[[پرونده:مقبره حزقیال در دزفول.jpg|بندانگشتی|300px|مقبره منسوب به ذوالکفل در دزفول.]]
| عنوان = الصحیح من سیرة الامام علی (ع)
| عنوان اصلی =
| نام دیگر = المرتضی من سیره المرتضی
| تصویر = الصحیح من سیرة الامام علی(1).jpg
| اندازه تصویر =
| زیرنویس تصویر =
| نویسنده = [[سید جعفر مرتضی عاملی]]
| تصویرگر =
| طراح جلد =
| زبان = عربی
| مجموعه = ۵۳ جلد
| موضوع = [[امام علی(ع)]]
| سبک = تاریخ و سیره‌نگاری
| ناشر = المرکز الإسلامی للدراسات
| ناشر فارسی =
| محل انتشارات = بیروت
| تاریخ نشر =
| تاریخ نشر فارسی = ۱۳۹۵ش
| محل ناشر فارسی =
| نوع رسانه =
| صفحه =
| قطع =
| شابک =
| پس از =
| پیش از =
}}
'''اَلصَّحیح مِنْ سیرَةِ الامام علی (ع)''' کتابی در [[سیره]] [[امام علی(ع)]] و تاریخ اسلام است که توسط [[سید جعفر مرتضی عاملی]] عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع و سیره‌نگار [[شیعی]] نوشته شده است. این کتاب به نقل و تحلیل تاریخ زندگی امام علی (ع) از ولادت تا شهادت پرداخته است. الصحیح حدود … منبع دارد. این اثر عنوان کتاب سال [[جمهوری اسلامی ایران]] را نیز دریافت کرده است.
'''ذوالکِفْل''' شخصیتی [[قرآن|قرآنی]] که او را از صالحان، صابران و نیکان برشمرده‌اند. بیشتر [[مفسران]]، ذوالکفل را از [[انبیاء]] دانسته‌اند. در مورد نام او، اسامی مختلفی همچون حزقیال، یسع و یوشع ذکر شده است. ذوالکفل متعهد شده بود تمام روزها را [[روزه]] بگیرد، تمام شب‌ها را بیدار بوده، [[خداوند]] را [[عبادت]] کند و هرگز عصبانی نشود.
== معرفی کتاب ==
== نام و کنیه ==
رئیس مرکز نشر و ترجمه آثار علامه محقق سید جعفر مرتضی عاملی در قم در بخش دیگری از این گفت‌وگو به فروتنی مرحوم علامه در بحث از کتابشان اشاره کرد: مرحوم والد وقتی دربارهٔ «الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام» صحبت می‌کردند نمایان بود. ایشان بیان کردند که این کتاب هنوز لایق ساحت اقدس و مقدس امیرالمؤمنین نیست. همین‌طور گفتند که هنوز نتوانسته‌اند بابت تقدیمی‌شان به پیشگاه حضرت سربلند باشند. به هر حال سیره امیرالمؤمنین بسیار بسیار گسترده است و مواردی که در کتاب ذکر شده ولو به صورت اجمال هم نمی‌تواند باشد.
[[قرآن]] در [[سوره انبیاء|سوره انبیاء]]<ref>آیات ۸۵-۸۶.</ref> {{یادداشت| وَإِسْمَاعِيلَ وَإِدْرِيسَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ كُلٌّ مِنَ الصَّابِرِينَ*وَأَدْخَلْنَاهُمْ فِي رَحْمَتِنَا ۖ إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ آیات ۸۵و۸۶}} و [[سوره ص]]<ref>آیه۴۸.</ref>{{یادداشت| وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ آیه ۴۸}} از ذوالكفل نام برده است. قرآن ذوالکفل را از صابران، صالحان، نیکان و داخل در رحمت الهی معرفى کرده است.<ref>بلاغی، حجة التفاسیر، ۱۳۸۶ق، ج۱ (مقدمه)، ص۴۶۳.</ref>
سال ۲۰۰۷ آغاز و ۲۰۱۲ یعنی اوایل سال ۱۳۹۱ به پایان رسید
== اهمیت و جایگاه ==
=== انگیزه تالیف ===
در مورد نام ذوالکفل اختلاف بسیار وجود دارد. برخی او را [[حزقیال]] دانسته‌اند.<ref>ملاحویش، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۲۰۸.</ref> گفتارهایی نیز وجود دارد که او را [[الیاس]][[یوشع|، یوشع]] و یا [[یسع]] دانسته‌اند.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۷، ص۳۷۰.</ref> برخی معتقدند او بِشر فرزند [[ایوب (پیامبر)|حضرت ایوب]] بوده است.<ref>آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵، ج۹، ص۷۸.</ref> برخی نیز براساس روایتی نام واقعی او را عویدیا دانسته‌اند.<ref>طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۲۱۶.</ref>
سید جعفر مرتضی العاملی، درخواست برخی از دوستانش را به‌عنوان ایده اولیه نگارش کتاب الصحیح من سیرة امام علی(ع) معرفی می‌کند. او هدف از نگارش کتاب را خلأ ناشناخته ماندن امیرالمومنین (ع) دانست و هدفش ار نگارش معرفی همه ابعاد شخصیتی و زندگی امام علی(ع) بیان می‌کند و نگاه تک بعدی را خیانت به اسلام میداند. مهم‌ترین نکته ای که فکر می‌کنید در الصحیح در مورد سیره امیرالمومنین (ع) مطرح شده، چیست؟
به عقیده من در درجه اول خود مطرح کردن سیره امیرالمؤمنین مهم است. اگر می‌خواهیم الگو و اسوه ای برای زندگی شخصی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشیم، علی (ع) یکی از بهترین نسخه‌هایی است که در سیره و رفتار برمبنای سیره رسول خدا و دستورات پروردگار تربیت شده و رفتار کرده است. عقیده دارد تاکنون کسی برای زندگی امام علی (ع) به صورت کامل و جامع کتابی ننوشته است و این خلأ باید جبران شود. او اذعان می‌دارد که این کتاب هم کامل نیست زیرا حضرت علی (ع) در همه زمینه‌ها حضور داشتند و ایده بیان کردند، یعنی در همه زوایای حکومت پیامبر (ص) و قبل و بعد بعثت در سرنوشت اسلام تأثیر گذار بودند بنابراین نوشتن ابعاد مختلف زندگی حضرت علی (ع) خیلی کار می‌برد که باید نویسندگان مسلمان قلم را بردارند و برای شخصیت و زندگی و فعالیتهای آن حضرت بنویسند. او گفت من معتقدم هنوز الف امیر را ننوشته‌ام و این کتاب ابتدا به ساکن سیره علی (ع) است.[https://www.qudsonline.ir/news/125127/%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-53%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD-%D9%85%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB% لینک]
== ویژگی‌ها و روش تألیف ==
«الکفل» در دو معنای نصیب و [[كفالت]] استفاده شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۸۳.</ref> در نتیجه در مورد کنیه ذوالکفل موارد مختلفی ذکر شده است:
الصحیح من سیره الامام علی (ع)، تاریخ‌نگاری صرف نیست بلکه تحلیل و تفسیر موضع‌گیری‌ها و برخوردهای علی (ع) با اتفاقات و رویدادهای پیرامون ایشان است و اینکه موضع‌گیری‌های حضرت علی (ع) چه اثراتی برای جامعه داشته و دارد.
* او را ذوالکفل نامیدند زیرا خداوند در برابر اعمال و [[عبادت|عبادات]] فراوان، نصیب بسیاری از [[ثواب]] و رحمتش را به او داد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۴۸۳.</ref>
* او را ذوالکفل نامیدند؛ زیرا هفتاد [[نبوت|پیامبر]] که جانشان در خطر بود را کفالت کرده و نجات داد.<ref>ملاحویش، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۲۰۸.</ref>
* تعداد بسیاری از [[بنی‌اسرائیل]] که از دست دشمنان فرار کرده بودند را پناه داده و معیشت آنان را کفالت نمود.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۱۳۷.</ref>
* او متعهد شده بود بر آنچه رضایت الهی است [[صبر]] کند و اخلاق مردم را تحمل نماید. به جهت این تعهد او را ذوالکفل نامیدند.<ref>زحیلی، تفسیر الوسیط، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۶۰۸.</ref>
از چه منابعی برای تألیف استفاده کردید، آیا منابع اهل سنت را هم مورد توجه قرار دادید؟
== نبوت ==
برای من فرقی نمی‌کند که کتابی که به عنوان منبع قرار است مورد استفاده قرار گیرد، شیعی باشد یا سنی.
مشهور علمای اسلام ذوالکفل را از جمله [[پیامبران]] الهی دانسته‌اند.<ref>نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۳۳۳.</ref> [[آیات قرآن]] {{یادداشت| سوره انبیاآیه ۸۵وَإِسْمَاعِيلَ وَإِدْرِيسَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ كُلٌّ مِنَ الصَّابِرِينَ. سوره ص آیه ۴۸ وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ }} نام او را در کنار نام انبیای دیگر آورده و برخی ظاهر این آیات را در پیامبر بودن او دانسته‌اند.<ref>نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۳۳۳.</ref> روایتی از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] وجود دارد که ذوالکفل را از انبیای بنی‌اسرائیل دانسته که بعد از [[حضرت سلیمان]] بوده و به مانند [[داوود (پیامبر)|داوود]] در میان مردم [[قضاوت]] می‌کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۷، ص۹۵.</ref>طبرسی در تفسیر مجمع البیان از کتاب النبوه [[شیخ صدوق]] روایت کرده که [[عبدالعظیم حسنی]] نامه ای به [[امام جواد(ع)]] نوشته و از حضرت درباره اسم ذاالکفل و این که آیا از مُرسَلین {{یادداشت|بنابر قول مشهور، بین نبی و رسول تفاوت‌هایی وجود دارد و با آنکه هر رسولی نبی است، اما همه انبیا رسول نیستند.رسول در خواب و بیداری وحی را دریافت می‌کند؛ اما نبی تنها در خواب وحی بر رسول از وحی بر نبی عالی‌تر است چرا که وحی بر رسول را جبرئیل ابلاغ می‌کند؛ اما وحی بر نبی از طریق فرشتگان دیگر یا الهام قلبی یا رؤیای صادقه صورت می‌پذیرد برخی رسول و نبی را در معنا مترادف دانسته‌اند. همچنین ببینید: [[نبوت]]}} بوده سؤال کرده، امام در پاسخش نوشتند: خداوند صد و بیست چهار هزار نفر پیغمبر مبعوث کرده است، از آنها سیصد و سیزده نفر مرسل بودند، ذوالکفل از آنهاست و بعد از [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان بن داود]] زندگى مى کرد، مانند [[داوود (پیامبر)|حضرت داوود]] در میان مردم قضاوت مى کرد، خشمگین نشد مگر از براى خدا، نامش «عدویا پسر ادارین» بود. <ref>الشيخ الطبرسي، مجمع البيان في تفسيرالقرآن، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ج۷، ص۱۰۷.</ref>
من بین متون اهل سنت و متون اهل شیعه فرق نمی‌گذارم بلکه با هر دو یکسان برخورد می‌کنم. هر متنی که به دستم برسد چه کتابی از آمریکا باشد و چه الکافی بررسی می‌کنم، بحث می‌کنم و سعی می‌کنم با مطالعه به صحت و سقم مطلب پی ببرم.
از کتب مستشرقین چطور؟
برخی از [[اهل سنت]] نیز ذو الکفل را از پیامبران [[بنی‌اسرائیل]] دانسته‌اند.<ref>ملاحویش، بیان المعانی، ۱۳۸۲ق، ج۵، ص۲۰۸.</ref> [[ابوموسی اشعری]] روایتی از پیامبر اسلام نقل کرده که ذوالکفل از انبیاء نبوده و تنها بنده صالح خداوند بوده است.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۱۷، ص۶۰.</ref>
چون کار اولیه است فرصتی به وجود نیامد تا مجموعه نظرات مستشرقین را مورد ملاحظه قرار دهم که ان شاء ا… در آینده اگر فرصتی پیش آمد، این کار را انجام خواهم داد.
یکی از مشکلاتی که ما با آن مواجه هستیم این است که متأسفانه کتابی که لایق ائمه (ع) و میراثی که از اهل بیت (ع) برای ما به یادگار مانده باشد، تألیف نشده است. [https://www.qudsonline.ir/news/125127/%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-53%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD-%D9%85%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB% لینک]
من در تألیف و نوشتن کتاب از کسی کمک نمی‌گیرم. کتابهایی و متونی که در دست دارم را می‌بینم و عناصرش را مثل آیات قرآن و نام شخصیتها استخراج می‌کنم و هر کدام از اینها را شخصاً دنبال می‌کنم.
== اخلاق و رفتار ==
ممکن است در میانه تحقیق به شبهه ای برسم که همان‌جا پاسخش را می‌نویسم. دست‌نویسها را به یک تایپیست می‌دهم و بعد از تایپ ویرایش می‌کنم. معمولاً هر فصل کتاب را اینگونه تنظیم می‌کنم تا فصل بعدی. کتاب که کامل شد می‌فرستم چاپخانه.
براساس برخی روایات، ذوالکفل به پیامبر قبل از خود، تعهد داده بود:
البته نوشتن من خیلی عجیب و غریب است و بر هر کاغذی که دم دست است می‌نویسم!
برای الصحیح من سیره امام علی (ع) به‌طور متوسط روزانه چند صفحه تألیف داشتید؟
ذوالکفل به این عهد خود وفادار بوده است. برخی منابع داستانی نقل کرده‌اند که [[شیطان]] تلاش در عصبانی کردن ذوالکفل داشت و در این امر ناموفق بود.<ref>زحیلی، تفسیر الوسیط، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۱۶۰۸.</ref> ذوالکفل در میان مردم به قضاوت نیز مشغول بود.<ref>فضل الله، تفسیر من وحی القرآن، ۱۴۱۹ق، ج۱۹، ص۲۷۵.</ref>
میزان تألیف روزانه از ده تا سی صفحه متغیر است این در صورتی است که مسافر نباشم.
'''تفاوت سبک نگارش دو کتاب الصحیح'''
== قبر ==
در شهرستان [[دزفول]] قبری وجود دارد که منسوب به [[حزقیال نبی]] است و از آنجا که برخی ذوالکفل را همان حزقیال دانسته‌اند، این قبر را قبر ذوالکفل معرفی کرده‌اند.<ref>[http://fa.alkawthartv.com/news/73717 آیا می‌دانید جد رسول اکرم (ص) در ایران مدفون است؟]، سایت الکوثر.</ref> در جنوب کشور [[عراق]] نیز قبری منسوب به ذوالکفل وجود دارد.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۳، ص۳۷۲.</ref>
«الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام» ۵۳ مجلد است و این در حالی است که کتاب «الصحیح من سیرة النبی الاعظم» را در ۳۵ مجلد نوشته شده است. رئیس مرکز نشر و ترجمه آثار علامه محقق سید جعفر مرتضی عاملی دربارهٔ علت حجیم‌تر شدن سیره امیرالمؤمنین را چند جهت بیان کرد:
==پانویس==
# مرحوم والد سیره امیرالمؤمنین را پس از سیره پیامبر به مرحله نگارش درآورد. در سیره پیامبر مطالبی وجود داشت و حاج آقا سیر تاریخی را گذرانده و تاریخی متکامل را نوشته بودند؛ بنابراین ذهن وقادی نسبت به حوادث صدر اسلام وجود داشت. هنگام ورود به کتاب «الصحیح من سیرة الامام علی علیه السلام» فکرشان متمایز بود. به همین دلیل بیان متفاوت شد و مسائل پخته‌تر طرح بحث شدند.
{{پانویس۲}}
# حتی در برخی از موارد می‌توان گفت که اصلاح و توضیح مسائل مبهم در مطالب گذشته در این سیره انجام و نگارش شد.
==منابع==
# نخستین دلیل در این اختلاف مجلدات این است که اختلاف‌ها در سیره امیر مؤمنان بسیار زیاد است. در حیطه مسائل مربوط به پیامبر اعظم (ص) حدود و مسائل مشترک بین شیعه و سنی وجود دارد و این مسئله باعث شد تا ابوی بتواند بستر خوبی از آنها بسازد، اما در سیره امیر مؤمنان بیشتر مسائل اختلافی است و مبهمات زیادی به چشم می‌خورد. در این سیره مسائل اعتقادی پررنگ‌تر است؛ و همه اینها باید معالجه می‌شد.
*ابن عساکر، ابو القاسم علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
# محمد مرتضی عاملی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به این نکته که پس از شهادت حضرت امیر (ع) بسیاری از حاکمان جور و خلفا سعی کردند تا سیره امیرالمؤمنین را پنهان کنند، گفت: مسائل مهمی در زمان خلفای ثلاث پیش آمد و پس از دوران خلافت حضرت امیر نیز خلفای زیادی سعی در پنهان کردن تاریخ مربوط به حضرت کردند و همه این موارد باعث شد تا بحث در سیره امیرالمؤمنین گسترده‌تر و وسیع‌تر انجام شود و مخاطب شاهد کثرت مجلدات باشد. با این کثرت اما بازهم می‌توان گفت که این سیره هنوز قطره‌ای از دریای بی‌کران زندگی امیرالمؤمنین نمی‌تواند باشد. به فرموده خود مرحوم والد «هنوز الف امیر را هم ننوشته‌ام.»
* آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: عطیة، علی عبدالباری، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
# وی همچنین به پراکندگی سیره امیرالمؤمنین در کتاب‌ها و منابع تاریخی اشاره کرد: در سیره پیامبر به لحاظ اینکه برادران اهل سنت ورود پیدا کرده بودند، سازماندهی وجود داشت و روایت‌ها و بخش‌های مختلف در جای خود قرار داشتند و دسترسی به آنها راحت‌تر بود. به عبارتی به داده‌های تاریخی زمان پیامبر آسان‌تر می‌توان دست یافت. اما سیره امام علی (ع) اینگونه نیست و آن در کتاب‌ها و منابع و مصادر مختلف به صورت پراکنده و دسته‌بندی نشده وجود دارد. در هر موضوعی شما باید یک روایت را پیدا کرده و خود دسته‌بندی و موضوع بندی کنید و همه اینها را باید بر اساس سیر تاریخی آن یعنی از زندگی در زمان پیامبر و حتی ماقبل بعثت که حضرت همراه همیشگی پیامبر بود تا زمان رحلت پیامبر، گزینش کنید. این دسته‌بندی و گزینش روایت در زمان خلفا سخت‌تر شده و مشکل‌ترین نقطه کار دسته‌بندی و گزینش در زمان خلافت خود امیرالمؤمنین است. مرحوم ابوی در زمان نگارش با همه این مشکلات مواجه بود. البته فراموش نکنیم که مسائل اعتقادی هم در این بین زیاد بود که مرحوم علامه باید به آنها می‌پرداخت.<ref>[https://ketabnews.com/fa/news/6085/زندگی-و-سیره-امام-علیع-در-53-جلد زندگی و سیره امام علی(ع) در ۵۳ جلد]، پایگاه اینترنتی کتاب نیوز</ref>
* بلاغی، سید عبدالحجت، حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، قم، انتشارات حکمت، ۱۳۸۶ق.
* حسینی همدانی، سید محمدحسین، [[انوار درخشان]]، تحقیق: بهبودی، محمدباقر، تهران، کتابفروشی لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
* زحیلی، وهبة بن مصطفی، تفسیر الوسیط، دار الفکر، دمشق، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
* [http://fa.alkawthartv.com/news/73717 سایت الکوثر: آیا می‌دانید جد رسول اکرم (ص) در ایران مدفون است؟]
* طباطبایی، سید محمدحسین، [[المیزان فی تفسیر القرآن]]، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن]]، مقدمه: بلاغی، محمدجواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
* طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
* فضل الله، سید محمدحسین، تفسیر من وحی القرآن، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم، ۱۴۱۹ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
* ملاحویش آل غازی، عبدالقادر، بیان المعانی، دمشق، مطبعة الترقی، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
* یاقوت حموی، شهاب‌الدین ابو عبد‌الله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، چاپ دوم، ۱۹۹۵م.
==پیوند به بیرون==
* [http://rch.ac.ir/article/Details/13535 دانشنامه جهان اسلام]
<onlyinclude>{{درجه‌بندی
| پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->ندارد
| عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
| ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
| رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
| کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
| استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
| جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| شناسه = <!--ناقص، کامل-->کامل
| رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
| جامعیت = <!--ندارد، دارد-->دارد
| زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد
| تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
| توضیحات =
}}</onlyinclude>
== دربارهٔ مؤلف ==
{{پیامبران در قرآن}}
{{اصلی|سید جعفر مرتضی عاملی}}
{{الگو:بنی‌اسرائیل}}
سید جعفر مرتضی عاملی(۱۳۶۴–۱۴۴۱ق) عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌نگار شیعی و از عالمان حوزه علمیه قم و لبنان. او در [[حوزه نجف]] و [[حوزه قم]] تحصیل کرد و کتابهایی در زمینه سیره اهل بیت (ع) تألیف کرده است.
[[en:Dhu l-Kifl]]
[[ur:ذوالکفل]]
[[id:Dzulkifli]]
== بخش‌های کتاب ==
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
من سرفصل انتخاب نکردم. بلکه طبق تسلسل زمانی شروع به نوشتن سیره مولاعلی (ع) کردم و حوداث مشترکی را که در زندگی حضرت رخ داده بود، مورد تحلیل و بررسی قرار دادم.
[[رده:پیامبران بنی‌اسرائیل]]
نمی‌شود سرفصل را تعیین کرد و نوشت؛ مثلاً سیاست یا اخلاق امیرالمومنین (ع) و…، بلکه باید از ابتدای زندگی نوشت تا اتفاقات تاریخی در بستر زمان خودش مورد بررسی قرار بگیرد؛ زیرا اتفاقات خودش تعیین می‌کند که چگونه و در چه موضعی باید وارد بحث بشویم.[https://www.qudsonline.ir/news/125127/%D9%85%D8%A4%D9%84%D9%81-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%87-53%D8%AC%D9%84%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD-%D9%85%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB% لینک]
[[رده:لقب‌های پیامبران در قرآن]]
=== بخش اول ===
علی در دوران حیات پیامبر (این بخش دارای ۱۳ باب و در حدود ۹ جلد است)
{{ستون|۲}}
* '''باب اول:''' علی قبل از بعثت
* '''باب دوّم:''' علی از [[مبعث|بعثت]] تا [[هجرت محمد|هجرت]]
* '''باب سوّم:''' علی از هجرت تا [[غزوه احد|أحد]]
* '''باب چهارم:''' جنگ احد… تا [[غزوه خندق|خندق]]
* '''باب پنجم:''' … تا [[صلح حدیبیه]]
* '''باب ششم:''' [[غزوه خیبر|خیبر]] و [[فدک]]
* '''باب هفتم:''' … تا [[فتح مکه]]
* '''باب هشتم:''' از فتح مکه تا [[فتح طائف]]
* '''باب نهم:''' … تا [[غزوه تبوک|تبوک]]
* '''باب دهم:''' از تبوک تا بیماری پیامبر
* '''باب یازدهم:''' [[حجةالوداع|حجه الوداع]]... و روز [[رویداد غدیر خم|غدیر]]
* '''باب دوازدهم:''' بی‌نام
* '''باب سیزدهم:''' مریضی پیامبر و وفات ایشان
{{پایان}}
=== بخش دوّم ===
از وفات پیامبر تا بیعت مردم با علی. (این بخش دارای ۱۷ باب بوده و حدود ۱۰ جلد از این مجموعه را اشغال کرده است)
{{ستون|۲}}
* '''باب اوّل:''' چگونه انقلاب به وجود آمد؟
* '''باب دوّم:''' ارث پیامبر و فدک
* '''باب سوّم:''' سیاست‌هایی که نتیجه جریان [[سقیفه بنی‌ساعده|سقیفه]] بود
* '''باب چهارم:''' جنگ‌ها و سیاست‌گذاری‌های زمان [[ابوبکر]]
* '''باب پنجم:''' علم و قضاوت و احکام
* '''باب ششم:''' جنگ‌ها و فتوحات در عهد [[عمر بن خطاب|عمر]]
* '''باب هفتم:''' بعضی از سیاست‌های عمر
* '''باب هشتم:''' بعضی حوادث مربوط به عمر
* '''باب نهم:''' بعضی حوادث مربوط به عمر
* '''باب دهم:''' معرفی شورا
* '''باب یازدهم:''' علوم و فضائل و سیاست‌های علی
* '''باب دوازدهم:''' مباحثی از سیاست‌های [[عثمان بن عفان|عثمان]]
* '''باب سیزدهم:''' بعضی از درشتی‌های عثمان در مورد [[عمار یاسر|عمار]]، ابن عبده، ابن حنبل و…
* '''باب چهاردهم:''' آزار دادن [[ابوذر غفاری|ابوذر]] به جهت موضع‌گیری‌هایش
* '''باب پانزدهم:''' علی در داستان [[کشته شدن عثمان|محاصره عثمان]]
* '''باب شانزدهم:''' تبلیغات و شب‌نامه‌های دشمن
* '''باب هفدهم:''' علی و قتل عثمان
{{پایان}}
=== بخش سوّم ===
خلافت علی (این بخش دارای سه باب بوده و دو جلد اخیر کتاب الصحیح من سیره امیرالمؤمنین را به خود اختصاص داده است)
{{ستون|۲}}
* '''باب اوّل:''' بیعت
* '''باب دوّم:''' بعضی مباحث قابل درنگ
* '''باب سوّم:''' نشانه‌های تمرّد
{{پایان}}<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.ahlebaitpedia.com/encyclopedias/3802-الصحیح-من-سیره-امام-علی-ع|عنوان=سایت دانشنامه اهل بیت علیهم السلام|بازبینی=28 سپتامبر 2019|archive-date=13 سپتامبر 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190913200047/http://ahlebaitpedia.com/encyclopedias/3802-%D8%A7%D9%84%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD-%D9%85%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B9}}</ref>
== جوایز ==
الصحیح من سیرة الامام علی (ع) در سال ۱۳۹۶ش موفق شد که جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و پنجمین دوره جایزه جهانی کتاب سال را در بخش سیره معصومین دریافت کند.<ref>[http://www.ensafnews.com/100126/معرفی-برگزیدگان-جایزه-کتاب-سال-و-جایزه/ «معرفی برگزیدگان جایزه کتاب سال و جایزه جهانی»]، پایگاه خبری انصاف.</ref>
مرحوم میرمحمدی به حاج آقا گفتند که باید مطلبی را به شما بگویم: پیش از برگزاری جلسه در ذهن من خطور کرده بود که آیت‌الله سیدجعفر مرتضی در اختتامیه کتاب سال شرکت می‌کنند، اما کتاب سال درخور ایشان نیست و ایشان بالاتر از این مسائل هستند و چرا باید بیایند و بروند روی سن؟
فرزند مرحوم آیت‌الله مرتضی عاملی ادامه داد: مرحوم دکتر میرمحمدی در ادامه سخن خود اشاره کرد که: «من دوباره پیش خودم فکر کردم که این سیدجعفر نیست که با کتاب سال بزرگ می‌شود، بلکه این کتاب سال است که با این موسوعه و علامه سیدجعفر مرتضی عاملی بزرگ‌تر از قبل خواهد شد. این نگاه نه به خاطر شخص سیدجعفر بلکه برای چیزی است که او به مردم ارائه کرد. به هیچ عنوان ساده نیست که پژوهشگری در عرض پنج سال ۵۳ جلد از یک موسوعه و ۲۰ جلد تالیفات دیگر داشته باشد و همه هم از نظر علمی درخشان. ایشان در این پنج سال هر ۲۰ روز یک جلد کتاب می‌نوشتند و البته در این بین چند ماهی هم به سفر ایران آمدند که قاعدتاً در حین سفر کمتر می‌توان نوشت.
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* مرتضی العاملی، سید جعفر، الصحیح من سیرة النبی الأعظم (ص)، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۶ق.
ذوالکِفْل شخصیتی قرآنی که او را از صالحان، صابران و نیکان برشمرده‌اند. بیشتر مفسران، ذوالکفل را از انبیاء دانسته‌اند. در مورد نام او، اسامی مختلفی همچون حزقیال، یسع و یوشع ذکر شده است. ذوالکفل متعهد شده بود تمام روزها را روزه بگیرد، تمام شب‌ها را بیدار بوده، خداوند را عبادت کند و هرگز عصبانی نشود.
در مورد نام ذوالکفل اختلاف بسیار وجود دارد. برخی او را حزقیال دانسته‌اند.[۴] گفتارهایی نیز وجود دارد که او را الیاس، یوشع و یا یسع دانسته‌اند.[۵] برخی معتقدند او بِشر فرزند حضرت ایوب بوده است.[۶] برخی نیز براساس روایتی نام واقعی او را عویدیا دانسته‌اند.[۷]
«الکفل» در دو معنای نصیب و كفالت استفاده شده است.[۸] در نتیجه در مورد کنیه ذوالکفل موارد مختلفی ذکر شده است:
او را ذوالکفل نامیدند زیرا خداوند در برابر اعمال و عبادات فراوان، نصیب بسیاری از ثواب و رحمتش را به او داد.[۹]
او را ذوالکفل نامیدند؛ زیرا هفتاد پیامبر که جانشان در خطر بود را کفالت کرده و نجات داد.[۱۰]
تعداد بسیاری از بنی‌اسرائیل که از دست دشمنان فرار کرده بودند را پناه داده و معیشت آنان را کفالت نمود.[۱۱]
او متعهد شده بود بر آنچه رضایت الهی است صبر کند و اخلاق مردم را تحمل نماید. به جهت این تعهد او را ذوالکفل نامیدند.[۱۲]
نبوت
مشهور علمای اسلام ذوالکفل را از جمله پیامبران الهی دانسته‌اند.[۱۳]آیات قرآن[یادداشت ۳] نام او را در کنار نام انبیای دیگر آورده و برخی ظاهر این آیات را در پیامبر بودن او دانسته‌اند.[۱۴] روایتی از امام باقر(ع) وجود دارد که ذوالکفل را از انبیای بنی‌اسرائیل دانسته که بعد از حضرت سلیمان بوده و به مانند داوود در میان مردم قضاوت می‌کرده است.[۱۵]طبرسی در تفسیر مجمع البیان از کتاب النبوه شیخ صدوق روایت کرده که عبدالعظیم حسنی نامه ای به امام جواد(ع) نوشته و از حضرت درباره اسم ذاالکفل و این که آیا از مُرسَلین [یادداشت ۴] بوده سؤال کرده، امام در پاسخش نوشتند: خداوند صد و بیست چهار هزار نفر پیغمبر مبعوث کرده است، از آنها سیصد و سیزده نفر مرسل بودند، ذوالکفل از آنهاست و بعد از سلیمان بن داود زندگى مى کرد، مانند حضرت داوود در میان مردم قضاوت مى کرد، خشمگین نشد مگر از براى خدا، نامش «عدویا پسر ادارین» بود. [۱۶]
برخی از اهل سنت نیز ذو الکفل را از پیامبران بنی‌اسرائیل دانسته‌اند.[۱۷]ابوموسی اشعری روایتی از پیامبر اسلام نقل کرده که ذوالکفل از انبیاء نبوده و تنها بنده صالح خداوند بوده است.[۱۸]
اخلاق و رفتار
براساس برخی روایات، ذوالکفل به پیامبر قبل از خود، تعهد داده بود:
ذوالکفل به این عهد خود وفادار بوده است. برخی منابع داستانی نقل کرده‌اند که شیطان تلاش در عصبانی کردن ذوالکفل داشت و در این امر ناموفق بود.[۲۰] ذوالکفل در میان مردم به قضاوت نیز مشغول بود.[۲۱]
قبر
در شهرستان دزفول قبری وجود دارد که منسوب به حزقیال نبی است و از آنجا که برخی ذوالکفل را همان حزقیال دانسته‌اند، این قبر را قبر ذوالکفل معرفی کرده‌اند.[۲۲] در جنوب کشور عراق نیز قبری منسوب به ذوالکفل وجود دارد.[۲۳]
