کاربر:Reyhani/صفحه تمرین۳: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه فقه معاصر
Reyhani (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Reyhani (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۳۳۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
قصاص و موانع آن
خمس در زمان غیبت   
== مقاله‌ها ==
# کیفر قصاص در دوگانگی قرائت موضوعیت‌گرا و کارکردگرا، محمدحسن مالدار و عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی و سید محمدجواد ساداتی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره ۱۲، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. [https://jol.guilan.ac.ir/article_4889_b92230f04912018bea8d175e48cda25b.pdf مقاله را اینجا ببینید]


# بررسی فقهی-حقوقی تبدیل قصاص نفس به دیه در صورت اعدام قاتل با عنوان حدی، حجت‌الله فتحی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۲۸، شماره ۱۰۶، ۱۴۰۰ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_70521_73cf70385b77cb3634e49a70bedce91a.pdf مقاله را اینجا ببینید]
'''خمس در زمان غیبت''' از مسائل مورد بحث و اختلاف نظر در میان فقیهان است. تفاوت دیدگاه فقها از آن سو است که در خصوص این مساله دلیل صریح و روشنی در آیات و روایات ذکر نگردیده است. با این وجود در خصوص اصل وجوب آن اتفاق نظر وجود دارد و فقیهان شیعه بر آنند که به موجب برخی آیات قرآن و روایات اهل بیت، خمس مالی که از راه کسب بدست آمده و زائد بر مخارج سالیانه باشد به مستحقین آن تعلق دارد. مال حاصل از خمس در یک تقسیم کلی به سهم سادات و سهم امام تقسیم می گردد که در خصوص آن در زمان غیبت امام معصوم دیدگاه های مختلفی از سوی فقیهان طرح گردیده است. پرداخت مستقیم به مستحقان، پرداخت با صلاحدید مجتهد، پرداخت به مجتهد جامع الشرایط و پرداخت به ولی فقیه از جمله اقوالی است که در خصوص سهم سادات مطرح شده است. در خصوص سهم امام نیز نظراتی همانند حلیت برای شیعیان، ساقط شدن پرداخت سهم سادات، وجوب حفظ آن تا ظهور امام، پرداخت بعنوان صدقه و وجوب پرداخت به ولی فقیه از جمله دیدگاه های مطرح شده در خصوص سهم امام در زمان غیبت است. در مقاله پیش رو به طور خلاصه به خمس و جایگاه آن در عصر غیبت پرداخته شده است.  
==جایگاه مساله در فقه معاصر==


# تبیین ادله فقهی نظریه تخییری بودن حق قصاص، سید هاشم آل‌طه و احمد حاجی‌ده‌آبادی، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، شماره ۲۳، ۱۴۰۰ش. [http://jostar-fiqh.maalem.ir/article_70131_2dd3e4279e2c175612e760c7466c73ed.pdf مقاله را اینجا ببینید]
با غیبت امام دوازدهم شیعیان از سال 329 ه.ق تا کنون مسائل مرتبط با امامت مانند نظام مالی و وجوهات شرعی که در زمان حضور به امام پرداخت میشود، محل بحث و گفتگو فقیهان و صاحب‌‌نظران قرار گرفته است.از نظرگاه فقه معاصر اهمیت مساله در این است که وظیفه افراد جامعه نسبت به فریضه خمس چگونه است و همچنین در نگاه کلان، نظام مالی جامعه اسلامی چگونه ترسیم شده و وجوهات شرعی نظیر خمس با ساختارهای جدید مالی مانند مالیات بر درآمد چه مناسباتی برقرار می کنند.  
# صاحبان حق قصاص و تعیینی یا تخییری بودن آن، داود داداش‌نژاد دلشاد و محمدجواد باقی‌زاده و غلامرضا فریدونی، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، دوره ۷، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. [http://jhc.sinaweb.net/article_681736_c27e758d759e891089be7fe00ed99048.pdf مقاله را اینجا ببینید]
==مفهوم شناسی ==
# بازخوانی قصاص مادر در برابر قتل فرزند در پرتو مقاصد شریعت، سیده نگین حسن‌زاده خباز و سید محمدجواد ساداتی و علی الهی خراسانی، فصلنامه فقه و اصول، مقالات آماده انتشار، [https://jfiqh.um.ac.ir/article_39548.html مقاله را اینجا ببینید]
به لحاظ مفهومی منظور از خمس یک پنجم درآمد و منظور از زمان غیبت دوران غیبت امام معصوم است.خمس در زمان غیبت از مسائل مورد بحث و اختلاف نظر در میان فقیهان است. تفاوت دیدگاه فقها از آن سو است که در خصوص این مساله دلیل صریح و روشنی در آیات و روایات ذکر نگردیده است. با این وجود در خصوص اصل وجوب آن اتفاق نظر وجود دارد و فقیهان شیعه بر آنند که به موجب برخی آیات قرآن و روایات اهل بیت، خمس مالی که از راه کسب بدست آمده و زائد بر مخارج سالیانه باشد به مستحقین آن تعلق دارد. .ک انفال / ۴۱ و وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۹، کتاب الخمس)
# امکان‌سنجی تبدیل قانونی حق قصاص در فقه مذاهب خمسه و خلأهای قانونی آن، زهرا سمیعی زفرقندی و حسین جعفری و عبدالعلی توجهی، دوفصلنامه علمی حقوق تطبیقی، دوره ۷، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. [http://law.mofidu.ac.ir/article_44790_c15132ea0db71a1e56f3737b663c4bd4.pdf مقاله را اینجا ببینید]
===غیبت صغری===
# بررسی فقهی حقوقی تبعیض در قصاص نفس، حجت‌الله فتحی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، مقالات آماده انتشار، انتشار آنلاین ۱۳۹۹ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_32418_35d54f126be682a7537de81c98b7bec4.pdf مقاله را اینجا ببینید]
پس از شهادت امام حسن عسگری در سال..، امام دوازدهم به مدت 260 ه.ق سال در میان مردم حضور داشت و پس از آن از سال تا سال غیبت نمود مردم به طور مستقیم به ایشان دسترسی نداشتند. در این وهله ارتباط امام با مردم از طریق نواب خاص ایشان صورت می گرفت. این دوره در مقایسه به دوران غیبت کبری کوتاه تر است و از همین رو غیبت صغری نام گرفته است.
# واکاوی فقهی و حقوقی قصاص از منظر شرط تکافؤ در دین، سید علیرضا میرکمالی و امیرحسین خسروآبادی، دوفصلنامه فقه میان‌رشته‌ای اجتماعی، دوره ۸، شماره ۱۶، ۱۳۹۹ش. [https://irj.journals.isu.ac.ir/article_75607_df08cbace441199fe0449aeb6bf02203.pdf مقاله را اینجا ببینید]
===غیبت کبری===
# قاعده‌انگاری تابعیت حق عفو از حق قصاص در اطلاق و اشتراط، سیف اله احدی، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره ۹، شماره ۳۲، ۱۳۹۹ش. [https://jclr.atu.ac.ir/article_11778_e11d9231b0cb4a5da0a8c8b84bb4a5a8.pdf مقاله را اینجا ببینید]
پس از رحلت چهارمین نائب خاص امام دوازدهم(پاورقی) در سال 329 ه.ق دوران غیبت کبری آغاز گردیده و تا دوران کنونی ادامه یافت.() در دوران غیبت کبری مردم به طور مستقیم به امام دسترسی ندارند و همچنین نائبان خاصی از سوی ایسان معرفی نگردیده است بلکه فقها به عنوان نائب عام از سوی امام معرفی شده اند(). در دوران غیبت کبری اموری مانند خمس،وجوهات شرعی، اقامه حدود قضایی و جهاد که از نگاه فقهی مرتبط با منصب امامت است مورد بحث و بررسی فقها و صاحبنطران قرار گرفته است.  
# امکان‌سنجی فقهی حقوقی نقل اختیاری حق قصاص، عبدالعلی توجهی و زهرا سمیعی زفرقندی، دوفصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره۲، ۱۳۹۹ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/799075/A5B35E47A8CCE9B4A4C369B834465E9A.pdf?sequence=-1&isAllowed=y مقاله را اینجا ببینید]
===خمس===
# تأمّلی در عدول ولی دم از حق قصاص پس از شروع عملیات اجرای حکم (نقد و بررسی آراء فقها در چارچوب مصالح اجتماعی)، مجتبی جعفری و مصطفی جباری، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره ۷، شماره ۲۶، ۱۳۹۸ش. [https://jclr.atu.ac.ir/article_9620_df26a22817317633d8b79f9b3431b5b0.pdf مقاله را اینجا ببینید]
خمس در زبان عربی به معنای یک پنجم هر چیز و در اصطلاح فقهی به یک پنجم درآمد حاصل از کسب اطلاق می شود که باید به مستحقین آن پرداخت گردد.()
# ماهیّت عفو مشروط حقّ قصاص، زهره نیک‌عمل، [[سید مصطفی محقق داماد]] و احمد باقری، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۱، شماره ۲۱، ۱۳۹۸ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_3843_736b371b5b4bca371980a7691e825e4c.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تکافؤ جنسیتی در قصاص نفس، احمد شکوهی و محمد نوذری، دوفصلنامه مصباح الفقاهه، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. [http://muf.journals.hozehkh.com/article_154_bd8cdc2f693ec6b06182515d9e2043bc.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# واکاوی مصالح فردی و اجتماعی موجود در قصاص، محمود مهدی‌زاده، فصلنامه مطالعات علوم سیاسی حقوق و فقه، دوره ۴، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. [http://irijournals.ir/journals/05-Political-sciences/v4-i1-spring97/paper11.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تأملی در نظریه تعیینی بودن حق قصاص در قتل عمد، سیدهاشم آل طه و احمد حاجی‌ده‌آبادی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۴، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. [https://jorr.ut.ac.ir/article_69927_b89a42c97bac0884e2b2b5dd9a6e87b9.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# ملاک نظریه تعیینی در قصاص و مقایسه با نظریه تخییری، بهار وایزی، اولین کنفرانس علمی پژوهشی تحقیقات کاربردی در علوم و تکنولوژی ایران، ۱۳۹۷ش. [https://civilica.com/doc/799854/ مقاله را اینجا ببینید]
# تبعیض در قصاص در فقه و حقوق موضوعه ایران، ابوالفضل علیشاهی قلعه‌جوقی و فاطمه اکبریان، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۵۰، شماره ۲، ۱۳۹۷ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_32418_35d54f126be682a7537de81c98b7bec4.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی انتفای ابوّت در ثبوت قصاص از دیدگاه فقهای امامیه و عامه، محمد شفیق اسکی و محبوبه گودرزوند چگینی، فصلنامه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره ۴، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. [https://irijournals.ir/journals/05-Political-sciences/v4-i4-winter97/paper1.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی نظریه کیفر قصاص در فقه و حقوق با استناد به آیات قصاص، زهرا مختاری و سید علی هاشمی خانعباسی، فصلنامه فقه و تاریخ تمدّن، دوره ۴، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. [http://jhc.sinaweb.net/article_543695_24f0fc3378fc39e10f63e39a4857a402.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# مبانی فقهی عدم قصاص پدر در قانون مجازات اسلامی، سلمان عمرانی و حسین حاجی‌قربانی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، دوره ۴، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. [https://leg.journals.isu.ac.ir/article_2654_52b272283dfe0bb7584e118a9ce0c83f.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تأملی در ماده ۳۷۵ قانون مجازات اسلامی و رفع قصاص از قاتل مکرَه، محمد روحانی مقدم و مریم آقایی بجستانی، فصلنامه فقه و تاریخ تمدّن، دوره ۴، شماره ۴، ۱۳۹۷ش. [http://jhc.sinaweb.net/article_668086.html مقاله را اینجا ببینید]
# نگاهی به قصاص و دیه زنان، حسین مزیجانی، غلامرضا عارفیان، فصلنامه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره ۳، شماره ۱، ۱۳۹۶ش. [https://irijournals.ir/journals/05-Political-sciences/v3-i1-1-spring96/paper2.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تبدیل قصاص در حقوق کیفری ایران، حسن مرادی، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره ۶، شماره ۲۱، ۱۳۹۶ش. [https://jclr.atu.ac.ir/article_8168_67a79cb03330fc9b204cb6d5f2e0e0a1.