عمل زیبایی (منابع مطالعاتی)

آخرین ویرایش: ۱۴۰۲/۲/۱۷

---

همه منابع مطالعاتی

عمل زیبایی از موضوعاتی است كه در عصر كنونی با مصادیق جدیدی مواجه شده است. به شکل امروزی آن در منابع فقهی و روایی، مطرح نبوده است گر چه به موارد ساده‌ای از تغییرات در راستای زیبایی بدن اشاره شده است. برای استنباط حكم فقهی مصادیق امروزی، بازنگری ادله و بررسی ابعاد جدیدی از مساله، ضرورت دارد.

سؤالاتی که در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: آیا عمل زیبایی جایز است؟ حکم وضو و غسل در موانع ایجاد شده چیست؟ آیا اجبار زوجه بر عمل زیبایی جایز است؟ آیا تغییر نهی شده خلقت شامل عمل زیبایی می‌شود؟

عمل زیبایی باید از لحاظ حکم اولی و حکم ثانوی بررسی شود. در حکم اولی اکثر فقهای امامیه قائل به اباحه هستند. از ادله قائلین به اباحه می‌توان به اصالة الاباحه و قاعدة سلطنت بر نفس، اشاره نمود. قائلین به حرمت به دلایلی مثل حفظ نفس از ضرر، تغییر خلقت خدا و مالک حقیقی بودن خدا، تمسک نموده‌اند.

كتاب‌ها

فارسی

1. فقه علوم پزشکی (جراحی زیبایی و پلاستیک، تراریخته)، عباسعلی واشیان، قم، سپهر حکمت، ۱۴۰۱ش.
2. جراحی زیبایی از منظر فقه، محمدعلی قاسمی و علی جهانیان، قم،انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار (ع)، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
3. آثار حقوقی ناشی از تغییر چهره در جراحی‌های زیبایی با رویکرد به خسارت مادی و معنوی، الهه کاشانی، آفتاب گیتی‏‫، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
4. بررسی فقهی حقوقی حكم اعمال جراحی زیبایی در نكاح، فرنوش شریعتی سرابی، راز نهان، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
5. عمل‌های زیبایی در ترازوی فقه و اخلاق، زهره عباسی‌آغوی، محمدمهدی عباسی‌آغوی، باران حكمت، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
6. تحلیل جراحی پلاستیك در آیینه فقه و حقوق، حسین فرج‌پور، حكیم روز، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
7. جراحی زیبایی و تدلیس در نكاح از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران، سمیه معروفی آذر، میرحیدر میرنقی زاده، شاپرك سرخ، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
8. فقه و اعمال زیبایی، اشرف کربلایی‌ حسنی، تهران، انتشارات مهرکلام، ۱۳۹۷ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
9. جراحی زیبایی از منظر فقه و حقوق، مرجان كاظمی دلویی، سخن گستر، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
10. جراحی زیبایی در پرتو فقه و حقوق، امین امیرحسینی و حسین سبحانی، تهران، انتشارات دا، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
11. فقه درمان، محمد علی قاسمی، مركز فقهی ائمه اطهار، ۱۳۹۵ش.
12. دانشنامه فقه پزشكی، محمد علی قاسمی، مركز فقه ائمه اطهار، ۱۳۹۵ش.
13. جراحی پلاستیك از منظر فقه و حقوق، ابوذر صانعی، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۵ش.

عربی

1. أخلاقیات الطب، جمال الجار الله، جامعة ملك سعود، ۲۰۲۱م. فصلی از كتاب به بررسی فقهی عمل زیبایی اختصاص دارد. كتاب را از اینجا بخوانید
2. الوجیز فی أحكام الجراحة الطبیة و الآثار المترتبة علیها، فهد بن عبد الله الحزمی، جامعة الإیمان، ۲۰۱۹م. كتاب را از اینجا بخوانید
3. الجراحة التجميلية بين رغبة جامحة و ضابط الشرع، حسان شمسی باشا، مجمع الفقه الإسلامی الدولی، ماليزيا، ۲۰۱۹م. کتاب را از اینجا بخوانید
4. موقف الفقه الإسلامی من الإنعاش الصناعی و العملیات الجراحیة و التشریح، كمال فوزی عامر السباعی، مكتبة الوفاء القانونیة، ۲۰۱۸م.
5. جراحة التجمیل بین الضرورة و التزیین دراسة تأصیلیة تطبیقیة من منظور الفقه الإسلامی و الطب المعاصر، أحمد محمد أحمد أبو طه، دار الوفاء لدنیا الطباعة والنشر، ۲۰۱۸م.
6. أحكام الجراحة التجمیلیة فی میزان الفقه الإسلامی دراسة فقهیة مقارنة، یاسر عبد الحمید محمد النجار، مصر، اسكندریه، مكتبة الوفاء القانونیة، ۲۰۱۶ م.
7. دراسات طبیة معاصرة فی منظور الفقه الاسلامی و القانون الوضعی، عبدالحلیم ابراهیم كرسون، الاسكندریة، مكتبة الوفاء القانونیة، ۲۰۱۵م. بخشی از كتاب مربوط به عمل زیبایی است.
8. التقشیر الطبی للبشرة و أحكامه فی الفقه الإسلامی : دراسة تأصیلیة، حسنی محمود عبدالدایم عبدالصمد، دار الفكر الجامعی، الإسكندریة، ۲۰۱۵م. اطلاعات کتاب
9. الجوانب القانونیة و الشرعیة لجراحة التجمیل، محمد السعید رشدی، دار الفكر الجامعی، ۲۰۱۵م.
10. التجمیل‌ = التجمیل‌ الجراحی‌ و الجینی‌ فقهیا‌، علی حائری شمری، بیروت، دارالعلوم، ۲۰۱۲ م.
11. الجراجة التجمیلیة دراسة فقهیة مقارنة، ایمان بنت محمد القثامی، بی نا، ۲۰۱۲ م. كتاب را از اینجا بخوانید
12. مدى شرعیة جراحة التجمیل و مسؤولیة الأطباء، انور ابوبكر هوانی الجاف، دارالكتب القانونیة، ۲۰۱۱م.
13. أحكام الجراحة التجمیلیة فی الفقه الإسلامی، عیسی بن عواض العضیانی، بی‌نا، ۲۰۱۱م. كتاب را از اینجا بخوانید
14. مشروعیة التزین و التجمیل دراسة مقارنة تبحث فی عملیات التجمیل و موقعها فی الشرع، هبة یاسین، لبنان، دار‌الكتب العلمیة، ۲۰۱۰ م.
15. حكم جراحات التجمیل فی الفقه الاسلامی، مریم ابراهیم هندی داوود، مكتبة اولاد الشیخ للتراث، ۲۰۱۰ م.
16. الأحكام الفقهیة للجراحات التجمیلیة فی الفقه الإسلامی، عبد الفتاح بهیج علی العواری، دار الكتب القانونیة ، دار شتات للنشر و البرمجیات، ۲۰۱۰م. اطلاعات كتاب
17. جراحة التجمیل بین المشروعیة و المسئولیة، عید محمد المنوخ العازمی، دار النهضة العربیة، القاهره، ۲۰۱۰م.
18. الجراحة التجمیلیة - عرض طبی و دراسة فقهیة مفصلة، صالح‌ بن‌ محمد الفوزان، الریاض ، دار التدمریه، ۲۰۰۸ م. كتاب را از اینجا بخوانید
19. أثر القواعد الفقهیة فی بیان أحكام الجراحات التجمیلیة، عیاض بن نامی السلمی، بی‌نا، ۲۰۰۸ م. كتاب را از اینجا بخوانید
20. عملیات التجمیل الجراحیة و مشروعیتها الجزائیة بین الشریعة و القانون، محمد الحسینی، مركز ابن إدریس الحلی للدراسات الفقهیة، ۲۰۰۸ م. کتاب را از اینجا بخوانید
21. المصـالح المرسـلة و دورها فی القضايا الطبية المعاصرة، محمود الصمادی، دار الفلاح، ۲۰۰۸م.
22. قضایا طبیة معاصرة فی میزان الشریعة جراحة التجمیل زراعة الاعضاء التشریح المسؤولیة الطبیة، محمود علی السرطاوی، عمان، دار‌الفكر ناشرون و موزعون، ۲۰۰۷ م. كتاب را از اینجا بخوانید
23. زینة المرأة المسلمة و عملیات التجمیل أحكامها تطبیقاتها، عبیر الحلو، دار الكتاب العربی، دمشق، ۲۰۰۷م.
24. أحكام التجمیل فی الفقه الإسلامی : دراسة مقارنة، شعبان الكومی أحمد فاید، ‏دار الجامعة الجدیدة‏، اسكندریه، ۲۰۰۶م.
25. جراحات الذكورة و الأنوثة فى ضوء الطب و الفقه الإسلامى، محمد شافی مفتاح بوشیه، دار الفلاح للبحث العلمی وتحقیق التراث و الترجمة، ۲۰۰۴م.
26. احكام تجمیل النساء فی الشریعة الاسلامیة، ازدهار بنت محمود‌بن‌صابر المدنی،ریاض، دارالفضیلة، ۲۰۰۲ م. فصل چهارم كتاب عمل زیبایی را مطرح كرده است. كتاب را از اینجا بخوانید
27. المسؤولیة الطبیة فی الجراحة التجمیلیة، منذر الفضل، دار الثقافة، ۲۰۰۰م.
28. الاحكام الطبیة المتعلقة بالنساء فی الفقه الاسلامی، محمد خالد منصور، اردن، دار النفائس، ۱۹۹۹ م. كتاب را از اینجا بخوانید
29. العملیات التجمیلیة و حكمها فی الشریعة الإسلامیة، أسامة صباغ، دار ابن حزم، بیروت، 1999 م. كتاب را از اینجا بخوانید
30. أحكام الجراحة الطبیة و الآثار المترتبة علیها، محمد بن محمد المختار بن أحمد مزید الجكنی الشنقیطی، جده، مكتبة الصحابة، ۱۹۹۴ م. كتاب را از اینجا بخوانید
31. مسؤولیة الأطباء عن العملیات التعویضیة و التجمیلیة و الرتق العذری فی الشریعة الإسلامیة و القانون الوضعی، محمود محمد الزینی، مؤسسة الثقافة الجامعیة، اسكندریه، ۱۹۹۱م.
32. القواعد الفقهیة المتعلقة بأحكام التداوی و تطبیقاتها الطبیة المعاصرة، أحمد بن محمد السراح، بی‌تا. كتاب را از اینجا بخوانید
33. الضوابط الشرعیة للعملیات التجمیلیة، هانی بن عبدالله بن جبیر، بی‌نا، بی‌تا مقاله را از اینجا بخوانید

مقاله‌ها

فارسی

1. جراحی زیبایی و اختیار جدایی زوجه در نظام حقوقی ایران، مریم السادات محقق‌داماد و معصومه منفرد مسقانی، فصلنامه پژوهش‌نامه زنان، دوره ۱۲، شماره ۳، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
2. مبانی حقوقی جراحی زیبایی و پلاستیک، کیوان رنجبری، فصلنامه قانون یار، شماره ۱۶، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا بخوانید
3. مصادیق تدلیس در جراحی‌ها و اعمال افزایش‌ دهنده‌ زیبایی، مرتضی رحیمی، راضیه محب‌پور، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۲۳، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
4. واكاوی جراحی زیبایی در آینه فقه و حقوق، ام‌كلثوم ایمانی، مطالعات قرآنی نامه جامعه، شماره ۱۲۵، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
5. جراحی زیبایی از نگاه فقه و حقوق موضوعه، قادر آقابالازاده، ارائه شده در دومین كنفرانس پژوهش در فقه، حقوق و علوم اسلامی، ۱۳۹۷ش.
6. جراحی زیبایی از منظر فقه، زهره صفاتی، میراث طاها، شماره ۱، ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا بخوانید
7. واكاوی مستند قرآنی حكم فقهی تغییر خلقت خداوند در مسائل نوپیدای پزشكی، مریم صباغی ندوشن، عباسعلی سلطانی، فصلنامه فقه و اصول، شماره ۱۰۸، ۱۳۹۶. مقاله را از اینجا بخوانید
8. بررسی فقهی ادله عدم مشروعیت جراحی‌های زیبایی، ابوذر صانعی، مطالعات فقه امامیه، شماره ۷، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
9. عمل زیبایی و جراحی پلاستیك در ساحت فقه، طیبه بلوردی و حسین صابری، مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۳۴، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
10. بررسی جواز جراحی پلاستیك در فقه امامیه و حقوق كیفری ایران، حسن حاجی‌تبار فیروزجائی و سیده‌محبوبه موسوی‌شیخ، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره ۴۳، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
11. واكاوی موضوع‌شناسی و مستندات حكم‌شناسی جراحی زیبایی، سید ابوالقاسم نقیبی، میثم كلهرنیا گلكار، سید محمد علی صدر طباطبایی، فصلنامه اخلاق زیستی، شماره ۱۶، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
12. بررسی ادلّه ی جواز زیبا سازی سر و صورت، نرگس خاتمی، سید محمد مهدی احمدی، فصلنامه تخصصی مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۲۴، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید
13. جراحی زیبایی و مسئولیت طبیب، محمد علی حجازی، فاطمه بداغی، مطالعات راهبردی زنان، شماره ۶۸، ۱۳۹۴ش. مقاله ر از اینجا بخوانید
14. بررسی فقهی ـ حقوقی مبانی و محدوده تجویز جراحی‌های زیبایی و ترمیمی، میثم كلهرنیا گلكار و سید‌ محسن سادات‌ اخوی و نجات‌الله جور ابراهیمیان و محمود عباسی، حقوق پزشكی، شماره ۲۱، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا بخوانید
15. جراحی‌های زیبایی، ضرورت یا زیادت؟ قولی در ماهیت تعهدات جراحان زیبایی، حمید رضا صالحی، مجله حقوق پزشكی، شماره ۱۸، ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
16. جراحی زیبایی از منظر فقه و حقوق پزشكی، ایوب شكر امرجی، محمود عباسی، فصلنامه حقوق پزشكی، شماره ۶، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید

عربی

1. حكم العمليات التجميلية في الفقه الإسلامي، حيدر فائق مهدي عوز، مجلة دراسات إسلامية معاصرة، شماره ۳۳، ۲۰۲۲م. مقاله را از اینجا بخوانید
2. تقنية الميکروبليدنج (Microblading) دراسة فقهية مقارنة، أسماء فتحي عبدالعزیز شحاته، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية بدمنهور، مجلد ۷، شماره ۱، ۲۰۲۲م. مقاله را از اینجا بخوانید
3. نوازل فی عملیات تجمیل الوجه، نجلاء بنت صالح ابن حميد، مجلة علوم الشریعة و الدراسات الاسلامیة، جامعة أم القرى، السعودیه، ۲۰۲۱م. مقاله را از اینجا بخوانید
4. الضوابط الشرعیة للجراحات التجمیلیة، انصاف حمزه الفعر الشریف، المجلة الاكادیمیة للابحاث و النشر العلمی، شماره ۲۲، ۲۰۲۱م مقاله را از اینجا بخوانید
5. التقشیر الجلدی: دراسة فقهیة، محمد بن عبدالله بن عابد الصواط، مجلة كلیة الشریعة و القانون بأسیوط، مجلد ۱، شماره ۳۳، ۲۰۲۱م.
6. عملیات التجمیل: دراسة فقهیة مقارنة، احمد عید الحسینی الشواف، مجلة المدونة، مجمع الفقه الإسلامی بالهند، مجلد ۷، شماره ۲۹، ۲۰۲۱م.
7. احكام تغییر الصوت بالجراحة التجمیلیة، حیاة بنت عبد‌الله بن محمد المطلق، السعودیة، جامعة طیبة للآداب و العلوم الاسلامیة، شماره ۲۴، ۲۰۲۰ م. مقاله را از اینجا بخوانید
8. حكم الجراحة التجمیلیة للأنف، نجاح شاهر العتيبى، أفنان بنت محمد بن عبد المجيد تلمسانی، المجلة العربية للدراسات الإسلامية و الشرعية، المؤسسة العربية للتربية و العلوم و الآداب، مصر، مجلد ۴، شماره ۱۱، مقاله را از اینجا بخوانید
9. الحقن التجمیلیة و حكمها الشرعی، سعاد محمد عبد الجواد بلتاجی، مجلة كلیة الشریعة والقانون بتفهنا الاشراف، مجلد ۲۱، شماره ۳، ۲۰۱۹ م. مقاله را از اینجا بخوانید
10. طبیعة إلتزام الجراح التجمیلی على ضوء التشریع و القضاء الجزائری، محمد امین صحبی، المؤتمر الدولی التاسع لكلیة الشریعة بعنوان قضایا طبیة معاصرة فی الفقة الإسلامی، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید
11. الجراحة التجمیلیة و المسؤولیة الجزائیة المترتبة عنها، سیدی محمد جدوی، مجلة القانون و العلوم السیاسیة، مجلد ۲، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید
12. مشروعیة جراحة التجمیل و التزامات جراح التجمیل الفنیة و المهنیة، محمود ثابت محمود علی الشاذلی، مجلة بحوث الشرق الأوسط، مجلد ۴، شماره ۵۲، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید
13. أثر قاعدة (الضرر يزال) و تطبيقاتها على قضايا عمليات التجميل الطبية، كامل محمد حسين بشارات، المؤتمر الدولي التاسع لكلية الشريعة، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید
14. جراحات التجمیل: دراسة فقهیة مقارنة، نسرین محمد محمد الغزازی، مجلة كلیة البنات الأزهریة، مجلد ۳، شماره ۱، ۲۰۱۸م. مقاله را از اینجا بخوانید
15. الضوابط الشرعیة لعملیات التجمیل، محمد رشید الدرشاوی، دانشگاه شیرناك ، ۲۰۱۷ م. مقاله را از اینجا بخوانید
16. مشروعیة الجراجة التجمیلیة فی الشریعة الاسلامیة، فرید عیسوس، الجزایر، مجله الشهاب، شماره ۹، ۲۰۱۷ م. مقاله را از اینجا بخوانید
17. الجراحة التجمیلیة و اثر اذن الزوج فی حكمها، شیخة احمد التفاق، مجله جامعة الشارفة، مجلد ۱۴، شماره ۱، ۲۰۱۷ م. مقاله را از اینجا بخوانید
18. جراحة التجميل و الترقيع الجلدی، سالم بادی العجمی، مجلة كلية دار العلوم، جامعة القاهرة، شماره ۹۹، ۲۰۱۷م.
19. الضرر النفسی و أثره فی مشروعیة العملیات التجمیلیة، عادل موسی عوض جاب الله، مجله مجمع الفقیة الاسلامیة، مجلد ۳۰، شماره ۳۵، ۲۰۱۶ م. مقاله را از اینجا بخوانید
20. التاصیل الشرعی لعملیات التجمیل المعاصرة، خالد محمد عبیدات، المیزان للدراسات الاسلامیة و القانونیة، مجلد سوم ،شماره دوم، ۱۴۳۷ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
21. جراحة التجمیل أنواعها و أحكامها: دراسة فقهیة مقارنة بالقانون الایرانی، مرضیه سلجوقی، حسام‌الدین الصیفی، المجلة الدولیة للبحوث الاسلامیة و الانسانیة، مجلد ۶، شماره ۹، ۲۰۱۶ م.
22. خصوصیة الجراحة التجمیلیة : فقها، قضاء و تشریعا، سامیة حساین، مجلة المفكر، ۲۰۱۶م. مقاله را از اینجا بخوانید
23. بعض الجراحات التجمیلیة القدیمة و الحدیثة و احكامها فی الفقه الاسلامی، مها محمد طه، مجلة الجامعة العراقیة، مجلد ۳۶، شماره ۱، ۲۰۱۶م. مقاله را از اینجا بخوانید
24. التغییر الخلقی : مفهومه و أحكامه : دراسة فقهیة تحلیلیة، عبدالله سالم آل طه، مجلة الشریعة و القانون، ۲۰۱۵م. اطلاعات مقاله
25. الاحكام الشرعیة في تجمیل العیوب الخلقیة، جنيد شريف عبد السامرائی، مجلة سر من رأى، مجلد ۱۰، شماره ۳۹، ۲۰۱۴م. مقاله را از اینجا بخوانید
26. نازلة جراحة التجمیل فی حكم الشرع الجمیل فی جراحة التجمیل، محمد أمین الخنشوفی، مجلة دراسات تراثیة، جامعة سیدى محمد بن عبدالله، المغرب، شماره ۲، ۲۰۱۴م.
27. العملیات التجملیة بین المشروع و الممنوع، محمد عبد بخیت، ضرغام عدنان محسن، مجلة العلوم الاسلامیة، ۱۴۳۴ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
28. أثر السنة الشریفة فی التأصیل لفقه التجمیل، رزاق محسن محمد شریف، حولیة المنتدی للدراسات الإنسانیة، مجلد ۶، شماره ۱۳، ۲۰۱۳م. مقاله را از اینجا بخوانید
29. العملیات التجمیلیة حقیقتها، انواعها، حكمها و ضوابطها، محمد ابو الفتح البیانونی، منتشر شده در سایت نویسنده ، ۱۴۳۳ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
30. أحكام عملیات تجمیل النساء بین التحلیل و التحریم، نادیة ابو‌العزم السید، مجلة كلية الشريعة والقانون بتفهنا، مجلد ۱۵، شماره ۶، ۲۰۱۳م.مقاله را از اینجا بخوانید
31. الضوابط القانونیة و الاخلاقیة لجراحات التجمیل، رجاء محمد عبد المعبود محمدین، جامعة اسیوط، مصر، منتشر شده در تاریخ ۲۰۱۲ م در سایت kenanaonline.com/thefreelawyer مقاله را از اینجا بخوانید
32. الجراحة التجمیلیة فی الشریعة الإسلامیة، منی عبدالرحمن فهد الحمودی، مجلة كلیة دار العلوم(جامعة القاهره)،شماره ۶۵، ۲۰۱۲م.
33. الجراحة التجمیلیة أحكامها و ضوابطها، منال سلیم رویفد الصلعدی، حولیة مركز البحوث و الدراسات الإسلامیة بكلیة دار العلوم - جامعة القاهرة،شماره ۳۱، ۲۰۱۲م.
34. عملیات التجمیل دوافعها و ضوابطها، حاتم احمد عباس، مجلة سر من رأى، مجلد ۷، شماره ۲۴، ۲۰۱۱م. مقاله را از اینجا بخوانید
35. الأحكام الفقهیة المتعلقة بتجمیل الوجه : دراسة نموذجیة، عادل مبارک مهدی المطیرات، جامعة الأزهر، كلية الشريعة و القانون بطنطا، شماره ۲۶، ۲۰۱۱م.
36. العملیات التجمیلیة بین الحل و الحرمة، ساجدة طه محمود الفهداوی، دانشگاه بغداد، كلیة التربیة للبنات، ۱۴۳۱ ق، مقاله را از اینجا بخوانید
37. عملیات تجمیل الوجه بین الشریعة و الواقع، محمد شفیقة الشهاوی رضوان، السجل العلمی لمؤتمر الفقه الإسلامی الثانی قضایا طبیة معاصرة، جامعة الامام محمد بن السعود الاسلامیة، مجلد ۳، ۲۰۱۰ م. دسترسی به مقاله
38. من الضوابط الشرعیة للعملیات التجمیلیة، إبراهیم بن محمد قاسم المیمن، السجل العلمی لمؤتمر الفقه الإسلامی الثانی: قضایا طبیة معاصرة، ۲۰۱۰م.
39. الضوابط الشرعیة للعملیات التجمیلیة، شریفة بنت علی بن سلیمان الحوشانی، السجل العلمی لمؤتمر الفقه الإسلامی الثانی: قضایا طبیة معاصرة، ۲۰۱۰م.
40. القواعد و الضوابط الحاكمة لعمليات التجميل، حنان بنت محمد بن حسين جستنيه، السجل العلمي لمؤتمر الفقه الإسلامي الثاني: قضايا طبية معاصرة، ۲۰۱۰م.
41. التقشیر الطبى : حقیقته و حكمة و ضوابطه، محمد بن عبدالله بن عابد الصواط، السجل العلمی لمؤتمر الفقه الإسلامی الثانی: قضایا طبیة معاصرة، مجلد ۴، ۲۰۱۰م.
42. عملیات تجمیل الوجه، عبدالعزيز بن محمد بن عبدالله الحجیلان، السجل العلمی لمؤتمر الفقه الإسلامی الثانی: قضایا طبیة معاصرة، ریاض، مجلد ۳، ۲۰۱۰م.
43. تقشیر البشرة : دراسة تأصیلیة طبیة فقهیة، إسماعیل غازی أحمد مرحبا، مجلد ۵، شماره ۱۸، ۲۰۰۹م.
44. الجراحة التجمیلیة فی الشریعة الاسلامیة، جمال الذیب، المجلة النقدیة للقانون و العلوم السیاسیة، مجلد ۳، ۲۰۰۸م. مقاله را از اینجا بخوانید
45. موقف الشریعة الاسلامیة من العملیات الجراحیة التجمیلیة، الهام عبد‌الله باجنید، جده، ۱۴۲۸ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
46. جراحة التجمیل بین الشریعة و الطب، عبلة جواد الهرش، ارائه شده به همایش هجدهم مجمع الفقه الاسلامی الدولی در جده، ۱۴۲۸ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
47. الجراجة التجمیلیة و احكامها، محمد مختار السلامی، مقاله ارائه شده در همایش مجمع الفقه الاسلامی الدولی، سعودی، ۱۴۲۸ ق. مقاله را از اینجا بخوانید
48. الضوابط الشرعیة للعملیات التجمیلیة، مصلح بن عبد الحی النجار، بی‌نا. مقاله از اینجا بخوانید
49. الجراحة التجمیلیة و موقف الفقه الإسلامی منها، محمد مقبول حسین، مجلة البحوث العلمیة و الدراسات الإسلامیة، مجلد ۲، ۲۰۰۶م. مقاله را از اینجا بخوانید
50. التكییف الفقهی لجراحة التجمیل و أحكامها الشرعیة، أحمد عبدالحی محمد، مجلة كلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة، شماره ۳۰، ۲۰۰۵م.
51. عملیات التجمیل من منظور الإسلامی: دراسة مقارنة، إیمان أحمد شنب، مجلة الزهراء ، كلیة الدراسات االسالمیة والعربیة، القاهرة، شماره۲، ۲۰۰۵م.
52. جراحة التجميل المعاصرة مفهوم و أحكامها فی ضوء الشريعة الإسلامية و القوانين الوضعية : دراسة تأصيلية مقارنة، أحمد بن سليمان بن صالح الربيش، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية، جامعة المنوفية، مجلد ۱۲، شماره ۲۴، ۲۰۰۳م.
53. حكم جراحة التجمیل فی الفقه الإسلامی، حسن المرزوقى، بحث مقدم لمؤتمر “الطلب والقانون” الذی نظمته كلیة الشریعة والقانون بجامعة الإمارات العربی، ۱۹۹۸م.
54. الضوابط الشرعیة لتقنیات الطب فی الترقیع الجلدی، محمد فاروق النبهان، مجلة دار الحدیث الحسنیة، وزارة الاوقاف و الشؤون الإسلامية، المغرب، ۱۹۹۷م.
55. جراحة التجميل بين التشريع الاسلامي و الواقع المعاصر، محمد شعبان محمد وهدان، البيان، المنتدى الإسلامی، بريطانيا، شماره ۳۲، ۱۹۹۰م.
56. أحكام جراحة التجمیل فی الفقه الإسلامی، محمد عثمان شبیر، الشریعه و الدراسات الاسلامیة، شماره ۹، ۱۴۰۸ ق. این مقاله در سال ۱۴۰۹ ق توسط نشر مكتبة الفلاح للنشر و التوزیع به چاپ رسیده است. مقاله را از اینجا بخوانید
57. حكم التشریع و جراحة التجمیل فی الشریعة الإسلامیة، محمود السرطاوى، مجلة دراسات - العلوم الانسانیة والشریعة، العدد ٣، ١٩٨۵م.
58. عملیات تجمیل الوجه التحسینیة، مراد رایق رشید عودة، سعودیة. مقاله را از اینجا بخوانید
59. الجراحة التجمیلیة انواعها و موقف الشریعة منها، مقاله را از اینجا بخوانید
60. من الضوابط الشرعیة للعملیات التجمیلیة، ابراهیم بن محمد قاسم المیمن، سالنامه مركز البحوث و الدراسات الاسلامیة، شماره ۲۳، مقاله را از اینجا بخوانید
61. التقشیر الطبی للبشرة و أحكامه فی الفقه الإسلامی، سعاد محمد عبد الجواد بلتاجی، مجلة كلیة الشریعة و القانون، مجلد ۲، ۲۰۱۹م. مقاله را از اینجا بخوانید

پایان‌نامه‌ها

فارسی

1. اعمال جراحی زیبایی در روابط زوجین از منظر حقوق ایران و فقه امامیه، زهرا مهدوی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه
2. مبانی فقهاء شیعه در آرایش‌های نوپدید، لیلا حاجی كمالی، پایان‌نامه سطح ۳ حوزه، دامغان، مؤسسه آموزش عالی حوزوی فاطمیه، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه
3. مطالعه فقهی حقوقی اذن زوج در اعمال جراحی زیبایی زوجه، زینب صحرایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه
4. احكام آرایش بانوان با رویكرد مصادیق جدید، محمد بشیر ناصری، كارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، ۱۳۹۸م. اطلاعات پایان‌نامه
5. قلمرو اختیارات زوج در عمل های زیبایی زوجه، مارال گرگین پور، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه
6. بررسی جراحی پلاستیك و روش‌های نوپدید زیباسازی از منظر فقه امامیه و عامه، اطهر موحدی نجف آبادی، پایان‌نامه سطح ۳ حوزه، اصفهان، مؤسسه آموزش عالی حوزوی مجتهده امین، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه
7. مبانی فقهی اضرار به بدن در عمل های زیبایی، طاهره قدیمی ویشكایی، پایان‌نامه سطح ۳ حوزه، قم، مركز آموزش‌های غیر حضوری، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه
8. چالش های جراحی های زیبایی از دیدگاه اخلاق دینی (فقه)، زهره عباسی آغوی، كارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه
9. بررسی اعمال زیباسازی بدن از منظر فقه مقارن، سید محمد طباطبایی شیرازی، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. اطلاعات پایان‌نامه
10. مواجهه حقوقی با مسأله جراحی‌های ترمیمی ( با تأکید بر جراحیهای زیبایی)، سمیه حیدری شاه سرایی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه
11. مبانی و احکام فقهی حقوقی جراحی زیبایی انسان و حیوان، نیلوفر عرب، کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی، ۱۳۹۵ش. اطلاعات پایان‌نامه
12. بررسی فقهی مساله جراحی زیبایی، زهرا گوداسیایی، كارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار، دانشكده علوم انسانی، ۱۳۹۵ش.
13. بررسی فقهی و حقوقی جراحی زیبایی، علی خاكی نهاد، كارشناسی ارشد، دانشكده اصول الدین، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه
14. بررسی احکام عمل‌های جراحی ضروری و زیبایی از نظر مذاهب و حقوق ایران و مصر، محمد عباسی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بناب، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۴ش. اطلاعات پایان‌نامه
15. بررسی فقهی حقوقی اقدامات زیبایی‌ساز، حمیده سرمدیان، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه
16. بررسی فقهی-حقوقی جراحی‌های زییایی و ترمیمی، ابوذر صانعی، سطح ۴ حوزه، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه
17. جراحی زیبایی از منظر فقه، خیرالله صالحی خانقاه، سطح ۳ حوزه، ۱۳۹۳ش. اطلاعات پایان‌نامه
18. بررسی فقهی و حقوقی اعمال و جراحی‌های زیبایی، راضیه عطار، کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه
19. بررسی فقهی زیبایی سازی سر و صورت از طریق جراحی، كمال الگشا، كارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱ش.
20. جراحی‌های زیبایی زوجه بدون اذن زوج در اسلام، رضا حیدری تشنیزی، سطح ۳ حوزه، اطلاعات پایان‌نامه
21. عملیات پزشکی زیبایی زنان: ابعاد اجتماعی و آراء فقهای امامیه، ملیحه امانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۲ش. اطلاعات پایان‌نامه

عربی

1. عملیات التقویم و التجمیل و احكامها فی الفقه الاسلامی، بارزان جلال نادر، كارشناسی ارشد، جامعة كارابوك، معهد العلوم الاجتماعیة، تركیه، ۲۰۲۱ م. پایان نامه را از اینجا بخوانید
2. النوازل و القضایا المعاصرة فی تجمیل بعض أعضاء الجسم للنساء و أحكامها الفقهیة، حمدان بن حنبلی، کارشناسی ارشد، جامعة المحمدية سوراكرتا، اندونزی، ۲۰۲۱م. اطلاعات پایان‌نامه
3. مسئولیة الجزائیة للطبیب عن العملیات التجمیلیة، زهیر نریمان رضا كاكی، كارشناسی ارشد، جامعة شرق الاوسط، كلیة الحقوق، اردن، ۲۰۲۰ م.مبحث سوم پایان‌نامه بررسی فقهی و حقوقی عمل زیبایی است. پایان نامه را از اینجا بخوانید
4. النوازل الطبیة فی ضوء المقاصد الكلیة (الجراحة التجمیلیة نموذجا)، صفیة عبد‌الله جامع، كارشناسی ارشد، جامعة الافرقیا العالمیة، خرطوم، سودان، ۲۰۱۸ م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
5. الإلتزام بالتبصیر فی الجراحة التجمیلیة دراسة مقارنة فی القانون الفرنسی و المصری و الجزائری، منار صبرینة، کارشناسی ارشد، جامعة الإخوة منتوری، الجزائر، ۲۰۱۸م، فصلی از پایان‌نامه به بررسی فقهی عمل زیبایی اختصاص دارد. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
6. الجوانب القانونیة للاسالیب المستحدثة فی الطب و الجراحة، داودی صحراء، رساله دكتری، جامعة ابی‌بكر بلقاید، الجزایر، تلمسان، ۲۰۱۶ م. باب دوم رساله به عمل زیبایی می پردازد، پایان نامه را از اینجا بخوانید
7. الجراحة التجمیلیة فی القانون الایرانی: دراسة فقهیة مقارنة، مرضیه سلجوقی، كارشناسی ارشد، الجامعة الإسلامیة العالمیة مالزیا، ۲۰۱۶م. بخشی از پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
8. العمليات التجميلية ضوابط و نماذج دراسة مقارنة فی ضوء الفقه الإسلامی، إسماعیل کاظم العیساوی، عارف حسین الأمیری، جامعة الشارقة، الإمارات العربیة، ۲۰۱۶م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
9. نوازل زینة المرأة فی الفقه الإسلامی أحكام الشعر نموذجا، سامیه هایشه، كارشناسی ارشد، جامعة الشهید حمه لخضر ـ الوادی، ۲۰۱۵م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
10. أحكام التزین و التجمل و ضوابطهما فی الفقه الإسلامی، عبد العزیز عویضة حمید الجهنی، رساله دكترا، جامعة المدینة العالمیة، مالزی، ۲۰۱۴م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
11. المصالح المرسلة و أثرها علی فی القضایا الطبیة المعاصرة، محمد الهادی التجانی، کارشناسی ارشد، جامعة الوادی، الجزایر، ۲۰۱۴م. یکی از قضایای طبی معاصر که بر قاعده مذکور تطبیق شده است عمل زیبایی است. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
12. أحكام جراحة التجمیل فى الفقه الإسلامى المقارن، نعيمة محمد أبو بكر الشيخى، کارشناسی ارشد، جامعة بنغازی، كلية الحقوق، لیبی، ۲۰۱۲م.
13. حقن التجمیل حقیقتها و احكامها، حمد بن عثمان بن احمد قرموش، كارشناسی ارشد، جامعة القصیم، كلیة الشریعة و الدراسات الاسلامیة، سعودی، ۲۰۱۱ م. دسترسی به پایان نامه
14. احكام زینة وجه المراة فی الفقه الاسلامی، نقاء عماد عبد‌الله دیك، كارشناسی ارشد، جامعة النجاح الوطنیة، نابلس، فلسطین، ۲۰۱۰ م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
15. التعديل الجراحی علی جسم الإنسان (دراسة فقهية مقارنة)، سوزان وفيق محمد ابو مطر، الجامعة الإسلامية، غزة، ۲۰۰۹م. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
16. جراحة التجمیل بین الفقه و الطب، حسین ذیب نجیب، كارشناسی ارشد، جامعة القدس، ۲۰۰۷م.
17. الجوانب القانونیة و الشرعیة لجراحة التجمیل، نادیة محمد مصطفی قزمار، پایان‌نامه دكتری، جامعة عمان العربیة، كلیة القانون، اردن، ۲۰۰۶ م.
18. مسئولیة الطبیب فی الجراحة التجمیلیة، داودی صحراء، كارشناسی ارشد، جامعة قاصدی مرباح ورقله، الجزایر، ۲۰۰۶ م. پایان نامه را از اینجا بخوانید