کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
Ms.sadeghi (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Ms.sadeghi (بحث | مشارکت‌ها) ←احکام تکلیفی و وضعی همزاد سازی انسان: اصلاح ارقام، اصلاح فاصلهٔ مجازی |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = شبیه سازی انسان در آیینه فقه | | عنوان = شبیه سازی انسان در آیینه فقه | ||
| تصویر = | | تصویر = شبیه_سازی_انسان_در_آینه_فقه.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
* '''چکیده''' | * '''چکیده''' | ||
'''شبیه | '''شبیه سازی انسان در آیینه فقه''' | ||
==معرفی و گزارش ساختار کتاب== | ==معرفی و گزارش ساختار کتاب== | ||
کتاب «شبیه‌سازی انسان در آیینه فقه» اثری به زبان فارسی است که توسط سید محسن مرتضوی در سال ۱۳۹۵ شمسی از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در قم منتشر شده است. این کتاب به بررسی موضوع شبیه‌سازی انسان و حیوان از منظر فقهی می‌پردازد و شامل چهار بخش و ده فصل است. | |||
مرتضوی در فصل اول بخش اول، به تعریف مفاهیم (ص۱۷)، روش‌های تولید (ص۲۱)، فواید (ص۲۲) و زیان‌های شبیه‌سازی انسان (ص۲۴) می‌پردازد. در فصل دوم همین بخش، دلایل و احکام شبیه‌سازی انسان (ص۳۱) و دیدگاه‌های فقها در این زمینه بررسی می‌شود (ص۶۷). همچنین، احکام وضعی و تکلیفی مرتبط با شبیه‌سازی انسان مانند نسب و هویت (ص۷۲)، دین (ص۸۶)، نفقه (ص۹۴)، خرید و فروش سلول‌ها (ص۹۵) و نظرات فقها درباره نسب فرزند شبیه‌سازی‌شده (ص۸۵) مطرح شده است. | |||
در بخش دوم، مباحث مربوط به احکام تکلیفی (ص۱۰۹) و احکام وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن انسان، از جمله طهارت، نجاست (ص۱۱۷) و مالکیت عضو شبیه‌سازی‌شده (ص۱۱۹) بررسی می‌شود. بخش سوم به موضوع همزادسازی (ص۱۲۵-۱۲۸) اختصاص دارد و در آن احکام تکلیفی (ص۱۳۱) و وضعی (ص۱۴۳) این فرآیند مورد بحث قرار می‌گیرد. در نهایت، نویسنده در بخش چهارم به شبیه‌سازی حیوانات پرداخته (ص۱۷۷) و احکام تکلیفی (ص۱۸۳) و وضعی آن (ص۱۹۵) را بررسی می‌کند. | |||
==احکام تکلیفی شبیه سازی انسان== | |||
مولف بیان می‌کند که شبیه‌سازی انسان به معنای تولید مثل از طریق سلول غیرجنسی است که منجر به ایجاد نسخه‌ای مشابه با اصل می‌شود، بدون نیاز به تلقیح سلول‌های جنسی زن و مرد. (ص۱۹) او در این زمینه دو دیدگاه را مطرح می‌کند: عده‌ای آن را حرام می‌دانند و برخی از فقها به جواز آن قائل هستند. (ص۳۲) او هفت دلیل برای حرمت شبیه‌سازی ذکر می‌کند، از جمله اینکه شبیه‌سازی نوعی تشبه به خالق است (ص۳۲)، مصداق تغییر در خلقت الهی محسوب می‌شود (ص۳۳)، تمایز و تفاوت بین انسان‌ها را از میان برمی‌دارد (ص۳۸)، قانون طبیعی فرزندآوری از طریق ترکیب سلول‌های جنسی زن و مرد را نقض می‌کند (ص۴۲) و نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده را از بین می‌برد (ص۴۹). | |||
نویسنده تأکید می‌کند که از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده از مهم‌ترین دلایل مخالفان شبیه‌سازی است. به باور این افراد، شریعت برای حفظ نسب اهمیت ویژه‌ای قائل است، اما شبیه‌سازی این اصل را نقض کرده و انسان‌هایی را به وجود می‌آورد که هیچ ارتباطی با والدین خود ندارند (ص۴۹). این گروه به احادیثی همچون وجوب نگه داشتن عده زنان برای جلوگیری از مخلوط شدن نطفه‌ها (ص۵۰) و روایات حرمت زنا برای حفظ نسب و هویت فرزندان (ص۵۱) استناد می‌کنند. برخی از فقهای شیعه مانند جواد تبریزی و ناصر مکارم شیرازی (ص۵۵) و اکثر علمای اهل سنت (ص۵۴ و ۵۷-۵۹) با استناد به این دلیل، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند. مرتضوی همه هفت دلیل حرمت شبیه‌سازی انسان را رد می‌کند (ص۵۶). | |||
