کاربر:Ma.sultanmoradi/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها

از دانشنامه فقه معاصر
Ma.sultanmoradi (بحث | مشارکت‌ها)
←‏عربی: اصلاح ارقام
Ma.sultanmoradi (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۵۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
==کتاب==
{{جعبه اطلاعات کتاب
===فارسی===
| عنوان =
#حکم دخانیات (سیگار، قلیان و مواد مخدر) مصرف، خرید و فروش، عبدالمجید شه‌بخش (ابوعمار بلوچستانی)، سراوان، نسیم حجاز ، ۱۳۹۷ش.
| تصویر =Peyvandeaeza.jpg
#‏‫سلامتی و بهداشت از دیدگاه فقه‏‫: نگاهی به مسئله دخانیات‬‏‫، حسین‌احمد الخشن‬‏‫، ترجمه موسی دانش، ‏‫مشهد‬، بنیاد پژوهشهای اسلامی‬‏‫، ۱۳۹۲ش.‬‬
| اندازه تصویر =
#پدیده دخانیات از منظر علم پزشکی و فقه اسلامی، ولی‌الله ملکوتی‌فر، غلامرضا فخر، سبزوار، انتشارات بیهق، ۱۳۸۷ش.
| توضیح_تصویر =
#آی‍ا س‍ی‍گ‍ار ک‍ش‍ی‍دن‌ ح‍رام‌ اس‍ت‌؟، م‍لام‍ح‍م‍د ع‍زی‍زی‌ (ب‍ه‌رده‌ ره‌رش‍ی‌)، ت‍رج‍م‍ه‌ی‌ م‍ص‍طف‍ی‌ م‍ح‍م‍ودی‍ان‌ (زم‍زی‍ران‍ی‌)، ب‍وک‍ان‌، م‍ح‍م‍د ع‍زی‍زی‌ ب‍رده‌رش‍ی‌، ۱۳۸۳ش.
| نام‌های دیگر =
#عدم جواز شرب قلیان در ماه رمضان، محمد صادقی طهرانی
| نویسنده = سیدمحسن مرتضوی
| تاریخ نگارش =
| موضوع =
| سبک =
| زبان =فارسی
| ویراستار =
| به تصحیح =
| به کوشش =
| گرداوری =
| تصویرگر =
| طراح جلد =
| تعداد جلد =
| تعداد صفحات =۲۸۰ص
| قطع =رقعی
| مجموعه =
| ترجمه به دیگر زبان‌ها =
| ناشر =نسیم رضوان
| محل نشر =مشهد
| تاریخ نشر =1398
| نوبت چاپ =دوم
| شمارگان =
| شابک =
| نوع رسانه =
| وبسایت ناشر =
| نام کتاب = <!-- پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه -->
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی -->
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
|نسخه الکترونیکی=
}}


===عربی===
"پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی.
#کشف‌الاوهام فی حلیه شرب‌الغلیان فی شهر‌الصیام، محمدتقی نوری‌مازندرانی، تصحیح و تحقیق علیرضا اباذری، قم، سماء قلم‏‫، ۱۳۹۷ش.‬
#ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ال‍ب‍ره‍ان‌ ف‍ی‌ ش‍ان‌ ال‍دخ‍ان‌ ال‍ذی‌ ی‍ش‍رب‍ه‌ ال‍ن‍اس‌ الان‌، م‍رع‍ی‌ ب‍ن‌ ی‍وس‍ف‌ ال‍ک‍رم‍ی‌ ال‍م‍ق‍دس‍ی‌ ال‍ح‍ن‍ب‍ل‍ی‌، ب‍ی‍روت‌، داراب‍ن‌ ح‍زم‌، ۲۰۰۰م‌ / ۱۴۲۱ق‌ / ۱۳۷۹ش.
#حکم التدخین عند الأئمة الربعة، محمد بن جعفر الکتانی، دمشق، مکتبة الغزالی، ۱۹۹۰م.
#رسالة فی عدم مفطریة شرب التتن للصیام، محمدتقی بن محمد رحیم طهرانی اصفهانی
#‏شرب التتن (نسخه خطی)، محمد بن حسن حر عاملی، تهران، کتابخانه مجلس شورا، ۱۰۸۲ ق.


===زبانهای دیگر===
==نویسنده==
# ‭Islamic ruling on smoking‬, edited by M.H. Khayat, ‭Alexandria‬‭: World Health Organization, Regional Office for the Eastern Mediterranean‬‭, 2000‬‭.
سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ [[فقه پزشکی]] و موضوعاتی همچون [[بانک اسپرم]]، [[آتانازی]]، و [[تلقیح مصنوعی]] است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند.


==مقاله==
== ساختار کتاب ==


===فارسی===
==مدعیات==
#مطالعه تطبیقی تدخین در فقه امامیه و اباضیه: بررسی دیدگاه آیت‌الله مکارم شیرازی و علامه احمد بن حمد خلیلی، ابراهیم قاسمی، پژوهشنامه مطالعات تطبیقی مذاهب فقهی، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش.
برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:
#بررسی فقهی دخانیات باتکیه برقاعده لاضررباارائه راهکارهای پیشگیرانه، محمد قدرتی؛ سید محمد مهدی صابر، فصلنامه علمی مطالعات مبارزه با مواد مخدر، دوره ۱۱، شماره ۴۱، شهریور ۱۳۹۸ش. [http://dles.jrl.police.ir/article_92803_75248399e14a99f74bfe55472551867d.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
* '''حکم اولی پیوند:''' مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر  حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه می‌شود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰).
#بررسی آیات فقهی در حلیت یا حرمت استعمال دخانیات در نگاه فریقین، مرتضی رحیمی، پژوهشنامه حلال، دوره اول، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.  
* '''حکم ثانوی پیوند:''' در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز می‌شود (ص۱۲۹).
#تجارت دخانیات در فقه، رضا شیخ‌الاسلامی، مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش.
* '''قطع عضو میت:''' بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است. اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵).
#مواد مخدر و دخانیات از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی، روح‌الله روح‌اللهی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره ۶، زمستان ۱۳۸۵ش.
#دخانیات (مباحث فقهی)، سعید عدالت‌نژاد، دانشنامه جهان اسلام جلد ۱۷ (داعی احمد بن ابراهیم - دکان)


===عربی===
* '''قطع و پیوند اعضای انسان زنده:''' به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ می‌شود (مثل قلبیا موجب ذلت و هتک مومن می‌شود (مثل بینی یا گوشیا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود.
#الأحكام الفقهية الخاصة بالمدخن في بابي الطهارة والصلاة، عادل مبارك مهدي المطيرات، مجلة الشريعة والدراسات الإسلامية (کویتدوره ۳۶، شماره ۱۲۵، ۲۰۲۱م.
* '''پیوند اعضای مرگ مغزی''': به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده می‌شود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶).
#التدخين تأريخة وأضراره وحكمه في الفقه الإسلامي: دراسة موضوعية تحليلية، حسن خالد مصطفى محمود المفتي، مجلة الفنون والأدب وعلوم الإنسانيات والاجتماع (اماراتشماره ۲۸، ۲۰۱۸م.
* '''پیوند اعضا از حیوان''': به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱)
#أحكام التدخين فى الفقة الإسلامى، محمد على الهادى زبيدة، مجلة العلوم القانونية (لیبی)، سال ۳، شماره ۵، ۲۰۱۵م.
* '''کاشت اعضای مصنوعی''': کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴).
#موقف الإسلام والقانون والقضاء من أضرار التدخين كفعل ضار، غالب علي الداوودي، مجلة جامعة دمشق للعلوم الاقتصادية والقانونية (سوریه)، دوره ۲۰، شماره ۱، ۲۰۰۴م.
* '''خرید و فروش اعضای بدن:''' جایز نیست (ص۱۵۴).
#أحکام التدخین فی الفقه الإسلامی، عباس عبداللاه عباس شومان، سالنامه کلیة الدراسات الاسلامیه و العربیة (مصر)، شماره ۱۶، ۱۴۱۸ق. [https://www.noormags.ir/view/fa/creator/210985/عباس_عبداللاه_عباس_شومان مقاله را اینجا ببینید.]
* '''طهارت عضو پیوندی''': عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶).
#التدخین بین الطب والدین و الاقتصاد، عاطف شحاتة زهران، الوعی الاسلامی، السنة الثالثة و العشرون، شماره ۲۶۶، صفر ۱۴۰۷ق. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1261396/التدخین-بین-الطب-والدین-و-الاقتصاد?q=تدخین&score=9.0&rownumber=27 مقاله را اینجا ببینید.]
* '''وصت به قطع یا پیوند عضو''': وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶).
#موقف علمائنا من التدخين والتخدير، رضا الله ابراهيم الألغي، الإحياء (مراکش)، دوره۱، شماره ۲، ۱۹۸۱م / ۱۴۰۷ق.
 
