طهارت اهل کتاب (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[طهارت اهل کتاب|طهارت یا نجاست اهل کتاب]] یکی از مسائلی است که همواره از گذشته و خصوصاً در دهه‌های اخیر مورد بحث و بررسی فقهی بوده است. فتاوای گوناگون در این فرع فقهی در تعامل با اهل کتاب در زمینه‌های گوناگون، مانند: گردشگری، مسلمان مرتبط با آنان و خوراکی‌های غیرگوشتی و...، اثر بخشی مستقیمی دارد. منظور | [[طهارت اهل کتاب|طهارت یا نجاست اهل کتاب]] یکی از مسائلی است که همواره از گذشته و خصوصاً در دهه‌های اخیر مورد بحث و بررسی فقهی بوده است. فتاوای گوناگون در این فرع فقهی در تعامل با اهل کتاب در زمینه‌های گوناگون، مانند: گردشگری، مسلمان مرتبط با آنان و خوراکی‌های غیرگوشتی و...، اثر بخشی مستقیمی دارد. منظور از اهل کتاب یهودیان و مسیحیان هستند که البته بعضی زرتشتیان را نیز ملحق به آنها می‌دانند. | ||
با توجه به رشد ارتباطات بین مسلمانان با اهل کتاب که از لوازم عصر جدید به شمار می‌آید فقه معاصر با چالش‌هایی روبرو است: آیا نجاست اهل کتاب از مسلمات است؟ نظر فقهای اقدم در این رابطه چیست؟ در صورت اثبات قطعی نجاست اهل کتاب در زمان شارع آیا این حکم تطبیقی است یا تشریعی؟ آیا عناوین ثانوی در این موضوع راه‌گشا هستند؟ | با توجه به رشد ارتباطات بین مسلمانان با اهل کتاب که از لوازم عصر جدید به شمار می‌آید فقه معاصر با چالش‌هایی روبرو است: آیا نجاست اهل کتاب از مسلمات است؟ نظر فقهای اقدم در این رابطه چیست؟ در صورت اثبات قطعی نجاست اهل کتاب در زمان شارع آیا این حکم تطبیقی است یا تشریعی؟ آیا عناوین ثانوی در این موضوع راه‌گشا هستند؟ | ||
نسخهٔ ۲۰ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۳
طهارت یا نجاست اهل کتاب یکی از مسائلی است که همواره از گذشته و خصوصاً در دهه‌های اخیر مورد بحث و بررسی فقهی بوده است. فتاوای گوناگون در این فرع فقهی در تعامل با اهل کتاب در زمینه‌های گوناگون، مانند: گردشگری، مسلمان مرتبط با آنان و خوراکی‌های غیرگوشتی و...، اثر بخشی مستقیمی دارد. منظور از اهل کتاب یهودیان و مسیحیان هستند که البته بعضی زرتشتیان را نیز ملحق به آنها می‌دانند.
با توجه به رشد ارتباطات بین مسلمانان با اهل کتاب که از لوازم عصر جدید به شمار می‌آید فقه معاصر با چالش‌هایی روبرو است: آیا نجاست اهل کتاب از مسلمات است؟ نظر فقهای اقدم در این رابطه چیست؟ در صورت اثبات قطعی نجاست اهل کتاب در زمان شارع آیا این حکم تطبیقی است یا تشریعی؟ آیا عناوین ثانوی در این موضوع راه‌گشا هستند؟
احکام فقهی مختلفی تابعی از حکم طهارت یا نجاست اهل کتاب است؛ از جمله هم‌سفره شدن با اهل کتاب، خوردن از غذای آنان، غذا خوردن در ظرف آنان، به‌کارگرفتن و استخدام آنان، و نماز خواندن در لباسی که اهل کتاب آن را ساخته‌اند. شیخ انصاری قائل به نجاست اهل کتاب است. در میان فقهای معاصر امام خمینی نجاست ایشان را ثابت نمی‌داند. آیت‌الله خویی اگر چه ادله طهارت را تمام می‌داند اما قائل به احتیاط شده است.
منابع ذیل در پاسخ به سؤالات جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- طهارت و نجاست اهل کتاب در مذاهب خمسه، محسن سعیدی فاضل، مشهد، نسیم رضوان، ۱۳۹۹ش، لینک صفحات ابتدایی.
- رسالة فی نجاسة الکافر و طهارته، عباس محفوظی، تهران، مشهور، ۱۳۹۰ش، لینک صفحات ابتدایی.
- حکم مشرکین و اهل کتاب از جهت نجاست و طهارت، حسین ح‍ب‍ی‍ب‍ی‌ت‍ب‍ار، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی س‍اوه، ۱۳۸۳ش.
- طهارت اهل کتاب و مشرکان، محمدحسن زمانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۸ش.
- منابع فقه: مباحثی درباره طهارت اهل کتاب، عدم ان‍ح‍ص‍ار پ‍رداخ‍ت زک‍ات از م‍واد ن‍ه‌گ‍ان‍ه، ق‍اع‍ده لاض‍رر و لاض‍رار، ذب‍ائ‍ح اهل کتاب، محمدتقی جعفری، تهران، انجمن اسلامی مهندسین-شرکت سهامی انتشار، ۱۳۴۹ش.
- منابع فقه: مباحثی درباره طهارت اهل کتاب، محمدتقی جعفری تبریزی، تهران، نور، ۱۳۶۰ش.
عربی
- التنقیح الموجز فی بیان حکم اهل الکتاب: دراسة فقهیة استدلالیة حول طهارة و نجاسة اهل الکتاب و کیفیة التعامل معهم، محمدحسین مختاری، قم، مؤسسه عروة الوثقی، ۱۳۹۳ش، لینک صفحات ابتدایی.
- رسالة فی طهارة اهل الکتاب: نقد الکلام حول الاقوال و الادلة فی طهارة اهل الکتاب و نجاستهم و حکم المشرکین من هذه الجهه، ضیاءالدین نجفی، تهران، آثار اهل البیت، ۱۳۹۲ش، لینک صفحات ابتدایی.
- الکرامة الإنسانیة: دراسة في طهارة الإنسان علی ضوء الفقه الإسلامی، سيد ابوالحسن نواب، قم، ادیان، ۱۳۸۹ش.
- احکام اهل الکتاب فی الاسلام، علی سعیدی، قم، مجمع ذخائر اسلامی، ۱۳۸۴ش، لینک صفحات ابتدایی.
- لب اللباب فی طهارة اهل الکتاب: دراسة موضوعیة وفقه استدلالی حول مسألة طهارة اهل الکتاب واختلاف الآراء فیها والحکم بطهارتهم الذاتیه، سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی، قم،
مؤسسه انصاریان، ۱۳۷۶ش/۱۴۱۸ق.
مقاله‌ها
فارسی
- برابری مسلمانان و اهل کتاب در احکام فقهی، اکبر احمدپور و صدیقه گلستان‌رو، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۴۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- طهارت و نجاست اهل کتاب از دیدگاه امام خمینی، خویی، حکیم و شیخ انصاری، سید حسن عابدیان و علی عزیزیان، فصلنامه مطالعات فقه امامیه، شماره ۱۰، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نماز در معابد اهل کتاب از نگاه فقه اسلامی: دیدگاه‌ها و نظریه معیار امامیه، علی راد، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، بهار ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نقد و بررسی دلایل دیدگاه مشهور در باب نجاست فرزندان نابالغ کفار، اکبر احمدپور، فصلنامه فقه و اصول، سال ۴۹، شماره ۱۰۸، بهار ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- چگونگی مواجهه اهل‌بیت با اهل کتاب، محمد زارع و سید مصطفی مطهری، فصلنامه حدیث حوزه، شماره ۱۳، پاییز زمستان ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- واکاوی طهارت اهل کتاب، احمد خوانساری، فصلنامه فقه و اجتهاد، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- روابط معصومان با اهل کتاب و مبانی آن، سید فخرالدین طباطبایی، فصلنامه تاریخ اسلام، شماره ۵۸، تابستان ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- تأثیر تئوری مقتضیات زمان و مکان بر احکام ذمه با رویکردی بر نظر امام خمینی، سید محمد موسوی بجنوردی و فرحناز افضلی قادی، پژوهشنامه متین، شماره ۶۲، بهار ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نقد و بررسی ادله نقلی طهارت و نجاست اهل کتاب، سید ابوالحسن نواب، پژوهش‌های فقهی، زمستان ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نقدی بر نجاست ذاتی اهل کتاب، محمدمهدی تقدیسی و کاظم قاضی‌زاده، پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی، شماره ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا ببینید.