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# اذن و رضایت سابق در سقوط قصاص، علیرضا عسگری و احمد مرادخانی و حسین ناصرخاکی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۱۰، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. [http://jil.bonabiau.ac.ir/article_533063_f563aba81c0fd32a03191b9acf60581d.pdf مقاله را اینجا ببنید]
# مبانی فقهی قصاص پدر توسط فرزند در صورت قتل مادر، اسدالله لطفی و بهرام سهرابی نژاد و فروزان سهرابی نژاد، فصلنامه فقه مقارن، شماره۹، ۱۳۹۶ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_51388_1b2b36cc08081eb2b06ccea6525a41af.pdf مقاله را اینجا ببنید]
# استیذان در قصاص، وحید نکونام، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۲۸، ۱۳۹۵ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/420347/70F045B6EAE77C025B2DF0BFEB29FA1A.pdf?sequence=-1&isAllowed=y مقاله را اینجا ببینید]
# عدول از قصاص نفس و مصالحه بر قصاص عضو در قتل عمد، مصطفی جباری و جلیل امیدی، فصلنامه مطالعات حقوقی، دوره ۸، شماره۳، ۱۳۹۵ش. [https://jls.shirazu.ac.ir/article_3926_8b8bc04da7ebe8dc21a881e833956f67.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تبیین و مبانی قصاص اعدام و اهدای عضو، الهام سلیمانی نصرت و رضا فرج اللهی، نخستین کنگره بین‌المللی جامع حقوق، ۱۳۹۴ش. [https://civilica.com/doc/503322/ مقاله را اینجا ببینید]
# تخییری یا تعیینی بودن حق قصاص، علی محمدی جورکویه، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره۴۴، ۱۳۹۴ش. [http://hoquq.iict.ac.ir/article_14495_c49e243be34ee8a0451ba8b0c4396ce2.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی حقوقی تبعیض قصاص و چالش‌های پیش رو، سینا رازقیان و روح‌الله اکرمی سراب، نخستین کنگره بین‌المللی جامع حقوق، ۱۳۹۴ش. [https://civilica.com/doc/503233/ مقاله را اینجا ببینید]
# گسترهٔ شرط انتفای ابوّت در ثبوت قصاص، محمدجعفر صادق‌پور و عبدالعلی توجّهی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۲۲، شماره ۸۶، ۱۳۹۴ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_64539_1652181c989fb1ea7acb5d6ca9c891d4.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی آیات قصاص و وجوه حیات بخشی آن در قرآن، حمیدرضا نوری، فصلنامه مطالعات تفسیری، شماره ۲۱، ۱۳۹۴ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20150922125246-9576-101.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# نگرشی نو به معنای قصاص در قرآن، هادی غلامرضا راوی و عبدالله امیدی‌فرد، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۱۲، ۱۳۹۳ش. [http://aqojap.journal.qom-iau.ac.ir/article_524973_ccc52ddb0ab52f48da6078d81c03b046.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# جریان قصاص میان مسلمان و غیرمسلمان از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران، جلیل امیدی و زکریا حسینی، فصلنامه فقه مقارن، دوره ۲، شماره ۴، ۱۳۹۳ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_11862_949fd5a6a34b66f65a6befc070b7becd.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# عفو از قصاص در متون فقهی مذاهب اسلامی، علی غضنفری و آغامحمد نبیل، فصلنامه مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، دوره ۹، شماره ۳۶، ۱۳۹۳ش. [http://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_6829_8fb56c938adce2929da0d7b8eaa4c007.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# جلوه‌های گرایش به نظم عمومی در مقررات قصاص نفس در قانون مجازات اسلامی، سید محمود مجیدی، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره ۲، شماره ۶، ۱۳۹۳ش. [https://jclr.atu.ac.ir/article_665_530b33b3beb12efcc3763134ab942ea7.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# واکاوی نظریه وجوب تعیینی قصاص در قتل عمد در مقایسه با نظریه تخییر، اسمعیل رحیمی نژاد و منصور ذاکر، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۹، ۱۳۹۲ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_1904_3d2498dc5e172d44b5a47fbca782630a.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# قصاص پدر و مادر در برابر قتل عمدی فرزند از دیدگاه مذاهب اسلامی، مصطفی ذوالفقارطلب و محمد جمالی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۲، ۱۳۹۲ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_7307_a72abf679d90df0d99f87f727d254518.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# سقوط قصاص با عفو برخی از اولیاء، محمدحسین شعبانی، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۴، شماره ۴، ۱۳۹۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_27364_dac00e5140bf54e0d4f4bca19d766a13.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# اصالت دیه در قتل عمد، سید سجاد موسوی کرمانشاهی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۱۹، شماره ۷۱، ۱۳۹۱ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_3016.html مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی مبانی فقهی حکم قصاص مادر در قتل فرزند، فاطمه قدرتی و فریبا حاجیعلی، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۴، شماره ۱، ۱۳۹۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_26741_5f9421bf8d0936b8d7521ca1179428c7.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# پژوهشی فقهی در مسئلهٔ قصاص مادر در قتل فرزند، محمدحسن حائری و مرتضی مرادی گلستانی، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۴، شماره ۲، ۱۳۹۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_27014_b5712818cd44f93e666bf926c6078331.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# تأثیر رضایت پیشین مجنیٌ‌علیه در سقوط قصاص و دیه، حسین آقایی‌نیا و محمدمهدی عالمی طامه، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۸، شماره ۲۹، ۱۳۹۰ش. [http://hoquq.iict.ac.ir/article_18270_bedd4320c43fde75c06b2179f0af8834.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# اثر عدم توافق اولیا دم بر قصاص قاتل، محمدابراهیم شمس و حمیدرضا کلانتری، دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۰ش. [https://law.tabrizu.ac.ir/article_2072_97d87716aad6974d63ac2632345b2e85.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# قصاص و دیه زن، احمد حاجی ده‌آبادی، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۶، شماره ۲۲، ۱۳۸۸ش. [http://hoquq.iict.ac.ir/article_18497_71983f04c6c69f8cb87ac9a9947882cb.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# واکاوی لزوم استیذان در قصاص، محمدجواد شریعت، فصلنامه پژوهشهای حقوقی، شماره ۱۳، ۱۳۸۷ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/246636/861BFA5A27AB75243E9E8E181B9C6E83.pdf?sequence=-1&isAllowed=y مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی نظریه تساوی زن و مرد در قصاص و دیات، سید احمد حسینی خراسانی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۱۴، شماره ۵۳، ۱۳۸۶ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_3162.html مقاله را اینجا ببینید]
# قصاص در سقط عمدی جنین، مسعود امامی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۱۴، شماره ۵۳، ۱۳۸۶ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_3163.html مقاله را اینجا ببینید]
# نقدی بر مقاله «بررسی تفاوت اجرای حکم قصاص در مورد زن و مرد» قصاص یکسان مرد و زن خلاف شرع است، محمدحسین واثقی‌راد، فصلنامه راهبرد، شماره ۳۷، ۱۳۸۴ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/795641/19DF02832052CB6797B3CB673BC285A5.pdf?sequence=-1&isAllowed=y مقاله را اینجا ببینید]
# نقد رویه شهرت‌گرایانه در سیاست جنایی تقنینی ایران بحث قصاص و دیه نفس، حسن پوربافرانی، دوفصلنامه حقوق تطبیقی، شماره ۶، ۱۳۸۳ش. [http://law.mofidu.ac.ir/article_239483_9754cf2ca0eb7898192ab9d9f6e69649.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# نقدی بر انگاره برابری زن و مرد در قصاص، علی‌اکبر کلانتری ارسنجانی، فصلنامه فقه (کاوشی نو در فقه)، دوره ۷، شماره ۲۶–۲۵، ۱۳۷۹ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_3746.html مقاله را اینجا ببینید]
# قصاص حق انحلالی یا مجموعی؟، [[سید محمود هاشمی]]، فصلنامه فقه اهل‌بیت (ع)، شماره ۱۷ و ۱۸، ۱۳۷۸ش. [http://ensani.ir/fa/article/84383/%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5-%D8%AD%D9%82-%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%89-%DB%8C%D8%A7-%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%88%D8%B9%D9%89- مقاله را اینجا ببینید]
# آمر به قتل، محکوم به قصاص یا حبس ابد، محمدمحمدی قائینی و محمدابراهیم دستجرد، دوفصلنامه تا اجتهاد، دوره ۲، شماره ۳، ۱۳۹۷ش. [http://taejtehad.mfeb.ir/article_38660_ddecd302e214c24c01dbb74cec01f313.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# بررسی گسترهٔ حکم معافیت والد از مجازات قصاص نفس در فقه شیعه، سید علی‌جبار گلباغی ماسوله، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دوره ۲، شماره ۶، ۱۳۸۹ش. [http://jil.bonabiau.ac.ir/article_525090_02897b91cdfcb5dbae30362e36de9b24.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# الحاق جدّ پدری و مادر به حکم معافیت پدر از قصاص در قتل عمدی فرزند (مطالعه‌ای فقهی و حقوق)، سید ابراهیم قدسی و یاسر یحیی‌زاده، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۸۹ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_1855_2ab570826c5d4dcb4526d02e9796a872.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# سقوط مجازات قصاص به سبب تملّک حقِّ قصاص، محمدابراهیم شمس و حمیدرضا کلانتری، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۱، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_25503_eba5c60a541f818e7967f9370480dffb.pdf مقاله را اینجا ببینید]
# لزوم بازنگری در حکم عدم اجرای قصاص پدر در قتل عمدی فرزند از مجرای فقه پویا و اصلاح قانون مجازات اسلامی، مریم ویسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران مرکز، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6368db46c2a9d21d657f5373e6d39c81 لینک چکیده پایان‌نامه]
# مصالحه قصاص از دیدگاه فقه امامیه و حنفیه، قربانعلی فهیمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/060a51889109e765eaf33379ce5bdb38 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی عدول ولی دم از حق قصاص پس از شروع عملیات اجرای حکم، الهام بی‌نظیر فشکه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b16b69d704bde2a7385c48020367a24a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مقایسه آرای فقهی آیت‌الله حاج شیخ [[یوسف صانعی]] و امام خمینی (ره) در موضوع قصاص با نگاهی به مشهور فقیهان امامیه، آسیه جبوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/759145af35d22a85f1c89791803f7134 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی تعیینی و تخییری بودن حق قصاص نسبت به اولیا دم، مصطفی بهره‌ور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/25d4e447ff601e059c58119361eb1493 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی آراء خلاف مشهور محقق خویی در باب قصاص با تطبیق قانون مجازات اسلامی، سلیمان رباطی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/eabf2bfad1403754ff13702e5e90039c پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# جایگزین‌های قصاص از منظر منابع اسلامی و مخالفین قصاص، محمد گلستان ورجوی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1c34a3d99841585d3b8e3113f9972c79 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مطالعه تطبیقی امکان پیوند اعضای قطع شده در حدود و قصاص با نگاهی به مقررات ایران و فقه، فائزه داستان‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8ba3f21b9beee4893bb27ba4e402a854 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی شرط تکافؤ در قصاص از دیدگاه فقه و حقوق ایران و افغانستان، امیر محتشمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b9bea60c804123fbcccfb7ac689423ac پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# موانع قصاص نفس در شریعت اسلام با تکیه بر حقوق موضوعه ایران، سعیده نجفی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/526f9ea875369a80a37f71ba4f708782 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# شرط کمال عقل بالغین کمتر از هجده سال در اجرای حدود و قصاص، محسن زمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده پیشگیری از جرم و اصلاح و تربیت، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fa277ddcf21f8ff0b814bf71f1802302 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# موانع اجرای مجازات قصاص نفس در فقه و حقوق کیفری ایران، مهرناز جراحی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/d18c01a13c30aa87903d5bbaa117338a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی شرط تکافؤ در قصاص نفس در فقه و حقوق موضوعه ایران، احمد شکوهی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c9dc087102d98b9c8c428645a15b57ee پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی آیات الاحکام باب قصاص در تفسیر کاشف و مقایسه آن با نظر مشهور فقیهان و صاحبان آیات الاحکام، عماد بیاری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق، مؤسسه آموزش عالی حکیم طوس، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/aaf6f6ccc5fe47ef11888e99ba652e6a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی احکام قصاص از دیدگاه امام خمینی و قانون مجازات اسلامی ۹۲، راحله توکلی پوربندری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0945bd5e534a00aa049a128fb9897291 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی کیفری قصاص از منظر مبانی حقوق اسلامی و حقوق بشر با تأکید بر اندیشه بازدارندگی، عباس سیاحی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b55d06e106e69b91417293aaea70de23 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی دیدگاه‌های مؤلف الفرقان فی تفسیرالقرآن و مؤلفان آیات‌الاحکام امامیه، آیات و حدود و قصاص، فرشته رضاپور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c8e741de27ed134d53abf560892a7294 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# شرایط اجرای مجازات قصاص نفس از منظر فقه و حقوق کیفری با تأکید برقانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲و رویه قضایی، مهسا دشتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e8d8bb23879873241be818d5339282c5 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مفهوم و شمول قاعده «لاقِود» در قصاص عضو و نفس، پردیس شریعتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یاسوج، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/72667959b6c7ffd89a3463a68c9f1d5a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تعارض حق اولیای دم و اذن ولی امر در قصاص، فرزانه فتوتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/60b73f837d1fdcfbdbef66e34a22612a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# نقش اولیاء دم در استیفای قصاص در جرم قتل و مقایسه آن در حقوق کیفری ایران و فرانسه، علی احمدپوربخوانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر لنگه، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/82b7018e75997b8803cb401f6b5cd956 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی اعتقادات دینی در سقوط قصاص، گلبهار خاندانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/936503575ea167ed6e4609969d1e33c1 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی شرایط قصاص نفس از منظر مذاهب خمسه، ملیحه صادقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f6ca7147ebeed95ce3bb05fa82d3fe11 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# حقوق اولیای دم در استیفای قصاص، سیده‌زهرا میرعمادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/957436d391bb011d36d9f58d21c38713 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مبانی فقهی قصاص در مذاهب خمسه، خدیجه طاهری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/34ebee2533c30f50c15dd2f06224604c پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تبدیل قهری قصاص در فقه و قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، طاهره صادقیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/70e1d30120d48694b6ad6e38e7398ee0 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی مبنایی و جرم شناختی حکم قصاص از منظر فقه مذاهب خمسه اسلامی با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/ec5c7b873782694d88efbd60d2e9c642 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# دفاع مشروع و آثار آن در ثبوت حق قصاص با تأکید بر تحولات قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مهدی حمیدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c743b42e42b0842a6053cf8b7a0bc72c پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مبانی فقهای معاصر در استنباط احکام قصاص از آیات الاحکام، فریده اسدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1558f95d31be560a6cdd37417086af0d پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی کتاب قصاص از نظر [[آیت الله خویی]] با قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، شهلا مرادی‌فام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده آموزشهای الکترونیکی، دانشگاه قم، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/53e0ef771a71f643530ff86a9cc0fb29 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی صاحبان حق قصاص در مذاهب پنجگانه با تأکید بر نقش زوجه، حمید قره شیخ‌بیات، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/07d6924ea79810c39f10cc2a5c38beb7 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تطبیقی ثبوت قصاص نفس در قانون مجازات اسلامی با فقه امامیه و فقه اهل سنت، راضیه عباسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/96dd40dfe7e66cbc219a853ad48bec2c پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تبیین فقهی و حقوقی تأثیر دین بر قصاص با رویکرد تطبیقی در مذاهب اربعه، زینب رضایت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شاهد، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e2514f49121b9bb4fb397b95aa40df89 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی رویکرد قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ در مورد تکافؤ در قصاص (دین و جنسیت) و مقارنه آن با فقه اهل سنت، فاطمه محمد علی‌نژاد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8d9ac5f8d40091c2bc7d5dc3d75cf528 پایان‌نامه را اینجا ببینید]بررسی فقهی کفائت در قصاص نفس مطالعه موردی دیانت جنسیت و عقل، زکریا حسینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8b76201d7302d50746eecad7c43d6c37 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی حقوقی سقوط قصاص نفس در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۰۲/۰۱، مهدی صالحی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c7b03566fde09f759c9b3af9740510fd پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# شرط انتفای اُبوّت در قصاص و امکان‌سنجی الحاق مادر به پدر در حقوق کیفری و فقه فریقین، ملیکه قدیر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3cacde5f87849b433a6843eac46925c6 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی نقش اولیای دم در استیفای قصاص از منظر فقه اسلامی و حقوق موضوعه، محسن خرّم‌دل، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه قم، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/24ede5df2ed0302a37e1ffd4843e42d4 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مبانی فقهی حقوقی دیه و قصاص شهروندان غیرمسلمان در فقه امامیه و حقوق ایران، فاطمه رسولی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/17c276a11e5791f52ca6b30d479cc2e4 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# استیفا و شرایط قصاص نفس از نظر فریقین، معصومه برنجی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/81aaea239f7ab00f3a4cac41609f829b پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی حقوقی موانع قصاص با تأکید بر قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، رباب رستمی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/938f83585305193c2101b8ee96a6730b پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی تبعیض در قصاص در فقه و حقوق موضوعه ایران، فاطمه اکبریان چنارستان علیا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/110ca7ce1d800687b310f6b6e3a8313a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# آسیب‌شناسی حقوقی اجرای احکام قصاص نفس در ایران، محمدرضا محمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4dbc010c8dafdd23914d0e6b180c905a پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی حقوقی اذن ولی امر در قصاص نفس، سعاد دارم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6ceac93fbd3915efa73d7ec32249aefe پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تأثیر اشتباه در کیفر قصاص در حقوق ایران و فقه امامیه، سید حمزه حسینی، دانشکده علوم انسانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1b70b18795cc448d10cc78f9e48cfcf4 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی موارد سقوط قصاص در فقه و حقوق موضوعه، مریم مهرآیین، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/efd2e9cbe20162d3023382852d03c0c5 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی وجوه تمایز آراء آیت الله خوئی در قصاص نفس با قول مشهور، اسماء قاسمی‌نژاد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4037d2060b0dcdfc7f55214e3dc40d46 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# عدم درخواست اجرای حکم قصاص از سوی اولیاء دم در فقه و نظام حقوقی ایران، مهدی سرمدی نجف‌آبادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/55a56686655615ea509090295b9a103b پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# عوامل سقوط قصاص در فقه اسلامی و نتایج آن، صدیقه آل‌کثیر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران مرکز، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/76a7ebf0e71800c1ba73beb445fca560 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# کفائت در قصاص نفس از منظر دین، عدد و جنسیت، سلیمان نیازی دهنه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f2566c7b39de1263266bd0c93d594ec1 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی و تحلیل قصد مجرمانه در جرایم منجر به قصاص در فقه شیعه و حقوق کیفری ایران، مهران رحمانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/cd99ad7cd05944fa51b4dbc4d25534a1 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی حقوقی پیوند اعضاء پس از قصاص، طاهره پریشان ایوری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه پیام نور مرکز، ۱۳۹۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/47e2aa4f49fc9a37a07bcdf2c4a00fc2 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی اخلاقی- فقهی حق قصاص، ولی‌اله حیدری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9d3d6072133aadc1e84d95ea3dd7eb91 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# نقد و بررسی مبانی فقهی شرط تساوی قصاص زن و مرد در مذاهب خمسه، فتانه ازوجی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8ea528723097d49cb0fec163c45f4b9b پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی سیر تحولات تاریخی حقوق جزای زن (باب قصاص و دیه) در فقه و حقوق موضوعه، نرگس پستوئی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۸۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/668f9a4c549a4c789ed454c7e2379262 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی ادله موافقین و مخالفین برابری قصاص زن و مرد و مسلمان و کافر، جابر محمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، ۱۳۸۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/edb386a7b481ba5011571f32fb9898c5 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی و حقوقی معافیت پدر از قصاص در قتل عمدی فرزند، هادی علی‌مددی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، ۱۳۸۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c1ea16fc29d9bf45c1da7b00555f4c75 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی فقهی مسئله قصاص در آیات قرآن، لیلا زند لشنی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۸۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3a480037d5bac98fa692a9701855ee40 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# شرائط معتبر در قصاص، محمد نقی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۸۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/084ad0394ffda2ab1b917514d09473bf پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# مبانی فقهی قصاص، علیرضا محمدی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۸۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/03c447b0d930d8bab9c51a3406cef107 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی برابری جنسیت و دین در قصاص نفس در حکومت اسلامی، موسی کوشکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۸۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b24f1594e800c505c36696b1aa902003 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# تبیین فقهی-حقوقی آئین اجرایی قصاص و نقد مقررات موجود، علی دیانی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۸۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7a1f8010cb07a09884706a4b2b5ff0a5 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# شرایط قصاص در فقه امامیه و تطبیق آن با حقوق کیفری ایران، زهرا غلامیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم،[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3112f35faf87d64bc299fb2199b8507b پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# بررسی موانع قصاص در حقوق جزای اسلام، حسین میرابوطالبی رکن‌آبادی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۸۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2fc42591de96fd784f576b07f2b34f42 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# عوامل سقوط قصاص در حقوق کیفری ایران، حسین پورشیری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۸۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9d22f07ddef88ab3ae2a92747c4bccb2 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# سقوط قصاص در نظام حقوق اسلام و ایران، حسن میرحسینی، پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/ff0d7c1bc1e3029118af38c2567a1e58 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# نقش اولیا دم در استیفای قصاص در قتل عمد، امیر حسین‌زاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bc4f1612307d2bffe5b9e6bd40443406 پایان‌نامه را اینجا ببینید]
# فقه مذاهب خمسه: تحقیق و بررسی قصاص، احمد اکبرزاده، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۷۰ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7d50ee4ef9564d5745baae5b28af2bb0 پایان‌نامه را اینجا ببینید]


=== عربی ===
==سهام==
أثر موت القاتل فی الانتقال من القصاص إلی الدیة إذا لم یستوفِ الأولیاء القصاص، حجت الله فتحی، مجلة المنهج الفقهی من منظار اهل‌البیت(عدوره ۲، شماره ۱، ۱۴۰۰ش. [http://fiqhmagar.afiqh.org/article_139274_80b3a190c973c1cd080acda7469a22ff.pdf?lang=fa مقاله را اینجا ببینید]
مال حاصل از فریضه خمس بر اساس آیه ۴۱ سوره انفال و تفسیر آن، به شش گروه اختصاص یافته است: خدای تعالی، پیامبر اسلام، امام معصوم، و سادات نیازمند که سه گروه فقرا، ایتام و در راه ماندگان را در برمی‌گیرد. با این وجود از آنجا که علاوه بر سهم امام، سهم خدا و رسول نیز در اختیار امام است می‌توان گفت در مجموع خمس به دو قسم کلی شامل سهم امام و سهم سادات تقسیم می‌گردد.
===سهم سادات===
از میان دو سهم خمس، مالکیت سهم سادات چه در زمان حضور امام و چه در زمان غیبت به سادات نیازمند شیعه اختصاص دارد. با این وجود در خصوص مصارف سهم سادات در زمان غیبت اقوال مختلفی از سوی فقیهان طرح گردیده است. برخی مانند کاشف‌الغطا بر آنند که سهم سادات را می‌توان در زمان غیبت به طور مستقیم به مستحقین آن پرداخت نمود.(کشف الغطا ج۴. ص۲۱۵ و بحوث فقهیه هامه ناصر مکارم شیرازی ج۱ ص۱۳۱٫۱۳۲برخی دیگر مانند سید محسن حکیم برآندد که به اقتضای قاعده احتیاط، اذن مجتهد جامع الشرایط برای پرداخت سهم سادات لازم است. (شرح عروه ج ۹ ص۵۸۶)  همچنین امام خمینی و برخی شاگردان ایشان برآنند که سهم سادات همانند سهم امام از منابع مالی حکومت اسلامی است و صرف آن باید با صلاحدید ولی فقیه انجام پذیرد. (تحرير الوسيلة، امام خمینی، ج۱‌، ص: ۳۶۶. و منتظری کتاب الخمس ص۳۴۴)
===سهم امام===
در خصوص مالکیت سهم امام در عصر غیبت دیدگاه های متفاوتی از سوی فقها مطرح شده است. حلیت سهم امام برای شیعیان(بحرانی حدائق/ج۱۲/ ۴۴۸)، وصیت به حفظ آن به‌طور نسل به نسل تا ظهور امام(المقنعة، للشيخ المفيد، ص۲۸۵) و صدقه دادن آن به عنوان مال مجهول المالک(نجفی،جواهر ج۱۶ ص: ۱۷۷.) از جمله نظراتی است که درباره سهم امام در زمان غیبت از سوی فقها مطرح شده است. از میان فقهای معاصر آیت الله خویی پس از نقد آراء مختلف درباره مالکیت سهم امام در زمان غیبت، مصرف آن را در اموری که مورد رضایت امام باشد مانند مصالح عامه و تقویت امور دینی و حوزه‌های علمیه صحیح دانسته و اذن مجتهد جامع الشرایط را برای تصرف در سهم امام لازم دانسته است. (موسوعة الإمام الخوئي، ج۲۵‌، ص: ۳۳۰)
همچنین سید محمد بحرالعلوم از فقهای معاصر بر آن است که در زمان غیبت امام، ولی فقیه نسبت به سهم امام بر دیگران اولویت دارد. ()
==خمس و حکومت ==
امام خمینی و جمعی از فقهای معاصر برآنند است که خمس ملک شخص امام نیست بلکه وجه الاماره و مربوط به منصب امام است و در زمان غیبت به ولی فقیه اختصاص دارد. همچنین از این حیث فرقی میان سهم سادات و سهم امام وجود ندارد. از جمله دلائل ایشان بر این مطلب آن است که خمس بر تمام درآمد جامعه اسلامی قرار داده شده و وجوب آن به رفع نیاز از سادات مقید نگردیده است؛ در حالی که اگر غرض از جعل خمس رفع نیاز سادات بود، خمس درآمد یک بازار از بازارهای مسلمین کافی بود. بنابراین خمس از منابع حکومت اسلامی و برای پاسخگویی به مخارج حکومت است و رفع نیاز از سادات نیز یکی از وظایف حاکم اسلامی است. (کتاب البیع ج۲ ص۶۶۴ و۶۵۳) این دیدگاه از سوی برخی دیگر از فقها مانند شهید صدر، سید محمود شاهرودی، محمد مومن و حسینعلی منتظری طرح گردیده است..

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۱۴

خمس در زمان غیبت

خمس در زمان غیبت از مسائل مورد بحث و اختلاف نظر در میان فقیهان است. تفاوت دیدگاه فقها از آن سو است که در خصوص این مساله دلیل صریح و روشنی در آیات و روایات ذکر نگردیده است. با این وجود در خصوص اصل وجوب آن اتفاق نظر وجود دارد و فقیهان شیعه بر آنند که به موجب برخی آیات قرآن و روایات اهل بیت، خمس مالی که از راه کسب بدست آمده و زائد بر مخارج سالیانه باشد به مستحقین آن تعلق دارد. مال حاصل از خمس در یک تقسیم کلی به سهم سادات و سهم امام تقسیم می گردد که در خصوص آن در زمان غیبت امام معصوم دیدگاه های مختلفی از سوی فقیهان طرح گردیده است. پرداخت مستقیم به مستحقان، پرداخت با صلاحدید مجتهد، پرداخت به مجتهد جامع الشرایط و پرداخت به ولی فقیه از جمله اقوالی است که در خصوص سهم سادات مطرح شده است. در خصوص سهم امام نیز نظراتی همانند حلیت برای شیعیان، ساقط شدن پرداخت سهم سادات، وجوب حفظ آن تا ظهور امام، پرداخت بعنوان صدقه و وجوب پرداخت به ولی فقیه از جمله دیدگاه های مطرح شده در خصوص سهم امام در زمان غیبت است. در مقاله پیش رو به طور خلاصه به خمس و جایگاه آن در عصر غیبت پرداخته شده است.

جایگاه مساله در فقه معاصر

با غیبت امام دوازدهم شیعیان از سال 329 ه.ق تا کنون مسائل مرتبط با امامت مانند نظام مالی و وجوهات شرعی که در زمان حضور به امام پرداخت میشود، محل بحث و گفتگو فقیهان و صاحب‌‌نظران قرار گرفته است.از نظرگاه فقه معاصر اهمیت مساله در این است که وظیفه افراد جامعه نسبت به فریضه خمس چگونه است و همچنین در نگاه کلان، نظام مالی جامعه اسلامی چگونه ترسیم شده و وجوهات شرعی نظیر خمس با ساختارهای جدید مالی مانند مالیات بر درآمد چه مناسباتی برقرار می کنند.

مفهوم شناسی

به لحاظ مفهومی منظور از خمس یک پنجم درآمد و منظور از زمان غیبت دوران غیبت امام معصوم است.خمس در زمان غیبت از مسائل مورد بحث و اختلاف نظر در میان فقیهان است. تفاوت دیدگاه فقها از آن سو است که در خصوص این مساله دلیل صریح و روشنی در آیات و روایات ذکر نگردیده است. با این وجود در خصوص اصل وجوب آن اتفاق نظر وجود دارد و فقیهان شیعه بر آنند که به موجب برخی آیات قرآن و روایات اهل بیت، خمس مالی که از راه کسب بدست آمده و زائد بر مخارج سالیانه باشد به مستحقین آن تعلق دارد. (ر.ک انفال / ۴۱ و وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۹، کتاب الخمس)

غیبت صغری

پس از شهادت امام حسن عسگری در سال..، امام دوازدهم به مدت 260 ه.ق سال در میان مردم حضور داشت و پس از آن از سال تا سال غیبت نمود مردم به طور مستقیم به ایشان دسترسی نداشتند. در این وهله ارتباط امام با مردم از طریق نواب خاص ایشان صورت می گرفت. این دوره در مقایسه به دوران غیبت کبری کوتاه تر است و از همین رو غیبت صغری نام گرفته است.

غیبت کبری

پس از رحلت چهارمین نائب خاص امام دوازدهم(پاورقی) در سال 329 ه.ق دوران غیبت کبری آغاز گردیده و تا دوران کنونی ادامه یافت.() در دوران غیبت کبری مردم به طور مستقیم به امام دسترسی ندارند و همچنین نائبان خاصی از سوی ایسان معرفی نگردیده است بلکه فقها به عنوان نائب عام از سوی امام معرفی شده اند(). در دوران غیبت کبری اموری مانند خمس،وجوهات شرعی، اقامه حدود قضایی و جهاد که از نگاه فقهی مرتبط با منصب امامت است مورد بحث و بررسی فقها و صاحبنطران قرار گرفته است.

خمس

خمس در زبان عربی به معنای یک پنجم هر چیز و در اصطلاح فقهی به یک پنجم درآمد حاصل از کسب اطلاق می شود که باید به مستحقین آن پرداخت گردد.()

سهام

مال حاصل از فریضه خمس بر اساس آیه ۴۱ سوره انفال و تفسیر آن، به شش گروه اختصاص یافته است: خدای تعالی، پیامبر اسلام، امام معصوم، و سادات نیازمند که سه گروه فقرا، ایتام و در راه ماندگان را در برمی‌گیرد. با این وجود از آنجا که علاوه بر سهم امام، سهم خدا و رسول نیز در اختیار امام است می‌توان گفت در مجموع خمس به دو قسم کلی شامل سهم امام و سهم سادات تقسیم می‌گردد.

سهم سادات

از میان دو سهم خمس، مالکیت سهم سادات چه در زمان حضور امام و چه در زمان غیبت به سادات نیازمند شیعه اختصاص دارد. با این وجود در خصوص مصارف سهم سادات در زمان غیبت اقوال مختلفی از سوی فقیهان طرح گردیده است. برخی مانند کاشف‌الغطا بر آنند که سهم سادات را می‌توان در زمان غیبت به طور مستقیم به مستحقین آن پرداخت نمود.(کشف الغطا ج۴. ص۲۱۵ و بحوث فقهیه هامه ناصر مکارم شیرازی ج۱ ص۱۳۱٫۱۳۲)، برخی دیگر مانند سید محسن حکیم برآندد که به اقتضای قاعده احتیاط، اذن مجتهد جامع الشرایط برای پرداخت سهم سادات لازم است. (شرح عروه ج ۹ ص۵۸۶) همچنین امام خمینی و برخی شاگردان ایشان برآنند که سهم سادات همانند سهم امام از منابع مالی حکومت اسلامی است و صرف آن باید با صلاحدید ولی فقیه انجام پذیرد. (تحرير الوسيلة، امام خمینی، ج۱‌، ص: ۳۶۶. و منتظری کتاب الخمس ص۳۴۴)

سهم امام

در خصوص مالکیت سهم امام در عصر غیبت دیدگاه های متفاوتی از سوی فقها مطرح شده است. حلیت سهم امام برای شیعیان(بحرانی حدائق/ج۱۲/ ۴۴۸)، وصیت به حفظ آن به‌طور نسل به نسل تا ظهور امام(المقنعة، للشيخ المفيد، ص۲۸۵) و صدقه دادن آن به عنوان مال مجهول المالک(نجفی،جواهر ج۱۶ ص: ۱۷۷.) از جمله نظراتی است که درباره سهم امام در زمان غیبت از سوی فقها مطرح شده است. از میان فقهای معاصر آیت الله خویی پس از نقد آراء مختلف درباره مالکیت سهم امام در زمان غیبت، مصرف آن را در اموری که مورد رضایت امام باشد مانند مصالح عامه و تقویت امور دینی و حوزه‌های علمیه صحیح دانسته و اذن مجتهد جامع الشرایط را برای تصرف در سهم امام لازم دانسته است. (موسوعة الإمام الخوئي، ج۲۵‌، ص: ۳۳۰) همچنین سید محمد بحرالعلوم از فقهای معاصر بر آن است که در زمان غیبت امام، ولی فقیه نسبت به سهم امام بر دیگران اولویت دارد. ()

خمس و حکومت

امام خمینی و جمعی از فقهای معاصر برآنند است که خمس ملک شخص امام نیست بلکه وجه الاماره و مربوط به منصب امام است و در زمان غیبت به ولی فقیه اختصاص دارد. همچنین از این حیث فرقی میان سهم سادات و سهم امام وجود ندارد. از جمله دلائل ایشان بر این مطلب آن است که خمس بر تمام درآمد جامعه اسلامی قرار داده شده و وجوب آن به رفع نیاز از سادات مقید نگردیده است؛ در حالی که اگر غرض از جعل خمس رفع نیاز سادات بود، خمس درآمد یک بازار از بازارهای مسلمین کافی بود. بنابراین خمس از منابع حکومت اسلامی و برای پاسخگویی به مخارج حکومت است و رفع نیاز از سادات نیز یکی از وظایف حاکم اسلامی است. (کتاب البیع ج۲ ص۶۶۴ و۶۵۳) این دیدگاه از سوی برخی دیگر از فقها مانند شهید صدر، سید محمود شاهرودی، محمد مومن و حسینعلی منتظری طرح گردیده است..