سید روح‌الله موسوی خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:


[[نظریه ولایت مطلقه فقیه]]، سازگار دانستن نظام جمهوری با اسلام، دخالت دادن [[مصلحت نظام]] در آرای فقهی و ترجیح آن بر سایر احکام اولیه، تأکید بر [[نقش زمان و مکان در اجتهاد]]، اجازه [[تغییر جنسیت]] به افراد تراجنسیتی، ایجاد [[وحدت رویه در احکام قضائی]]، برخی از آراء او در حوزه فقه معاصر است. او کتاب یا مقاله مشخصی درباره مسائل فقه معاصر تدوین نکرده است و برای مطالعه آراء و مبانی او باید به کتاب‌های فقهی، فتاوا، پیام‌ها و سخنرانی‌های او مراجعه کرد.
[[نظریه ولایت مطلقه فقیه]]، سازگار دانستن نظام جمهوری با اسلام، دخالت دادن [[مصلحت نظام]] در آرای فقهی و ترجیح آن بر سایر احکام اولیه، تأکید بر [[نقش زمان و مکان در اجتهاد]]، اجازه [[تغییر جنسیت]] به افراد تراجنسیتی، ایجاد [[وحدت رویه در احکام قضائی]]، برخی از آراء او در حوزه فقه معاصر است. او کتاب یا مقاله مشخصی درباره مسائل فقه معاصر تدوین نکرده است و برای مطالعه آراء و مبانی او باید به کتاب‌های فقهی، فتاوا، پیام‌ها و سخنرانی‌های او مراجعه کرد.
== زندگی‌نامه==
== معرفی اجمالی==
سید روح‌الله مصصفوی خمینی که با نام امام خمینی شناخته می‌شود، از مراجع تقلید نامدار شیعه در قرن ۱۴ و ۱۵ قمری، رهبر و بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران است. او بیش از ۲۵ سال مرجعیت داشت و یکی از معدود مراجعی است که شیعیان پرشماری در سراسر جهان تشیع از او تقلید می‌کردند.
=== اهمیت و جایگاه ===
سید روح‌الله موسوی خمینی، از فقیهانی است که جایگاه کم‌نظیری در تاریخ فقه شیعه دارد. او از شاگردان مؤسس حوزه علمیه قم و در واقع از نسل اول فقیهان مکتب فقهی قم بود. او هم‌زمان با ورود مدرنیته و آغاز دوران مشروطه در ایران می‌زیست. رهبر یک حرکت بزرگ انقلابی و سپس بنیان‌گذار و رهبر یک نظام جدید حکومتی بر اساس باورهای شیعه بود. چالش‌های یک حکومت تازه‌تأسیس در دوران جدید نیازمند راه‌کارهای فقهی جدید بود. به همین جهت آراء فقهی او تأثیر فراوانی در دوران پس از خودش گذاشته است. حتی اگر جایگاه رهبری سیاسی نیز نبود، جایگاه مرجعیت در دوران مدرن اقتضاء می‌کرد که او درباره پدیده‌های نوظهور و احکام فقهی آن‌ها اظهار نظر کند.
 
امام خمینی به کارآمدی و راه‌‌گشایی فقه در همه زمان‌ها باور داشت. چنان‌که در پاسخ به نامه یکی از استادان حوزه علمیه قم <ref>آقای محمدحسن قدیری(۱۳۱۷-۱۳۸۷ش) از استادان حوزه علمیه قم و عضو هیئت استفتاء امام خمینی.</ref> تأکید می‌کند برخی برداشت‌های فقهی باعث از بین رفتن تمدن جدید و بازگشت مردم به زندگی در صحرا‌ها و کوخ‌ها خواهد شد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۵۰-۱۵۲.</ref>‌ او معتقد بود که فقه شیعه توان اداره جهان را دارد و توصیه می‌کرد نباید فهم فقیهان از دین به گونه‌ای باشد که اسلام متهم به ناتوانی از اداره جامعه در دنیای جدید بشود. <ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۱۸.</ref>‌
=== زندگی‌نامه===
سید روح‌الله موسوی خمینی در سال ۱۲۸۱ش(۱۳۲۰ق) در خمین به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی را در اراک و قم گذراند. مهم‌ترین استادان او عبدالکریم حائری یزدی در فقه، محمدرضا اصفهانی مسجدشاهی در علم اصول، و محمدعلی شاه‌آبادی در عرفان هستند. او از دهه ۱۳۲۰ شمسی به عنوان یکی از مدرسان مطرح حوزه علمیه شناخته شد و از سال‌های آغازین دهه ۱۳۴۰ش  بعد از درگذشت  سید حسین طباطبائی بروجردی به عنوان مرجع تقلید مطرح شد.  
سید روح‌الله موسوی خمینی در سال ۱۲۸۱ش(۱۳۲۰ق) در خمین به دنیا آمد. تحصیلات حوزوی را در اراک و قم گذراند. مهم‌ترین استادان او عبدالکریم حائری یزدی در فقه، محمدرضا اصفهانی مسجدشاهی در علم اصول، و محمدعلی شاه‌آبادی در عرفان هستند. او از دهه ۱۳۲۰ شمسی به عنوان یکی از مدرسان مطرح حوزه علمیه شناخته شد و از سال‌های آغازین دهه ۱۳۴۰ش  بعد از درگذشت  سید حسین طباطبائی بروجردی به عنوان مرجع تقلید مطرح شد.  


خط ۱۱: خط ۱۷:
پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران رهبری این نظام بر عهده او بود. در این دوره مرجعیت او گستره فراوانی یافت و بسیاری از شیعیان سراسر جهان از او تقلید می‌کردند. ایشان در ۱۴ خرداد ماه سال ۱۳۶۸  مصادف با ۹ شوال ۱۴۰۹ق از دنیا رفت و با تشییع ده میلیونی مردم در تهران به خاک سپرده شد. <ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c504_2745/ برگرفته از پرتال امام خمینی بخش زندگی‌نامه.]</ref>
پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران رهبری این نظام بر عهده او بود. در این دوره مرجعیت او گستره فراوانی یافت و بسیاری از شیعیان سراسر جهان از او تقلید می‌کردند. ایشان در ۱۴ خرداد ماه سال ۱۳۶۸  مصادف با ۹ شوال ۱۴۰۹ق از دنیا رفت و با تشییع ده میلیونی مردم در تهران به خاک سپرده شد. <ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c504_2745/ برگرفته از پرتال امام خمینی بخش زندگی‌نامه.]</ref>


== اهمیت و جایگاه ==
=== آثار===
سید روح‌الله موسوی خمینی، از فقیهانی است که جایگاه کم‌نظیری در تاریخ فقه شیعه دارد. او از شاگردان مؤسس حوزه علمیه قم و در واقع از نسل اول فقیهان مکتب فقهی قم بود. او هم‌زمان با ورود مدرنیته و آغاز دوران مشروطه در ایران می‌زیست. رهبر یک حرکت بزرگ انقلابی و سپس بنیان‌گذار و رهبر یک نظام جدید حکومتی بر اساس باورهای شیعه بود. چالش‌های یک حکومت تازه‌تأسیس در دوران جدید نیازمند راه‌کارهای فقهی جدید بود. به همین جهت آراء فقهی او تأثیر فراوانی در دوران پس از خودش گذاشته است. حتی اگر جایگاه رهبری سیاسی نیز نبود، جایگاه مرجعیت در دوران مدرن اقتضاء می‌کرد که او درباره پدیده‌های نوظهور و احکام فقهی آن‌ها اظهار نظر کند.
 
امام خمینی به کارآمدی و راه‌‌گشایی فقه در همه زمان‌ها باور داشت. چنان‌که در پاسخ به نامه یکی از استادان حوزه علمیه قم <ref>آقای محمدحسن قدیری(۱۳۱۷-۱۳۸۷ش) از استادان حوزه علمیه قم و عضو هیئت استفتاء امام خمینی.</ref> تأکید می‌کند برخی برداشت‌های فقهی باعث از بین رفتن تمدن جدید و بازگشت مردم به زندگی در صحرا‌ها و کوخ‌ها خواهد شد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۵۰-۱۵۲.</ref>‌ او معتقد بود که فقه شیعه توان اداره جهان را دارد و توصیه می‌کرد نباید فهم فقیهان از دین به گونه‌ای باشد که اسلام متهم به ناتوانی از اداره جامعه در دنیای جدید بشود. <ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۱۸.</ref>‌
 
== آثار==
بر پایه آنچه در پرتال امام خمینی آمده است  از ایشان بیش از ۸۰ جلد کتاب در فقه استدلالی و فقه فتوایی به صورت تألیف یا تقریر منتشر شده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/page/206/ صفحه آثار امام خمینی در پرتال امام خمینی]</ref> در بین این آثار هیچ کتاب و مقاله مستقلی درباره مسائل فقه معاصر وجود ندارد. آراء و نظریات او را باید در بین فتواها، پیام‌ها، دستورات حکومتی و سخنرانی‌ها ره‌گیری کرد.  
بر پایه آنچه در پرتال امام خمینی آمده است  از ایشان بیش از ۸۰ جلد کتاب در فقه استدلالی و فقه فتوایی به صورت تألیف یا تقریر منتشر شده است.<ref>[http://www.imam-khomeini.ir/fa/page/206/ صفحه آثار امام خمینی در پرتال امام خمینی]</ref> در بین این آثار هیچ کتاب و مقاله مستقلی درباره مسائل فقه معاصر وجود ندارد. آراء و نظریات او را باید در بین فتواها، پیام‌ها، دستورات حکومتی و سخنرانی‌ها ره‌گیری کرد.  
به عنوان مثال نظریه [[نقش زمان و مکان در اجتهاد]] را نخست در نامه‌ای به اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۱۷.</ref> و بار دیگر در پیامی به روحانیان سراسر کشور مطرح کرد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۸۹.</ref> یا نظریه ولایت فقیه را ضمن مباحث بیع در درس‌های خارج خود تبیین کرد. <ref>خمینی، ولایت فقیه، مقدمه ناشر، ص۱. خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۶۱۷-۶۷۰.</ref> چنان‌که نظریه [[ولایت مطلقه فقیه|تقدم اختیارات ولایت فقیه]] بر سایر احکام اولیه به طور صریح در نامه ایشان به [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آيت‌الله سید علی خامنه‌ای]] ابراز شده است.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۲.</ref>
به عنوان مثال نظریه [[نقش زمان و مکان در اجتهاد]] را نخست در نامه‌ای به اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۱۷.</ref> و بار دیگر در پیامی به روحانیان سراسر کشور مطرح کرد.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۱، ص۲۸۹.</ref> یا نظریه ولایت فقیه را ضمن مباحث بیع در درس‌های خارج خود تبیین کرد. <ref>خمینی، ولایت فقیه، مقدمه ناشر، ص۱. خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۶۱۷-۶۷۰.</ref> چنان‌که نظریه [[ولایت مطلقه فقیه|تقدم اختیارات ولایت فقیه]] بر سایر احکام اولیه به طور صریح در نامه ایشان به [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آيت‌الله سید علی خامنه‌ای]] ابراز شده است.<ref>خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۴۵۲.</ref>