نگارنده پس از بررسی دلایل حرمت و رد آنها بیان می‌کند که برخی فقها به دلایلی همچون ایجاد اختلال در نظام اجتماعی به دلیل شباهت زیاد فرزند شبیه‌سازی‌شده با صاحب سلول غیرجنسی (زن یا مرد)، و مشکلاتی که در ازدواج، خرید و فروش، قضاوت و موارد مشابه به وجود می‌آید، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند (ص۵۹). این شباهت زیاد ممکن است باعث شود افراد محرم با فرد شبیه‌سازی‌شده اشتباه گرفته شوند یا در معاملات، هویت مشتری یا فروشنده مشخص نباشد (ص۶۰). همچنین، شبیه‌سازی می‌تواند منجر به از بین رفتن نهاد ازدواج و خانواده شود، زیرا انسان‌ها بدون نیاز به ازدواج صاحب فرزند می‌شوند (ص۶۴). از دیگر پیامدهای منفی شبیه‌سازی، پیری زودرس و بروز بیماری‌های ژنتیکی است (ص۶۵-۶۵). افزون بر این، در برخی موارد، شبیه‌سازی انسان با اعمال حرامی مانند لمس و نگاه به بدن نامحرم همراه است (ص۶۶). | |||
سیدمحسن مرتضوی پس از بررسی دلایل حرمت و رد آنها بیان می‌کند که شبیه‌سازی انسان به دلیل از بین رفتن نسبت و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده و همچنین به همراه داشتن مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعدد، حرام است (ص۶۷ و ۷۱). وی در ادامه به فتاوای فقهای شیعه مانند سیستانی (ص۶۷)، تبریزی (ص۶۸)، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی (ص۶۹) که شبیه‌سازی انسان را حرام دانسته‌اند، اشاره می‌کند. | |||
==احکام وضعی شبیه سازی انسان== | |||
سیدمحسن مرتضوی در صفحه ۷۱ تا ۱۰۵ احکام وضعی شبیه سازی انسان را مطرح می‌کند که در ادامه به اختصار بیان می‌شود. | |||
===نسب و هویت فرزند شبیه سازی شده=== | |||
مرتضوی بیان می‌کند که باید نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده مشخص شود. آیا صاحب سلول غیرجنسی می‌تواند پدر محسوب شود؟ به اعتقاد او، عرفاً پدر به کسی گفته می‌شود که صاحب سلول جنسی (اسپرم) باشد؛ بنابراین، انسانی که از سلول غیرجنسی او فرزندی شبیه‌سازی شود، پدر نامیده نمی‌شود (ص۷۲). | |||
نویسنده در خصوص انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به مادر، دو دیدگاه را مطرح می‌کند: برخی صاحب تخمک را مادر می‌دانند و برخی دیگر، صاحب رحم را مادر می‌شمارند. به گفته وی، بر اساس مبنای ما، صاحب رحم مادر محسوب می‌شود؛ بنابراین، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به زنی که فرزند در رحم او رشد می‌کند، مجاز است (ص۷۴-۷۵). | |||
پس از آنکه نویسنده، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر را رد کرد و مادر بودن صاحب رحم را تأیید نمود، برخی احکام وضعی را مطرح می‌کند: | |||
*محرم شدن دختر شبیه سازی شده با شوهر صاحب رحم | |||
نویسنده بیان می‌کند که اگر سلول تلقیح‌شده در رحم زنی قرار گیرد، آن زن، مادر فرزند شبیه‌سازی‌شده محسوب می‌شود. در صورتی که این فرزند دختر باشد، با شوهر زنی که سلول در رحم او رشد کرده، محرم خواهد بود (ص۷۶). | |||
*صاحب رحم، مادر رضاعی است | |||
به نظر نویسنده، اگر فرزند شبیه‌سازی‌شده از صاحب تخمک یا زنی که فرزند در رحم او رشد کرده به اندازه‌ای که در فقه برای مادر رضاعی شدن مشخص شده شیر بخورد، با او محرم می‌شود (ص۷۷). | |||
*حرمت ازدواج با فرزند شبیه سازی شده | |||
مرتضوی معتقد است که انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر منتفی است؛ بنابراین ازدواج زن و شوهر با این فرزند حرام است (ص۷۸). اما از آنجا که عرف چنین انتسابی را نمی‌پذیرد، دلیلی برای حرمت ازدواج وجود ندارد و ازدواج جایز است (ص۷۹). | |||
*ارث بردن فرزند شبیه سازی شده | |||
نگارنده بر این باور است که اگر انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر منتفی باشد، فرزند از آنان ارث نمی‌برد (ص۷۹). اما اگر انتساب و رابطه فرزند با زن و مرد پذیرفته شود، فرزند در صورتی از پدر و مادر ارث می‌برد که در زمان حیات آنان متولد شده باشد (ص۸۰). در صورتی که سلول تلقیح‌شده در آزمایشگاه نگهداری شود و پس از مرگ مورّث (کسی که ارثی برای دیگران گذاشته باشد) در رحم زنی قرار گیرد و متولد شود، فرزند شبیه‌سازی‌شده از مورّث ارث نخواهد برد (ص۸۳). | |||
*سیادت فرزند شبیه سازی شده | |||
مرتضوی می‌گوید اگر صاحب سلول غیرجنسی سید و هاشمی باشد، در مورد سیادت فرزند شبیه‌سازی‌شده اختلاف نظر وجود دارد. او معتقد است که برای سیادت، باید انتساب فرزند به پدر ثابت شود؛ اما چون فرزند شبیه‌سازی‌شده نسبتی با پدر ندارد، سیادت نیز منتفی است (ص۸۳-۸۴). | |||
===دین و مذهب فرزند شبیه سازی شده=== | |||
مرتضوی بیان می‌کند که درباره دین فرزند شبیه‌سازی‌شده اختلاف نظر وجود دارد. او می‌گوید اگر انتساب فرزند به پدر یا مادر پذیرفته شود، دین او تابع پدر یا مادر مسلمانش خواهد بود (ص۸۷). اما در صورتی که رابطه فرزند با والدین منتفی باشد، فرزند شبیه‌سازی‌شده نه مسلمان محسوب می‌شود و نه کافر (ص۸۸) و احکامی مانند وجوب حفظ جان، حرمت قتل، اذیت کردن یا تصرف در اموال او، درباره وی اجرا نمی‌گردد (ص۹۱). | |||
===مرتد شدن فرزند شبیه سازی شده=== | |||
نویسنده مطرح می‌کند که اگر فرزند شبیه‌سازی‌شده پس از بلوغ کافر شود، آیا مرتد فطری<ref>کسی که از پدر و مادر مسلمان متولد شده.</ref> است یا مرتد ملّی<ref>کسی که از پدر و مادر کافر متولد شده، مسلمان می شود و دوباره کافر می گردد.</ref>؟ به گفته او، اگر انتساب کودک شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر ثابت شود، در صورت کفر، می‌توان او را مرتد فطری دانست (ص۹۲). اما از آنجا که نسبت او با والدین مسلمان منتفی است، در صورت کفر، نمی‌توان او را مرتد فطری به شمار آورد (ص۹۴). | |||
===نفقه و مخارج فرزند شبیه سازی شده=== | |||
مرتضوی بیان می‌کند که اگر انتساب شرعی کودک شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر اثبات شود، پدر موظف است نفقه و هزینه‌های او را بپردازد. اما در صورتی که رابطه او با والدین تأیید نشود، پرداخت نفقه الزامی نیست. (ص۹۴) همچنین نمی‌توان با دلیل وجوب نجات جان مسلمان به او نفقه داد، زیرا مسلمان بودن او منتفی است. با این حال، اگر حکومت اسلامی به دلایلی مانند حفظ نژاد انسانی خاص یا اهداف دیگر اقدام به شبیه‌سازی کند، هزینه‌های او باید از بیت‌المال تأمین شود. (ص۹۵) درباره حضانت فرزند شبیه‌سازی‌شده نیز نویسنده می‌گوید که اگر انتساب شرعی او به والدین اثبات شود، حق حضانت تا دو سالگی برای مادر محفوظ خواهد بود (ص۹۵). | |||
===خرید و فروش سلول‌های تلقیح شده و طفل شبیه سازی شده=== | |||
یکی از احکام وضعی که نویسنده به آن پرداخته، خرید و فروش سلول‌های تلقیح شده است. به نظر وی، ایرادات متعددی بر خرید و فروش این سلول‌ها وارد است؛ از جمله اینکه چون شارع عملیات شبیه‌سازی را ممنوع کرده و این امر غرض شرعی ندارد (ص۹۷)، معامله آن جایز نیست. در عوض، باید این امر به شکل هبه مشروط انجام شود؛ به این معنا که زن و مرد در قبال صرف‌نظر کردن از حق اختصاصی خود، مبلغی دریافت کنند. (ص۹۸) همچنین، خرید و فروش طفل شبیه‌سازی شده نیز مجاز نیست؛ چرا که هیچ‌کس نمی‌تواند مالک یک موجود زنده شود (ص۹۸-۹۹). | |||
===اجاره رحم برای حمل جنین شبیه سازی شده=== | |||
از دیگر احکام مرتبط با شبیه‌سازی، اجاره رحم زنی برای رشد سلول تلقیح‌شده است. (ص۹۹) نویسنده بیان می‌کند این معامله سه اشکال وارد است: نخست، عمل و منفعت مورد اجاره باید مباح باشد، در حالی که شبیه‌سازی انسان حرام است. (ص۱۰۰-۱۰۱) دوم، عمل مورد اجاره باید برای اجاره‌کننده منفعت عقلایی داشته باشد، اما در این نوع معامله، چون صاحب سلول غیرجنسی و تخمک والدین طفل محسوب نمی‌شوند، منفعتی برای آنها ندارد. (ص۱۰۱-۱۰۲) سوم، اجاره رحم نباید با حقوق دیگران تعارض داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر زنی رحم خود را برای رشد طفل شبیه‌سازی‌شده اجاره دهد، شوهر او در مدت حاملگی از حقوق جنسی خود محروم یا محدود می‌شود. (ص۱۰۲-۱۰۳) با توجه به این اشکالات، اجاره رحم جایز نیست (ص۹۹-۱۰۳). | |||
===حفظ جنین شبیه سازی شده در رحم=== | |||
مولف بیان می‌کند، آیا حفظ جنین در رحم زن واجب است و انجام اعمالی که جان جنین را به خطر می‌اندازد حرام محسوب می‌شود؟ به نظر او، با توجه به اینکه انتساب شرعی فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر مشخص نیست، بنابراین حفظ جان جنین پس از دمیده شدن روح در بدن، واجب نیست (ص۱۰۴). مرتضوی نیز می‌نویسد، حفظ نطفه و علقه واجب نیست، اما از بین بردن نطفه و اسقاط آن نیز جایز نمی‌باشد (ص۱۰۵). | |||
==احکام تکلیفی و وضعی شبیه سازی اعضای انسان== | |||
سید محسن مرتضوی در فصل اول بخش دوم به بررسی احکام تکلیفی شبیه‌سازی اعضای بدن پرداخته است (ص۱۰۹). او دو دیدگاه در این زمینه مطرح می‌کند: گروهی شبیه‌سازی اعضای بدن را حرام می‌دانند و گروهی دیگر آن را جایز می‌شمارند (ص۱۱۰). نویسنده با ارائه دلایل مخالفان و رد آنها (ص۱۱۰-۱۱۵)، جواز شبیه‌سازی اعضای بدن را می‌پذیرد (ص۱۱۵). | |||
در فصل دوم بخش دوم، نویسنده به احکام وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن مانند طهارت، نجاست و مالکیت عضو شبیه‌سازی‌شده می‌پردازد (ص۱۱۷). او بیان می‌کند که اگر عضو شبیه‌سازی‌شده از اجزای ظاهری باشد، نجس است؛ اما پس از پیوند و تبدیل شدن به بخشی از بدن، پاک محسوب می‌شود (ص۱۱۸) و نماز خواندن با آن بدون اشکال است (ص۱۱۸-۱۱۹). | |||
به گفته نویسنده، در مورد مالکیت و خرید و فروش اعضای شبیه‌سازی‌شده دو دیدگاه وجود دارد؛ گروهی معتقدند که صاحب سلول مالک آن است و می‌تواند عضو شبیه‌سازی‌شده را بفروشد (ص۱۱۹). اما مرتضوی این نظر را رد کرده و بیان می‌کند که انسان مالک اعضای بدن خود نیست، بلکه این اعضا امانتی الهی هستند؛ بنابراین حق خرید و فروش آنها را ندارد. او معتقد است که تنها می‌توان هبه مشروط انجام داد، به این معنا که فرد متقاضی عضو، مبلغی به صاحب عضو پرداخت کند به شرط آنکه صاحب عضو از حق اختصاص خود صرف‌نظر کند (ص۱۱۹-۱۲۰). همچنین، برخی از فقها مانند تبریزی، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی، شبیه‌سازی اعضای بدن را جایز می‌دانند (ص۱۲۰-۱۲۱). | |||
==احکام تکلیفی و وضعی همزاد سازی انسان== | |||
مولف در فصل اول بخش سوم به تعریف همزاد سازی انسان پرداخته (ص۱۲۵) و سپس ۸ فایده آن را ذکر می‌کند. (ص۱۲۸) مرتضوی در فصل دوم بخش سوم، احکام تکلیفی همزاد سازی انسان را بیان می‌کند. (ص۱۳۱) به گفته وی، برای همزاد سازی سه مرحله وجود دارد که هر کدام حکم تکلیفی خاصی دارد که در ادامه ذکر می شود: | |||
===جداسازی سلول تلقیح شده و بیرون آوردن آن از رحم=== | |||
===انتقال سلول جدا شده از رحم به رحم زن دیگری=== | |||
===از بین بردن سلول های جدا شده از رحم=== | |||
==احکام تکلیفی و وضعی شبیه سازی حیوان== | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۶:۱۵
| شبیه سازی انسان در آیینه فقه | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | سیدمحسن مرتضوی |
| موضوع | فقه پزشکی |
| سبک | گزارشی- تحلیلی، فقه استدلالی |
| زبان | فارسی |
| تعداد صفحات | ۲۳۰ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی |
| محل نشر | قم |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۵ش |
| نوبت چاپ | اول |
- چکیده
شبیه سازی انسان در آیینه فقه
معرفی و گزارش ساختار کتاب
کتاب «شبیه‌سازی انسان در آیینه فقه» اثری به زبان فارسی است که توسط سید محسن مرتضوی در سال ۱۳۹۵ شمسی از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در قم منتشر شده است. این کتاب به بررسی موضوع شبیه‌سازی انسان و حیوان از منظر فقهی می‌پردازد و شامل چهار بخش و ده فصل است.
مرتضوی در فصل اول بخش اول، به تعریف مفاهیم (ص۱۷)، روش‌های تولید (ص۲۱)، فواید (ص۲۲) و زیان‌های شبیه‌سازی انسان (ص۲۴) می‌پردازد. در فصل دوم همین بخش، دلایل و احکام شبیه‌سازی انسان (ص۳۱) و دیدگاه‌های فقها در این زمینه بررسی می‌شود (ص۶۷). همچنین، احکام وضعی و تکلیفی مرتبط با شبیه‌سازی انسان مانند نسب و هویت (ص۷۲)، دین (ص۸۶)، نفقه (ص۹۴)، خرید و فروش سلول‌ها (ص۹۵) و نظرات فقها درباره نسب فرزند شبیه‌سازی‌شده (ص۸۵) مطرح شده است.
در بخش دوم، مباحث مربوط به احکام تکلیفی (ص۱۰۹) و احکام وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن انسان، از جمله طهارت، نجاست (ص۱۱۷) و مالکیت عضو شبیه‌سازی‌شده (ص۱۱۹) بررسی می‌شود. بخش سوم به موضوع همزادسازی (ص۱۲۵-۱۲۸) اختصاص دارد و در آن احکام تکلیفی (ص۱۳۱) و وضعی (ص۱۴۳) این فرآیند مورد بحث قرار می‌گیرد. در نهایت، نویسنده در بخش چهارم به شبیه‌سازی حیوانات پرداخته (ص۱۷۷) و احکام تکلیفی (ص۱۸۳) و وضعی آن (ص۱۹۵) را بررسی می‌کند.
احکام تکلیفی شبیه سازی انسان
مولف بیان می‌کند که شبیه‌سازی انسان به معنای تولید مثل از طریق سلول غیرجنسی است که منجر به ایجاد نسخه‌ای مشابه با اصل می‌شود، بدون نیاز به تلقیح سلول‌های جنسی زن و مرد. (ص۱۹) او در این زمینه دو دیدگاه را مطرح می‌کند: عده‌ای آن را حرام می‌دانند و برخی از فقها به جواز آن قائل هستند. (ص۳۲) او هفت دلیل برای حرمت شبیه‌سازی ذکر می‌کند، از جمله اینکه شبیه‌سازی نوعی تشبه به خالق است (ص۳۲)، مصداق تغییر در خلقت الهی محسوب می‌شود (ص۳۳)، تمایز و تفاوت بین انسان‌ها را از میان برمی‌دارد (ص۳۸)، قانون طبیعی فرزندآوری از طریق ترکیب سلول‌های جنسی زن و مرد را نقض می‌کند (ص۴۲) و نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده را از بین می‌برد (ص۴۹).
نویسنده تأکید می‌کند که از بین رفتن نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده از مهم‌ترین دلایل مخالفان شبیه‌سازی است. به باور این افراد، شریعت برای حفظ نسب اهمیت ویژه‌ای قائل است، اما شبیه‌سازی این اصل را نقض کرده و انسان‌هایی را به وجود می‌آورد که هیچ ارتباطی با والدین خود ندارند (ص۴۹). این گروه به احادیثی همچون وجوب نگه داشتن عده زنان برای جلوگیری از مخلوط شدن نطفه‌ها (ص۵۰) و روایات حرمت زنا برای حفظ نسب و هویت فرزندان (ص۵۱) استناد می‌کنند. برخی از فقهای شیعه مانند جواد تبریزی و ناصر مکارم شیرازی (ص۵۵) و اکثر علمای اهل سنت (ص۵۴ و ۵۷-۵۹) با استناد به این دلیل، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند. مرتضوی همه هفت دلیل حرمت شبیه‌سازی انسان را رد می‌کند (ص۵۶).
نگارنده پس از بررسی دلایل حرمت و رد آنها بیان می‌کند که برخی فقها به دلایلی همچون ایجاد اختلال در نظام اجتماعی به دلیل شباهت زیاد فرزند شبیه‌سازی‌شده با صاحب سلول غیرجنسی (زن یا مرد)، و مشکلاتی که در ازدواج، خرید و فروش، قضاوت و موارد مشابه به وجود می‌آید، شبیه‌سازی را حرام می‌دانند (ص۵۹). این شباهت زیاد ممکن است باعث شود افراد محرم با فرد شبیه‌سازی‌شده اشتباه گرفته شوند یا در معاملات، هویت مشتری یا فروشنده مشخص نباشد (ص۶۰). همچنین، شبیه‌سازی می‌تواند منجر به از بین رفتن نهاد ازدواج و خانواده شود، زیرا انسان‌ها بدون نیاز به ازدواج صاحب فرزند می‌شوند (ص۶۴). از دیگر پیامدهای منفی شبیه‌سازی، پیری زودرس و بروز بیماری‌های ژنتیکی است (ص۶۵-۶۵). افزون بر این، در برخی موارد، شبیه‌سازی انسان با اعمال حرامی مانند لمس و نگاه به بدن نامحرم همراه است (ص۶۶).
سیدمحسن مرتضوی پس از بررسی دلایل حرمت و رد آنها بیان می‌کند که شبیه‌سازی انسان به دلیل از بین رفتن نسبت و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده و همچنین به همراه داشتن مشکلات اجتماعی و فرهنگی متعدد، حرام است (ص۶۷ و ۷۱). وی در ادامه به فتاوای فقهای شیعه مانند سیستانی (ص۶۷)، تبریزی (ص۶۸)، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی (ص۶۹) که شبیه‌سازی انسان را حرام دانسته‌اند، اشاره می‌کند.
احکام وضعی شبیه سازی انسان
سیدمحسن مرتضوی در صفحه ۷۱ تا ۱۰۵ احکام وضعی شبیه سازی انسان را مطرح می‌کند که در ادامه به اختصار بیان می‌شود.
نسب و هویت فرزند شبیه سازی شده
مرتضوی بیان می‌کند که باید نسب و هویت فرزند شبیه‌سازی‌شده مشخص شود. آیا صاحب سلول غیرجنسی می‌تواند پدر محسوب شود؟ به اعتقاد او، عرفاً پدر به کسی گفته می‌شود که صاحب سلول جنسی (اسپرم) باشد؛ بنابراین، انسانی که از سلول غیرجنسی او فرزندی شبیه‌سازی شود، پدر نامیده نمی‌شود (ص۷۲).
نویسنده در خصوص انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به مادر، دو دیدگاه را مطرح می‌کند: برخی صاحب تخمک را مادر می‌دانند و برخی دیگر، صاحب رحم را مادر می‌شمارند. به گفته وی، بر اساس مبنای ما، صاحب رحم مادر محسوب می‌شود؛ بنابراین، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به زنی که فرزند در رحم او رشد می‌کند، مجاز است (ص۷۴-۷۵).
پس از آنکه نویسنده، انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر را رد کرد و مادر بودن صاحب رحم را تأیید نمود، برخی احکام وضعی را مطرح می‌کند:
- محرم شدن دختر شبیه سازی شده با شوهر صاحب رحم
نویسنده بیان می‌کند که اگر سلول تلقیح‌شده در رحم زنی قرار گیرد، آن زن، مادر فرزند شبیه‌سازی‌شده محسوب می‌شود. در صورتی که این فرزند دختر باشد، با شوهر زنی که سلول در رحم او رشد کرده، محرم خواهد بود (ص۷۶).
- صاحب رحم، مادر رضاعی است
به نظر نویسنده، اگر فرزند شبیه‌سازی‌شده از صاحب تخمک یا زنی که فرزند در رحم او رشد کرده به اندازه‌ای که در فقه برای مادر رضاعی شدن مشخص شده شیر بخورد، با او محرم می‌شود (ص۷۷).
- حرمت ازدواج با فرزند شبیه سازی شده
مرتضوی معتقد است که انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر منتفی است؛ بنابراین ازدواج زن و شوهر با این فرزند حرام است (ص۷۸). اما از آنجا که عرف چنین انتسابی را نمی‌پذیرد، دلیلی برای حرمت ازدواج وجود ندارد و ازدواج جایز است (ص۷۹).