==پایان‌نامه==
===فارسی===
#تبیین مبانی فقهی و حقوقی مقابله با دخانیات و مواد مخدر، حسین داور، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی، گروه حقوق و معارف اسلامی، ۱۳۹۹ش.
#اضرار بنفس از دیدگاه فقه و حقوق (بررسی مصادیق مستحدثه آن)، محمد اکبری،کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول،  ۱۳۸۶ش. (بخش استعمال مواد مخدر و سیگار) [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b1a26c97a959f2c12dea9cc39b6e493f پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
 
==منابع دیگر==
===فارسی===
#دفاع مجدد آیت‌الله‌ العظمی مکارم از فتوای حرمت سیگار کشیدن، خبرگزاری ایکنا، ۲۳ مهر ۱۳۹۳ش. [https://iqna.ir/fa/news/1460399/دفاع-مجدد-آیت‌الله‌العظمی-مکارم-از-فتوای-حرمت-سیگار-کشیدن گزارش را اینجا ببینید.]
#حکم فقهی سیگار کشیدن برای روزه‌دار از نگاه ۴ مرجع، خبر آنلاین، ۲۵ مرداد ۱۳۹۰ش. [https://www.khabaronline.ir/news/168107/حکم-فقهی-سیگار-کشیدن-برای-روزه-دار-از-نگاه-4-مرجع خبر را اینجا ببینید.]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۱۰

اطلاعات کتاب
نویسندهسیدمحسن مرتضوی
زبانفارسی
تعداد صفحات۲۸۰ص
قطعرقعی
اطلاعات نشر
ناشرنسیم رضوان
محل نشرمشهد
تاریخ نشر1398
نوبت چاپدوم

"پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی.

نویسنده

سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ فقه پزشکی و موضوعاتی همچون بانک اسپرم، آتانازی، و تلقیح مصنوعی است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند.

ساختار کتاب

مدعیات

برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:

  • حکم اولی پیوند: مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه می‌شود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰).
  • حکم ثانوی پیوند: در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز می‌شود (ص۱۲۹).
  • قطع عضو میت: بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است. اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵).
  • قطع و پیوند اعضای انسان زنده: به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ می‌شود (مثل قلب)، یا موجب ذلت و هتک مومن می‌شود (مثل بینی یا گوش)، یا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود.
  • پیوند اعضای مرگ مغزی: به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده می‌شود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶).
  • پیوند اعضا از حیوان: به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱)
  • کاشت اعضای مصنوعی: کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴).
  • خرید و فروش اعضای بدن: جایز نیست (ص۱۵۴).
  • طهارت عضو پیوندی: عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶).
  • وصت به قطع یا پیوند عضو: وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶).