اصل حسن نیت (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[اصل حسن نیت|اصل حسن نیّت]] | [[اصل حسن نیت|اصل حسن نیّت]] اصلی اخلاقی و حقوقی در زمینه قراردادها است. بر اساس این اصل هر یک از طرفین قرارداد باید در تمامی مراحل قرارداد - از مذاکره تا انعقاد عقد قرارداد و ختم آن به اجرا یا فسخ - صادق، امین و منصف باشند و همچنین رفتار آنها با آنچه نشان‌دهنده حسن نیّت است، منافات نداشته باشد. پذیرش چنین اصلی در فقه باعث می‌شود مسئولیت جبران خساراتی که در اثر سوء نیّت به طرف مقابل وارد می‌شود، مبنایی فقهی پیدا کند. | ||
اصل حسن نیت در قانون مدنی بسیاری کشورها به رسمیت شناخته شده است. در منابع فقه اسلامی نیز نشانه‌هایی از تایید شارع نسبت به آن وجود دارد و می‌توان این اصل را مبنای بسیاری از احکام عقود و معاملات دانست. با این حال، در سده اخیر این مسأله با این عنوان ویژه از سوی مجامع حقوقی غرب طرح شده است و هنوز پژوهش‌های گسترده‌ای در زبان فارسی و عربی حول این موضوع وجود ندارد. | |||
برخی پرسش‌های پیش روی پژوهشگران فقه، درباره اصل حسن نیّت عبارتند از: ماهیت اصل حسن نیّت چیست؟ آیا اوامری همچون «اوفوا بالعقود» یا نواهی مربوط به غش در معامله، غرر، تدلیس، فریب و خدعه می‌تواند مبنایی برای اثبات اصلی به نام «حسن نیّت» باشد؟ آیا [[سیره عقلا]]، [[ارتکاز متشرعه]] یا [[مذاق شریعت]] با اصل حسن نیّت سازگار است؟ لوازم پذیرش یا عدم پذیرش این اصل در مسائلی چون [[حفظ نظام]] چه خواهد بود؟ جدا از مرحله ثبوتی، در جهان خارج چه ادله‌ای می‌توانند سوء نیّت یا حسن نیّت را اثبات کنند؟ در صورت وجود چنین اصلی در فقه، آیا می‌توان آن را مبنایی برای تأسیس قاعده‌ای حقوقی قرار داد؟ این قاعده حقوقی از جمله قواعد ماهوی خواهد بود یا از قواعد شکلی؟ | برخی پرسش‌های پیش روی پژوهشگران فقه، درباره اصل حسن نیّت عبارتند از: ماهیت اصل حسن نیّت چیست؟ آیا اوامری همچون «اوفوا بالعقود» یا نواهی مربوط به غش در معامله، غرر، تدلیس، فریب و خدعه می‌تواند مبنایی برای اثبات اصلی به نام «حسن نیّت» باشد؟ آیا [[سیره عقلا]]، [[ارتکاز متشرعه]] یا [[مذاق شریعت]] با اصل حسن نیّت سازگار است؟ لوازم پذیرش یا عدم پذیرش این اصل در مسائلی چون [[حفظ نظام]] چه خواهد بود؟ جدا از مرحله ثبوتی، در جهان خارج چه ادله‌ای می‌توانند سوء نیّت یا حسن نیّت را اثبات کنند؟ در صورت وجود چنین اصلی در فقه، آیا می‌توان آن را مبنایی برای تأسیس قاعده‌ای حقوقی قرار داد؟ این قاعده حقوقی از جمله قواعد ماهوی خواهد بود یا از قواعد شکلی؟ | ||
== | ==کتاب‌ها== | ||
# بررسی احسان در فقه امامیه و حسن نیّت در حقوق ایران، علی‌اصغر خانیان، تهران، موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۴۰۱ش. [https:// | === فارسی === | ||
# بررسی نقش «قاعده احسان» و «اصل حسن نیّت» در فقه و حقوق قراردادهای ایران، علی رفیعی‌مقدم، کرمان، دانشگاه شهید باهنر (کرمان)، ۱۴۰۰ش. | # بررسی احسان در فقه امامیه و حسن نیّت در حقوق ایران، علی‌اصغر خانیان، تهران، موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ad%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%ad/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# اصل حسن نیّت در قراردادها: بررسی فقهی حقوقی، علی جعفری، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش. [https:// | # بررسی نقش «قاعده احسان» و «اصل حسن نیّت» در فقه و حقوق قراردادهای ایران، علی رفیعی‌مقدم، کرمان، دانشگاه شهید باهنر (کرمان)، ۱۴۰۰ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%86%d9%82%d8%b4-%d9%82%d8%a7%d8%b9%d8%af%d9%87-%d8%a7%d8%ad%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# نقش حسن نیّت در عقد و قرارداد در فقه و حقوق، زینب ملایی، تهران، لوح‌نگار، ۱۳۹۱ش. | # اصل حسن نیّت در قراردادها: بررسی فقهی حقوقی، علی جعفری، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
== | # نقش حسن نیّت در عقد و قرارداد در فقه و حقوق، زینب ملایی، تهران، لوح‌نگار، ۱۳۹۱ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%86%d9%82%d8%b4-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%b9%d9%82%d8%af-%d9%88-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
==مقاله‌ها== | |||
===فارسی=== | ===فارسی=== | ||
# حکومت حسن نیت به عنوان اصلی فقهی و اخلاقی بر قراردادهای بیمه اعتبار تجاری، دیبا جعفری، فصلنامه دین‌پژوهی و کارآمدی، دوره ۲، شماره ۱، شماره پیاپی ۳، فروردین ۱۴۰۱ش. [https:// | # حکومت حسن نیت به عنوان اصلی فقهی و اخلاقی بر قراردادهای بیمه اعتبار تجاری، دیبا جعفری، فصلنامه دین‌پژوهی و کارآمدی، دوره ۲، شماره ۱، شماره پیاپی ۳، فروردین ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%da%a9%d9%88%d9%85%d8%aa-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d9%87-%d8%b9%d9%86%d9%88%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d8%b5%d9%84%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d8%ae%d9%84%d8%a7%d9%82/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# ماهیت و مبنای قاعده حسن نیّت و راه‌های اثبات آن، احمد دیلمی، [[فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب]]، شماره ۱۷، آذر ۱۳۹۷ش. [https://csiw.qom.ac.ir/article_1351_5a5923d7d39413f813b2f096d7bc8361.pdf مقاله را اینجا ببینید.] | # نقش حسن نیت در مسؤولیت مدنی بازیکنان فوتبال در فقه و حقوق ایران وحقوق فرانسه، امید یزدی و سید وحید لاجوردی و علیرضا انتظاری نجف آبادی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۴، زمستان ۱۴۰۰ش. [https://jil.bonab.iau.ir/article_693305_0d08169355d843b90303b185677e5662.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# جایگاه حسن نیّت در فقه امامیه، سید ابوالقاسم نقیبی، ابراهیم تقی زاده، عباس باقری، [[دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی]]، شماره ۳۹، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش. [https:// | # نسبت سنجی حسن نیت در فقه امامیه و عرفان اسلامی، احمد باقری و حسین داورزنی و محمدرضا شجاعی، فصلنامه عرفان اسلامی، شماره ۶۴، تابستان ۱۳۹۹ش. [https://journals.iau.ir/article_674480_cf9c8cc2982847e1daf549c79268e26c.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی و نقد بومی‌سازیِ اصل حقوقی حسن نیّت، [[فصلنامه راهبرد فرهنگ]]، دوره ۸، شماره ۳۲، اسفند ۱۳۹۴ش. [http://www.jsfc.ir/article_14915_c76330e76f98da6fa168e43bccca0b06.pdf مقاله را اینجا ببینید.] | # ماهیت و مبنای قاعده حسن نیّت و راه‌های اثبات آن، احمد دیلمی، [[فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب]]، شماره ۱۷، آذر ۱۳۹۷ش. [https://csiw.qom.ac.ir/article_1351_5a5923d7d39413f813b2f096d7bc8361.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# حسن نیّت تکلیفی در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۴، شماره ۷، اسفند ۱۳۹۲ش. [https:// | # حسن نیت و جایگاه آن در فقه و حقوق ایران، آزاده نجفی و ابراهیم تقی زاده، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره ۲۵، تابستان ۱۳۹۶ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20150203084211-9765-51.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# جلوه‌های اصل حسن نیّت در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، [[دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی]]، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۰ش. [https:// | # حسن نیت در حقوق ایران و قاعده‌ی احسان در فقه امامیه-قسمت اول، محمد حاتمی کیا، فصلنامه آراء، شماره ۶، پاییز ۱۳۹۶ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1824054/%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%82%D8%A7%D8%B9%D8%AF%D9%87-%DB%8C-%D8%A7%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%81% اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# جایگاه حسن نیّت در فقه امامیه، سید ابوالقاسم نقیبی، ابراهیم تقی زاده، عباس باقری، [[دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی]]، شماره ۳۹، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# بررسی و نقد بومی‌سازیِ اصل حقوقی حسن نیّت، [[فصلنامه راهبرد فرهنگ]]، دوره ۸، شماره ۳۲، اسفند ۱۳۹۴ش. [http://www.jsfc.ir/article_14915_c76330e76f98da6fa168e43bccca0b06.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | |||
# بررسی انطباق مسؤولیت پزشک در فقه امامیه با اصل حسن نیت، علی جعفری و محمدرضا رهبرپور، فصلنامه فقه پزشکی، شماره ۲۰ و ۲۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d9%86%d8%b7%d8%a8%d8%a7%d9%82-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%db%8c%d8%aa-%d9%be%d8%b2%d8%b4%da%a9-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# حسن نیّت تکلیفی در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۴، شماره ۷، اسفند ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%aa%da%a9%d9%84%db%8c%d9%81%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# جلوه‌های اصل حسن نیّت در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، [[دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی]]، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d9%84%d9%88%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
=== عربی === | === عربی === | ||
# حسن النية في العقود: دراسة مقارنة لمفهوم حسن النية و تطبيقاته في الشريعة الإسلامية و القانون المدني، الهادي السعيد عرفه، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، شماره ۱، ۱۹۸۶ م / ۱۴۰۷ق. | # حسن النية في العقود: دراسة مقارنة لمفهوم حسن النية و تطبيقاته في الشريعة الإسلامية و القانون المدني، الهادي السعيد عرفه، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، شماره ۱، ۱۹۸۶ م / ۱۴۰۷ق.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d9%81%d9%8a-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%82%d9%88%d8%af-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%a9-%d9%84%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# مبدأ حسن النية في المعاملات: دراسة مقارنة، خديجة عبدالله أحمد، مجلة الشريعة والقانون (مصر)، شماره ۳۸، ۲۰۲۱م. | # مبدأ حسن النية في المعاملات: دراسة مقارنة، خديجة عبدالله أحمد، مجلة الشريعة والقانون (مصر)، شماره ۳۸، ۲۰۲۱م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d9%85%d8%a8%d8%af%d8%a3-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d9%81%d9%8a-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%85%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# مدى التزام الأنظمة القانونية المقارنة بمدأ حسن النية في مرحلة التفاوض على العقد، محمود إبراهيم محمود فياض، مجلة الشريعة والقانون (امارات)، دوره ۲۷ف شماره ۵۴، ۲۰۱۳م / ۱۴۳۴ق. | # مدى التزام الأنظمة القانونية المقارنة بمدأ حسن النية في مرحلة التفاوض على العقد، محمود إبراهيم محمود فياض، مجلة الشريعة والقانون (امارات)، دوره ۲۷ف شماره ۵۴، ۲۰۱۳م / ۱۴۳۴ق.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d9%85%d8%af%d9%89-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b2%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%84%d8%a3%d9%86%d8%b8%d9%85%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%82%d8%a7%d9%86%d9%88%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b1%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
== | ==پایان‌نامه‌ها== | ||
===فارسی=== | ===فارسی=== | ||
#نظریه حسن نیّت در حقوق ایران و قاعده احسان در فقه امامیه، محمد حاتمی‌کیا، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۵ش. [https:// | # بررسی اصل حسن نیت در میزان مسئولیت مدنی در فقه و حقوق ایران، قدیر خارپرور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، موسسه آموزش عالی اشراق، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3b750fee026703c0c00148e3e8d97338 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | ||
#بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از استیلاء با حسن نیّت در فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران، مختار حسن‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. [https:// | # نظریه حسن نیّت در حقوق ایران و قاعده احسان در فقه امامیه، محمد حاتمی‌کیا، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d9%87-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d9%82%d8%a7%d8%b9%d8%af%d9%87-%d8%a7%d8%ad%d8%b3%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#بررسی فقهی اصل حسن نیّت در قراردادها از نگاه مذاهب خمسه، معصومه محمدی، کارشناسی ارشد، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. [https:// | # بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از استیلاء با حسن نیّت در فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران، مختار حسن‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%85%d8%b3%d8%a6%d9%88%d9%84%db%8c%d8%aa-%d9%85%d8%af%d9%86%db%8c-%d9%86%d8%a7%d8%b4%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#اصل حسن نیّت در قراردادها در فقه امامیه و حقوق ایران، مرضیه نیک‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۲ش. [https:// | #بررسی فقهی اصل حسن نیّت در قراردادها از نگاه مذاهب خمسه، معصومه محمدی، کارشناسی ارشد، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%a7%d8%b2-%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#بررسی مبانی فقهی اصل حسن نیّت و کاربرد آن در حقوق مدنی ایران، عباس باقری، رساله دکتری، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۲ش. [https:// | # اصل حسن نیّت در قراردادها در فقه امامیه و حقوق ایران، مرضیه نیک‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%87%d8%a7-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87-%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# بررسی مبانی فقهی اصل حسن نیّت و کاربرد آن در حقوق مدنی ایران، عباس باقری، رساله دکتری، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%a7%d8%b5%d9%84-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d9%86%db%8c%d8%aa-%d9%88-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%a8%d8%b1%d8%af-%d8%a2%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
===عربی=== | ===عربی=== | ||
# دور القاضي في تطبيق مبدأ حسن النية في العقد، مبارک محمد ذيب آل فطيح، كلية الدراسات العليا، الجامعة الاردنية، اردن، ۲۰۱۰م. | # دور القاضي في تطبيق مبدأ حسن النية في العقد، مبارک محمد ذيب آل فطيح، كلية الدراسات العليا، الجامعة الاردنية، اردن، ۲۰۱۰م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-thesis/%d8%af%d9%88%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%82%d8%a7%d8%b6%d9%8a-%d9%81%d9%8a-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%d9%8a%d9%82-%d9%85%d8%a8%d8%af%d8%a3-%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d9%81%d9%8a-%d8%a7%d9%84/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# حسن النية في تكوين العقد، رومان منير زيدان حداد، کارشناسی ارشد، كلية الدراسات الفقهية والقانونية، جامعة آل البيت، اردن، ۲۰۰۰م. | # حسن النية في تكوين العقد، رومان منير زيدان حداد، کارشناسی ارشد، كلية الدراسات الفقهية والقانونية، جامعة آل البيت، اردن، ۲۰۰۰م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-thesis/%d8%ad%d8%b3%d9%86-%d8%a7%d9%84%d9%86%d9%8a%d8%a9-%d9%81%d9%8a-%d8%aa%d9%83%d9%88%d9%8a%d9%86-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%82%d8%af-%d9%81%d8%a7%db%8c%d9%84-%d9%85%d9%86%d8%a8%d8%b9-%d9%85%d9%88%d8%ac%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۴
اصل حسن نیّت اصلی اخلاقی و حقوقی در زمینه قراردادها است. بر اساس این اصل هر یک از طرفین قرارداد باید در تمامی مراحل قرارداد - از مذاکره تا انعقاد عقد قرارداد و ختم آن به اجرا یا فسخ - صادق، امین و منصف باشند و همچنین رفتار آنها با آنچه نشان‌دهنده حسن نیّت است، منافات نداشته باشد. پذیرش چنین اصلی در فقه باعث می‌شود مسئولیت جبران خساراتی که در اثر سوء نیّت به طرف مقابل وارد می‌شود، مبنایی فقهی پیدا کند.
اصل حسن نیت در قانون مدنی بسیاری کشورها به رسمیت شناخته شده است. در منابع فقه اسلامی نیز نشانه‌هایی از تایید شارع نسبت به آن وجود دارد و می‌توان این اصل را مبنای بسیاری از احکام عقود و معاملات دانست. با این حال، در سده اخیر این مسأله با این عنوان ویژه از سوی مجامع حقوقی غرب طرح شده است و هنوز پژوهش‌های گسترده‌ای در زبان فارسی و عربی حول این موضوع وجود ندارد.
برخی پرسش‌های پیش روی پژوهشگران فقه، درباره اصل حسن نیّت عبارتند از: ماهیت اصل حسن نیّت چیست؟ آیا اوامری همچون «اوفوا بالعقود» یا نواهی مربوط به غش در معامله، غرر، تدلیس، فریب و خدعه می‌تواند مبنایی برای اثبات اصلی به نام «حسن نیّت» باشد؟ آیا سیره عقلا، ارتکاز متشرعه یا مذاق شریعت با اصل حسن نیّت سازگار است؟ لوازم پذیرش یا عدم پذیرش این اصل در مسائلی چون حفظ نظام چه خواهد بود؟ جدا از مرحله ثبوتی، در جهان خارج چه ادله‌ای می‌توانند سوء نیّت یا حسن نیّت را اثبات کنند؟ در صورت وجود چنین اصلی در فقه، آیا می‌توان آن را مبنایی برای تأسیس قاعده‌ای حقوقی قرار داد؟ این قاعده حقوقی از جمله قواعد ماهوی خواهد بود یا از قواعد شکلی؟
کتاب‌ها
فارسی
- بررسی احسان در فقه امامیه و حسن نیّت در حقوق ایران، علی‌اصغر خانیان، تهران، موسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی نقش «قاعده احسان» و «اصل حسن نیّت» در فقه و حقوق قراردادهای ایران، علی رفیعی‌مقدم، کرمان، دانشگاه شهید باهنر (کرمان)، ۱۴۰۰ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اصل حسن نیّت در قراردادها: بررسی فقهی حقوقی، علی جعفری، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقش حسن نیّت در عقد و قرارداد در فقه و حقوق، زینب ملایی، تهران، لوح‌نگار، ۱۳۹۱ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- حکومت حسن نیت به عنوان اصلی فقهی و اخلاقی بر قراردادهای بیمه اعتبار تجاری، دیبا جعفری، فصلنامه دین‌پژوهی و کارآمدی، دوره ۲، شماره ۱، شماره پیاپی ۳، فروردین ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نقش حسن نیت در مسؤولیت مدنی بازیکنان فوتبال در فقه و حقوق ایران وحقوق فرانسه، امید یزدی و سید وحید لاجوردی و علیرضا انتظاری نجف آبادی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۴، زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
- نسبت سنجی حسن نیت در فقه امامیه و عرفان اسلامی، احمد باقری و حسین داورزنی و محمدرضا شجاعی، فصلنامه عرفان اسلامی، شماره ۶۴، تابستان ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
- ماهیت و مبنای قاعده حسن نیّت و راه‌های اثبات آن، احمد دیلمی، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره ۱۷، آذر ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
- حسن نیت و جایگاه آن در فقه و حقوق ایران، آزاده نجفی و ابراهیم تقی زاده، فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، شماره ۲۵، تابستان ۱۳۹۶ش. مقاله را از اینجا ببینید
- حسن نیت در حقوق ایران و قاعده‌ی احسان در فقه امامیه-قسمت اول، محمد حاتمی کیا، فصلنامه آراء، شماره ۶، پاییز ۱۳۹۶ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- جایگاه حسن نیّت در فقه امامیه، سید ابوالقاسم نقیبی، ابراهیم تقی زاده، عباس باقری، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره ۳۹، بهار و تابستان ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی و نقد بومی‌سازیِ اصل حقوقی حسن نیّت، فصلنامه راهبرد فرهنگ، دوره ۸، شماره ۳۲، اسفند ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
- بررسی انطباق مسؤولیت پزشک در فقه امامیه با اصل حسن نیت، علی جعفری و محمدرضا رهبرپور، فصلنامه فقه پزشکی، شماره ۲۰ و ۲۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حسن نیّت تکلیفی در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۴، شماره ۷، اسفند ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جلوه‌های اصل حسن نیّت در فقه امامیه، مرتضی حاجی‌پور، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۳، پاییز ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- حسن النية في العقود: دراسة مقارنة لمفهوم حسن النية و تطبيقاته في الشريعة الإسلامية و القانون المدني، الهادي السعيد عرفه، مجلة البحوث القانونية والاقتصادية (مصر)، شماره ۱، ۱۹۸۶ م / ۱۴۰۷ق.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبدأ حسن النية في المعاملات: دراسة مقارنة، خديجة عبدالله أحمد، مجلة الشريعة والقانون (مصر)، شماره ۳۸، ۲۰۲۱م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مدى التزام الأنظمة القانونية المقارنة بمدأ حسن النية في مرحلة التفاوض على العقد، محمود إبراهيم محمود فياض، مجلة الشريعة والقانون (امارات)، دوره ۲۷ف شماره ۵۴، ۲۰۱۳م / ۱۴۳۴ق.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی اصل حسن نیت در میزان مسئولیت مدنی در فقه و حقوق ایران، قدیر خارپرور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، موسسه آموزش عالی اشراق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نظریه حسن نیّت در حقوق ایران و قاعده احسان در فقه امامیه، محمد حاتمی‌کیا، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق قضایی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی ناشی از استیلاء با حسن نیّت در فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران، مختار حسن‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی اصل حسن نیّت در قراردادها از نگاه مذاهب خمسه، معصومه محمدی، کارشناسی ارشد، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اصل حسن نیّت در قراردادها در فقه امامیه و حقوق ایران، مرضیه نیک‌پور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مبانی فقهی اصل حسن نیّت و کاربرد آن در حقوق مدنی ایران، عباس باقری، رساله دکتری، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- دور القاضي في تطبيق مبدأ حسن النية في العقد، مبارک محمد ذيب آل فطيح، كلية الدراسات العليا، الجامعة الاردنية، اردن، ۲۰۱۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حسن النية في تكوين العقد، رومان منير زيدان حداد، کارشناسی ارشد، كلية الدراسات الفقهية والقانونية، جامعة آل البيت، اردن، ۲۰۰۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر