اصلاح ژنتیک جنین (منابع مطالعاتی)
اصلاح ژنتیک جنین، دستکاری ژن جنین، به منظور اصلاح نواقص جسمانی یا درمان بیماری‌هایی است که ممکن است در آینده برای انسان، رخ دهد. از آنجا که در متون فقهی تشبیه به خالق یا دگرگونی مخلوقات خدا، ممنوع شمرده شده است، برخی اصلاح ژنتیک را از مصادیق آن، و حرام میدانند و برخی با استناد به اصل اباحه و مشروعیت درمان آنرا جایز، و برخی نظریه تفصیل را برگزیده اند. که این مساله به جهت نوظهور بودن در فقه معاصر مورد توجه قرار گرفته است.
در فتاوا نیز گفته شده است در صورتی که در انسان موجب تغییر نوعی یا عیب و نقص روحی و حسی نشود جایز است. یا برخی دیگر می‌گویند اگر موجب تغیر مثبت در انسان شود مانعی ندارد.
کتاب‌ها
فارسی
- فناوری ژنتیک انسانی در آیینه فقه و حقوق، زهرا سادات میرهاشمی، تهران، نشر مجد، ۱۳۹۶ش. ابتدای کتاب را از اینجا بخوانید.
عربی
- الجينات الوراثية و دلائلها من القرآن و السنة، ۲۰۱۸م.
- الجينات الوراثية و أحكامها في الفقه الإسلامي دراسة مقارنة، عماد الدين حمد عبدالله المحلاوي، بیروت، لبنان، مكتبة حسن العصرية، ۲۰۱۴م. کتاب را از اینجا بخوانید.
- الجینیات البشریة و تطبیقاتها دراسة فقهیة مقارنة، تمام محمد اللودعمی، هرندن، فرجینیا، الولایات المتحدة الامریکیة، المعهد العالمي للفکر الاسلامي، ۲۰۱۱م. کتاب را از اینجا بخوانید.
- الفقه و مسائل طبية، محمد آصف محسنى، قم، بوستان کتاب، ۱۴۲۶ق. کتاب را از اینجا بخوانید.
مقاله‌ها
فارسی
- واکاوی ادلّه فقهی مشروعیّت اصلاح ژنتیکی تخمک، حمید ستوده و عبدالرضا فرهادیان، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۳، شماره ۲۴، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- تأملی بر رویکرد فقهای امامیه با تأکید بر ادله مخالفان اقدامات ژنتیکی، سید حسن مرتضوی راد و مسعود راعی دهقی و رضا عباسیان و حمیدرضا نیکیار، دوفصلنامه مبانى فقهى حقوق اسلامى، سال ۱۳، شماره ۲۵، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
- ژن درمانی سلول های زایشی و اثر آن در آشفتگی روابط خویشاوندی از دیدگاه فقه اسلامی، سعید نظرى توکلى و فاطمه اردستانی و محمود ویسی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۶۷، سال ۱۷، زمستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- ارتقای ژنتیکی ویژگی‌ها و توانایی‌های انسان از منظر اخلاق و فقه، اکرم صفیری، زهرا سادات میرهاشمی، دوفصلنامه فقه و حقوق خصوصی، شماره ۳، ۱۳۹۸ش.
- بررسی فقهی و حقوقی ژن درمانی، مجتبی صبوری، فقه و اجتهاد، شماره ۹، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش.
- بهینهسازى ژنتیک از منظر اسلام، محمدعلی قاسمی، رواق اندیشه، شماره ۴۷، ۱۳۸۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
عربی
- من المقاربة الفقهية إلى المقاربة الأخلاقية الاجتهاد المعاصر والجينوم نموذجًا، معتز الخطيب، مجلة الاخلاق الاسلامي، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید.
- الجينوم البشري و العلاج الجيني في میزان مقاصد الشريعة، میادة محمد الحسن، مؤتمر مجمع الفقه الإسلامي الدولي (دبی)، دوره ۲۴، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید
- رؤية إسلامية في ندوة علمية عن الوراثة والهندسة الوراثية والجينوم البشري والعلاج الجيني، شريف محمود أحمد الشريف، مجلة التربية، السنة ۲۸، العدد ۱۲۸، ۱۹۹۹م.
- لمحة حول ندوة الوراثة و الهندسة الوراثية و الجينوم البشري و العلاج الجيني رؤية إسلامية، أحمد رجائي الجندي، ندوة الوراثة و الهندسة الوراثية و الجينوم البشري و العلاج الجيني رؤية إسلامية، المجلد ۱، ۱۹۹۸م.
- الاستفادة من الهندسة الوراثية في الحيوان و النبات و ضوابطها الشرعية، محمد الروكي، ندوة الوراثة و الهندسة الوراثية و الجينوم البشري و العلاج الجيني رؤية إسلامية، المجلد ۱، ۱۹۹۸م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- واکاوی فقهی حقوقی تغییر ژن موجودات (گیاه حیوان انسان)، کارشناسی ارشد، زهرا عمیدی هریسی، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی حقوقی فقهی اخلاقی بهنژادی نسل انسان از طریق دستکاری ژنتیکی، سیده مریم بزرگ نیاحسینی، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- اصلاح ژنتیک جنین انسان از منظر فقه و حقوق، سونیا حسین زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی فقهی اصلاح ژنتیکی انسان، اسکندر آکوت، دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- بررسی فقهی حقوقی محصولات تراریخته و مهندسی ژنتیک، کارشناسی ارشد، زینب محمدی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- مبانی فقهی حقوقی اصلاح ژنتیک جنین، کارشناسی ارشد، زهرا حاتمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، ۱۳۹۵ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
عربی
- الأحكام الشّرعيّة لتطبيقات الهندسة الوراثيّة و العلاج الجينيّ دراسة فقهيّة، زبیر عوادی ، دکتری، جامعة الجزائر، کلیة العلوم الاسلامیة، ۲۰۱۶م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
سایر منابع
- بررسی اصلاح ژنتیکی از منظر فقه شیعی، سایت جهاد دانشگاهی.متن را از اینجا بخوانید.
- نقدی بر برخی شبهات فقهی در خصوص مهندسی ژنتیک، سایت زیست فناوری اجتماعی. متن را از اینجا بخوانید.
- ضرروت ایجاد کرسی‌های بررسی و تعاملات فقهی مهندسی ژنتیک، نشستی فقهی با حضور آیت الله رشاد. متن را از اینجا بخوانید.