۲۵-۱۲۸) اختصاص دارد و در آن احکام تکلیفی (ص۱۳۱) و وضعی (ص۱۴۳) این فرآیند مورد بحث قرار می‌گیرد. در نهایت، نویسنده در بخش چهارم به شبیه‌سازی حیوانات پرداخته (ص۱۷۷) و احکام تکلیفی (ص۱۸۳) و وضعی آن (ص۱۹۵) را بررسی می‌کند.
احکام تکلیفی شبیه سازی انسان
مولف درباره شبیه‌سازی انسان دو دیدگاه را مطرح می‌کند: عده‌ای آن را حرام می‌دانند و برخی از فقها به جواز آن قائل هستند. (ص۳۲) او هفت دلیل برای حرمت شبیه‌سازی ذکر می‌کند، از جمله اینکه شبیه‌سازی نوعی تشبه به خالق است (ص۳۲)، مصداق تغییر در خلقت الهی محسوب می‌شود (ص۳۳)، تمایز و تفاوت بین انسان‌ها را از میان برمی‌دارد (ص۳۸)، قانون طبیعی فرزندآوری از طریق ترکیب سلول‌های جنسی زن و مرد را نقض می‌کند (ص۴۲) و نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده را از بین می‌برد (ص۴۹).
نویسنده تأکید می‌کند که از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده از مهم‌ترین دلایل مخالفان شبیه‌سازی است. به باور این افراد، شریعت برای حفظ نسب اهمیت ویژه‌ای قائل است، اما شبیه‌سازی این اصل را نقض کرده و انسان‌هایی را به وجود می‌آورد که هیچ ارتباطی با والدین خود ندارند (ص۴۹). این گروه به احادیثی همچون وجوب نگه داشتن عده زنان برای جلوگیری از مخلوط شدن نطفه‌ها (ص۵۰) و روایات حرمت زنا برای حفظ نسب و هویت فرزندان (ص۵۱) استناد می‌کنند. برخی از فقهای شیعه مانند جواد تبریزی و ناصر مکارم شیرازی (ص۵۵) و اکثر علمای اهل سنت (ص۵۴ و ۵۷-۵۹) با استناد به این دلیل، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند. مرتضوی همه هفت دلیل حرمت شبیه‌سازی انسان را رد می کند (ص۵۶).
نگارنده بعد از ذکر دلایل حرمت و رد کردن همه آنها می‌گوید، برخی از فقها با عناوین ثانویه همچون اختلال در نظام اجتماعی به خاطر شباهت زیاد فرزند شبیه سازی شده با صاحب سلول غیر جنسی (مرد یا زن) و بروز مشکلات زیاد در ازدواج، خرید و فروش، قضاوت و ... آن را حرام می‌دانند (ص۵۹)؛ زیرا معتقدند این شباهت زیاد موجب می‌شود مثلا افراد محرم انسان با فرد شبیه شازی شده، مشتبه می‌شوند و یا در خرید و فروش، مشتری یا فروشنده از فرد شبیه سازی شده، معلوم نمی‌شود. (ص۶۰) همچنین شبیه سازی موجب از بین رفتن ازدواح و تشکیل خانواده می‌شود؛ زیرا انسان‌ها بدون ازدواج، فرزند دار می‌شوند. (ص۶۴) از دیگر مفاسد شبیه سازی این است که باعث پیری زود رس و بیماری های ژنتیکی می شود. (ص65-65) از سوی دیگر، شبیه سازی انسان در برخی موارد با کارهای حرامی مانند لمس و نگاه به بدن نامحرم همراه است (ص66)