چندهمسری (منابع مطالعاتی)
چندهمسری از احکام قرآنی است که مرد در صورت رعایت عدالت میان همسران، می‌تواند تا چهار همسر دائمی داشته باشد. نسبت به اصل جواز تعدد زوجات چندین نظریه وجود دارد. برخی فقها قايل به جواز و استحباب به صورت مطلق هستند. عده‌ای دیگر همچون سید علی سیستانی استحباب نکاح را فقط مختص به ازدواج اول می‌دانند و در نتیجه استحباب تعدد زوجات را قبول ندارند. تعدادی از فقها نیز می‌گویند این حکم مختص صدر اسلام یا شرایط اضطراری است و چند همسری را در شرایط کنونی موجب آسیب به بنیان خانواه می‌دانند.
در این زمینه پرسش‌هایی مطرح است که مراد از رعایت عدالت در میان همسران چیست؟ آیا مشروط کردن ازدواج مجدد به اذن همسر اول، جایز است؟ تزاحم بین حکم جواز چند همسری و آسیب بنیان خانواده چگونه حل می‌شود؟ در این صفحه منابع مرتبط با مسئله چند همسری در فقه معاصر جمع‌آوری شده است.
کتاب
فارسی
- تعدد زوجات ازدیدگاه قرآن و پاسخ به شبهات آن، سکینه شبانی، قم، انتشارات جامعه الزهرا (س)، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات از منظر فقه و حقوق موضوعه کشورهای اسلامی، رسول مظاهری کوهانستانی و عذرا هرتمنی، تهران، انتشارات مجد، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات از منظر فقه، قانون و ادیان، جلال محمدی، تهرام، انتشارات رامان سخن، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی چندهمسری در ایران و کشورهای اسلامی، مرضیه زکی‌زاده، انتشارات خرسندی، ۱۳۹۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
مقالات
فارسی
- تحلیل نقش زمان و مکان در جواز و عدم جواز تعدد زوجات از منظر آیات و روایات، رضا عسگری و عباسعلی حیدری و محمود قیوم زاده خالقی، فصلنامه مطالعات قرآنی، شماره ۴۸، زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مطالعه و بررسی امکان صدور مجوز تعدد زوجات زوج بعد از تصویب قانون حمایت خانواده 1391، رسول احمدی فر و محمد کاکاوند، دوفصلنامه فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، شماره ۷۵، سال ۲۶، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- جستاری انتقادی در حکم تعدد زوجات، مهناز دهقانی و محمدجعفر صادق پور، فصلنامه فقه، شماره ۳، سال ۲۸، پاییز ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- حکم اولیه تعدد زوجات از منظر فقه امامیه، احمد شکوهی و علیرضا ابراهیمی، دوفصلنامه مطالعات فقه و اصول، شماره ۱، سال ۳، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی مسئله تعدد زوجات و ارتباط آن با فطرت زنانه، زهرا درویش و طاهره سادات طباطبایی امین، فصلنامه سفینه، شماره ۶۹، سال ۱۷، زمستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- مقایسه دیدگاه شهید مطهری و علامه طباطبایی در مورد فلسفه و شرایط تعدد زوجات، الهه هادیان رسنانی، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره ۴، سال ۲۴، زمستان ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نقد و بررسی دیدگاه های مربوط به تعدد زوجات در پرتو اصل معاشرت به معروف، معصومه حافظی کاظم قاضی زاده، فصلنامه زن و جامعه، سال ۹، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- عدالت مداری در تعدد زوجات از منظر متون اسلامی، محمدحسین خواجه بمی، فصلنامه اخلاق، شماره ۳۰، سال ۸، تابستان ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- آیة تعدد زوجات، حکمی مطلق یا مشروط؟، رضا شکرانی و مهدی حبیب اللهی، فصلنامه پژوهشنامه زنان، شماره ۲، سال ۶، تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تبیین و بررسی گستره ظهور و دلالت آیه جواز چند همسری، سید محمود صادق زاده طباطبایی، فصلنامه فقه و اصول، شماره ۹۵، سال ۴ و ۵، زمستان ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- رعایت عدالت در تعدد زوجات، مسعود امامی، فصلنامه فقه، شماره ۴، سال ۲۰، زمستان ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
- چند همسری در قرآن و سیره پیامبر (ص)، وحیده حمامی، دوفصلنامه بینات، شماره ۵۲، ۱۳۸۵ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات، اصل یا استثناء (محدودیتهای قانونی)، بهناز مدبری، فصلنامه علامه، شماره ۹، بهار ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- دو بحث کوتاه در مورد تعدد زوجات: 1- استیفای عده در نکاح منقطع 2- محدود کردن تعدد زوجات، حسین مهرپور، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره ۱۶ و ۱۷، پاییز ۱۳۷۴ و بهار ۱۳۷۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نظری به اعلامیه حقوق بشر(24) چرا اسلام تعدد زوجات را جایز شمرده، زین العابدین قربانی، درس هایی از مکتب اسلام، شماره ۱۱، سال ۶، شهریور ۱۳۴۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در قانون اسلام، مرتضی طبیبی، فصلنامه کانون وکلا، شماره ۹۰، ۱۳۴۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
عربی
- تعدد الزوجات، محمود كمال محمد، کویت، الوعي الإسلامي، شماره ۲۳، سال ۲، ۱۹۶۷م.
