رأی اکثریت: تفاوت میان نسخهها
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
باورمندان به این نظر برای رد جایگاه رأی اکثریت در نظام سیاسی اسلام به چند دسته از آیات قرآن استناد کردهاند. اولین دسته از آیات مذمت شدید و فراوان قرآن در بیش از شصت آیه نسبت به باور و رفتار اکثریت انسانها است که خداوند بیشتر مردم را به دلیل نادانی،<ref>اعراف، آیه ۱۳۱ و۱۸۷؛ یوسف ۲۱ و ۴۰؛ انعام، آیه ۳۷.</ref> بیعقلی،<ref>مائده: آیه ۱۰۳؛ عنکبوت، آیه ۶۳.</ref> بیایمانی،<ref>هود، آیه ۱۷؛ غافر، آیه ۵۹.</ref> ناسپاسی،<ref>بقره، آیه ۲۴۳.</ref> شرک،<ref>یوسف، آیه۱۰۶.</ref> گمراهی،<ref>فرقان، آیه۴۴.</ref> فسق،<ref>مائده، آیه ۲۹</ref> دروغ<ref>عنکبوت، آیه ۶۳.</ref> و پیروی از ظن<ref>انعام، آیه ۱۱۶؛ یونس، آیه ۳۶.</ref> توبیخ میکند.<ref>امامی، «اعتبار رأی اکثریت در پرتو کتاب و سنت»، ص۵۶-۵۷.</ref> این آیات مورد استناد برخی از مفسران و فقهای معاصر بر نفی ترجیح رأی اکثریت در همهپرسیهای رایج قرار گرفته شده است.<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۲۸۱؛موسوی خلخالی، الحاکمیة فی الاسلام، ۱۴۲۵ق، ص۱۱۱؛تهرانی، ولایة الفقیه فی حکومة الاسلامیة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴.</ref> | باورمندان به این نظر برای رد جایگاه رأی اکثریت در نظام سیاسی اسلام به چند دسته از آیات قرآن استناد کردهاند. اولین دسته از آیات مذمت شدید و فراوان قرآن در بیش از شصت آیه نسبت به باور و رفتار اکثریت انسانها است که خداوند بیشتر مردم را به دلیل نادانی،<ref>اعراف، آیه ۱۳۱ و۱۸۷؛ یوسف ۲۱ و ۴۰؛ انعام، آیه ۳۷.</ref> بیعقلی،<ref>مائده: آیه ۱۰۳؛ عنکبوت، آیه ۶۳.</ref> بیایمانی،<ref>هود، آیه ۱۷؛ غافر، آیه ۵۹.</ref> ناسپاسی،<ref>بقره، آیه ۲۴۳.</ref> شرک،<ref>یوسف، آیه۱۰۶.</ref> گمراهی،<ref>فرقان، آیه۴۴.</ref> فسق،<ref>مائده، آیه ۲۹</ref> دروغ<ref>عنکبوت، آیه ۶۳.</ref> و پیروی از ظن<ref>انعام، آیه ۱۱۶؛ یونس، آیه ۳۶.</ref> توبیخ میکند.<ref>امامی، «اعتبار رأی اکثریت در پرتو کتاب و سنت»، ص۵۶-۵۷.</ref> این آیات مورد استناد برخی از مفسران و فقهای معاصر بر نفی ترجیح رأی اکثریت در همهپرسیهای رایج قرار گرفته شده است.<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۱۰۳؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۲۸۱؛موسوی خلخالی، الحاکمیة فی الاسلام، ۱۴۲۵ق، ص۱۱۱؛تهرانی، ولایة الفقیه فی حکومة الاسلامیة، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴.</ref> | ||
دسته دیگری از آیات مورد استناد قائلین به عدم اعتبار رأی اکثریت، آیاتی است که حکومت، ولایت<ref> نساء، آیه ۵۹؛ مائده، آیه ۵۵.</ref> و تعیین قوانین<ref>احزاب، آیه ۳۶.</ref> را مخصوص خداوند میداند. بر این اساس هرگاه رأی مردم با حکم خداوند و پیامبر او تعارض داشت حکم الهی مقدم میشود و از این روی در حکومت دینی خدامحوری بر دموکراسی مقدم است و نظر مردم زمانی ارزش دارد که مخالف حکم خدا نباشد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳، ج۹، ص۳۶۸.</ref> | دسته دیگری از آیات مورد استناد قائلین به عدم اعتبار رأی اکثریت، آیاتی است که حکومت، ولایت<ref> نساء، آیه ۵۹؛ مائده، آیه ۵۵.</ref> و تعیین قوانین<ref>احزاب، آیه ۳۶.</ref> را مخصوص خداوند میداند. بر این اساس هرگاه رأی مردم با حکم خداوند و پیامبر او تعارض داشت حکم الهی مقدم میشود و از این روی در حکومت دینی خدامحوری بر دموکراسی مقدم است و نظر مردم زمانی ارزش دارد که مخالف حکم خدا نباشد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۳، ج۹، ص۳۶۸.</ref> در این میان حتی برخی از اندیشمندان شیعه مهمترین آیات مورد استناد قائلین به اعتبار رأی اکثریت مانند آیه ۱۵۹ سوره آل عمران مبنی لزوم بر مشاوره پیامبر با مسلمانان را به صورتی تفسیر کردهاند که عدم اعتبار رأی اکثریت از آن استنباط میشود.<ref>مصباح یزدی، نظریه سیاسی اسلام، ۱۳۹۱ش، ص۲۸۲.</ref> | ||
===اعتبار=== | ===اعتبار=== |