|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{منابع مطالعاتی}}
| |
| [[پذیره در اجاره زمین وقفی]] وجهی است که متولی در ابتدای انعقاد قرارداد اجاره‌ی عرصه‌های وقفی از مستأجر می‌تواند اخذ نماید. مهم‌ترین اثر پذیره ایجاد حق اولویت برای مستأجر و ایجاد محدودیت در حدود مالکیت موقوف‌علیهم است. بر خلاف وقف، پذیره ریشه‌ای در فقه ندارد و تنها در قانون به آن اشاره شده است.
| |
| حق پذیره بعد از انقلاب در قانون تشکیلات و‌اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب ۶۳/۱۰/۲ به رسمیت شناخته شده که به سه صورت ابتدایی، انتقالی و اهدایی تقسیم می‌شود. [[حق پذیره ابتدایی]]، وجهی است که به هنگام ایجار اراضی موقوفه در مقابل حق تملک اعیان برای مستاجر، به نفع موقوفه اخذ می‌شود. [[حق پذیره انتقالی]] به هنگام نقل و انتقال رقبات دریافت خواهد شد. [[حق پذیره اهدایی]] وجهی است که به هنگام استیجار قانونی به موقوفه تقدیم یا اهدا می گردد.
| |
|
| |
|
| بر خلاف فقه امامیه و قانون مدنی ایران، در میان اهل سنت فقیهانی به مقوله پذیره پرداخته‌اند که در اصطلاح آنان «[[حِکر]]» گفته می‌شود؛ اما سازمان اوقاف و امور خیریه به منظور حفظ وقفیت ملک، قراردادهای اجاره بلند مدت با شرط ضمنی پرداخت مبلغ مشخصی تحت عنوان پذیره، طراحی کرده است که علاوه بر تامین منافع موقوف علیهم، موقوفه را از حالت وقف خارج نمی سازد؛ این اقدام در [[آستان قدس رضوی]] تحت عنوان «حق تقدیمی» اجرا شده است.
| |
|
| |
| بعد از روشن شدن ماهیت پذیره و انواع آن، در فقه معاصر به دنبال پاسخ این سؤالات هستیم که: پذیره به لحاظ فقهی از چه جایگاهی برخوردار است و آیا برای آن می‌توان سابقه‌ای فقهی بیان کرد؟ آیا شبیه نهاد پذیره، عناوینی در فقه اسلامی وجود دارد؟ آیا امکان اخذ پذیره از باب اجاره بلند مدت و از باب اجاره تراکم وجود دارد؟ عنوان [[سرقفلی (منابع مطالعاتی)|سرقفلی]] با پذیره چه نسبتی دارد؟
| |
|
| |
| == کتاب ==
| |
| === فارسی ===
| |
| # پذیره در وقف از منظر فقهی و حقوقی، رضا محققیان، ناشر نور‌السجاد، قم، ۱۴۰۰ش.[https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400323094.pdf لینک صفحات ابتدایی کتاب]
| |
| # حقوق و مسئولیت‌های متولی وقف در فقه امامیه و حقوق ایران و مصر، سیدمحمد حسینی و عبدالرضا اصغری و مصطفی حسینی، ناشر دانشگاه علوم اسلامی رضوی، تهران، ۱۳۹۹ش.[https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99720017.pdf لینک صفحات ابتدایی کتاب]
| |
| # ماهیت و آثار پذیره در اجاره موقوفات در فقه امامیه اهل سنت و نظام حقوقی ایران، محمد‌رضا رضائیان، انتشارات نگاه پارسه، خرم آباد، لرستان.
| |
|
| |
| == مقالات ==
| |
| === فارسی ===
| |
| # بررسی مبنای فقهی و حقوقی حق پذیره، امین کرمی و ابوذر شفیعی و حسین سلیمانی، مقاله کنفرانسی، دومین کنفرانس بین المللی دانش و فناوری حقوق و علوم انسانی ایران، ۱۴۰۱ش.[https://civilica.com/doc/1540249/ لینک چکیده]
| |
| # حق پذیره در حقوق ایران و کشورهای اسلامی و بررسی روش‌های جایگزین آن در موقافات، نصراله جعفری خسروآبادی و سارا رمضانی، فصلنامه مطالعات تطبیقی حقوق کشورهای اسلامی، شماره ۱ دوره ۱، ۱۴۰۱ش.[http://lcs.ilam.ac.ir/article_253328_aba29da59ec031b44ea0787b8a475073.pdf لینک مقاله]
| |
| # ادلۀ عقد معین پذیره‌نویسی در وقف در فقه و حقوق اسلامی با مطالعۀ تطبیقی، حمیدرضا بهروزی‌زاد، [[فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی]]، شماره ۴۰ دوره ۱۱، ۱۴۰۱ش.[https://jplr.atu.ac.ir/article_15204_d06429d9046949fcabd04bb848086907.pdf لینک مقاله]
| |
| # تحلیل حقوقی فقهی پذیره در اجاره زمین وقفی، علیرضا باریکلو و هادی کریمی، [[دو‌فصلنامه آموزه‌های فقه مدنی]]، شماره ۲۲ دوره ۱۲، ۱۳۹۹ش.[http://ensani.ir/file/download/article/1605951476-9836-22-5.pdf لینک مقاله]
| |
| # درنگی در جایگاه قانونی پذیره و اهدایی، مهدی ندافیان، فصلنامه داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، شماره ۱۴، ۱۳۹۴ش.[http://www.vakilmodafemag.ir/article_53070_b3de6317e6e8ca3b54157379051ac9fd.pdf لینک مقاله]
| |
| # بررسی مبنای فقهی حقوقی حق پذیره (حق تقدیمی)، عبدالرضا اصغری و فرزاد بهشتی توندری، دو‌فصلنامه آموزه‌های فقه مدنی، شماره ۶، ۱۳۹۱ش.[http://ensani.ir/file/download/article/20130807165543-9836-9.pdf لینک مقاله]
| |
|
| |
| === عربی ===
| |
| # الإفادة من نظام الـ "BOT" لتفعيل صيغة الحكر في الوقف الإسلامي، رشيدة بركات و عمار فلاح، مجلة الإحياء، شماره ۲۵ دوره ۲۰، جامعة باتنه، الجزائر، ۲۰۲۰م.[http://search.mandumah.com/Record/1056290 لینک چکیده]
| |
| # استثمار الأراضي الوقفية بعقد الحكم (عقد التطوير)، سلیمان مصطفى الرطیل، مجلة أنوار المعرفة، شماره ۶، جامعة الزيتونة، لیبیا، ۲۰۱۹م.[http://search.mandumah.com/Record/1263307 لینک چکیده]
| |
| # استثمار الأراضي الوقفية بعقد الحكر "عقد التطوير"، دليلة محمد براف، مجلة الشريعة والدراسات الإسلامية، شماره ۱۰۷ دوره ۳۱، جامعة الكويت، ۲۰۱۶م.[http://search.mandumah.com/Record/789860 لینک چکیده]
| |
| # مدى مشروعية إنهاء الإجارة الزراعية بمقابل يتقاضاه المستأجر، عبدالحميد ثروت، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية، شماره ۹، جامعة المنصورة، مصر، ۱۹۹۱م.
| |
|
| |
| == پایان‌نامه ==
| |
| === فارسی ===
| |
| # مبانی فقهی دریافت پذیره‌ها در وقف، جواد کریمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۴۰۰ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/849838be99d328dadc89f13781cbe99c لینک چکیده]
| |
| # بررسی روش‌ها و راهکارهای وصول مال‌الاجاره و پذیره به موقع موقوفات از مستأجرین، مهری‌سادات رباط جزی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۹ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bf035a2db73796c64b0bbdb6fbcceede لینک چکیده]
| |
| # بررسی تطبیقی اجاره املاک موقوفه در فقه حنفیه، امامیه و حقوق ایران، یونس درویش زهی مقدم، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۸ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/854671a3c3867e80c5bef06c61332682 لینک چکیده]
| |
| # تبیین ماهیت حق پذیره در وقف، محمد رزاقی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه شمال، ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/5491e6307c17308beee1712e5c6bec37 لینک چکیده]
| |
| # بررسی تطبیقی مبانی فقهی حقوقی حق کسب و پیشه در وقف با حق ریشه و حق پذیره، رضا بیان، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e4e0adde579b1ee71f2e37fd176186b9 لینک چکیده]
| |
| # بررسی ماهیت حقوقی رابطه مؤجر و مستأجر در املاک موقوفه و احکام و آثار قانونی و عرفی آن از منظر رویّه قضایی، نوشین نیرومند، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bdebacbea1bc5c7d8ecea965dae7d1ff لینک چکیده]
| |
| # بررسی تطبیقی پذیره‌ی موقوفات در حقوق ایران و حِکر در حقوق مصر، معصومه سلیمانی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ریاضی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9da189ebca94d055464876869094db8f لینک چکیده]
| |
| # ماهیت پذیره در اجاره اموال وقفی، رضا محمدی دستجردکی، کارشناسی ارشد، دانشکده ثبت و مدیریت قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۶ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e3d8bf365b0d8d1036fac244225780bb لینک چکیده]
| |
| # بررسی تطبیقی حق پذیره با سرقفلی در فقه و حقوق موضوعه با رویکرد بررسی رویه قضایی، عبدالحمید امیرزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، ۱۳۹۵ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a818bad0dcc470843855e1f4ce809b38 لینک چکیده]
| |
| # بررسی ماهیت حقوقی پذیره در قانون اوقاف و جایگاه آن در حقوق موضوعه، زهرا مولوی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، ۱۳۹۵ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a10343909ed78368c8db5ce386e9ed06 لینک چکیده]
| |
|
| |
| === عربی ===
| |
| # حق الحکر دراسه تحلیلیه مقارنه، امنه حساوی غانم غانم، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق،دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران، ۱۴۰۱ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8f0dcb7e8122aea51b462ea711e87270 لینک چکیده]
| |
| # أحكام عقد الحكر في الفقه الإسلامي مقارناً بما عليه العمل في المملكة العربية السعودية، صالح بن سليمان بن حمد الحويس الموسى، رسالة دكتوراه، كلية الشريعة والدراسات الإسلامية، جامعة أم القرى، مکة المکرمة، السعودیة، ۱۴۲۸ق.[https://www.quranicthought.com/ar/books/أحكام-عقد-الحكر-في-الفقه-الإسلامي-رسال/ لینک دانلود]
| |