کاربر:Ma.sultanmoradi/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها

اطلاعات کتاب
نویسنده	سیدمحسن مرتضوی
زبان	فارسی
تعداد صفحات	۲۸۰ص
قطع	رقعی
اطلاعات نشر
ناشر	نسیم رضوان
محل نشر	مشهد
تاریخ نشر	1398
نوبت چاپ	دوم

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۰

"پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی.

نویسنده

سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ فقه پزشکی و موضوعاتی همچون بانک اسپرم، آتانازی، و تلقیح مصنوعی است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند.

ساختار کتاب

مدعیات

برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:

حکم اولی پیوند: مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه می‌شود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰).
حکم ثانوی پیوند: در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز می‌شود (ص۱۲۹).
قطع عضو میت: بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است. اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵).

قطع و پیوند اعضای انسان زنده: به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ می‌شود (مثل قلب)، یا موجب ذلت و هتک مومن می‌شود (مثل بینی یا گوش)، یا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود.
پیوند اعضای مرگ مغزی: به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده می‌شود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶).
پیوند اعضا از حیوان: به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱)
کاشت اعضای مصنوعی: کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴).
خرید و فروش اعضای بدن: جایز نیست (ص۱۵۴).
طهارت عضو پیوندی: عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶).
وصت به قطع یا پیوند عضو: وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶).

