قضاوت شورایی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۱

قضاوت شورایی یا قضاوت جمعی به معنای دادرسی و صدور حکم با مشارکت چند نفر قاضی بعنوان اعضای هیئت قضاوت است. هیئت قضاوت می‌تواند از قضات همعرض یا قضات با رده‌های مختلف (رئیس و مستشار) تشکیل شود. همچنین صدور حکم می‌تواند بر اساس اتفاق آراء، اکثریت آراء و یا بر اساس نظر ریاست شورا انجام گیرد. از منظر فقهی امکان تعدد قاضی، چگونگی صدور حکم در صورت تعدد قاضی و نیز اعتبار رای صادره از شورای قضاوت، مورد بررسی و مطالعه پژوهشگران و صاحب‌نظران معاصر قرار گرفته است. در این صفحه منابعی گردآوری شده که از نگاه فقهی به بررسی مسئله قضاوت شورایی پرداخته است.

کتاب‌ها

فارسی

دادرسی مشارکتی: هیئت منصفه از نظر تا عمل، سید مصطفی شریعتی، مشهد، نشر ضریح آفتاب، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
قضاوت شورایی از دیدگاه فقه امامیه، سید محمدیعقوب موسوی، قم، نشر مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
بررسی فقهی مبانی و قلمرو فتوا و حکم شورایی، سیدجواد ورعی، تهران، نشر پژوهشکده حوزه و دانشگاه، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
‏‫جایگاه هیئت منصفه در دادرسی جرائم مطبوعاتی، امیر نوایی لواسانی، تهران، نشر ندای کارآفرین، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
آشنایی با نهاد هیئت منصفه، وظایف و اختیارات آن، معاونت آموزش قوه قضاییه، تهران، نشر کیهان، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
هیئت منصفه (مطالعهٔ تطبیقی)، نورمحمد صبری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۵ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر
جرم مطبوعاتی (مشروعیت هیئت منصفه)، ابراهیم عمیقی، تهران، نشر کانون اندیشه جوان، ۱۳۸۴ش. کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر

عربی

اُسس القضاء و الشهادة (تشریک در قضا)، جواد تبریزی، ج ۱، قم، دارالصدیقة الشهیدة سلام الله علیها، ۱۴۲۷ق. کتاب را اینجا ببینید
الشوری فی الشریعة الإسلامیة (المبحث الثالث: الشوری فی القضاء و الحکم)، حسین بن محمد المهدی، مصر، مکتبة المحامی، ۲۰۰۶م. کتاب را اینجا ببینید
فقه القضاء (القضاء الجمعیّ المشترک)، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، ج۱، قم، مؤسسه النشر لجامعة المفید، ۱۳۸۱ش. کتاب را اینجا ببینید
نظام القضاء و الشهادة فی الشریعة الاسلامیة الغراء (تشریک در قضا)، جعفر سبحانی، ج۱، قم، مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، ۱۳۷۶ش. کتاب را اینجا ببینید
کتاب القضاء (تشریک در قضا)، سید محمدرضا گلپایگانی، ج ۱، قم، دار القرآن الکریم، ۱۴۱۳ق. کتاب را اینجا ببینید
نظام القضاء فی الشریعة الإسلامیة (باب اول، فصل رابع)، عبدالکریم زیدان، بیروت، نشر مؤسسه الرسالة، ۱۴۰۹ق. کتاب را اینجا ببینید
جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمدحسن نجفی جواهری، ج ۴۰، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۳۶۲ش. کتاب را اینجا ببینید
نظام المحلفین فی التشریع الجنائی المقارن، محمد أبو شادی عبد الحلیم، مصر، نشر المنشأة المعارف، ۱۹۸۰م.

مقاله‌ها

فارسی

سنجش قضاوت جمعی؛ نظریه انتخاب عمومی و اخلاق قضایی در ساختار و عملکرد دیوان عدالت اداری، سید حسین رحیمی مقدم و علی‌اکبر گرجی ازندریانی و مرتضی نجابت‌خواه و فرهنگ فقیه لاریجانی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۵۲، شماره ۱، ۱۴۰۱ش. مقاله را اینجا ببینید
بررسی فقهی قضاوت شورایی، سید جواد ورعی، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۱۲، شماره ۲۴، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
نهاد ناظر، برآیند بهبودیافته هیئت منصفه در ساختار قضای اسلامی، سید حسن داودالموسوی و سید محمدحسن طاهایی، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۳، شماره ۲۵، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
نظام تعدد قاضی، خلیل‌الله محمدی، دوفصلنامه فقه و حقوق قضایی، دوره ۱۱، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید
هیئت منصفه در دعاوی حقوقی، ناهید صفری و پرویز دهقانی، فصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۱۰، شماره ۱۸، ۱۳۹۸ش. مقاله را اینجا ببینید
بررسی فقهی حقوقی امتیاز آرا هیئت منصفه در تخلفات و جرائم مطبوعاتی، هادی جشانپور و مهدی جشانپور، پنجمین همایش ملی حقوق (تحولات مسئولیت‌های مدنی در نظام حقوقی ایران)، ۱۳۹۸ش.
جایگاه و ضرورت قضاوت شورایی در تحقّق عدالت قضایی، محسن لسانی و محمدعلی حیدری و احمدرضا توکلی، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید
نقش هیئت منصفه در حقوق ایران، علیرضا خیرعلی مشاک‌زاده، کنفرانس جهانی افق‌های نوین در علوم انسانی، آینده‌پژوهی و توانمندسازی، ۱۳۹۴ش. چکیده مقاله را اینجا ببینید
بررسی فقهی مشروعیت تعدد قاضی، محمد ادیبی مهر و مرتضی کشاورزی ولدانی و رشیده آقایی دینانی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۹۱ش. مقاله را اینجا ببینید
بررسی فقهی حقوقی قضاوت جمعی، محمدعلی حاجی‌ده‌آبادی و سیف‌الله محمدی‌نسب، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره ۳۰، ۱۳۹۰. مقاله را اینجا ببینید
قضاوت شورایی (قضای شورایی) در فقه و حقوق، منصور امیرزاده جیرکلی، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۹، ۱۳۸۶ش.
جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران (با نگاهی به مبانی فقهی آن)، بنی اسماعیل آقابابایی، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، دوره ۰، شماره ۴، ۱۳۸۲ش. مقاله را اینجا ببینید
قضاوت شورایی و هیئت منصفه در سیستم حقوقی اسلام، سید محمد موسوی بجنوردی، فصلنامه حضور، شماره ۳۸، ۱۳۸۰ش. مقاله را اینجا ببینید
هیأت منصفه و مبنای آن در حقوق اسلام، غلامرضا پیوندی، دوماهنامه رواق اندیشه، شماره ۲، ۱۳۸۰ش.
قضاوت شورایی، سید محمدحسن مرعشی، نشریه دادرسی، شماره ۲۲، ۱۳۷۹ش.
قضای شورایی، سید علی‌محمد یثربی قمی، نشریه مجتمع آموزش عالی قم، شماره ۴، ۱۳۷۸ش. مقاله را اینجا ببینید
معرفی و نقدی بر جایگاه هیئت منصفه در نظام حقوقی ایران، باقر شاملو، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی (دیدگاه‌های حقوقی)، دوره ۱، شماره ۳، ۱۳۷۵ش. مقاله را اینجا ببینید
قضاء شورائی، محمدهادی معرفت، فصلنامه حق (مطالعات حقوقی و قضایی)، شماره ۳، ۱۳۶۴ش. مقاله را اینجا ببینید

عربی

القضاء الجماعی و القضاء الفردی فی النظام القضائی السعودی، عبدالعزیز بن سعد الدغیثر، المجلة القضائیة، العدد الأول، ۱۴۳۲م. مقاله را اینجا ببینید
الشوری القضائیة فی الفقه الإسلامی و تطبیقاتها فی نظام القضاء السعودی، مجلة العدل (عربستان)، العدد ۵۰، ۱۴۳۲ق. مقاله را اینجا ببینید
القضاء الشعبی و نظام المحلفین، إسماعیل الخطیب، مجلة منبر الاسلام، السنة الواحدة و الثلاثون، العدد ۴، ۱۹۹۳م.
القضاء الشعبی حول فکرة نظام المحلفین فی الإسلام، فؤاد أمین، مجلة المحاماة، العدد ۲، ۱۹۶۹م،
نظام المحلفین ماهیته و منشؤه و ما یقال عنه، عبدالرحمن خضر، مجلة القضاء، العدد ۵، ۱۹۴۵م.

پایان‌نامه‌ها

فارسی

قضاوت شورایی از دیدگاه فقه اهل البیت (ع) و مذاهب اربعه، سید محمدیعقوب موسوی، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۴۰۰ش. چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید
مطالعه تطبیقی قضاوت شورایی از منظر فقه مذاهب اسلامی و حقوق ایران و افغانستان، خان‌محمد رحمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی قضاوت شورایی از دیدگاه فقه، مهدی حبیب‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
نقش اصل تعدّد قاضی در تحقّق عدالت قضایی، اکبر نوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۷ش. چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید
نظام تعدّد قاضی از منظر فقه اهل بیت علیهم السلام، فقه حنفی و حقوق افغانستان، علی‌داد سعیدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۷ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی قضاوت شورایی از دیدگاه فقه و حقوق موضوعه، مهسا احمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
رسیدگی‌های کیفری با تعدد قضات در قانون آئین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، مهسا شریف لنجانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی تفت، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی مشروعیت تعدد قاضی در فقه فریقین، پوریا شعبانی سراجی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۶ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
نظام تعدد قاضی در دادرسی کیفری ایران، مریم حق‌ویردی‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۵ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی مشروعیت قضاوت شورایی در فقه امامیه و اهل تسنن و پیامدهای آن، پوران سلیمانی بزچلوئی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۲ش. چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی هیئت منصفه در ایران و تطبیق آن با حقوق انگلستان و فرانسه، محمدحسین صادقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی صفات، جایگاه و مسئولیت قاضی در فقه اسلامی و حقوق ایران، زهرا عسگری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
تعدد قاضی در تحقق عدالت کیفری، فرزاد علی‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
استقلال قضات در نظام کیفری ایران، مجتبی دانش، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، ۱۳۸۲ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
بررسی جایگاه هیئت منصفه در حقوق ایران، علی مرادفر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، ۱۳۸۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
تحلیل مبانی فقهی و حقوقی هیئت منصفه، علی نوریان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید

عربی

نظام المحلّفین دراسة مقارنة، ممدوح محمد السید فاید بدر، پایان‌نامه دکتری، کلیة الحقوق، جامعة عین شمس، ۲۰۰۳م. پایان‌نامه را اینجا ببینید

سایر منابع

قضاوت شورایی، قضاوت جمعی، درس خارج فقه ابوالقاسم علیدوست، ۱۳۹۷ش. تقریرات درس را اینجا ببینید
تشریک در قضاوت، درس خارج فقه علی‌اکبر سیفی مازندرانی، ۱۳۹۷ش. تقریرات درس را اینجا ببینید

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 == کتاب‌ها ==
 === فارسی ===
-# دادرسی مشارکتی: هیئت منصفه از نظر تا عمل، سید مصطفی شریعتی، مشهد، نشر ضریح آفتاب، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010303057.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# دادرسی مشارکتی: هیئت منصفه از نظر تا عمل، سید مصطفی شریعتی، مشهد، نشر ضریح آفتاب، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%b4%d8%a7%d8%b1%da%a9%d8%aa%db%8c-%d9%87%db%8c%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%b5%d9%81%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d8%aa%d8%a7-%d8%b9%d9%85%d9%84/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# قضاوت شورایی از دیدگاه فقه امامیه، سید محمدیعقوب موسوی، قم، نشر [[مرکز فقهی ائمه اطهار]]، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400b02388.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# قضاوت شورایی از دیدگاه فقه امامیه، سید محمدیعقوب موسوی، قم، نشر [[مرکز فقهی ائمه اطهار]]، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%82%d8%b6%d8%a7%d9%88%d8%aa-%d8%b4%d9%88%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# بررسی فقهی مبانی و قلمرو فتوا و حکم شورایی، سیدجواد ورعی، تهران، نشر [[پژوهشکده حوزه و دانشگاه]]، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400629126.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# بررسی فقهی مبانی و قلمرو فتوا و حکم شورایی، سیدجواد ورعی، تهران، نشر [[پژوهشکده حوزه و دانشگاه]]، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%88-%d9%82%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88-%d9%81%d8%aa%d9%88%d8%a7-%d9%88-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%b4%d9%88%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# ‏‫جایگاه هیئت منصفه در دادرسی جرائم مطبوعاتی، امیر نوایی لواسانی، تهران، نشر ندای کارآفرین، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97626080.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# ‏‫جایگاه هیئت منصفه در دادرسی جرائم مطبوعاتی، امیر نوایی لواسانی، تهران، نشر ندای کارآفرین، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%87%db%8c%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%b5%d9%81%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%a7%d8%af%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%ac%d8%b1%d8%a7%d8%a6%d9%85-%d9%85%d8%b7%d8%a8%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# آشنایی با نهاد هیئت منصفه، وظایف و اختیارات آن، معاونت آموزش قوه قضاییه، تهران، نشر کیهان، ۱۳۸۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/89/89719054.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# آشنایی با نهاد هیئت منصفه، وظایف و اختیارات آن، معاونت آموزش قوه قضاییه، تهران، نشر کیهان، ۱۳۸۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%a2%d8%b4%d9%86%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a8%d8%a7-%d9%86%d9%87%d8%a7%d8%af-%d9%87%db%8c%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%b5%d9%81%d9%87%d8%8c-%d9%88%d8%b8%d8%a7%db%8c%d9%81-%d9%88-%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# هیئت منصفه (مطالعهٔ تطبیقی)، نورمحمد صبری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۵ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/89/89719054.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# هیئت منصفه (مطالعهٔ تطبیقی)، نورمحمد صبری، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%87%db%8c%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%b5%d9%81%d9%87-%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87%d9%94-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
-# جرم مطبوعاتی (مشروعیت هیئت منصفه)، ابراهیم عمیقی، تهران، نشر کانون اندیشه جوان، ۱۳۸۴ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/84/84115134.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
+# جرم مطبوعاتی (مشروعیت هیئت منصفه)، ابراهیم عمیقی، تهران، نشر کانون اندیشه جوان، ۱۳۸۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%ac%d8%b1%d9%85-%d9%85%d8%b7%d8%a8%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa%db%8c-%d9%85%d8%b4%d8%b1%d9%88%d8%b9%db%8c%d8%aa-%d9%87%db%8c%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d9%86%d8%b5%d9%81%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه ممطالعات فقه معاصر]
 === عربی ===