اصل کرامت انسان به مثابه قاعدهای فقهی (کتاب): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
این اثر گزارشی از نظر مخالفانِ اصل بودن کرامت انسان ارائه میکند و به آنها پاسخ میدهد. همچنین میگوید که اثبات چنین اصلی باعث میشود تا همچون «اصل عدالت» حاکم بر تمام احکام شرعی باشد. این امر، اثر قابل توجهی در احکام فقهی زنان، اقلیتها، بردهداری و احکام سیاسی و حکومتی خواهد داشت. از نکات مثبت این اثر، میتوان به حجم کم، بیان ساده و استدلالهای صریح اشاره کرد. در مقابل، برخی عبارات نویسنده باعث آمیزش معنای کرامت ذاتی با مفاهیم عرضیِ کرامت، همچون «حرمت اهانت به انسان» میشود که میتواند از نقاط قابل نقد اثر به حساب آید. | این اثر گزارشی از نظر مخالفانِ اصل بودن کرامت انسان ارائه میکند و به آنها پاسخ میدهد. همچنین میگوید که اثبات چنین اصلی باعث میشود تا همچون «اصل عدالت» حاکم بر تمام احکام شرعی باشد. این امر، اثر قابل توجهی در احکام فقهی زنان، اقلیتها، بردهداری و احکام سیاسی و حکومتی خواهد داشت. از نکات مثبت این اثر، میتوان به حجم کم، بیان ساده و استدلالهای صریح اشاره کرد. در مقابل، برخی عبارات نویسنده باعث آمیزش معنای کرامت ذاتی با مفاهیم عرضیِ کرامت، همچون «حرمت اهانت به انسان» میشود که میتواند از نقاط قابل نقد اثر به حساب آید. | ||
==معرفی اجمالی== | ==معرفی اجمالی== | ||
کتاب اصل کرامت انسان به مثابه قاعدهای فقهی، نگاهی فقهی به این اصل عقلی دارد. نویسنده در این کتاب سعی میکند | کتاب اصل کرامت انسان به مثابه قاعدهای فقهی، نگاهی فقهی به این اصل عقلی دارد. نویسنده در این کتاب سعی میکند 1) مفهوم کرامت را در ادبیات قرآنی و کاربردهای عرفی روشن سازد، 2) دو مفهوم «کرامت ذاتی» و «کرامت اقتضائی» (استعدادی) را از هم تمایز دهد، 3) اثبات کند که بایستی «کرامت انسانی» اصلی حاکم بر احکام شرعی باشد و 4) به اشکالات منتقدان این نظریه پاسخ دهد. این کتاب از معدود آثاری است که به طور ویژه به این موضوع و اثر آن بر فقه شیعه اختصاص یافته است. | ||
===نویسنده=== | ===نویسنده=== | ||
نویسنده کتاب، [[سید محمدعلی ایازی]]، متولد ۱۳۳۳ش، فقیه و قرآنپژوه شیعه ایرانی است. او از پژوهشگران فقهی و قرآنی حوزه علمیه قم و عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. | نویسنده کتاب، [[سید محمدعلی ایازی]]، متولد ۱۳۳۳ش، فقیه و قرآنپژوه شیعه ایرانی است. او از پژوهشگران فقهی و قرآنی حوزه علمیه قم و عضو هیئتعلمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران است. | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==مدعیات== | ==مدعیات== | ||
مدعای اصلی نویسنده این است که «کرامت» اصلی است ناظر به انسان و برگرفته از ذات او. در ادبیات این اثر، ذاتی بودن به معنای | مدعای اصلی نویسنده این است که «کرامت» اصلی است ناظر به انسان و برگرفته از ذات او. در ادبیات این اثر، ذاتی بودن به معنای ۱) وجودِ بالفعل آن در انسان ۲) اشتراک آن در همه انسانها از هر نژاد و دین و ... و ۳) اختصاص آن به انسان و نه موجودات دیگر است؛ بنابراین، اولاً کرامت امری مربوط به ماهیت انسان بماهو انسان است و بحث از اکتساب کرامت با تلاش و کوشش او مطرح نیست. ثانیاً هیچ حکمی در شریعت نمیتواند ناقض اصل کرامت انسانی باشد. اثبات این اصل باعث تجدید نظر در احکامی خواهد شد که مبتنی بر برتری جنسیتی، نژادی، قومی و حتی دینی هستند. | ||
در مقابل این دیدگاه، نظریهای وجود دارد که اولاً، کرامت را ذاتیِ طبیعت انسان نمیداند؛ بلکه قائل است ادله شرعیِ کرامت، صرفاً ناظر به انسانی است که واجد شرایط نظام ارزشی اسلام یا حتی مذهب باشد، نه همۀ انسانها. ثانیاً آن را اصلی فقهی نمیداند و میگوید که آن مربوط به حوزههای دیگرِ دانش است. | در مقابل این دیدگاه، نظریهای وجود دارد که اولاً، کرامت را ذاتیِ طبیعت انسان نمیداند؛ بلکه قائل است ادله شرعیِ کرامت، صرفاً ناظر به انسانی است که واجد شرایط نظام ارزشی اسلام یا حتی مذهب باشد، نه همۀ انسانها. ثانیاً آن را اصلی فقهی نمیداند و میگوید که آن مربوط به حوزههای دیگرِ دانش است. |