کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها
(جایگزینی صفحه با 'حرز جواد') برچسب: جایگزین شد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
حرز جواد | حرز جواد | ||
حِرز (جمع آن اَحْراز) در لغت به جایی می‌گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند<ref>خلیل‌بن احمد؛ جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، ذیل واژه</ref> و در اصطلاح، مشابه با [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AA%D8%B9%D9%88%DB%8C%D8%B0 تعویذ] و عُوذَه<ref>رجوع کنید به جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، همانجاها</ref> یا قسمی از آن است که با آداب [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B4%D8%B1%D8%B9 شرع] موافق باشد. بنابه گفته [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B2%D9%85%D8%AE%D8%B4%D8%B1%DB%8C زمخشری]<ref>ذیل واژه</ref> کاربرد حرز در معنای اصطلاحی از باب مَجاز است.<ref>نیز رجوع کنید به زبیدی، همانجا</ref> | |||
[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D8%A8%D9%86%E2%80%8C%D8%B7%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3 ابن‌طاووس] دعای منسوب به [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF(%D8%B9) امام جواد(ع)] را که گویند برای مصون ماندن از آسیب‌ها برای [https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%A3%D9%85%D9%88%D9%86 مأمون] نوشت، در [https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D9%87%D8%AC_%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B9%D9%88%D8%A7%D8%AA_%D9%88_%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%AA_(%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8) مُهَج‌الدعوات]<ref>مُهَج‌الدعوات، ص۵۲ـ۵۹</ref> «حرز» و در [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%86_%D8%A7%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86 الامان]<ref>الامان، ص ۷۴</ref> «عوذه» نامیده‌است. از مقایسه متون حرزها و تعویذها نیز به تفاوتی نمی‌توان دست یافت. به همین سبب، در ادبیات محدّثان و اهل دعا، حرز و تعویذ و تحرّز و تعوّذ غالباً در یک سیاق و به یک معنا به‌کار رفته‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به برقی، ج ۲، ص۳۶۷؛ ابن‌طاووس، ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶، ج ۲، ص۲۷۵</ref> شاید بتوان گفت تعویذ تنها خواندنی‌ها و نوشتنی‌ها (از قبیل [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D8%B3%D9%85_%D8%A7%D8%B9%D8%B8%D9%85 اسم اعظم] یا اذکار و ادعیه) است، اما حرز افزون بر اینها شامل اشیا هم می‌گردد. | |||
واژه حرز و مشتقات آن در [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86 قرآن] نیامده، اما در احادیث [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87 شیعه] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%B3%D9%86%D8%AA سنّی] و ادعیه مأثور این واژه فراوان به‌کار رفته‌است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۱، ص۲۸۱، ج ۲، ص۲۲۱، ۵۱۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۱، ص۱۵۲؛ طوسی، ۱۳۷۸ـ۱۳۸۲، ج ۳، ص۹۷؛ همو، ۱۴۱۱، ص۱۵۱، ۵۷۴؛ ابن‌حنبل، ج ۴، ص۶۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۲</ref> شماری از این حدیث‌ها، از جمله حدیث [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%86%D8%B3_%D8%A8%D9%86_%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9 انس بن مالک]<ref>رجوع کنید به کنزالعمال، علی بن حسام الدین متقی، ج ۲، ص۶۶۶ـ۶۶۷</ref> و حدیث منقول از [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA_%D8%B9%D9%84%DB%8C(%D8%B9) حضرت علی(ع)]، <ref>سیوطی، ذیل اسراء: ۴۵؛ متقی، ج ۲، ص۶۶۶</ref> حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 اسلام] است به این معنا که [https://fa.wikishia.net/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1(%D8%B5) پیامبر(ص)]، [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86 امامان] و برخی از [https://fa.wikishia.net/view/%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8%D9%87 صحابه] و [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D9%86 تابعان] و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب‌ها حرز به‌کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند. | |||
به‌همراه داشتن حرز جواد، منسوب به [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF(%D8%B9) امام جواد(ع)]، نیز در میان شیعیان و ایرانیان چندان متداول بوده که «حرز جواد کسی بودن» و «حرز جواد خود کردن»، به معنای «پیوسته با او بودن» و «همیشه کسی را همراه خود کردن»، مَثَل شده‌است.<ref>رجوع کنید به دهخدا، ذیل «حرز جواد»</ref> در کتب ادعیه و حدیث درباره این حرز، که گویند نخستین بار امام جواد(ع) آن را برای [https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%A3%D9%85%D9%88%D9%86 مأمون عباسی] نوشته، حکایت شگفت‌انگیزی نقل شده‌است<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۵۲ـ۶۰؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۵۴ـ ۳۶۱</ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%AD%D8%B3%D9%86%D8%B9%D9%84%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C محمد بن حسنعلی شوشتری]، یکی از عالمان سده دوازدهم و نواده عبداللّه‌بن حسین تستری، نیز رساله‌ای به نام آداب حرز الجواد برای [https://fa.wikishia.net/view/%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C شاه‌سلطان حسین صفوی] نوشته‌است.<ref>آقابزرگ طهرانی، ج ۱، ص۱۷</ref> | |||
نسخهٔ ۱۹ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۳:۳۱
حرز جواد
حِرز (جمع آن اَحْراز) در لغت به جایی می‌گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند[۱] و در اصطلاح، مشابه با تعویذ و عُوذَه[۲] یا قسمی از آن است که با آداب شرع موافق باشد. بنابه گفته زمخشری[۳] کاربرد حرز در معنای اصطلاحی از باب مَجاز است.[۴]
ابن‌طاووس دعای منسوب به امام جواد(ع) را که گویند برای مصون ماندن از آسیب‌ها برای مأمون نوشت، در مُهَج‌الدعوات[۵] «حرز» و در الامان[۶] «عوذه» نامیده‌است. از مقایسه متون حرزها و تعویذها نیز به تفاوتی نمی‌توان دست یافت. به همین سبب، در ادبیات محدّثان و اهل دعا، حرز و تعویذ و تحرّز و تعوّذ غالباً در یک سیاق و به یک معنا به‌کار رفته‌اند.[۷] شاید بتوان گفت تعویذ تنها خواندنی‌ها و نوشتنی‌ها (از قبیل اسم اعظم یا اذکار و ادعیه) است، اما حرز افزون بر اینها شامل اشیا هم می‌گردد.
واژه حرز و مشتقات آن در قرآن نیامده، اما در احادیث شیعه و سنّی و ادعیه مأثور این واژه فراوان به‌کار رفته‌است.[۸] شماری از این حدیث‌ها، از جمله حدیث انس بن مالک[۹] و حدیث منقول از حضرت علی(ع)، [۱۰] حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر اسلام است به این معنا که پیامبر(ص)، امامان و برخی از صحابه و تابعان و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب‌ها حرز به‌کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند.
به‌همراه داشتن حرز جواد، منسوب به امام جواد(ع)، نیز در میان شیعیان و ایرانیان چندان متداول بوده که «حرز جواد کسی بودن» و «حرز جواد خود کردن»، به معنای «پیوسته با او بودن» و «همیشه کسی را همراه خود کردن»، مَثَل شده‌است.[۱۱] در کتب ادعیه و حدیث درباره این حرز، که گویند نخستین بار امام جواد(ع) آن را برای مأمون عباسی نوشته، حکایت شگفت‌انگیزی نقل شده‌است[۱۲] محمد بن حسنعلی شوشتری، یکی از عالمان سده دوازدهم و نواده عبداللّه‌بن حسین تستری، نیز رساله‌ای به نام آداب حرز الجواد برای شاه‌سلطان حسین صفوی نوشته‌است.[۱۳]
- ↑ خلیل‌بن احمد؛ جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، ذیل واژه
- ↑ رجوع کنید به جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، همانجاها
- ↑ ذیل واژه
- ↑ نیز رجوع کنید به زبیدی، همانجا
- ↑ مُهَج‌الدعوات، ص۵۲ـ۵۹
- ↑ الامان، ص ۷۴
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به برقی، ج ۲، ص۳۶۷؛ ابن‌طاووس، ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶، ج ۲، ص۲۷۵
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۱، ص۲۸۱، ج ۲، ص۲۲۱، ۵۱۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۱، ص۱۵۲؛ طوسی، ۱۳۷۸ـ۱۳۸۲، ج ۳، ص۹۷؛ همو، ۱۴۱۱، ص۱۵۱، ۵۷۴؛ ابن‌حنبل، ج ۴، ص۶۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۲
- ↑ رجوع کنید به کنزالعمال، علی بن حسام الدین متقی، ج ۲، ص۶۶۶ـ۶۶۷
- ↑ سیوطی، ذیل اسراء: ۴۵؛ متقی، ج ۲، ص۶۶۶
- ↑ رجوع کنید به دهخدا، ذیل «حرز جواد»
- ↑ رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۵۲ـ۶۰؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۵۴ـ ۳۶۱
- ↑ آقابزرگ طهرانی، ج ۱، ص۱۷