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{منابع مطالعاتی}}
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-==کتاب==
+| عنوان =
-===فارسی===
+| تصویر =Peyvandeaeza.jpg
-#حکم خرید و فروش و تبدیل وقف: پیشینه، فروش، تبدیل، مساجد و اموال آنها، حسن شامی، تهران، مناره، ۱۴۰۰ش.
+| اندازه تصویر =
+| توضیح_تصویر =
+| نام‌های دیگر =
+| نویسنده = سیدمحسن مرتضوی
+| تاریخ نگارش =
+| موضوع =
+| سبک =
+| زبان =فارسی
+| ویراستار =
+| به تصحیح =
+| به کوشش =
+| گرداوری =
+| تصویرگر =
+| طراح جلد =
+| تعداد جلد =
+| تعداد صفحات =۲۸۰ص
+| قطع =رقعی
+| مجموعه =
+| ترجمه به دیگر زبان‌ها =
+| ناشر =نسیم رضوان
+| محل نشر =مشهد
+| تاریخ نشر =1398
+| نوبت چاپ =دوم
+| شمارگان =
+| شابک =
+| نوع رسانه =
+| وبسایت ناشر =
+| نام کتاب = <!-- پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه -->
+| مترجم = <!-- مترجم به فارسی -->
+| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
+|نسخه الکترونیکی=
+}}
-==مقاله==
+"پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی.
-===فارسی===
-#امکان وقف مالیت در پرتو تحلیلی نو از عقد وقف‏، سید محمدحسن ملائکه‌پور شوشتری، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره ۵۱، شماره ۳، مهر ۱۴۰۰ش. [https://jlq.ut.ac.ir/article_83677_40414a771130b0050248027d62c3c027.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
-#بررسی عوامل و حکم تبدیل وضعیت موقوفه و ادارۀ آن در فقه و حقوق موضوعه ایران، محمدمهدی مقدادی، زهره فهیمی، مطالعات حقوق معاصر، شماره ۱۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۸ش.
-#بررسی فقهی حقوقی تبدیلِ موقوفات به احسن، هادی نورالدینی، ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی، [[فصلنامه اصول فقه]]، دوره ۵۰، شماره ۴، شماره پیاپی ۱۱۵، اسفند ۱۳۹۷ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_32863_ebb8e76161608a9e26c95deea7451878.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
-#بررسی فقهی حقوقی تبدیل به غیر اوقاف عامه با تاکید بر مساجد، مرتضی فیاض، پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت،  شماره ۷، بهار و تابستان ۱۳۹۶ش.
-#بررسی عوامل و حکم تبدیل وضعیت موقوفه و ادارۀ آن در فقه و حقوق موضوعۀ ایران، محمدمهدی مقدادی، زهره فهیمی، [[دوفصلنامه مطالعات حقوق تطبیقی معاصر]]، دوره ۱۰، شماره ۱۹، مهر ۱۳۹۸. [https://law.tabrizu.ac.ir/article_11298_6882cbe3cc498169bd6c01ffcb8a562a.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
-#اقتضای ماهیت وقف بر جایز نبودنِ تغییر و تبدیل آن، سید تقی واردی، فقه، سال بیست و چهارم شماره ۳ (پیاپی ۹۱)، پاییز ۱۳۹۶ش. [http://jf.isca.ac.ir/article_65438_de3e37b447fde2896d189e417a68d7da.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
-#امکان فروش و تبدیل موقوفات در حقوق ایران، لیلا امامی مهر، مطالعات حقوق، شماره ۱۷، زمستان ۱۳۹۶ش.
-#تحولات قانونگذاري در بيع وقف و مباني آن، سيدمهدي انجوي نژاد، محمد امامي، مدرس علوم انساني، دوره  ۸، شماره  ۳ (پياپي ۳۴)، پاييز ۱۳۸۳ش.
+==نویسنده==
+سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ [[فقه پزشکی]] و موضوعاتی همچون [[بانک اسپرم]]، [[آتانازی]]، و [[تلقیح مصنوعی]] است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند.
+== ساختار کتاب ==
-#جستاری بر بیع عین موقوفه بانگاهی برقلیل الفایده شدن آن، جمشید مهرآسا، محمد روحانی مقدم، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین الملل، شماره ۴۵، پاییز ۱۳۹۸ش.
+==مدعیات==
-#بررسی جواز فروش مسجد و متعلقات آن در فقه مقارن، عمر سلطانی آذر، اندیشه تقریب، شماره ۲۳، تابستان ۱۳۸۹ش.
+برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:
-#فروش موقوفه در فقه امامیه و حقوق ایران (۱)، نادر پورارشد،  وقف میراث جاویدان، شماره ۵۹، پاییز ۱۳۸۶ش.
+* '''حکم اولی پیوند:''' مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر  حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه می‌شود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰).
-#فروش موقوفه در فقه امامیه و حقوق ایران (بخش دوم)، نادر پورارشد، وقف میراث جاویدان، شماره ۶۰، زمستان ۱۳۸۶ش.
+* '''حکم ثانوی پیوند:''' در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز می‌شود (ص۱۲۹).
-#معرفی پایان نامه های وقفی: فروش اموال موقوفه (ابراهیم پیرقلی خیاوی)، وقف میراث جاویدان، شماره ۵۸، تابستان ۱۳۸۶ش.
+* '''قطع عضو میت:'''  بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است.  اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵).
-#لزوم انطباق موارد جواز بیع عین موقوفه در قانون مدنی ایران با فقه اسلامی، حمید ابهری علی آباد،  عبد الله رضائیان، مقالات و بررسی‌ها، شماره ۹۰، تابستان ۱۳۸۵ش.
-===عربی===
+* '''قطع و پیوند اعضای انسان زنده:''' به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ می‌شود (مثل قلب)، یا موجب ذلت و هتک مومن می‌شود (مثل بینی یا گوش)، یا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود.
-==پایان‌نامه==
+* '''پیوند اعضای مرگ مغزی''': به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده می‌شود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶).
-===فارسی===
+* '''پیوند اعضا از حیوان''': به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱)
-#بررسی تطبیقی بیع وقف و آثار آن در فقه امامیه و فقه اهل تسنن، زهرا شاه‌محمدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0150d985896bfe877d2440f094f01d04/search/f0dc50fa5787cdc818ded1c515e54a99 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
+* '''کاشت اعضای مصنوعی''': کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴).
+* '''خرید و فروش اعضای بدن:''' جایز نیست (ص۱۵۴).
-===عربی===
+* '''طهارت عضو پیوندی''': عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶).
-==منابع دیگر==
+* '''وصت به قطع یا پیوند عضو''': وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶).
-===فارسی===
-#استفتاء از امام خمینی (ره) دربارۀ تبدیل وقف [http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_122664/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AC_7/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D9%88_%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84_%D9%88%D9%82%D9%81_%D8%B3%D8%A4%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%A7%DB%8C_8153%D9%808220_ ا صفحه را اینجا ببینید.]
-#استفتائات تبدیل وقف، دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی. [https://makarem.ir/ahkam/fa/category/index/40363/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%88-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%88-%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D9%88%D9%82%D9%88%D9%81%D9%87 صفحه را اینجا ببینید.]
-===عربی===