کاربر:Reyhani/صفحه تمرین۳
مالکیت خمس ....
وجوب اعطا(مالکیت)
به موجب آیات و روایات پرداخت خمس مالی که از راه کسب بدست آمده و زائد بر مخارج سالیانه باشد واجب است.
سهام و مصارف
بنابر آیه 41 سوره انفال و تفسیر آن، خمس به شش گروه اختصاص یافته است: خدای تعالی، پیامبر اسلام، امام معصوم، و سادات نیازمند مومن که سه گروه فقرا، ایتام و در راه ماندگان را در برمی‌گیرد. با این وجود از آنجا که علاوه بر سهم امام، سهم خدا و رسول نیز در اختیار امام است می‌توان گفت در مجموع خمس به دو قسمت کلی سهم امام و سهم سادات تقسیم می‌گردد.
عصر حضور
مالکیت خمس در زمان حضور به امام معصوم تعلق دارد اما در مورد مالکیت آن در زمان غیبت اتفاق نظر وجود ندارد و این مساله مورد بحث و اختلاف فقها و صاحبنظران است. اختلاف نظر فقها از آن سو است که در خصوص این مساله دلیل صریح و روشنی در آیات و روایات ذکر نگردیده و اجماع فقها نیز در مورد آن وجود ندارد.
عصر غیبت
اقوال در سهم امام
- اعطای سهم سادات به مستحقین آن(محقق بحرانی) و حلیت سهم امام برای شیعیان که از سوی برخی اخباریان مانند شیخ یوسف بحرانی و شیخ حر عاملی مطرح گردیده است. حدائق/ج12/ 448 و وسائل/ ج 9 /ص 543 (برخی حلیت سهم امام مطلقا قائلند راجع فیض و عاملی)
- حفظ سهم امام و وصیت نسبت به آن نسل به نسل تا آنکه در زمان ظهور بدست امام برسد. شیخ طوسی، شیخ مفید و ابن ادریس این قول را پذیرفته اند. (النهایه/ج1/ ص201) ویا دفن آن تا وقت ظهور ظاهر شود باذن الله بر امام. (المقنعة، للشيخ المفيد، ص285) (السرائر الحاوي لتحرير الفتاوى، ابن ادریس حلی، ج1 ص: 499.)
- تکمیل سهم سادات با سهم امام و اعطای آن به سادات. شیخ یوسف بحرانی این قول را موافق احتیاط دانسته(همان) و محقق حلی قائل به آن است. شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، نجم الدین محقق حلی، ج1 ص: 167.
- صدقه به مومنان فقیر. در وسائل روایاتی مبنی بر آن نقل شده ست. وسائل الشيعة، شیخ حر عاملی، ج14، ص: 583.
- صدقه به عنوان مجهول المالک. صاحب جواهر این قول را پذیرفته است. (جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، شیخ محمد حسن نجفی، ج16 ص: 177.)
- صرف در جهات مرضی امام مانند مصالح عامه و امور دینی و مخارج حوزه ها. آقای خویی (موسوعة الإمام الخوئي، ج25، ص: 330)
خلاصه اقوال و... آیت الله خویی از فقهای معاصر پس از ذکر دو قول به عنوان اقوال قابل طرح در این مساله و بیان اشکال مجهول المالک، قول فوق را پذیرفته است.
- اعطا به ولی فقیه . امام
- صرف با اذن مرجع تقلید از باب احتیاط. برخی مانند سید احمد خوانساری و ...
سهم سادات(اصناف ثلاثه) به آنها اعطا می شود اما احتیاط مستحب آن است که اذن فقیه نیز باشد. امام و آقای حکیم اذن فقیه را لازم می دانند. تحرير الوسيلة، امام خمینی، ج1، ص: 366. / حاشیه عروه ج4، ص: 309، حاشیه شماره 2.
خمس و حکومت
اشاره به استدلال امام در بیع که مقدار بسیار کمتر از خمس بازار کفایت سادات را می دهد.
خمس و مالیات
مثال زکات حاکم بر غیر موارد نه گانه
کتاب‌ها
- تبیین مفهوم مرز و جایگاه آن در فقه سیاسی اسلام، محمدحسن احمدی، تهران، نشر مرزبانان، ۱۳۹۸ش. فهرست مطالب کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- تبیین دلالت‌های فقهی مفهوم مرز در حکمرانی فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران، سید امیررضا برقعی، فصلنامه علوم انسانی اسلامی صدرا، شماره ۴۰، ۱۴۰۱ش.
- بررسی و تبیین ادله مشروعیت مرزهای ملی و جغرافیایی، عباسعلی مشکانی و ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه مطالعات فقه سیاست، شماره ۱، دوره ۱، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
- قاعده‌انگاری حفظ ثغور مسلمانان در حکومت اسلامی، طاها زرگریان، احسان شهسوار، سید ابوالقاسم حسینی زیدی، فصلنامه حکومت اسلامی، دوره ۲۶، شماره ۲، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
- جایگاه مرز و مرزداری در عصر انقلاب اسلامی از منظر فقه، عباس متقیان، همایش بازخوانی آثار علمی و فرهنگی انقلاب اسلامی ایران، دوره ۱، ۱۳۹۷ش.
- وحدت یا تعدد حکومت در نظریه ولایت فقیه، حامد کرمی و محمد علی حیدری، دوفصلنامه فقه حکومتی، دوره ۱، شماره ۲، ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید
- مبانی فقهی مرزبانی ایران، مجتبی شیرعلی‌زاده، منتشر شده در همایش ملی مرزنشینی توسعه پایدار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری، ۱۳۹۳ش. چکیده مقاله
- مرزبانی از منظر فقه و حقوق اسلامی، نادر مختاری و ابراهیم علی عسگری، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش‌ها و رهیافت‌ها، ۱۳۹۱ش. مقاله را اینجا ببینید
- مبانی فقهی مرزبانی در مسئولیت پلیس مرزبانی ناجا، حبیب قیصری و محمد قیصری، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، شماره ۱۴، ۱۳۸۸ش. مقاله را اینجا ببینید
- تقسیم جهان از دیدگاه اسلام، محمدمهدی نصوحیان، فصلنامه ره آورد سیاسی، شماره ۱۶، ۱۳۸۶ش. مقاله را اینجا ببینید
- بررسی فقهی حدود دارالسلام و دارالفکر با رویکردی بر اندیشه امام خمینی (س)، سید محمد موسوی بجنوردی و افتخار دانشپور، فصلنامه پژوهشنامه متین، دوره ۸، شماره ۳۲–۳۱، ۱۳۸۵ش. مقاله را اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- تبیین دلالت‌های دانش فقه برای مفهوم‌پردازی مرز درحکمرانی فضای مجازی جمهوری اسلامی ایران، سید امیررضا برقعی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۹ش. چکیده پایان‌نامه
- جایگاه مرز سیاسی و دفاع از آن در فقه مذاهب اسلامی، سلمان محمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- بررسی فقهی مرزبانی در نظام اسلامی، احمد نعمتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۵ش. چکیده پایان‌نامه
- مرز از دیدگاه فقهای شیعه، سید احمد حسنی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
عربی
الحدود الدولیة و أحکامها فی الفقه الإسلامی و القانون الدولی العام: دراسة مقارنة، حامد إبراهیم علی محمد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کلیة الشریعة و القانون، جامعة أم درمان الإسلامیة (السودان) ۲۰۰۶م. اطلاعات پایان‌نامه
منابع دیگر
- درس خارج فقه سیاسی، ابوالقاسم علیدوست، ۱۴۰۰ش. متن درسگفتار
- نشست علمی حکمرانی در مرزهای ملی و الزامات آن از منظر فقه سیاسی شیعه، سید سجاد ایزدهی و دیگران، ۱۴۰۰ش. گزارش نشست
- مفهوم الحدود السياسية و حرس الحدود في الإسلام، محمد السيد البشري، ندوة مهام حرس الحدود في الدول العربية، ۱۹۹۹م.