کاربر:Ma.sultanmoradi/صفحه تمرین۳
فقه و حقوق دو دانش با اشتراکات فراوان هستند. بررسی رابطه این دو دانش با یکدیگر از جهت‌های مختلفی موضوع بررسی مقالات و کتاب‌های فارسی و عربی بوده است؛ اما این مسئله در معنای محض خود، به دلیل گستردگیش، عموماً موضوع پایان‌نامه‌های دانشجویی قرار نمی‌گیرد. نسبت فقه با دانش حقوق، نسبت میان فقه و حقوق اسلامی، معنای حق در فقه اسلامی و نسبت میان قواعد فقهی و مبانی حقوق از جمله موضوعات پرتکرار در میان پژوهش‌ها بوده است. همچنین تأثیر و تأثر متقابل این دو دانش و احکام آنها و پژوهش در مراحل تاریخی تأثیر فقه از نظام‌های حقوقی باستان و همچنین تأثیر فقه در حقوق موضوعه کشورهای اسلامی از دیگر موضوعات مورد بررسی پژوهشگران بوده است.
کتاب
فارسی
- رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام‌اسلامی، تقریر و تحقیق نصیراله حسنلو، قم، اندیشه ناب ماندگار، پژوهشگاه فقه نظام، ۱۴۰۱ش.
- مقدمه علم فقه و حقوق اسلامی، کریم کوخایی‌زاده ، محمدخالد نبی‌نیا، تهران، دادبخش، سال ۱۴۰۱ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- زبان فقه و حقوق، احمد واعظی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۹ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- کلیات فقه و مبانی حقوق اسلامی، ابراهیم شفیعی‌سروستانی، قم، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۹۸ش. فهرست کتاب را اینجا ببنید.
- حکمت در فقه و حقوق، حسین صمدیار، تهران، موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۳۹۵ش. فهرست کتاب را اینجا بیینید.
- جایگاه فقه در حقوق، علی اکبری، تهران، آرون، ۱۳۹۴ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- تامل در فقه؛ تحول در حقوق، ناصر قربان‌نیا، تهران، میزان، ۱۳۹۲ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- فقه اسلامی هیچ بدهکاری به حقوق روم ندارد، الدسوقی السید الدسوقی عید، ترجمه اکبر نایب‌زاده، قزوین، طه، ۱۳۸۷ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید. (این اثر ترجمه کتاب «استقلال الفقه الاسلامی عن القانون الرومانی» است.)
- عدالت وعقلانیت در فقه و حقوق، محمد اصغری، تهران، اطلاعات، ۱۳۸۶ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
- درآمدی بر قواعد فقه و حقوق، م‍ن‍ص‍ور ام‍ی‍رزاده ج‍ی‍رک‍ل‍ی، م‍ش‍ه‍د، ن‍ی‍ک‍و نشر ب‍اژ، ۱۳۸۲ش.
- رابطه فقه و حقوق، مصطفی م‍ی‍راح‍م‍دی‌زاده، قم، حوزه علمیه قم، دف‍ت‍ر ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات اسلامی، مرکز ان‍ت‍ش‍ارات، ۱۳۸۰ش. فهرست کتاب را اینجا ببینید.
عربی
- التفریق بین حقوق الله تعالی وحقوق العباد فی الفقه الإسلامی، سلطان بن حذیفة بن عبد الله الطوالة، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۲۰۲۲م.
- الوجیز فی الحقوق العینیة فی ضوء الفقه الاسلامی والانظمة السعودیة، بلحاج العربی، اردن، دار الثقافة للنشر والتوزیع، ۲۰۱۴م.
- موقعية حقوق الإنسان في الفقه الإسلامي، حسن بن موسى الصفار، عربستان، مكتب الشيخ حسن الصفار، ۲۰۱۰ م کتاب را اینجا ببینید.
- الفقه و القانون، مقاربات فی خطابی الحق و الواجب (دوجلدی)، سیف‌الله صرامی، زین العابدین شمس‌الدین، بیروت، مرکز الحضارة لتنمیة الفکر الاسلامی، ۲۰۰۹م.
- حقوق یجب أن تعرف الحقوق الإسلامیة، محمد حسان، العربیة، مکتبة فیاض للتجارة والتوزیع، ۲۰۰۶م.
- الحقوق العرفیة العینیة الاسلامیة، دراسة مقارنة بین الفقه المالکی والقانون المغربی، محمد بن صالح صوفی، امارات، دارالقلم للطباعة والنشر والتوزیع، ۲۰۰۵م.
- قراءات فقهیة معاصرة فی الحقوق والقضاء، محمود الهاشمی الشاهرودی، الغدیر للدراسات والنشر السلسلة، ۲۰۰۳م.
- نظریة الحق بین الفقة الاسلامی والقانون الوضعی، أحمد محمود الخولی، قاهره، دارالاسلام للطباعة و النشر، ۲۰۰۳م.
- الحقوق والواجبات والعلاقات الدولیة فی الفقه الاسلامی، محمد رفأت عثمان، ۱۹۷۵م.
- مصادر الحق فی الفقه الاسلامی: دراسة مقارنة بالفقه الغربی الحدیث (شش جلد)، عبدالرزاق السنهوری،قاهره، جامعة الدول العربية معهد الدراسات العربية العالية، ۱۹۵۴م.
مقاله
فارسی
- توصیف عقد در عقود مختلط در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق فرانسه، محمد منصوری، سید محمد صادق طباطبایی، محمدمهدی الشریف، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره سیزدهم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش. مقاله را اینجا ببینید.
- قواعد فقه پل میان فقه و حقوق، قاسم محمدی، سعادتنامه، دوره اول، شماره ۱، بهار۱۴۰۱ش. مقاله را اینجا ببینید.
- عدالت تقنینی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران، علی باقری، علیرضا حسنی، ولی رستمی، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۲۳، بهار و تابستان ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی حجیت مصالح مرسله و نقش مصلحت در فقه و حقوق، علی خسروی فارسانی، دادرسی، شماره ۸۱ ، مرداد و شهریور ۱۳۸۹ش.مقاله را اینجا ببینید.
- تاثیر فقه اسلامی در شکل‌گیری حقوق کامن‌لا، حمزه امینی‌نسب، برهام محمد عطاءالله، پژوهش‌های حقوقی، شماره ۳۵، پاییز ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا ببینید.
- کاربرد عرف در مقام تفسیر در حقوق قضایی مبتنی بر مبانی فقه امامیه، سیدمصطفی محقق داماد، محمدامین کیخافرزانه، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شمارهی ۸۱ ،بهار ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا را ببینید.
- بررسی فقهی و حقوقی مفهوم حق و حکم، سید علیرضا فروغی، دوفصلنامه فقه و حقوق خصوصی، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی نهاد تحول عقد در فقه امامیه و حقوق ایران، محمد صالحی مازندرانی، ایمان صالح، حقوق اسلامی، شماره ۵۸، پاییز ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا ببینید.
- فقه و حقوق اسلامی، فاطمه زینلی پور، اعظم رمرودی، فقه، حقوق و علوم جزا، شماره ۹، جلد ۱، پاییز ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا ببینید.
- دوگانگی منطق فقه و حقوق؛ جستاری آسیب‌شناسانه پیرامون یکسان انگاری حداکثری کاربرد قواعد اصولی در استنباط حقوقی، مرتضی فیاض، فقه اهل بیت، شماره ۹۲، زمستان ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- قاعدۀ عدالت و انصاف و تاثیر آن بر فقه و حقوق موضوعه، علی‌اکبر غفاری، سیدحسن عابدیان، علیرضا عسگری، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۲، زمستان ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- تاملی در رجوع به فقه در قلمرو حقوق کیفری با تاکید بر فلسفه قانونگذاری و قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در نظام حقوقی ایران، سید علیرضا میربد، دین و قانون، شماره ۱۶، تابستان ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی جایگاه و قلمرو فقه و قرآن از دیدگاه حقوق موضوعه، سهیلا سلطانی‌پور، سید حسن حسینی، مطالعات حقوق، شماره ۱۴، پاییز ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی اکراه و اجبار از دیدگاه فقه و حقوق، جمال رضایی حسین‌آبادی، پژمان برنازاده، مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، شماره ۴، زمستان ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مبنای حق اسلامی لزوم پیروی از خدا، احمد اسماعیل تبار، دیدگاه های حقوق قضایی، شماره ۷۳ و ۷۴، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید.
- خاستگاه وجودی حقوق طبیعی از نظر توماس آکویناس و حقوق فطری نزد فقهای امامیه، علیرضا فاضلی، اردوان ارژنگ، نجمه زکی‌خانی، پژوهش‌های هستی‌شناختی، سال چهارم، شماره ۷، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا ببینید.
- حاکمیت اراده در فقه امامیه، نظام رومی ژرمنی و حقوق ایران؛ درآمدی مبنایی فلسفی، عطاءالله بیگدلی، پژوهشنامه حقوق اسلامی،شماره ۴۱، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی رابطه فقه و اخلاق و تطبیق آن با حقوق اسلامی، زینب موسوی سادات، سید محمد مهدی احمدی، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۲۲، تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مواجهه فقه شیعه با قوانین عرفی و حقوق عمومی، علی گنجی، شهر قانون، شماره ۹، بهار ۱۳۹۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- تاثیر فقه اسلامی بر حقوق انگلیس، مرتضی مرادی گلستانی، دادرسی، شماره ۱۰۸، بهمن و اسفند ۱۳۹۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مواجهه فقه شیعه با قوانین عرفی و حقوق عمومی، علی گنجی، شهر قانون، شماره ۹، بهار ۱۳۹۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- ماهیت شخصیت حقوقی در فقه و حقوق اسلامی، ثریا قنبری رباطی، علی اکبر فلاح، فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۱، بهار ۱۳۹۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مطالعه تطبیقی بنیادهای تفسیر قوانین جزایی در فقه امامیه و حقوق غرب، محمد رضا ظفری، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره ۱، پاییز ۱۳۹۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- حق در فقه و حقوق، ایاست پورمحمد، فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۲ش. مقاله را اینجا ببینید.
- تعارض قوانین در فقه و حقوق اسلام از انکار تا اثبات، مصطفی دانش‌پژوه، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و ششم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۲ش.مقاله را اینجا ببینید.
- بازتاب‌های اصل صحت در فقه و حقوق، سید محمدصادق طباطبایی، روح‌الله کیانی، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۲، تابستان ۱۳۹۲ش. مقاله را اینجا ببینید.
- رابطه فقه و حقوق، محمدعبدالصالح شاهنوش فروشانی، گفتمان حقوقی، شماره ۲۱ و ۲۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش. مقاله را اینجا ببینید.
- رابطه فقه و حقوق، نادعلی عاشوری تلوکی، عباس راعی عزآبادی، نخستین همایش ملی فلسفه حقوق با تاکید بر فلسفه حقوق اسلامی، ۱۳۹۱ش.
- منطق حقوق مدرن و اصول فقه؛ خاستگاه و کاربردهای متفاوت با مطالعه موردی در نظام حقوقی ایران، حسین سیمایی صراف، تحقیقات حقوقی،شماره ۵۵، پاییز۱۳۹۰ش. مقاله را اینجا ببینید.
- تقابل فقه و حقوق در اجرا، شیخ موحد علی، فقه و تاریخ تمدن، دوره ۶، شماره ۲۴، ۱۳۸۹ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی حجیت مصالح مرسله و نقش مصلحت در فقه و حقوق، علی خسروی فارسانی، دادرسی، شماره ۸۱، مرداد و شهریور ۱۳۸۹ش. مقاله را اینجا ببینید.
- قلمرو فقه در حقوق موضوعه ایران، علیرضا یزدانیان، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، شماره ۲۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۹ش. مقاله را اینجا ببینید.
- نسبت و رابطه دانش فقه و علم حقوق در نظام حقوقی ایران، سید ابوالقاسم نقیبی، آموزه های فقه مدنی، شماره ۲ ، بهار و تابستان ۱۳۸۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- بررسی رابطه فقه و حقوق و علل پیشرفت حقوق در مقابل فقه، مژگان صادقی پور ،دومین همایش بین المللی مطالعات جهانی علوم انسانی با رویکرد فرهنگی – اجتماعی، شماره ۱، ۱۳۸۷ش.
- رابطه فقه و حقوق، علی‌اکبر فیاض، سفیر نور، شماره ۲، تابستان ۱۳۸۶ش. مقاله را اینجا ببینید.
- تعامل فقه و حقوق، حسن علی انوری، جامعه فردا، شماره ۲، پاییز ۱۳۸۵ش. مقاله را اینجا ببینید.
- قاعده درأ در فقه امامیه و حقوق ایران، احمد حاجی ده آبادی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۶، پاییز ۱۳۸۴ش. مقاله را اینجا ببینید.
- رابطه فقه و حقوق، نامه مفید، شماره ۴۳، مرداد و شهریور ۱۳۸۳ش.
- درآمدی بر ارتباط فقه و حقوق، حسین ناصری، الهیات و معارف اسلامی (مطالعات اسلامی )، شماره ۶۴، ۱۳۸۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مبنای قانونمندی انسان در فقه امامیه، احمد اسماعیل‌تبار، رواق اندیشه، شماره ۱۷، ۱۳۸۲ش. مقاله را اینجا ببینید.
- حق (در فقه و حقوق)، احمد دیلمی، دانشنامه جهان اسلام، جلد ۱۳ (حرانی، حماد - حلبچه). مقاله را اینجا ببینید.
- فقه و حقوق اسلامی، سید احمد میرخلیلی، قبسات، شماره ۱۵ و ۱۶، بهار و تابستان ۱۳۷۹ش.
- رابطه فقه و حقوق، ابوالقاسم گرجی، مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۳، پاییز ۱۳۷۸ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مقایسه‌ای میان حقوق اسلام و غرب «حقوق خیالی»: مسئله جرم در فقه اسلامی و حقوق غرب، محمد مجتهد شبستری، درسهایی از مکتب اسلام ، سال ششم، شماره ۴، بهمن ۱۳۴۳ش. مقاله را اینجا ببینید.
- مقایسه‌ای میان حقوق اسلام و غرب «حقوق خیالی»: مسئله جرم در فقه اسلامی و حقوق غرب، محمد مجتهد شبستری، درسهایی از مکتب اسلام ، سال ششم، شماره ۲، آذر ۱۳۴۳ش مقاله را اینجا ببینید.
عربی
- القانون التونسي و التشريع الإسلامي، يوسف الرزقي، أعمال الندوة العلمية: مسائل في فقه القانون المدني المعاصر، ۲۰۱۴م.
- إسهامات الفقه الاسلامي في تطوير قواعد القانون الدولي الانساني، حمام محمد، مجلة الحقوق والعلوم الانسانية (الجزایر)، دروه ۱۰، ۲۰۱۷م. مقاله را اینجا ببینید.
- إسهامات الفقهاء المغاربة في تطوير قواعد القانون الإنساني: حق الكد و السعاية أنموذجاً، أحمد ذيب، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية (الجزایر)، شماره ۱۶، ۲۰۱۳م.
- بناء أصول القانون وفقا لأصول الفقه الإسلامي: دلالة الحروف على المعاني و الأحكام، سيف الدين الياس حمدتو أرباب علي، هويدا خلف الله حسين، مجلة العدل (سودان)، سال ۱۳، شماره ۳۳، ۲۰۱۱م.
- تطور القواعد الفقهية من ظاهرة إلى علم و اثر ذلك في الفقه و القانون، محمد عبدالرحمن المرعشي، المسلم المعاصر(مصر)، دوره ۳۲، شماره ۱۲۸، ۲۰۰۸م/ ۱۴۲۹ق.
- الفقه و الحقوق الاسلامیة النواقص و المتطلبات، محمود محمدی عراقی، التوحید، العدد ۱۱۴، شعبان ۱۴۲۵ق.
- مبدأ القانون الاقتصادي الخاص في الفقه الإسلامي، محمد محسوب، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، دوره ۸، شماره ۱۵، ۱۹۹۹م.
- دور الشريعة الإسلامية و الفقه الإسلامي كمصدر لقانون المعاملات المدنية الإماراتي، جاسم علي سالم الشامسي، مجلة الحقوق (کویت)، دوره ۲۳، شماره ۱، ۱۹۹۹م/ ۱۴۱۹ق. مقاله را اینجا ببینید.
- دعوة تأثر الفقه الإسلامي بالقانون الروماني، عبدالله العلي الركبان، أضواء الشريعة (عربستان)، شماره ۱۴، ۱۹۸۳م / ۱۴۰۳ق.
- مكانة الفقه الإسلامي في القانون الدولي العام، محمد رشيد راغب قباني، الفكر الإسلامي (لبنان)، دوره ۵، شماره ۹، ۱۹۸۰م/ ۱۴۰۰ق.
- مصادر الحق في الفقه الإسلامي للدكتور عبدالرزاق أحمد السنهوري: تجربة حاسمة في اسلوب دراسة الفقه الإسلامي، محمد زكي عبدالبر، أضواء الشريعة (عربستان)، شماره ۸، ۱۹۷۷م / ۱۳۹۷ق.
- الشريعة و القانون الوضعي في المجتمعات الاسلامية، محمد البهي، مجلة مصر المعاصرة (مصر)، دوره ۶۸، شماره ۳۶۹، ۱۹۷۷م.
- الفقه الاسلامي لم يتأثر بالقانون الروماني، محمد حميد الله، مجلة الحج والعمرة (عربستان)، دوره ۱۲، سال ۱۷، ۱۹۶۳م / ۱۳۸۳ق.
- اثر الفقه الاسلامي في القوانين الغربية: نظرية التعسف في استعمال الحق، كامل أمين، مجلة الحج والعمرة (عربستان)، سال ۱۱، دوره ۱۲، ۱۹۵۹م/ ۱۳۷۹ق.
زبانهای دیگر
- Brokerage in Jurisprudence and Law (الوساطة في الفقه والحقوق)، عاطفه محررى، محمد أبو عطا، حميد مسجد سرايى، مهدى ذوالفقارى، مجلة الكلية الإسلامية الجامعة (عراق)، ۲۰۱۹م / ۱۴۴۰ق.
پایان‌نامه
فارسی
- بررسی رابطه جرم و گناه در فقه و حقوق امامیه، محمد سرچاهی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- مطالعه تطبیقی در فقه امامیه ، فقه عامه ، حقوق مصر و فرانسه، مجید بنایی اسکویی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۸۱ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- اسقاط حق: مطالعه تطبیقی در فقه اسلامی و حقوق ایران، محمد مولودی‌قلایچی،کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۷۵ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید.
- بررسی مصالح مرسله در حقوق موضوعه ایران و فقه امامیه، غلامرضا خان‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 1393ش.
عربی
- تحليل و تقويم الكتاب الأول و الثاني من قانون الأحوال الشحصية اليمني في ميزان الفقه الإسلامي، إيمان بنت علي صالح زمام، رساله دکتری، سودان، جامعة أم درمان الاسلامية، كلية الشريعة والقانون، ۲۰۱۴م/ ۱۴۳۵ق.
منابع دیگر
فارسی
- رابطه فقه و حقوق، محسن کدیور. مقاله را اینجا را ببینید.
- باید لباس حقوق را بر تن فقه بپوشانیم، نشست دوره‌ای اساتید حوزه علمیه. گزارش نشست را اینجا ببینید.
- نشست «رابطه فقه و حقوق در الگوی کلان نظام اسلامی»، گزارش نشست را اینجا ببینید.
- معضلات تعامل فقه و حقوق در ایران، دکتر ناصر کاتوزیان. فیلم نشست را اینجا ببینید.
عربی
- أصول القانون الغربي مقارنة بأصول الفقه الإسلامي: معالم عامة، دكتور حسام الدين خليل فرج محمد، عطيات فارس عبد الحميد عبد العال، صفحه را اینجا ببینید.
- الفرق بين الحق والحكم في الفقه الإمامي، للشيخ محمد واعظ زاده الخراساني صفحه را اینجا ببینید.
- في اختتامية مؤتمر «الفقه والقانون»، تناول آية الله جوادي آملي:تبيين العلاقة بين الفقه والقانون ودور الفقهاء في هذه العلاقة (ترجمه از فارسی) صفحه ار ایجا ببیبنید.
- الفرق بين الفقه الإسلامي والقوانين الوضعية صفحه را اینجا ببینید.
- مؤتمر کلیة الحقوق الثانی، حقوق الإنسان فی الشریعة والقانون: التحدیات والحلول، جامعة الزرقاء الأهلیة، کلیة الحقوق، ۲۰۰۲م.