- نقد و بررسی ادله قایلین به نجاست ذاتی اهل کتاب، مصطفی رجایی پور، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، شماره ۲۲، دوره ۶، ۱۳۸۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
عربی
- طهارة أهل الکتاب: من کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین، حسن بن زین‌الدین عاملی و سید منذر حکیم، مجله الفکر الاسلامی، قابل دسترسی در سایت نورمگز.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- طهارت ونجاست اهل کتاب در مذاهب خمسه و حقوق مدنی ایران، حمیده عشقی واسوکلائی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، مرکز پیام نور ساری، ۱۴۰۰ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طهارت و نجاست اهل کتاب از دیدگاه امام خمینی (ره) و شهید صدر (ره)، سید محمد عادل معصومی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مدرسه شهید صدر (ره)، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طهارت و نجاست اهل کتاب از ديدگاه امام خمينی، خوئی، حکيم و شيخ انصاری، علی عزيزيان، پایان‌نامه حوزوی سطح، ۳قم ،مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- طهارت یا عدم طهارت اهل کتاب، مژگان غلامزاده علم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۳ش، اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طهارت یا نجاست کفار، م‍ح‍م‍ود ق‍ی‍وم‌زاده، پایان‌نامه حوزوی سطح ۴، قم ،مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهش حوزه های علمیه، ۱۳۹۰ش.
- حکم مشرکین و اهل کتاب از جهت طهارت و نجاست، حسین ح‍ب‍ی‍ب‍ی‌ت‍ب‍ار، پایان‌نامه حوزوی سطح ۴، قم ،مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهش حوزه های علمیه ، ۱۳۸۵ش.
- طهارت و نجاست اهل کتاب با رویکرد نظریه امام خمینی(ره)، جبار حسین اعوان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان، محمدحسن زمانی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۸۶ش.
- طهارت و نجاست اهل کتاب از دیدگاه فقهای شیعه، عقیله سادات مقدس نیان، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم، دانشگاه باقر العلوم. پایان‌نامه را از اینجا ببینید
منابع دیگر
- «آية (وطعام أهل الكتاب حل لكم) تدل على طهارة أهل الكتاب وحل ذبائحهم» (فایل صوتی)، سید کمال حیدری، سایت صوت الشیعه، تاریخ درج: ۲۰ جمادی‌الثانی ۱۴۳۸ق، لینک.
- «هل يمكن الاستدلال بآية (طعام أهل الكتاب حل لكم) على طهارة الكتابي» (فایل صوتی)، سید کمال حیدری، سایت صوت الشیعه، تاریخ درج: ۱۳ صفر ۱۴۳۸ق، لینک.
- «جواز نكاح الكتابية دليل على طهارة أهل الكتاب» (فایل صوتی)، سید کمال حیدری، سایت صوت الشیعه، تاریخ درج: ۲۱ رجب ۱۴۳۸ق، لینک.
- «الاستدلال بإرتكاز أصحاب الأئمة على طهارة أهل الكتاب» (فایل صوتی)، سید کمال حیدری، سایت صوت الشیعه، تاریخ درج: ۱۱ رجب ۱۴۳۸ق، لینک.