- ارث بردن فرزند شبیه سازی شده
نگارنده بر این باور است که اگر انتساب فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر منتفی باشد، فرزند از آنان ارث نمی‌برد (ص۷۹). اما اگر انتساب و رابطه فرزند با زن و مرد پذیرفته شود، فرزند در صورتی از پدر و مادر ارث می‌برد که در زمان حیات آنان متولد شده باشد (ص۸۰). در صورتی که سلول تلقیح‌شده در آزمایشگاه نگهداری شود و پس از مرگ مورّث (کسی که ارثی برای دیگران گذاشته باشد) در رحم زنی قرار گیرد و متولد شود، فرزند شبیه‌سازی‌شده از مورّث ارث نخواهد برد (ص۸۳).
- سیادت فرزند شبیه سازی شده
مرتضوی می‌گوید اگر صاحب سلول غیرجنسی سید و هاشمی باشد، در مورد سیادت فرزند شبیه‌سازی‌شده اختلاف نظر وجود دارد. او معتقد است که برای سیادت، باید انتساب فرزند به پدر ثابت شود؛ اما چون فرزند شبیه‌سازی‌شده نسبتی با پدر ندارد، سیادت نیز منتفی است (ص۸۳-۸۴).
دین و مذهب فرزند شبیه سازی شده
مرتضوی بیان می‌کند که درباره دین فرزند شبیه‌سازی‌شده اختلاف نظر وجود دارد. او می‌گوید اگر انتساب فرزند به پدر یا مادر پذیرفته شود، دین او تابع پدر یا مادر مسلمانش خواهد بود (ص۸۷). اما در صورتی که رابطه فرزند با والدین منتفی باشد، فرزند شبیه‌سازی‌شده نه مسلمان محسوب می‌شود و نه کافر (ص۸۸) و احکامی مانند وجوب حفظ جان، حرمت قتل، اذیت کردن یا تصرف در اموال او، درباره وی اجرا نمی‌گردد (ص۹۱).
مرتد شدن فرزند شبیه سازی شده
نویسنده مطرح می‌کند که اگر فرزند شبیه‌سازی‌شده پس از بلوغ کافر شود، آیا مرتد فطری[۱] است یا مرتد ملّی[۲]؟ به گفته او، اگر انتساب کودک شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر ثابت شود، در صورت کفر، می‌توان او را مرتد فطری دانست (ص۹۲). اما از آنجا که نسبت او با والدین مسلمان منتفی است، در صورت کفر، نمی‌توان او را مرتد فطری به شمار آورد (ص۹۴).
نفقه و مخارج فرزند شبیه سازی شده
مرتضوی بیان می‌کند که اگر انتساب شرعی کودک شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر اثبات شود، پدر موظف است نفقه و هزینه‌های او را بپردازد. اما در صورتی که رابطه او با والدین تأیید نشود، پرداخت نفقه الزامی نیست. (ص۹۴) همچنین نمی‌توان با دلیل وجوب نجات جان مسلمان به او نفقه داد، زیرا مسلمان بودن او منتفی است. با این حال، اگر حکومت اسلامی به دلایلی مانند حفظ نژاد انسانی خاص یا اهداف دیگر اقدام به شبیه‌سازی کند، هزینه‌های او باید از بیت‌المال تأمین شود. (ص۹۵) درباره حضانت فرزند شبیه‌سازی‌شده نیز نویسنده می‌گوید که اگر انتساب شرعی او به والدین اثبات شود، حق حضانت تا دو سالگی برای مادر محفوظ خواهد بود (ص۹۵).
خرید و فروش سلول‌های تلقیح شده و طفل شبیه سازی شده
یکی از احکام وضعی که نویسنده به آن پرداخته، خرید و فروش سلول‌های تلقیح شده است. به نظر وی، ایرادات متعددی بر خرید و فروش این سلول‌ها وارد است؛ از جمله اینکه چون شارع عملیات شبیه‌سازی را ممنوع کرده و این امر غرض شرعی ندارد (ص۹۷)، معامله آن جایز نیست. در عوض، باید این امر به شکل هبه مشروط انجام شود؛ به این معنا که زن و مرد در قبال صرف‌نظر کردن از حق اختصاصی خود، مبلغی دریافت کنند. (ص۹۸) همچنین، خرید و فروش طفل شبیه‌سازی شده نیز مجاز نیست؛ چرا که هیچ‌کس نمی‌تواند مالک یک موجود زنده شود (ص۹۸-۹۹).
اجاره رحم برای حمل جنین شبیه سازی شده
از دیگر احکام مرتبط با شبیه‌سازی، اجاره رحم زنی برای رشد سلول تلقیح‌شده است. (ص۹۹) نویسنده بیان می‌کند این معامله سه اشکال وارد است: نخست، عمل و منفعت مورد اجاره باید مباح باشد، در حالی که شبیه‌سازی انسان حرام است. (ص۱۰۰-۱۰۱) دوم، عمل مورد اجاره باید برای اجاره‌کننده منفعت عقلایی داشته باشد، اما در این نوع معامله، چون صاحب سلول غیرجنسی و تخمک والدین طفل محسوب نمی‌شوند، منفعتی برای آنها ندارد. (ص۱۰۱-۱۰۲) سوم، اجاره رحم نباید با حقوق دیگران تعارض داشته باشد. به‌عنوان مثال، اگر زنی رحم خود را برای رشد طفل شبیه‌سازی‌شده اجاره دهد، شوهر او در مدت حاملگی از حقوق جنسی خود محروم یا محدود می‌شود. (ص۱۰۲-۱۰۳) با توجه به این اشکالات، اجاره رحم جایز نیست (ص۹۹-۱۰۳).
حفظ جنین شبیه سازی شده در رحم
مولف بیان می‌کند، آیا حفظ جنین در رحم زن واجب است و انجام اعمالی که جان جنین را به خطر می‌اندازد حرام محسوب می‌شود؟ به نظر او، با توجه به اینکه انتساب شرعی فرزند شبیه‌سازی‌شده به پدر و مادر مشخص نیست، بنابراین حفظ جان جنین پس از دمیده شدن روح در بدن، واجب نیست (ص۱۰۴). مرتضوی نیز می‌نویسد، حفظ نطفه و علقه واجب نیست، اما از بین بردن نطفه و اسقاط آن نیز جایز نمی‌باشد (ص۱۰۵).
احکام تکلیفی و وضعی شبیه سازی اعضای انسان
سید محسن مرتضوی در فصل اول بخش دوم به بررسی احکام تکلیفی شبیه‌سازی اعضای بدن پرداخته است (ص۱۰۹). او دو دیدگاه در این زمینه مطرح می‌کند: گروهی شبیه‌سازی اعضای بدن را حرام می‌دانند و گروهی دیگر آن را جایز می‌شمارند (ص۱۱۰). نویسنده با ارائه دلایل مخالفان و رد آنها (ص۱۱۰-۱۱۵)، جواز شبیه‌سازی اعضای بدن را می‌پذیرد (ص۱۱۵).
در فصل دوم بخش دوم، نویسنده به احکام وضعی شبیه‌سازی اعضای بدن مانند طهارت، نجاست و مالکیت عضو شبیه‌سازی‌شده می‌پردازد (ص۱۱۷). او بیان می‌کند که اگر عضو شبیه‌سازی‌شده از اجزای ظاهری باشد، نجس است؛ اما پس از پیوند و تبدیل شدن به بخشی از بدن، پاک محسوب می‌شود (ص۱۱۸) و نماز خواندن با آن بدون اشکال است (ص۱۱۸-۱۱۹).
به گفته نویسنده، در مورد مالکیت و خرید و فروش اعضای شبیه‌سازی‌شده دو دیدگاه وجود دارد؛ گروهی معتقدند که صاحب سلول مالک آن است و می‌تواند عضو شبیه‌سازی‌شده را بفروشد (ص۱۱۹). اما مرتضوی این نظر را رد کرده و بیان می‌کند که انسان مالک اعضای بدن خود نیست، بلکه این اعضا امانتی الهی هستند؛ بنابراین حق خرید و فروش آنها را ندارد. او معتقد است که تنها می‌توان هبه مشروط انجام داد، به این معنا که فرد متقاضی عضو، مبلغی به صاحب عضو پرداخت کند به شرط آنکه صاحب عضو از حق اختصاص خود صرف‌نظر کند (ص۱۱۹-۱۲۰). همچنین، برخی از فقها مانند تبریزی، شبیری زنجانی و مکارم شیرازی، شبیه‌سازی اعضای بدن را جایز می‌دانند (ص۱۲۰-۱۲۱).
احکام تکلیفی و وضعی همزاد سازی انسان
مولف در فصل اول بخش سوم به تعریف همزاد سازی انسان پرداخته (ص۱۲۵) و سپس ۸ فایده آن را ذکر می‌کند. (ص۱۲۸) مرتضوی در فصل دوم بخش سوم، احکام تکلیفی همزاد سازی انسان را بیان می‌کند. (ص۱۳۱) به گفته وی، برای همزاد سازی سه مرحله وجود دارد که هر کدام حکم تکلیفی خاصی دارد که در ادامه ذکر می شود: