ربای تولیدی (منابع مطالعاتی)

آخرین ویرایش: ۱۴۰۱/۱۲/۲۳

---

همه منابع مطالعاتی

ربای تولیدی یا ربای انتاجی هر نوع قرض ربوی است كه برای سرمایه‌گذاری، تجارت، ساخت و ساز و... صورت می‌پذیرد. ربای تولیدی، قسیم ربای مصرفی است. اصل حرمت ربا در میان تمام مسلمانان مورد اتفاق بوده و بلکه از ضروریات دین به شمار می‌آید. مشهور فقیهان با استناد به آیات و روایات ربای قرضی را به صورت مطلق حرام دانسته‌اند و در مورد اقسام آن تفصیلی مطرح نکرده‌اند اما از حدود یک قرن پیش گروهی از اندیشمندان مسلمان با استناد به برخی ادله، ربای قرضی را از جهت غرض قرض‌گیرنده مشمول ادله تحریم ندانسته‌اند؛ زیرا به خدمت جریان اقتصادی جامعه است. آقایان بجنوردی، معرفت و صانعی از جمله این اندیشمندان هستند. آنچه در فقه معاصر به دنبال آن هستیم: ادله قائلین عدم حرمت ربای مصرفی چیست؟ آیا این ادله برای اثبات مدعا کافیست؟ حکم به عدم حرمت از احکام ثانوی است یا از اساس، این نوع ربا از شمول حرمت خارج است؟ نقش مبتلا نبودن موضوع در زمان شارع تا چه اندازه در فقه تأثیر دارد؟ در صورت کافی نبودن ادله در موضوع، راهکارهای فرار از ربا چیست؟ در پاسخ از این سؤالات منابع ذیل جمع‌آوری شده است.

کتاب

فارسی

1. فقه و زندگی (۱۰-۱): برگرفته از نظریات فقهی مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی صانعی (مدظله العالی)، یوسف صانعی، ناشر فقه‌الثقلین، قم، ۱۳۹۵ش.
2. ربای تولیدی، یوسف صانعی، قم، فقه الثقلین، ۱۳۸۸ش.از اینجا ببینید
3. موضوع‌شناسی ربا و جایگاه آن در اقتصاد معاصر، محمد‌امیر نوری‌کرمانی، ناشر موسسه بوستان کتاب، قم‌ ۱۳۸۱ش.

عربی

1. ربا القروض و ادلة تحریمه، رفیق یونس المصری، مرکز النشر العلمی، جده عربستان لینک دانلود از کتابخانه دیجیتال نور

مقالات

فارسی

1. نقدی بر ادله حلیت ربای تولیدی از دیدگاه فقه امامیه و اهل‌سنت، محمدعلی راغبی و رضا دهقان‌نژاد و صابر فاتحی و زهرا اکبرزاده و محمد اسدی، دوفصلنامه فقه مقارن،دوره ۹، شماره ۱۸، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. از اینجا ببینید
2. نقد نظریه عدم حرمت ربا در قرض‌های تولیدی و تجاری، خلیل الله احمدوند و محمد توحیدی، دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره ۱۷، ۱۳۹۵ش.از اینجا ببینید
3. سنجش میزان علیت ظالمانه بودن ربا در قرض‌های تولیدی و مصرفی، خلیل الله احمدوند و محمد توحیدی، دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، شماره ۸، ۱۳۹۴ش.از اینجا ببینید
4. حلیت ربای تولیدی و انتاجی در بوتۀ نقد و بررسی، سید احمد محمودی، مطالعات حقوق معاصر، شماره ۸، ۱۳۹۳ش.از اینجا ببینید
5. نقد دیدگاه‌های معاصر درباره ربا، سید عباس موسویان، فصلنامه کتاب نقد، شماره ۶۵ و ۶۶، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ش.از اینجا ببینید
6. نقد ربای تولیدی، رضا محمدی كرجی،فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۵۹ و ۵۸، ۱۳۸۸ش.از اینجا ببینید
7. نقد و بررسی ربای تولیدی، سید محمد محمودی گلپایگانی، تهران، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، شماره پیاپی ۱۰۳۸، ۱۳۸۴ش.از اینجا ببینید

عربی

1. الرد علی قول بجواز الربا الإنتاجی، سید محمدمهدی موسوی خلخالی، دوفصلنامه پژوهش‌های فقهی تا اجتهاد، سال اول، شماره ۱، ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید

پایان نامه

فارسی

1. بررسی ادله حکم ربای تولیدی در فقه امامیه و اهل سنت، صابر فاتحی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۳۹۷ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
2. مستثنیات حرمت ربا از دیدگاه فریقین با تاکید بر مسائل مستحدثه، محمدهادی رفیعی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
3. بررسي فقهی نظريه ربای توليدی، حسين مهدی پور چاری‏، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت آموزش حوزه های علميه، ۱۳۹۳ش.
4. نقد و بررسی فقهی نظریه جواز (حلیت) ربا در قرض‌های تولیدی و تجاری، خلیل‌اله احمدوند، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۹ش.

سایر منابع

1. نقدی بر کتاب ربای تولیدی، یادداشت، روزنامه حیات نو. از اینجا ببینید