- تعدد الزوجات: حقائق ووقائع، أمين إسماعيل ساغاغي، سودان، مجلة الشريعة والقانون، شماره ۳۴، ۲۰۱۹م.
- تعدد الزوجات: إيثار أم إضرار، محمد امحمد عثمان ابن طاهر، لیبی، مجلة الجامعة الأسمرية الإسلامية، شماره ۴، سال۲، ۲۰۰۴م.
- تعدد الزوجات، جمعة علي الخولي، لبنان، الفكر الإسلامي، شماره ۸، جلد ۹، ۱۹۸۰م.
- تعدد الزوجات، عبدالعزيز بن عبدالله بن عبدالرحمن ابن باز، عربستان سعودی، الجندي المسلم، شماره ۱۱، جلد ۳، ۱۹۷۵ش.
- تعدد الزوجات في الإسلام وحكمته ومتى يحل، مصطفى محمد الحديدي الطير، اردن، هدي الإسلام، شماره ۷ و ۸، جلد ۲۱، ۱۹۷۷ش.
- مشروعية تعدد الزوجات، يوسف عبدالرحمن البرقاوى، اردن، هدي الإسلام، شماره ۱۰، جلد ۱۸،۱۹۷۴م.
- تعدد الزوجات في الإسلام، محمد بن مسفر بن حسين الطويل الزهراني، عربستان سعودی، مجلة البحوث الإسلامية، شماره ۳۶، ۱۹۹۲ش.
- الطلاق بسبب تعدد الزوجات: دراسة فقهية تحليلية على قرارات المحكمة الشرعية باليمبانج... ، زهرة العين منصور، اندونزی، مجلة الزهراء، شماره ۲، جلد ۱۶، ۲۰۱۹م.
- تعدد الزوجات في الإسلام، هيئة التحرير، عربستان سعودی، الإسلام والعالم المعاصر، شماره ۲، جلد ۱، ۲۰۰۶م.
پایان‌نامه
فارسی
- حقوق و مسئولیت‌های مرد در چندهمسری از نظر فقه امامیه و شافعیه، حسین رجبی، دکتری، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- مبانی چند همسری و احکام آن در فقه اسلامی، کارشناسی ارشد، نرگس اکبری حیدری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی چند همسری در ایران با نگاهی به کشورهای اسلامی، عبدالعلی محمدی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی ادیب - مازندران، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- ابعاد حقوقی و شرعی چند همسری و تأثیر آن برنهاد خانواده و فرزندان، درنا مرادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نقد محدودیت ازدواج مجدد و آثار آن در قانون حمایت خانواده از منظر فقه وحقوق، بهنام فتحی زاده، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی چند همسری از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی ایران با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی، سمیرا نیازی سورکی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی چند همسری مرد از دیدگاه امامیه، مریم رزاقی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی شرط عدالت در ازدواج مجدد از منظر فقه امامیه و حقوق ایران، سیده فاطمه کریمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی احکام تعدد زوجه با محوریت قرآن کریم، سیدحسین توسلی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی مشهد مقدس، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی چند همسری از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی ایران با تأکید بر آسیب‌های اجتماعی، سمیرا نیازی سورکی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهشهر، گروه حقوق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی ابعاد کیفری تعدد زوجات دراسلام، محمدصادق کریمی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تطبیقی حقوق زنان در تعدد زوجات از منظر فقه امامیه و فقه اهل سنت، کبری علیزاده هی‌هی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی شرط منع ازدواج مجدد در نکاح، زینب بختیاری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی شرط منع ازدواج مجدد مرد در نکاح، زینب بختیاری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- انگیزه‌ها و شیوه مدیریت چند همسری در سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (علیهم السلام)، الهام اکبری قوام‌آبادی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی و بند 12 سند نکاح (عدم ازدواج مجدد زوج با رویکردی به قانون جدید حمایت خانواده مصوب 2/12/91)، ریحانه ولیزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی بازتاب چند همسری از دیدگاه حقوقی در جامعه، حجت محمدپور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان، ۱۳۹۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- چندهمسری از نظر فقه و حقوق و بررسی آثار آن در جامعه امروز ایران، پروانه اکبرزاده نیاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی ۱۳۸۷ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی تعددزوجات باتکیه برآرای امام خمینی (ره)، فروزان نادری، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در فقه و خلأهای آن در قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱، بتول سلحشور، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- تعدد زوجات در فقه امامیه، محمدصادق کریمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید