پیوند اعضا (منابع مطالعاتی)
پیوند اعضا یکی از مسائل نوپدید در فقه است که در سه حالت پیوند عضو از حیوان به انسان، از انسان زنده به انسان زنده دیگر، و از انسان مرده به انسان زنده قابل تحقق است. دلایلی از جمله حرمت مثله کردن، حرمت هتک و جنایت بر مردگان، و همچنین وجوب تعجیل در دفن مردگان از جمله دلایلی است که در مخالفت با پیوند اعضا بیان شده است. از سوی دیگر، برای جواز پیوند اعضا به دلایلی از جمله آیه «النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم» و همچنین روایت «الناس مسلطون علی اموالهم» استناد شده است.
پاره‌ای از پرسش‌های قابل طرح در این باره عبارتند از اینکه آیا پیوند اعضای محکومین به اعدام جایز است یا خیر، آیا وصیت میت درباره پیوند اعضا اعتباری دارد، و آیا خرید و فروش اعضا در راستای پیوند آن جایز است یا خیر.
کتاب‌ها
فارسی
- پیوند اعضا در فقه مذاهب اسلامی و قوانین کشورهای اسلامی و غیراسلامی با تأکید بر قوانین کشور ایران و ژاپن، عبدالله فرجی، نشر پیروان ولایت، ۱۳۹۸ش.
- پیوند عضو بعد از قصاص از منظر فقه و حقوق موضوعه، مرضیه اشرفی، تهران، دانش‌پژوهان شریف‌یار، ۱۳۹۸ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا از دیدگاه فقه و قانون، عباس احمدی‌مهر، انتشارات علوم و فنون پزشکی اهواز، ۱۳۹۷ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند عضو از حیوان به انسان، عبدالله فرجی، قم، پیروان ولایت، ۱۳۹۷ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا در آیینه فقه: یا رویکردی بر پیوند اعضای محکومین به اعدام، زهره نیک‌فرجام و سید رضا محقق، تهران، گنجینه خرد، ۱۳۹۶ش، لینک صفحات ابتدایی.
- بررسی قصاص عضو و پیوند اعضا، حسین تاجیک، نشر آذرفر، ۱۳۹۶ش، لینک صفحات ابتدایی.
- بررسی و مطالعه خرید و فروش اعضای بدن در فقه و حقوق ایران، فریده کازرونی غنیفون، تهران، گیوا، ۱۳۹۵ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضاء از دیدگاه فقه، بی‌بی معصومه سادات هاشمی، مشهد، ۱۳۹۴ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا از منظر فقه شیعه، سیده فاطمه طباطبایی، انتشارات پیام مصطفی، ۱۳۹۴ش.
- پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه، سید محسن مرتضوی، نشر نسیم رضوان، ۱۳۹۳ش، لینک صفحات ابتدایی
- خرید و فروش و پیوند اعضا از دیدگاه فقه و حقوق، صادق سیدحسینی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۳ش، لینک صفحات ابتدایی.
- محدوده سلطه انسان نسبت به خود از دیدگاه مذاهب اسلامی، فاطمه توکلی، کرج، رهام اندیشه، ۱۳۹۳ش، لینک صفحات ابتدایی.
- قطع و پیوند اعضا از دیدگاه امام خمینی، سید سجاد ایزدهی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۲ش، لینک صفحات ابتدایی.
- مطالعه تطبیقی پیوند اعضا، محمد عباسی، تهران، حقوقی، ۱۳۹۲ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا از نظر فقه و حقوق موضوعه، حسن عباس‌زاده اهری، تبریز، آیین دادرسی، ۱۳۹۱ش، لینک صفحات ابتدایی.
- سلسله پژوهش‌های فقهی-حقوقی: پیوند اعضای بدن انسان، مسعود امامی، زیرنظر محمد اسماعیل‌بیگی، ۱۴ جلد، نشر قضا، ۱۳۸۸ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا در حقوق ایران و فقه اسلامی، سید حامد موسوی، تهران، پیشرو مبتکران، ۱۳۸۸ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا: از بیماران فوت شده و مرگ مغزی: بررسی فقهی و حقوقی، اسماعیل آقابابایی بنی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۵ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا: مباحث علمی، اخلاقی، حقوقی و فقهی، باقر لاریجانی، تهران، برای فردا، ۱۳۸۴ش.
- پیوند اعضا در آیینه فقه همراه با بررسی مرگ مغزی، علی پورجواهری، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۴ش، لینک صفحات ابتدایی.
- پیوند اعضا در فقه اسلامی، سعید نظری توکلی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۸۱ش.
- نگرشی جامع به پیوند اعضا، باقر لاریجانی، تهران، بنیاد امور بیماری‌های خاص، ۱۳۷۹ش.
- خلاصه مقالات چهارمین کنگره پیوند اعضا: ۳ تا ۵ آذرماه ۱۳۷۸ش، ایرج فاضل، نشر کنکاش و نشر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ۱۳۷۸ش.
- اطلاع‌رسانی دیدگاه‌های فقهی(۲): پیوند اعضا، عزیز فیضی، قم، مرکز تحقیقات فقهی قوه قضاییه، ۱۳۷۷ش.
عربی
- عقد اجازة و زرع الااعضاء البشریه، سید عبدالهادی العیسوی، اسکندریه، مکتبة الوفاء القانونیه، ۲۰۱۷م.
- دراسة مقارنة بین الشریعة و القانون: زراعة الاعضاء البشریة بین التجریم و الاباحه، یاسر حسین بهنس، مرکز الدراسات العربیة للنشر و التوزیع، ۲۰۱۶م.
- التطبیقات الاصولیة فی مسألة قطع و زراعة الاعضاء البشریة بین مذهب الامی الاثنی عشری و اهل السنة و الجماعه، سیده فاطمه طباطبایی، کرمان، پیام مصطفی، ۱۳۹۴ش، صفحات ابتدایی.
- عملیات نقل و تأجیر الأعضاء البشریة: دراسة مقارنة بين الشريعة و القانون، جهاد محمود عبد المبدی، مكتبة القانون و الاقتصاد، ۲۰۱۴م.
- نقل الاعضاء من المیت الی الحی بین الشریعة الاسلامیة و القانون الوضعی: دراسة مقارنه، عبدالحلیم منصور، مصر، اسکندریه، المكتب الجامعی الحديث، ۲۰۱۳م.
- ضوابط استئصال الاعضاء البشریة من الجثث الآدمیه، عادل عبدالحمید الفجال، اسکندریه، منشأة المعارف، ۲۰۱۱م.
- الوجیز فی نقل وزراعة الاعضاء، ایهاب مصطفی عبدالغنی، اسکندریه مصر، دار الفکر الجامعی، ۲۰۱۱م/۱۳۸۹ش.
- قضایا فقهیة فی نقل الأعضاء البشریه، عارف علی عارف القره‌داغی، مالزی، نشر IIUM :International Islamic University Malaysia، ۱۴۳۲ق/۲۰۱۱م، لینک.
- احکام زراعة الکبد فی القانون المدنی والفقه الاسلامی: دراسة مقارنه، محمد محمد احمد سویلم، اسکندریه مصر، منشاة المعارف، ۲۰۰۹م/۱۳۸۸ش.
- احکام البدائل الحیوانیة والصناعیة فی جسم الانسان، سعد بن ناصر بن عبدالعزیز الشثری و محمد بن حمود سلیمان الطریقی و خالد بن عبدالعزیز الجبیر و عبدالعزیز بن عبدالله بن محمد آل‌الشیخ، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م، لینک صفحات ابتدایی.
- استئصال وزرع الاعضاء البشرية من الوجهة القانونية، بشیر سعد زغلول، قاهره، دار النهضة العربیة للنشر والتوزیع، ۲۰۰۹م.
- محل التصرفات التی ترد علی الأعضاء البشریة الجامده، صابر محمد محمد سید، قاهره، دار الکتب القانونیه، ۲۰۰۸م، لینک صفحات ابتدایی.
- تاریخ علم التشریح عند المسلمین: و شرعیة نقل و زرع أعضاء الجسم البشری، علی حسین الشطشاط، قاهره، مجلس الثقافة العام، ۲۰۰۶م، لینک.
- اباحة نقل الاعضاء من الموتی الی الاحیاء و مشکلاتها، محمد عبداللطیف عبدالعال، قاهره، دار النهضة العربیه، ۲۰۰۵م.
- نقل الاعضاء فی ضوء الشریعة الاسلامیه، طارق البشری، قاهره، دار نهضة مصر، ۲۰۰۵م.
- مدی مشروعیة الانتفاع باعضاء الادمی حیا او میتا فی الفقه الاسلامی، عبدالمطلب حمدان، اسکندریه، دار الفکر الجامعی، ۲۰۰۵م، لینک فهرست.
- أضواء علی نقل و زراعة الأعضاء، علی محمد بیومی، مصر، قاهره، دار الکتاب الحدیث، ۲۰۰۵م.
- حکم الانتفاع بالاعضاء البشریة و الحیوانیه: دراسة فی الفقه الاسلامی مقارنة بالتشریعات الیهودیة و النصرانیة و القوانین الوضعیه، کمال‌الدین جمعة بکرو، حلب، دار الخیر، ۱۴۲۲ق/ ۲۰۰۱م، برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد، لینک.
- نقل الاعضا البشریة بین الطب و الشریعة و القانون، اسامة نهاد رفعت، لیبی، بیت‌الحکمه، ۲۰۰۰م.
- ضوابط نقل و زراعة الاعضاء البشریة فی الشریعة والتشریعات العربیة: دراسة مقارنه، عبدالحمید اسماعیل الانصاری، قاهره، دارالفکر العربی، ۲۰۰۰م.
- اقتطاع واقتلاع الأعضاء فى ميزان أصول الفقه دحض حجج القائلين بإباحة نقل وزرع الأعضاء الآدمية، ابوبکر خلیل، قاهره، مکتبة وهبة للطباعة والنشر، ۲۰۰۰م.
- الترقیع وزرع الاعضاء فی الفقه الاسلامی، سعید نظری توکلی، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۲۲ق/۱۳۸۰ش، لینک.
- المتاجرة بالامومة و بیع الاعضاء البشریه، سمیر غویبه، قاهره، مدبولی الصغیر، ۱۹۹۹م.
- عملیات نقل و زرع الاعضاء البشریة بین الشرع و القانون، سمیرة عاید دیات، عمان، دارالثقافه، ۱۹۹۹م/۱۳۷۸ش. در اصل پایان‌نامه بوده است.
- الموقف الفقهی و الاخلاقی من قضیة زرع الاعضاء، محمدعلی البار، بیروت و دمشق، الدار الشامیه و دارالقلم، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م.
- الغيبوبة الدماغية جدل بين الأطباء والفقهاء: بحث فقهي مقارن، عبدالفتاح محمود ادریس، ریاض، دار الصمیعی للنشر والتوزیع، ۱۹۰۰م.
- شفاء التباریح و الادواء فی حکم التشریح و نقل الاعضاء، ابراهیم الیعقوبی، مکتبة الغزالی للنشر والتوزیع، ۱۹۸۶م.
دیگر زبان‌ها
- انساني اعضا كي پيوند كاري اور اسكي شرعي احكام، محمد عبدالسلام چاتگامی، کراچی، نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
مقاله‌ها
فارسی
- مشروعیت پیوند رحم در فقه امامیه، نازیلا تقوی، حمید ابهری، رضا عمانی سامانی، مجله علمی پژوهشی فقه پزشکی، دوره ۱۴، ش۴۴، ۱۴۰۱ش، لینک.
- امکان‌سنجی صدور حکم حکومتی در پیوند اعضای محکومین به اعدام بدون اجازه محکوم‌علیه، علی فاتحی و علی‌اکبر ایزدی‌فرد و محمد محسنی دهکلانی، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۲۲، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش، لینک.
- حکم پیوند عضو قطع شده پس از اجرای حد سرقت، حمید مسجدسرایی و اعظم نظری، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ۱۱، ش۲۰، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش، لینک.
- جستاری در مسئولیت کیفری انتقال بیماری‌های مسری از طریق پیوند عضو، یونس مصباح و مریم آقایی بجستانی و محمد روحانی مقدم، مجله علمی پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۵، ش۴، زمستان ۱۳۹۸ش، لینک.
- پیوند عضو ناقل وراثت و تأثیر آن در حکم نسب، حمید مسجدسرایی و اعظم نظری، پژوهش‌های فقهی، ش۳، پاییز ۱۳۹۸ش، لینک.
- پیوند عضو: یکی از محرمات نکاح، حمید مسجدسرایی و مصطفی جباری، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، ش۵۵، بهار ۱۳۹۸، لینک.
- تعامل مبانی فقه و اخلاق در مسئله پیوند اعضا، نسرین سنجابی و دیگران، فصلنامه علمی-پژوهشی قرآن و طب، دوره ۳، ش۲، بهار ۱۳۹۷ش، لینک.
- امکان‌سنجی اجرای مجازات حد قطع عضو در راستای اهدای عضو، اسماعیل هادی‌تبار و محمدحسن مالدار و سارا رضائی، فصلنامه مطالعات حقوق، ش۲۳، تابستان ۱۳۹۷، لینک.
- بررسي فقهي و حقوقي پيوند عضو قطع شده به واسطة مجازات، سميه علي اكبري، فصلنامه مطالعات حقوق، ش۱۹، بهار ۱۳۹۷، لینک.
- حکم فقهی قطع اعضای میت به قصد پیوند بر اساس فتوای مقام معظم رهبری، محمد رحمانی و حسن زروندی، مجله فقه اهل بیت، ش۹۲، زمستان ۱۳۹۶ش، لینک.
- پیوند عضو حیوان به انسان از منظر فقه و حقوق پزشکی، صدیقه حاتمی و راضیه امینی، دوفصلنامه دین و سلامت، سال ۵، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۶ش، لینک.
- واکاوی محدوده و قلمرو قاعده سلطنت نسبت به سلطه انسان بر اعضای بدن، مهدی درگاهی، فصلنامه فقه و اصول، ش۱۰۵، تابستان ۱۳۹۵ش، لینک.
- بررسی فقهی حقوقی مالیت اعضای بدن انسان، فاطمه رجایی و سید مصطفی محقق داماد، فصلنامه فقه پزشکی، سال هشتم، ش۲۶و۲۷، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، لینک.
- بررسی پیوند اعضای حیوان نجس‌العین و مردار به انسان از نظر فقه امامیه، یوسف مرادی و محمدرضا کیخا و حسین خاکپور، فصلنامه فقه پزشکی، سال ۸، ش۲۸ و ۲۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۵ش، لینک.
- نگهداری اعضای بدن به قصد پیوند، اردوان ارژنگ، فصلنامه فقه پزشکی، ش۲۲و۲۳، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش، لینک.
- تأثیر پس‌زدن عضو پیوندی بر عمل حقوقی انتقال عضو، عباداله رستمی چلکاسری و سید محمد اسدی‌نژاد و سعید خوافی، فصلنامه حقوق پزشکی، سال نهم، ش۳۳، تابستان ۱۳۹۴ش، لینک.
- مشروعیت و ماهیت قراردادی پیوند عضو از انسان زنده، محمدمهدی الشریف و محمدحسن میرشکاری و مهدی جلیلی، فصلنامه حقوق پزشکی، ش۳۱، زمستان ۱۳۹۳ش، لینک.
- نافذ بودن وصیت، جهت استفاده بهینه از اعضای بدن موصی از دیدگاه فقه اسلامی، سید محمد شفیعی مازندرانی، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، ش۳۵، بهار ۱۳۹۳ش، لینک.
- تأثیر وصیت میت و موافقت ولی برای پیوند عضو، احسان علی‌اکبری بابوکانی و زینب حسامی شهرضایی و مصطفی شفیع‌زاده خولنجانی، پژوهش‌های فقهی، دوره ۹، ش۴، زمستان ۱۳۹۲ش، لینک.
- نظریه جواز و صحت خرید و فروش اعضای بدن در فقه امامیه، سید ابوالقاسم نقیبی و زهره حاجیان فروشانی، فصلنامه مطالعات اسلامی: فقه و اصول، ش۹۳، تابستان ۱۳۹۲ش، لینک.
- پیوند عضو از جنین، ابوالحسن شاکری و داود کرمی گلباغی، فصلنامه حقوق پزشکی، سال ششم، ش۲۳، زمستان ۱۳۹۱ش، لینک.
- بررسی مرگ مغزی و پیوند اعضا در ایران، زینب عباسی و اکرم پیمان، فصلنامه حقوق پزشکی، ش۲۰، بهار ۱۳۹۱ش، لینک.
- استناد به قاعده اذن برای مشروعیت اتانازی داوطلبانه فعال، حسین خدایار، مجله فقه پزشکی، ش۵ و ۶، زمستان ۱۳۸۹ و بهار ۱۳۹۰، لینک.
- پیوند اعضا در اشخاص مبتلا به مرگ مغزی، احسان علی‌اکبری بابوکانی و محمود کریمی، پژوهش‌نامه فقه و حقوق اسلامی، شال سوم، ش۶، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش، لینک.
- پیوند اعضای مردگان مغزی، محمدمهدی آصفی، فقه اهل‌بیت، ش۳۱، پاییز ۱۳۸۱ش، لینک.
عربی
- الضوابط الشرعية والقانونية لنقل و زرع الأعضاء، د. شیخ سناء، المؤتمر الدولي التاسع لكلية الشريعة بعنوان: "قضايا طبية معاصرة في الفقة الإسلامي، ۲۰۱۹م. لینک مقاله
- الضوابط القانونیة لنقل و زراعة الاعضاء البشریة من الاموات الی الاحیاء فی التشریع الجزائری، انتصار مجوج، دفاتر السیاسة و القانون، ش۱۸، ژانویه ۲۰۱۸م، لینک.
- نقل و زراعة الأعضاء التناسلية في ضوء الفقه الإسلامي، محمود سعد محمود محمد عبدالعال، الضوابط القانونیة لعلمية نقل وزراعة الأعضاء البشرية بين الأحياء، محمود ثابت محمود علي الشاذلي، مجلة بحوث الشرق الأوسط، ش۴۴، تابستان ۲۰۱۸م، لینک.
- تأثیر الاكتشافات الطبیة على النسب: نقل و زراعة الأعضاء التناسلیة نموذجا: دراسة فقهیة قانونیة، ربیعة بن علی خلافی، المجلة الجزائریة للحقوق و العلوم السیاسیة، مجلد ۳، شماره ۵، ۲۰۱۸م.
- نقل و زراعة الأعضاء البشریة بین الفقه الإسلامی والتشریع الأردنی، سارة محمود خلیفه، مجله دراسات: علوم الشریعة والقانون، جلد ۴۴، ش۳، ۲۰۱۷م، لینک.
- الحکم الشرعي لغرس العضو المستأصل في حد أو قصاص، أيمن فوزي محمد المستکاوي، سالنامه کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسکندریة، ۲۰۱۷م، ش۳۳، لینک.
- نقل الأعضاء البشرية بین الفقه والطب والقانون، هیام الطاهر محمد عبدالحلیم، مجلة الدراية، ۲۰۱۷م، ش۱۷، لینک.
- التداوی بنقل الأعضاء التناسلیة وآثاره في الشریعة الإسلامية، حاتم أمين محمد عباده، مجلة کلية الشريعة والقانون، ۲۰۱۵م، ش۳، لینک.
- خلاصة الآراء في الکلام عن موت جذع المخ وزراعة الأعضاء، صفاء السید لولوالفار، سالنامه کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسکندریة، ۲۰۱۵م، ش۳۱، لینک.
- نقل وزرع الأعضاء، محمد رأفت عثمان، سیزدهمین کنفرانس مجمع البحوث الإسلامیه، ۱۴۳۰ق/۲۰۰۹م، لینک.
- الضوابط القانونیة لعملیة نقل و زراعة الاعضاء البشریة بین الاحیاء، محمود ثابت محمود علی الشادلی، مجلة بحوث الشرق الاوسط، ش۴۴، ژانویه ۲۰۱۸، لینک.
- زراعة عضو استؤصل فی حد، فضیلة القاضی محمد تقی العثمانی، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، ج ۶، ص ۱۴۸۷، بی‌تا، لینک.
- حكم إعادة اليد بعد قطعها فی حد شرعی، عبدالله بن سلیمان بن منیع، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، ج ۶، ص ۱۵۲۰، بی‌تا، لینک.
- زراعة الأعضاء البشرية، الأعضاء المنزوعة من الأجنة المجهضة، الغدد و الأعضاء التناسلية، زراعة عضو استؤصل فی حد كإعادة اليد التی قطعت في حد السرقة، زراعة خلايا الجهاز العصبي، أحمد محمد جمال، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، ج ۶، ص ۱۵۵۱، بی‌تا، لینک.
- زراعة عضو استؤصل في حد، وهبة مصطفى الزحيلی، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، ج ۶، ص ۱۵۱۰، بی‌تا، لینک.
- زراعة عضو استؤصل فی حد أو قصاص، محمد علی التسخيری، مجلة مجمع الفقه الإسلامی، ج ۶، ص ۱۴۷۸، بی‌تا، لینک.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی خرید و فروش اعضای بدن در نظام حقوقی ایران و نگاهی در فقه معاصر، معصومه برزو، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی ادیب، مازندران، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مطالعه تطبیقی امکان پیوند اعضای قطع شده در حدود و قصاص با نگاهی به مقررات ایران و فقه، فائزه داستان‌پور، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، ۱۳۹۹ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- چالش‌های پیوند اعضای بدن انسان از منظر فقه و حقوق کیفری ایران، علی نورمحمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۹ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی اهدا و خرید و فروش اعضای بدن انسان از دیدگاه آیات و روایات، زهرا انتظاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور نیشابور، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، ۱۳۹۹ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- صحت یا اعتبار قراردادهای واگذاری اعضای بدن انسان، موسی رستمیان، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس، ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی-حقوقی مسئولیت کیفری ناشی از انتقال بیماری‌ها از طریق پیوند اعضا و رابطه جنسی و چالش‌های آن، یونس مصباح، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- پیوند اعضای محکومین به اعدام در فقه مقارن و حقوق موضوعه ایران، طاهره میرزاییان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی پیوند بافت انسان، فاطمه صدیقی شایان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی، تیر ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- صحت یا اعتبار قراردادهای واگذاری اعضای بدن انسان، موسی رستمیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، تابستان ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی مشروعیت پیوند اعضا در مجرمین محکوم به قتل و یا قطع، علی فاتحی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- جایگاه موضوع شناسی در مسائل مستحدثه پزشکی از نظر فقه مذاهب با تکیه بر پیوند اعضاء و سقط جنین، پایان‌نامه دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- وقف اعضای بدن انسان از دیدگاه فقه و حقوق، بهروز رسول‌پناه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی شهر قدس، ۱۳۹۷ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- استفاده از اعضای بدن محکومین به مجازات‌های قصاص و اعدام با بهره‌گیری از علوم پزشکی و فقه اسلام، اسماعیل ذوالفقاری‌فرد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود، ۱۳۹۷ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- ماهیت قرارداد پیوند اعضا در فقه، حقوق ایران و امریکا، تارا ادیبی پیام، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی کار قزوین، ۱۳۹۷ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- پیوند عضو از منظر اصول حقوق بین‌الملل بشر، زهرا اتابکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، ۱۳۹۷ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- سلطه انسان بر اعضایش در فقه امامی، محمدرضا کاظم الحسنی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مدرسه شهید صدر، جامعة المصطفی العالمیه، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی پیوند بافت انسان، فاطمه صدیقی شایان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی حقوقی خرید و فروش و اهدای اعضای بدن انسان از دیدگاه مذاهب خمسه، کیوان پرکتون، دانشگاه رازی، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی نقش وصیت، ولایت و ضوابط حاکم بر پیوند و اهدای عضو، محمدرضا فراهانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ، شهریور ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی نقش وصیت، ولایت و ضوابط حاکم بر پیوند و اهدای عضو، محمدرضا فراهانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی، حقوقی خرید و فروش و اهداء، اعضاء بدن انسان از دیدگاه مذاهب خمسه، کیوان پرکتون، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه رازی، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- امکان‌سنجی فقهی و حقوقی پیوند اعضا پس از اجرای مجازات سالب حیات، سحر صلبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، مؤسسه آموزش عالی آل طه، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- تحلیل و بررسی مبانی، ماهیت و تأثیر اذن در پیوند اعضا در نظام حقوقی ایران با نگرشی در فقه امامیه، نسترن پناه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- تحلیل آراء فقهای امامیه در پیوند عضو پس از قصاص و حد با تأکید بر دیدگاه آیت‌الله هاشمی شاهرودی، مهدی کاظمی آشتیانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی اهداف عضو محکومین، فاطمه باقری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، ۱۳۹۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- مبانی کیفری پیوند و اهدای اعضای بدن انسان از دیدگاه فقهی و قوانین موضوعه، مهشید زمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۵ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- تبیین حکم برداشت عضو از محکومان به مرگ از منظر فقه اسلامی و حقوق، محدثه ابراهیم عطاکویی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، ۱۳۹۵ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی مبانی فقهی اهدای عضو محکومین به اعدام و متوفی، زهره گلستانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سمنان، ۱۳۹۵ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی مبانی فقهی پیوند اعضای حیوان بر انسان و آثار حقوقی مترتب بر آن از منظر فقه امامیه، یوسف مرادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۳۹۵ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- پیوند عضو پس از اجرای حد و قصاص از دیدگاه مذاهب خمسه، فاطمه فرجی، دانشگاه قرآن و حدیث: پردیس تهران، مهر ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- مبانی فقهی-حقوقی اهدا و استفاده از اعضای محکومین به اعدام، سهام مجدم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی ادله موافقان و مخالفان پیوند اعضا از دیدگاه فقه امامیه و مذهب شافعی، فاطمه مجدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی پیوند اعضا در حقوق ایران، رضا جبالبارزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی پیوند و خرید و فروش اعضای بدن انسان، زهرا ایزدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- تبیین ادله و آثار فقهی و حقوقی پیوند اعضای بیماران مرگ مغزی با توجه به اخلاق پزشکی، فرشته ترابیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی حقوقی برداشت عضو از جسد انسان و فرد دچار مرگ مغزی برای پژوهش‌های زیستی، سید جمال‌الدین موسوی تقی‌آبادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی تطبیقی پیوند عضو در فقه امامیه و حقوق ایران، مهری بابارحیمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۳۹۴ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی پیوند، اهدا، خرید و فروش اعضای بدن، ناصر سواعدی‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۳ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- سیاست جنایی ایران در قبال قاچاق اعضای بدن انسان، فاطمه آقایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مرکز آموزش‌های الکترونیکی، دانشگاه قم، ۱۳۹۲ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی-حقوقی معاملات اعضای بدن انسان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مهدی زارع، دانشکده ادبیات، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۹۱ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- اختیار انسان بر اعضای بدن در مسائل پزشکی، فاطمه رجایی، پایان‌نامه دکتری، بنیاد ایران‌شناسی، ۱۳۹۱ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی خرید و فروش اعضای شخص محکوم به اعدام، احسان یوسف‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۳۹۱ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- تبیین ماهیت و احکام حقوقی پیوند عضو از منظر حقوق ایران و کامن‌لا، محمدحسن میرشکاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۰ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- قرارداد پیوند اعضا در حقوق ایران و فقه امامیه، میثم رضی گلوشجردی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۰ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی جرم قاچاق اعضای بدن انسان، سیامک ستاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، ۱۳۹۰ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی رابطه حقوق انسان بر اعضای بدن، جواد وارسته شاکری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران، ۱۳۸۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- مرگ مغزی و پیوند اعضا در فقه، حسینعلی سعدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه جامعة المصطفی العالمیه، ۱۳۸۶ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی احکام و آثار تغییر جنسیت در فقه و حقوق موضوعه، سید مهدی بهشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۸۵ش.
- فقه و چند مسئله مستحدثه پزشکی (مرگ مغزی، پیوند اعضا، شبیه‌سازی)، زهرا فتاح‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۸۳ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- پیوند اعضا از لحاظ حقوقی: مطالعه تطبیقی، علیرضا مطلبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی فقهی پیوند اعضا (از منظر احکام تکلیفی)، علی پورجواهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق، ۱۳۷۹ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
- بررسی تطبیقی احکام پیوند، تشریح و تلقیح در فقه امامیه و حقوق ایران، فاطمه یگانگی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، زمستان ۱۳۷۸ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید.
عربی
- مقصد حفظ النفس وأثره فی زراعة الأعضاء البشریه: دراسة فقهیة وقانونیه، محمد أبو الأسعاد الطیب حسن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مولانا مالک ابراهیم الإسلامیة الحکومیة مالانج (اندونزی)، کلیة الدراسات العلیا، ۲۰۱۵م، لینک.
- أحکام نقل وزرع الأعضاء البشریة من الأموات إلی الأحیاء فی الفقه الإسلامی والقانون: دراسة مقارنه، عمرون شهرزاد، قاهره، دارالنهضة العربیة للنشر والتوزیع، ۲۰۱۱م.
- حمایة الجسم البشری فی ظل الممارسات الطبیة والعلمیة الحدیثة: فی القانون الوضعی و الشریعه، احمد عمرانی، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه وهران الجزایر، دانشکده حقوق، سپتامبر ۲۰۱۰، لینک.
- فقه الطبيب المسلم و أخلاقه في المسائل الطبية المستجدة، عبد العزيز عبد الرحمن أقرع، کارشناسی ارشد، جامعة القدس، فلسطین، ۲۰۰۷م، لینک.
- الانتفاع بأجزاء الأدمی فی الفقه الاسلامی، عصمت الله عنایت الله محمد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة ام القری، ۱۴۰۷-۱۴۰۸ق، لینک.