المبسوط في فقه المسائل المعاصرة: المسائل الطبية (کتاب)

نویسنده

محمد قائنی

نظرات و دیدگاه‌ها

محمد قائنی، فقه مقاصدی را اجتهاد در مقابل نص دانسته و بر آن است که اگر عمومات تعلیلی مبنای فقه قرار گیرد، فقه جدیدی تأسیس شده و اجتهاد از مسیر صحیح خود خارج خواهد شد. به باور او، با تغییر شریعت مطابق با وضعیت اجتماعی، و بر اساس فقه مقاصدی، به‌مرور فقه و شریعت جدیدی تأسیس خواهد شد و جز نشانه‌هایی از دین باقی نخواهد ماند.

قائنی همچنین معتقد است که اصل در احکامِ ذکر شده در روایات، مولوی بودن است نه تدبیری بودن؛ چرا که ائمه نیز در مقام پاسخ، قضایای عامی صادر می‌کردند و از مردم می‌خواستند تا روایات را بنویسند تا به دست دیگران برسد. وی با این حال تدبیری بودن روایات را با وجود قرائن و شواهد می‌پذیرد. وی با این حال بر آن است که احکام تدبیری پیامبر برای تمام زمان‌ها حجت است؛ چرا که حتی احکام ولایی پیامبر هم بر تمام امت، چه معاصران و چه متأخران، نافذ خواهد بود. وی این نظر خود را به روایتی از امام صادق(ع) مستند ساخته است که در باب حکم ولایی پیامبر(ص) درباره زکات است.

پژوهش‌ها و تألیفات

• تألیف کتاب دوجلدی المبسوط في فقه المسائل المعاصرة که جلد اول آن در باب معاملات و جلد دوم آن درباره مسائل پزشکی است و جلد دوم با عنوان «پژوهشی در مسائل فقه پزشکی» در دو جلد به فارسی ترجمه شده است.
• تعلیقه بر کتاب تبصرة المتعلمین في أحکام الدین، نوشته علامه حلی. این اثر همچنین با تحقیق محمدهادی یوسفی غروی و سید احمد حسینی اشکوری، توسط انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجمع ذخائر اسلامی چاپ شده است.
• تحقیق کتاب حدیثی الفصول المهمة في أصول الأئمة (تکملة الوسائل)، نوشته حر عاملی. این کتاب از سوی مؤسسه معارف اسلامی امام رضا(ع) در سال ۱۳۷۶ (۱۴۱۸ق) در سه جلد به چاپ رسیده است.

ساختار و فهرست

کتاب در دو جلد، شش بخش و نیز بخشی با عنوان ملحقات سامان یافته است: جلد اول:

• مقدمه مؤلف بر ترجمه کتاب
• مقدمه
• پیشگفتار
• کلیات
  • مطلب اول: توقیفی بودن معاملات
  • مطلب دوم: ملاک مستحدثه بودن مسائل فقهی
  • مطلب سوم: بحث‌های مقدماتی عمومی مسائل نوپدید
• بخش اول: مسائل پیوند اعضا
• بخش دوم: مسائل مربوط به نطفه و بارداری و احکام آنها
• بخش سوم: باروری مصنوعی

جلد دوم:

• مقدمه مؤلف
• بخش چهارم: درمان و فروعات آن
• بخش پنجم: عیوب زوجین و بیماری‌های جدید
• بخش ششم: همزادسازی و شبیه‌سازی
• ملحقات
  • ملحق اول: در لهو و آلات آن
  • ملحق دوم: قرعه
  • ملحق سوم: مرسله‌های جزمی ثقات
  • ملحق چهارم: مرگ مغزی و تشریح بدن میت
• فهرست منابع و مآخذ

منابع

• «گفتگوی نقادانه اندیشمندان درباره جایگاه احکام تدبیری و مقاصد شریعت در اجتهاد»، سایت شبکه اجتهاد، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مهر ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۲ اسفند ۱۳۹۹ش.