|
|
| (۶۳۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب | | {{جعبه اطلاعات نشریه |
| | عنوان =بررسی فقهی{{سخ}} عقد بیمه | | | نام = |
| | تصویر =جلد کتاب بررسی فقهی عقد بیمه.jpg | | | عنوان = پژوهشنامه متین |
| | اندازه تصویر = | | | تصویر = Matin.jpg |
| | توضیح_تصویر = تصویر رو و پشت جلد | | | اندازه تصویر = |
| | نام‌های دیگر = | | | توضیح_تصویر = |
| | نویسنده =ناصر نیکخو امیری | | | صاحب امتیاز = پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی |
| | تاریخ نگارش = | | | مدیر مسئول = عباسعلی روحانی |
| | موضوع = فقه بیمه | | | سردبیر = [[سید محمد موسوی بجنوردی]] |
| | سبک = | | | رتبۀ علمی = علمی پژوهشی |
| | زبان = فارسی
| | | دوره = فصلنامه |
| | ویراستار =
| | | محل نشر = قم |
| | به تصحیح =
| | | زبان = فارسی/ |
| | به کوشش =
| | | تاریخ نخستین شماره = ۱۳۷۷ش |
| | تصویرگر =
| | | وضعیت انتشار = فعال |
| | طراح جلد =
| | | سایت = [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/ matin.ri-khomeini.ac.ir] |
| | تعداد جلد = ۱
| | }} |
| | تعداد صفحات = ۲۰۸
| | {{نویسنده |
| | قطع =
| | |نویسنده = |
| | مجموعه =
| | |گردآوری = |
| | ترجمه به دیگر زبان‌ها =
| | }} |
| | ناشر = انتشارات سمت با همکاری مرکزفقهی ائمه اطهار (ع)
| | پژوهشنامه متین عنوان فصلنامه‌ای پژوهشی است که به بررسی و مطالعه انقلاب اسلامی و اندیشه‌های [[امام خمینی]] می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۷۶ش منتشر گردیده و از سال ۱۳۸۶ش دارای رتبه علمی-پژوهشی است. صاحب امتیاز این مجله پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی است. این نشریه تمرکز خود را بر انتشار مقالات با موضوع امام خمینی و انقلاب اسلامی گذاشته است. بر این اساس، اندیشه های فقهی، سیاسی و عرفانی امام خمینی محور مقالات این مجله هستند. در این مجله آثاری از پژوهشگرانی همچون سید محمد موسوی بجنوردی، سید مصطفی محقق داماد، سید حسن خمینی و فاطمه طباطبایی، به چاپ رسیده است. |
| | محل نشر = قم | | |
| | تاریخ نشر =۱۳۹۴ش | | == معرفی == |
| | نوبت چاپ = اول | | فصلنامه پژوهشنامه متین نشریه‌ای علمی-پژوهشی در حوزه انقلاب اسلامی و امام خمینی است که از سال ۱۳۷۶ش منتشر می‌شود. صاحب امتیاز این مجله پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی است، مدیر مسئول مجله عباسعلی روحانی و سردبیر آن سید محمد موسوی بجنوردی است. هیئت تحریریه این مجله عبارتند از سید محمد موسوی بجنوردی، علی محمد حاضری، نجفقلی حبیبی، فاطمه طباطبایی، سید مصطفی محقق داماد، حسین مهرپور، سید صدرالدین موسوی، اسماعیل حسن‌زاده و علی مرشدی‌زاد. همچنین خوزه کوتیلاس فرر، النا دونایوا و مارینا کامنوا اعضای هیات تحریریه بین‌المللی مجله هستند.<ref>سایت مجله پژوهشنامه متین، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/ صفحه اصلی]</ref> |
| | شمارگان = ۱۰۰۰ | | |
| | شابک = | | برای پذیرش مقاله در این نشریه موضوع مقالات باید در راستای هدف فصلنامه یعنی واکاوی اندیشه‌های حضرت امام خمینی و تحقیق و بررسی درباره انقلاب اسلامی باشد. بر همین اساس حوزه‌های پذیرش مقاله در این مجله بدین شکل دسته‌بندی کرده است: پژوهش‌های مرتبط با اندیشه‌های امام خمینی، پژوهش‌های مرتبط با مبانی نظری انقلاب اسلامی و پژوهش‌های مرتبط با علل، فرآیندها، پیامدها، چالش‌ها و آیندۀ فراروی انقلاب اسلامی.<ref>سایت پژوهشنامه متین، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/journal/aim_scope اهداف و چشم‌اندازها].</ref> |
| | نوع رسانه =
| | |
| | وبسایت ناشر =
| | == نویسندگان== |
| | نام کتاب = <!-- نام کتاب به زبان فارسی -->
| | در فصلنامه پژوهشنامه متین صاحب‌نظران و اندیشمندان متعددی قلم زده‌اند که برخی از نویسندگان مشهور آن عبارتند از: |
| | مترجم = <!-- مترجم به فارسی -->
| | {{ستون|۳}} |
| | مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | | * [[سید محمد موسوی بجنوردی]] |
| |نسخه الکترونیکی= | | * [[سید مصطفی محقق داماد]] |
| }}'''کتاب بررسی فقهی عقد بیمه''' نوشته ناصر نیکخو امیری، در چهار بخش موضوع [[عقد بیمه]] را از نگاه فقهی مورد بررسی و پژوهش قرار داده است. ساختار هر بخش شامل چند فصل و چندین گفتار است که به تبیین ابعاد مختلف موضوع بیمه اختصاص دارد. بخش اول تعریف، تاریخچه، اقسام و اصول قرارداد بیمه، بخش دوم و سوم صحت شرعی عقد بیمه از نگاه ادله فقهی و بخش پایانی کتاب به موانع صحت قرارداد بیمه مانند استلزام ربا، غرر یا قمار پرداخته است. گفتنی است بیمه در دوران معاصر، بعنوان قراردادی نوپدید به جهت کاکرد گسترده آن در زندگی اجتماعی، مورد بحث و بررسی فقها و حقوقدانان قرار گرفته است. نگارنده در کتاب حاضر پس از تبیین موضوع عقد بیمه تلاش کرده تا صحت آن را از نگاه فقهی به اثبات رسانده و اشکالات وارد بر آن را پاسخ دهد. | | * [[سیدحسین صفایی]] |
| == نگاهی گذرا به کتاب ==
| | *[[حمیدرضا آیت اللهی]] |
| کتاب بررسی فقهی عقد بیمه نوشته ناصر نیکخو امیری کتابی است در حوزه فقه بیمه که با همکاری انتشارات سمت (سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها) و مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) منتشر شده است. هدف نویسنده در این کتاب تبیین دقیق موضوع عقد بیمه و اثبات صحت شرعی آن از نگاه فقهی و نیز پاسخ به شبهات و اشکالات فقهی وارد شده بر عقد بیمه است.
| | *[[فاطمه طباطبایی]] |
| === ساختار کتاب === | | *[[عباسعلی روحانی]] |
| کتاب بررسی فقهی عقد بیمه برخلاف شیوه رایج، فصل مجزایی به پیشینه، روش، سوالات و فرضیات تحقیق اختصاص نداده بلکه در چهار بخش به تبیین موضوع عقد بیمه، اثبات صحت آن از نگاه فقهی و پاسخ به اشکالات وارد آمده بر آن پرداخته است. بخش نخست کتاب به کلیات اختصاص یافته و به مفهوم بیمه، سیر پیدایش و تحول آن، اقسام مختلف بیمه شامل تعاونی، اجتماعی، خصوصی و اتکایی، اصول بنیادی بیمه و همچنین ارکان و خصوصیات آن می‌پردازد.
| | *[[محمد جواد ارسطا]] |
| بخش دوم کتاب به بررسی صحت عقد بیمه از منظر ادله عام فقهی اختصاص یافته عمومات «اوفوا بالعقود»، «تجاره عن تراض» و «المومنون عند شروطهم»، را بعنوان مصحح عقد بیمه مورد مطالعه قرار داده است. در این بخش همچنین به ادله صحت صلح و انطباق آن بر بیمه و نیز استدلال به سیره عقلا پرداخته شده است.
| | * [[سید حسن خمینی]] |
| بخش سوم کتاب، صحت عقد بیمه را از منظر انطباق آن با عقود خاص دیگر شامل عقود جُعاله هبه و اجاره، مورد بررسی قرار داده است. همچنین نویسنده با تبیین مساله ضمان و تقسیم آن به عقدی و واقعی، صحت قرارداد بیمه بعنوان نوعی ضمان قراردادی را دنبال نموده است. بخش چهارم کتاب نیز به موانع صحت عقد بیمه پرداخته و نگارنده لزوم ربا، غرر، قمار و تعلیق در عقد را بعنوان موانع صحت مورد بررسی قرار داده است.
| | * [[محمود حکمت‌نیا]] |
| == محتوای کتاب ==
| | * [[محمدرسول آهنگران]]<ref>سایت مجله پژوهشنامه متین، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/author.index نمایه نویسندگان]</ref> |
| محتوای کتاب بررسی فقهی عقد بیمه در یک مقدمه و چهار بخش جای گرفته است. نویسنده در مقدمه به جایگاه مهم نگاه فقهی و اهمیت عقد بیمه اشاره کرده و توضیح مختصری در خصوص ساختار کتاب ارائه نموده است.
| | {{پایان}} |
| ===کلیات و مفاهیم===
| | |
| ==== تعریف بیمه و تاریخچه آن ====
| | == موضوعات == |
| نویسنده پس از اشاره به تبار واژه بیمه در زبان هندی یا اردو آن را به نقل از فرهنگستان زبان فارسی چنین تعریف می‌کند: عملی که اشخاص با پرداخت پول مسئولیت کالا یا سرمایه یا جان خود را بعهده دیگری می‌گذارند و بیمه‌کننده در هنگام زیان باید مقدار زیان را بپردازد.(ص10) وی در گام بعد اصطلاح بیمه را بر اساس نگاه حقوقی چنین تعریف می‌کند: بیمه عقدی است که در آن بیمه‌گر برای بیمه‌گذار، در صورت تحقق شرایط یا فرارسیدن زمان مشخص ادای آنچه که بر آن اتفاق افتاده را در مقابل مبلغ معینی ملتزم می‌شود.(ص11)
| | موضوع برخی از مقالات پذیرفته شده در این مجله، با مسائل فقه معاصر مرتبط است. این موضوعات عبارتند از: |
| در گام بعد نگارنده پس از بیان حفظ کرامت انسانی، حفظ امنیت و آرامش، نوع‌دوستی و آینده‌نگری بعنوان منشأ پیدایش بیمه، ضمن مجهول دانستن تاریخ دقیق پیدایش بیمه صورت‌های اولیه آن را در ملت‌های چین مصر و مدیترانه شرقی بیان نموده و ثبت اولین بیمه‌نامه رسمی را قرن شانزدهم میلادی در انگلستان دانسته است. در ادامه پیدایش مفهوم بیمه در ایران دوران سلطنت قاجار بیان شده و در بیان تاریخچه اسلامی نیز به پیمانی با نام حلف‌الفصول بعنوان نوعی بیمه تعاونی در دوران صدر اسلام اشاره شده است.(ص16-21)
| | {{ستون|۳}} |
| ==== اقسام بیمه ==== | | مبانی فقه: |
| در فصل دوم بیمه‌های تعاونی، اجتماعی، خصوصی و اتکایی تبیین شده‌اند. بیمه تعاونی مبتنی بر همکاری و تعاون است و عضویت بیمه‌گذار و بیمه‌گر در یک تعاونی، متغیر بودن حق بیمه و مسئولیت همه اعضای تعاونی نسبت به عضو خسارت دیده از ویژگی‌های آن است.(ص24و25) همچنین بیمه اجتماعی تأمین کننده مصالح اجتماعی است و تعیین حق بیمه مشخص برای همه، مشارکت دولت یا کارفرما در پرداخت حق بیمه و تبعیت از قانون (در مقابل قرداد خصوصی) از ویژگی‌های بیمه اجتماعی بیان شده است. (ص26-28) | | * [[مکاتب فقهی]] |
| نوع چهارم بیمه اتکایی است؛ این بیمه در واقع نوعی بیمه باواسطه و غیرمستقیم است که می‌تواند در مورد اقسام سابق اعمال شود به عبارت دیگر هر گاه بیمه‌گر تعهد خود را به شخص حقوقی یا حقیقی دیگر بعنوان بیمه‌گر دوم انتقال دهد قرار داد بیمه، اتکایی محسوب می‌گردد. این نوع بیمه زمانی منعقد می‌گردد که مبلغ تعهد شده در قرارداد بیمه بسیار زیاد باشد و توزیع خطر، تضمین بالاتر ظرفیت بیشتر و تعدیل در سود و زیان از مزایای آن است.(ص38و39)
| | * [[موضوع‌شناسی فقه]] |
| ==== اصول بنیادین بیمه====
| | * [[فقه سیاسی]] |
| چهار اصل حسن نیت، نفع بیمه ای، جانشینی و جبران خسارت اصول بنیادین بیمه هستند؛ مطابق این اصول قراداد بیمه باید مبتنی بر حسن نیت طرفین و دارای نفع برای بیمه‌گذار باشد و همچنین بیمه‌گر بتواند برای جبران خسارت بجای مسئول خسارت به بیمه‌گذار رجوع نماید. اصل چهارم نیز گویای این معنا است که آنچه بیمه‌گذار برای بیمه‌گر متعهد می‌شود جبران خسارت است بنابراین باید میان وقوع حادثه و خسارت رابطه علی معلولی برقرار باشد. (ص41-45)
| | * [[فقه اقتصاد]] |
| ==== ارکان و ویژگی‌های بیمه ==== | | * [[خطابات قانونیه]] |
| انشای عقد بیمه، طرفین قرارداد، مورد قرارداد و عوضین، ارکان عقد بیمه هستند. همچنین ویژگی‌های عقد بیمه عبارت است از: 1-لزوم عقد بیمه که بر مبنای آن هیچ‌یک از طرفین حق لغو یکسویه قرار داد را ندارند. 2-تحمیلی بودن آن که حاکی از شرایط از پیش تعیین شده در قانون است. 3-احتمالی و اتفاقی بودن بیمه بمعنای وابستگی جبران خسارت به وقوع حادثه. 4-رضایی بودن بیمه به این معنا که نیازی به ثبت محضری و تشریفات خاص ندارد. 5-معاوضی بودن یا داشتن عوض و معوض. 6-مستقل بودن از سایر عقود. 7-معلق بودن بیمه بمعنای توقف آن بر وقوع حادثه یا انقضای زمانی معین.(ص46-54)
| | * [[فقه خانواده]] |
| === صحت بیمه بر مبنای ادله عام ===
| | * [[مالکیت فکری]] |
| ==== اوفوا بالعقود ==== | | * [[فقه پزشکی]] |
| نگارنده پس از نقل کلام فقها بیان می‌دارد که معنای وفای به عقد پایبندی به مقتضای آن است و همچنین لفظ العقود در این آیه شامل تمامی عهود می‌گردد. وی همچنین وی با بیان امضایی بودن احکام شارع در حیطه معاملات و تذکر این نکته که «ال» در العقود «ال» جنس است لزوم وفای به قراردادهای مرسوم در هر دوره -از جمله بیمه در عصر کنونی- را مدلول اوفوا دانسته و از این رهگذر صحت شرعی عقد بیمه را اثبات نموده است.(ص70) هرچند به نظر می‌رسد شمول و عدم شمول عام مورد بحث منوط به گستره معنایی «العقود» است و ارتباطی با دلالت «اوفوا» ندارد.
| | * [[پیوند اعضا]] |
| ==== تجاره عن تراض ====
| | * [[تغییر جنسیت]] |
| در فصل دوم دلالت عموم قرآنی «تجاره عن تراض» بر صحت عقد بیمه مورد مطالعه قرار گرفته است. نگارنده پس از تبیین مفردات آیه و دلالت آن بر حرمت اکل مال به باطل و نیز استثنای تجارت مورد رضایت طرفین، بیان می‌دارد که واژه تجارت در عام مذکور هر نوع معاوضه و قراردادی که برای منفعت عقلایی منعقد گردد را شامل می‌شود بنابراین عقد بیمه را در بر می‌گیرد.(ص80)
| | * [[اتانازی]] |
| ==== المومنون عند شروطهم ====
| | * [[شبیه سازی]] |
| نویسنده دو روایت صحیحه و دو روایت موثقه شامل عبارت «المسلمون عند شروطهم»، ذکر نموده و بیان می‌دارد که اعتبار آن از شهرت عظیمه برخوردار است. وی همچنین پس از بیان آنکه واژه المومنون جمع محلی به «ال» و مفید عموم است، بیان می‌دارد که شرط به معنای الزام و التزام است؛ خواه در ضمن عقدی باشد و خواه نباشد. بنابراین هر چند مفاد مذکور در قالب گزاره خبری بیان شده اما از آنجا که در مقام بعث و انشای حکم صادر شده لزوم وفای به شرط را می‌رساند.
| | *[[تلقیح مصنوعی]] |
| همچنین با توجه به آنکه واژه شرط در روایات به معنای مطلق التزام به کار رفته است، شروط ابتدایی نیز لازم‌الوفا هستند. بنابراین عقد بیمه نیز بعنوان یک قرارداد عقلایی لازم‌الوفاء است و نیازی به انعقاد در ضمن عقد دیگر ندارد.(ص89)
| | *[[بانک اسپرم]] |
| ====عمومات نفوذ صلح====
| | *[[سقط جنین]] |
| نویسنده در فصل چهارم با تطبیق قرارداد بیمه بر صلح، صحت شرعی آن را اثبات نموده است. وی ضمن نقل سخن فقها، صلح را عقدی که مفاد آن تراضی و تسالم است دانسته و بیان داشته که هرچند تشریع چنین عقدی با هدف پایان دادن به نزاع انجام گرفته اما مفهوم آن منحصر به حالت نزاع نیست بلکه عقد صلح بدون سبق نزاع نیز صحیح و نافذ است. در ادامه نویسنده استقلال صلح از عقود دیگر را تبیین نموده و سپس درباره انطباق عقد بیمه بر عقد صلح بیان می‌دارد که اگر آنچه در بیمه توافق می‌شود مصداق تسالم و تراضی باشد عقدی که واقع شده عقد صلح خواهد بود اما اگر آنچه واقع شده تسالم و تراضی نبوده بلکه قرداد دیگری با هدف تامین از خسارت باشد مصداق عقد صلح نیست. هرچند امکان انعقاد عقد بیمه در عقد صلح نیز وجود دارد؛ چنانکه سیدکاظم یزدی (صاحب عروه الوثقی) با وجود آنکه عقد بیمه را از لحاظ شرعی معتبر نمی‌داند انعقاد مفاد آن ضمن عقد صلح را صحیح و نافذ دانسته است.(ص98)
| | * [[حقوق زن]] |
| ====سیره عقلا====
| | * [[حقوق جزا]] |
| در فصل پنجم مولف پس از تبیین سیره عقلا در مقام تفاوت عقل و سیره عقلا بیان می‌دارد که احکام عقل برخاسته از مصلحت و مفسده واقعی است در حالی که سیره عقلا برخاسته از قواعدی عقلایی است که بر مبنای تنظیم معاش و زندگی روزمره شکل گرفته است.(ص107) وی در گام بعد و در پاسخ به این سوال که آیا سیره عقلا برای حجیت نیاز به امضای شارع دارد یا سیره‌های عقلایی بدون امضای شارع نیز از حجیت برخوردار است، سه دیدگاه را مطرح می‌نماید؛
| | * [[حقوق خصوصی]] |
| دیدگاه نخست حجیت سیره عقلا را مانند حجیت عقل ذاتی دانسته است. در مقابل، دیدگاه دوم سیره عقلا را تا زمانی که مورد ردع و نهی شارع قرار نگرفته باشد حجت می‌داند. دیدگاه سوم پا را فراتر نهاده و بر آن است که عدم ردع و نهی شارع از سیره عقلا برای حجیت آن کافی نیست بلکه باید امضا و رضایت شارع نسبت سیره نیز احراز گردد.(ص109-112) در ادامه مولف ضمن نقد دیدگاه اول بیان می‌دارد که قرارداد بیمه بعنوان یک قرارداد عقلایی، از آنجا که مورد ردع و نهی شارع قرار نگرفته و از حجیت برخوردار است.
| | * [[فقه اخلاق]] |
| ===صحت بیمه بر مبنای ادله خاص===
| | * [[حقوق شهروندی]] |
| سومین بخش کتاب به بررسی صحت عقد بیمه با تطبیق آن بر عقود جعاله هبه اجاره و ضمان قراردادی پرداخته است. مطابق تبیین نگارنده عقد بیمه می‌تواند بر جعاله بعنوان انشای تعهد به پرداخت عوض معین(حق بیمه) برای عمل معین(پرداخت غرامت) منطبق گردد.(ص121) همچنین هبه مشروط بعنوان تملیک قطعی عین به شرط پرداخت عوض یا انجام عمل معین می‌تواند بر عقد بیمه انطباق یابد که در این صورت بیمه‌گذار مبلغ حق بیمه را مشروط بر جبران خسارت به بیمه‌گر هبه نماید.(ص130)
| | * [[حریم خصوصی]] |
| مولف در بیان تطبیق بیمه بر ضمان با تقسیم ضمان به واقعی و قراردادی و توسعه ضمان قراردادی، بیمه را بر ضمان قراردادی توسعه یافته منطبق ساخته که به موجب آن هرچند در هنگام قرارداد بیمه دین مستقر بر عهده بیمه‌گذار نیست اما بیمه‌گر در مدت قرارداد ضامن هرگونه زیان احتمالی می‌باشد.(ص138) همچنین با تطبیق بیمه بر عقد اجاره، بیمه‌گر عمل تعهد به جبران خسارت را در برابر حق بیمه (بعنوان اجرت) به بیمه‌گذار تملیک نموده و یا بیمه‌گذار شرکت بیمه را در قبال پرداخت حق بیمه برای تعهد به جبران خسارت اجیر نماید.(ص144)
| | * [[مسئولیت مدنی]] |
| ===موانع صحت بیمه===
| | * [[فقه حکومتی]] |
| ====لزوم ربا====
| | *[[نافرمانی مدنی]] |
| در قرارداد بیمه عمر، بیمه‌گذار مبلغی را بعنوان حق بیمه به شرکت بیمه پرداخت می‌کند تا پس از مرگ وی یا انقضای مدت معین، شرکت بیمه مبلغ بیشتری را به وارث یا اشخاص ذی نفع بیمه ای پرداخت نماید. از این رو برخی بیمه عمر را مستلزم ربای قرضی و باطل دانسته‌اند.(ص164) مولف از این اشکال پاسخ گفته و بیان می‌دارد که مبلغ حق بیمه بعنوان قرض به شرکت پرداخت نمی‌شود بنابراین قراردا مذکور ربوی نبوده و صحیح است.
| | * [[ولایت فقیه]]<ref>سایت مجله پژوهشنامه متین، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/keyword.index?vol=0&vl=%D9%87%D9%85%D9%87%20%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87%20%D9%87%D8%A7 نمایه کلیدواژگان] </ref> |
| ====لزوم غرر====
| | {{پایان}} |
| در قرارداد بیمه پرداخت غرامت احتمالی و معلق بر وقوع حادثه است. همچنین میزان مبلغ خسارت در هنگام قرارداد معین نیست. از این رو برخی بیمه را نوعی معامله غرری و باطل دانسته‌اند.(ص167) نگارنده در پاسخ به این اشکال بیان می‌دارد که در عقد بیمه مبلغ حق بیمه در قبال مبلغ خسارت احتمالی پرداخت نمی‌شود بلکه این مبلغ در قبال تعهد بیمه‌گر به جبران خسارت پرداخت می‌شود بنابراین عوض و معوض در این قرداد معین و مشخص بوده و مستلزم غرر نیست.(ص179)
| | |
| ==== لزوم قمار====
| | ==مقاله‌های برگزیده== |
| برخی فقهای اهل سنت عقد بیمه را از آنجا که با ریسکِ سود و زیان همراه است و موجب کسالت و تنبلی می‌شود شبیه به قمار دانسته و آن را باطل می‌شمرند.(ص185-189) نگارنده در پاسخ به این اشکال بیان داشته که اولا قمار با آلات خاص و در بازی محقق می‌شود و عقد بیمه نوعی بازی به شمار نمی‌رود. ثانیا قرارداد بیمه نوعی معامله عقلایی است که با هدف حفط امنیت انجام می‌شود و سنخیتی با قمار که امری غیرمعاوضی و غیر عقلایی است ندارد.(ص190)
| | برخی از مقالات این مجله به طور مستقیم با مسائل فقه معاصر در ارتباطند. از این میان، می‌توان به این موارد به طور ویژه اشاره کرد: |
| ====تعلیق در عقد====
| | {{ستون|۲}} |
| در قرارداد بیمه پرداخت خسارت قطعی نیست بلکه معلق بر وقوع حادثه در زمان توافق شده است. از این رو برخی عقد بیمه را معلق و باطل دانسته‌اند.(ص200) مولف در پاسخ از این اشکال بیان می‌دارد که تعلیقِ مضر به صحت عقد تعلیق تکوینی است به این معنا که تحقق ارکان عقد وابسته به تحقق امر تکوینی باشد در حالی که در عقد بیمه ارکان عقد در هنگام انعقاد قرارداد منجز و محقق است و تعلیق تنها در لوازم انشاء است که ضرری به صحت عقد نمی‌رساند.(ص201)
| | *واکاوی سوءبرداشت‌های فقیهان معاصر از انگاره امام خمینی(ره) در مسئله غنا [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_99483.html دانلود] |
| === نقدهای منتشر شده ===
| | *مبانی فقهی و حقوقی حق اختراع با رویکردی به دیدگاه امام خمینی(ره) [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_164572.html دانلود] |
| مقاله نقدی بر کتاب بررسی فقهی عقد بیمه به قلم مجید محمدی با نگاهی انتقادی به این کتاب در شماره هفتم فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق منتشر شده است. در این مقاله نویسنده پس از بیان برخی نقاط قوت کتاب مانند استفاده از منابع معتبر و نظم منطقی فصل‌ها، به اشکالات ویرایشی و نیز ابهام در تبیین برخی مباحث بعنوان معایب کتاب اشاره کرده است. [https://jlabr.faslnameh.org/article-1-176-fa.html متن مقاله را اینجا ببینید]
| | *اختیارات ولی فقیه در تغییر دادن مجازات حدی در حکومت اسلامی با تأکید بر نظر امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_126890.html دانلود] |
| | *بررسی فقهی ـ حقوقی جایگاه شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی ایران و نحوه نظارت آن بر قوانین و مقررات، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_61907.html دانلود] |
| | *بررسی فقهی مدیریت زنان در آیینة وحی با رویکرد فقهی امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_61726.html دانلود] |
| | *بررسی فقهی کودکان سه والدی بر اساس نظرات امام خمینی (ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_146962.html دانلود] |
| | *جایگاه امام خمینی(ره) در میان فقهای حکمران، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_128730.html دانلود] |
| | *بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق با رویکردی بر نظریات حضرت امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_65419.html دانلود] |
| | *تحلیل ماهیت و انواع قرارداد بیمه عمر با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_62082.html دانلود] |
| | *کیفر سقط جنین و ضرورت اصلاح مادة ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_66061.html دانلود] |
| | *تعیین حدود شرعی کاربری بانک‌های اسپرم بر مبنای اندیشه های فقهی امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_160146.html دانلود] |
| | *بررسی نسب کودکان ناشی از تلقیح مصنوعی با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63527.html دانلود] |
| | *بررسی جرم آدم‌ربایی در فقه و حقوق موضوعه با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63857.html دانلود] |
| | *بررسی اصل اولیه بازداشت موقت در فقه و اسناد بین‌المللی با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_47991.html دانلود] |
| | *آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی(ره)، [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_105018.html دانلود] |
| | |
| | {{پایان}} |
| | |
| | ==پانویس== |
| | {{پانویس}} |
Reyhani/صفحه تمرین۲| پژوهشنامه متین |
|---|
 |
| صاحب امتیاز | پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی |
|---|
| مدیر مسئول | عباسعلی روحانی |
|---|
| سردبیر | سید محمد موسوی بجنوردی |
|---|
| رتبۀ علمی | علمی پژوهشی |
|---|
| دوره | فصلنامه |
|---|
| محل نشر | قم |
|---|
| زبان | فارسی/ |
|---|
| تاریخ نخستین شماره | ۱۳۷۷ش |
|---|
| وضعیت انتشار | فعال |
|---|
| سایت | matin.ri-khomeini.ac.ir |
|---|
پژوهشنامه متین عنوان فصلنامه‌ای پژوهشی است که به بررسی و مطالعه انقلاب اسلامی و اندیشه‌های امام خمینی می‌پردازد. این نشریه از سال ۱۳۷۶ش منتشر گردیده و از سال ۱۳۸۶ش دارای رتبه علمی-پژوهشی است. صاحب امتیاز این مجله پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی است. این نشریه تمرکز خود را بر انتشار مقالات با موضوع امام خمینی و انقلاب اسلامی گذاشته است. بر این اساس، اندیشه های فقهی، سیاسی و عرفانی امام خمینی محور مقالات این مجله هستند. در این مجله آثاری از پژوهشگرانی همچون سید محمد موسوی بجنوردی، سید مصطفی محقق داماد، سید حسن خمینی و فاطمه طباطبایی، به چاپ رسیده است.
معرفی
فصلنامه پژوهشنامه متین نشریه‌ای علمی-پژوهشی در حوزه انقلاب اسلامی و امام خمینی است که از سال ۱۳۷۶ش منتشر می‌شود. صاحب امتیاز این مجله پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی است، مدیر مسئول مجله عباسعلی روحانی و سردبیر آن سید محمد موسوی بجنوردی است. هیئت تحریریه این مجله عبارتند از سید محمد موسوی بجنوردی، علی محمد حاضری، نجفقلی حبیبی، فاطمه طباطبایی، سید مصطفی محقق داماد، حسین مهرپور، سید صدرالدین موسوی، اسماعیل حسن‌زاده و علی مرشدی‌زاد. همچنین خوزه کوتیلاس فرر، النا دونایوا و مارینا کامنوا اعضای هیات تحریریه بین‌المللی مجله هستند.[۱]
برای پذیرش مقاله در این نشریه موضوع مقالات باید در راستای هدف فصلنامه یعنی واکاوی اندیشه‌های حضرت امام خمینی و تحقیق و بررسی درباره انقلاب اسلامی باشد. بر همین اساس حوزه‌های پذیرش مقاله در این مجله بدین شکل دسته‌بندی کرده است: پژوهش‌های مرتبط با اندیشه‌های امام خمینی، پژوهش‌های مرتبط با مبانی نظری انقلاب اسلامی و پژوهش‌های مرتبط با علل، فرآیندها، پیامدها، چالش‌ها و آیندۀ فراروی انقلاب اسلامی.[۲]
نویسندگان
در فصلنامه پژوهشنامه متین صاحب‌نظران و اندیشمندان متعددی قلم زده‌اند که برخی از نویسندگان مشهور آن عبارتند از:
موضوعات
موضوع برخی از مقالات پذیرفته شده در این مجله، با مسائل فقه معاصر مرتبط است. این موضوعات عبارتند از:
مقاله‌های برگزیده
برخی از مقالات این مجله به طور مستقیم با مسائل فقه معاصر در ارتباطند. از این میان، می‌توان به این موارد به طور ویژه اشاره کرد:
- واکاوی سوءبرداشت‌های فقیهان معاصر از انگاره امام خمینی(ره) در مسئله غنا دانلود
- مبانی فقهی و حقوقی حق اختراع با رویکردی به دیدگاه امام خمینی(ره) دانلود
- اختیارات ولی فقیه در تغییر دادن مجازات حدی در حکومت اسلامی با تأکید بر نظر امام خمینی(ره)، دانلود
- بررسی فقهی ـ حقوقی جایگاه شورای نگهبان در نظام جمهوری اسلامی ایران و نحوه نظارت آن بر قوانین و مقررات، دانلود
- بررسی فقهی مدیریت زنان در آیینة وحی با رویکرد فقهی امام خمینی(ره)، دانلود
- بررسی فقهی کودکان سه والدی بر اساس نظرات امام خمینی (ره)، دانلود
- جایگاه امام خمینی(ره) در میان فقهای حکمران، دانلود
- بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق با رویکردی بر نظریات حضرت امام خمینی(ره)، دانلود
- تحلیل ماهیت و انواع قرارداد بیمه عمر با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، دانلود
- کیفر سقط جنین و ضرورت اصلاح مادة ۶۲۲ قانون مجازات اسلامی، دانلود
- تعیین حدود شرعی کاربری بانک‌های اسپرم بر مبنای اندیشه های فقهی امام خمینی(ره)، دانلود
- بررسی نسب کودکان ناشی از تلقیح مصنوعی با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، دانلود
- بررسی جرم آدم‌ربایی در فقه و حقوق موضوعه با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی(ره)، دانلود
- بررسی اصل اولیه بازداشت موقت در فقه و اسناد بین‌المللی با رویکردی بر نظر امام خمینی(ره)، دانلود
- آزادی مقاومت در اندیشه فقه سیاسی انقلاب اسلامی ایران با رویکرد بر نظر امام خمینی(ره)، دانلود
پانویس
