مالکیت انسان بر بدن (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[مالکیت انسان بر بدن]] حق انتفاع انسان از اعضای بدن خود است. این حق ممکن است تکوینی، ذاتی و یا اعتباری باشد. با | [[مالکیت انسان بر بدن]] حق انتفاع انسان از اعضای بدن خود است. این حق ممکن است تکوینی، ذاتی و یا اعتباری باشد. با پیشرفت علم پزشکی، بهره‌برداری از اعضاء بدن انسان نظیر [[پیوند اعضا]]، [[انتقال خون]]، کشف بیماری و آموزش امکان‌پذیر شد؛ به همین دلیل امروزه مسئله مالیت و مالکیت انسان بر بدن خود به عنوان مسئله‌ای فقهی مورد توجه قرار گرفته است. | ||
از | در این زمینه پرسش‌هایی مطرح شده است؛ از جمله: ارتباط انسان با اعضای بدن خویش به نحو ملکیت است یا امانت؟ آیا شناسایی نهاد مالکیت انسان بر بدن خویش یک ضرورت است؟ آیا دخل و تصرف در بدن، ضرر به عضو محسوب می‌شود؟ با توجه به عدم حرمت مال برخی اشخاص در فقه اسلامی(مانند کافر حربی)، آیا استفاده اعضای بدن آنها بدون رضایتشان شرعا صحیح است؟ حکم اخذ اجرت پزشکی که این کار را انجام میدهد چیست؟ آیا شریعت اجازه هرگونه دخل و تصرف مالکانه نسبت به بدن را به انسان داده است؟ در صورت مالکیت انسان بر بدن خویش آیا خرید و فروش اعضای بدن به جهت پرداخت دین یا تامین معاش خانواده صحیح است؟ آیا مالکیت بدن مجوز خودزنی و آسیب رساندن شخص به بدن خود می‌شود؟ آیا اجازه خانواده یا ورثه افرادی که به مرگ مغزی دچار شده‌اند، در مورد اهداء یا فروش اعضای بدن ایشان نافذ است؟ | ||
در فقه شیعه بطور مجزا به بررسی مالیت داشتن و یا نداشتن بدن انسان پرداخته نشده است؛ اما فقیهان تحت استفتائاتی پیرامون انتقال خون، پیوند اعضاء، [[کالبد شکافی]] و مواردی دیگر به بررسی احکام فقهی مختص به این مسائل پرداخته‌اند. از مجموع فتاوی این مشهود است که قاعده اولی عدم مالکیت و حرمت دخل و تصرف در بدن است. | |||
== | |||
===فارسی=== | == کتاب‌ها == | ||
# واکاوی مفهوم حق، تسلط و مالکیت بر خویشتن و رابطه | === فارسی === | ||
#مبانی حق انسان بر بدن خویش؛ بیان | |||
#بررسی مبانی فقهی و حقوقی مالکیت انسان بر بدن، معصومه مطلبی و احمد مرادخانی و سید محمد شفیعی مازندرانی، پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۶، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. [ | === عربی === | ||
# | # المتاجرة بالامومة و بیع الاعضاء البشریه، سمیر غویبه، قاهره، مدبولی الصغیر، ۱۹۹۹م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%a9-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d9%88%d9%85%d8%a9-%d9%88-%d8%a8%db%8c%d8%b9-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%d8%a1-%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#مبانی فقهی مالکیت انسان بر اعضای بدن، مظاهر حیدری، جستارهایی در فقه پزشکی، دوره ۹۹، شماره ۱، پیاپی ۵، ۱۳۹۹ش. [ | |||
#تبیین فقهی رابطه انسان با اعضای بدن خود، حبیب‌اله رحیمی و فاطمه طرف، دوفصلنامه فقه پزشکی، دوره ۱۰، شماره ۳۶و۳۷، ۱۳۹۷ش. [https:// | ==مقاله‌ها== | ||
#بررسی فقهی و حقوقی رابطه انسان با اعضای بدن خود، فاطمه رجایی و مصطفی محقق داماد و سید محمدصادق موسوی، مطالعات حقوقی معاصر، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۰ش. [https:// | === فارسی === | ||
#جنایت بر اعضای بدن از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، سید مصطفی | |||
# | # واکاوی مفهوم حق، تسلط و مالکیت بر خویشتن و رابطه آن با خودکشی و امکان جرم انگاری آن، محمدحسین دانشفر و مسعود حیدری و محمود مالمیر و محمود اشرافی، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره ۵، شماره ۱۱، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%88%d8%a7%da%a9%d8%a7%d9%88%db%8c-%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d8%ad%d9%82%d8%8c-%d8%aa%d8%b3%d9%84%d8%b7-%d9%88-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d8%b1-%d8%ae%d9%88%db%8c%d8%b4%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# مبانی حق انسان بر بدن خویش؛ بیان نظریه کار و طرح نظریه بدن برای بدن، حسن بادینی و مجتبی بانشی، فصلنامه مجله حقوقی دادگستری، دوره ۸۵، شماره ۱۱۳، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%ad%d9%82-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%ae%d9%88%db%8c%d8%b4%d8%9b-%d8%a8%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d9%87%d9%94/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# بررسی مبانی فقهی و حقوقی مالکیت انسان بر بدن، معصومه مطلبی و احمد مرادخانی و سید محمد شفیعی مازندرانی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۶، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# مالیت داشتن اعضای بدن انسان در راستای ماده ۷۵ منشورحقوق شهروندی و فقه اسلامی در قبال فروش اعضای بدن، جبرئیل فلاح ملامحمود و جلال سلطان احمدی و ابراهیم شعاریان ستاری، فصلنامه حقوق پزشکی، ویژه‌نامه حقوق بشر و شهروندی، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%a7%d9%84%db%8c%d8%aa-%d8%af%d8%a7%d8%b4%d8%aa%d9%86-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%db%8c-%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# مبانی فقهی مالکیت انسان بر اعضای بدن، مظاهر حیدری، دوفصلنامه جستارهایی در فقه پزشکی، دوره ۹۹، شماره ۱، پیاپی ۵، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# تبیین فقهی رابطه انسان با اعضای بدن خود، حبیب‌اله رحیمی و فاطمه طرف، دوفصلنامه فقه پزشکی، دوره ۱۰، شماره ۳۶و۳۷، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%db%8c%db%8c%d9%86-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%ae%d9%88%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# خرید و فروش اعضای شخص محکوم به اعدام، اسماعیل رستگار و ابوالفتح خالقی، نخستین کنگره بین‌المللی جامع حقوق، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ae%d8%b1%db%8c%d8%af-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d8%ae%d8%b5-%d9%85%d8%ad%da%a9%d9%88%d9%85-%d8%a8%d9%87-%d8%a7%d8%b9%d8%af%d8%a7%d9%85-%d9%81%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# بررسی فقهی و حقوقی رابطه انسان با اعضای بدن خود، فاطمه رجایی و مصطفی محقق داماد و سید محمدصادق موسوی، فصلنامه مطالعات حقوقی معاصر، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# جنایت بر اعضای بدن از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، سید مصطفی محقق داماد، فصلنامه فقه پزشکی، شماره ۵ و ۶، ۱۳۹۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# نحوه ارتباط انسان با اعضای بدن خود از دیدگاه فقه و حقوق، فخرالدین اصغری آقمشهدی و هاجر کاظمی افشار، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%d8%ad%d9%88%d9%87%d9%94-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%a8%d8%a7%d8%b7-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%ae%d9%88%d8%af-%d8%a7%d8%b2-%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
===عربی=== | ===عربی=== | ||
# الحق في ملكية الجسد البشري دراسة مقارنة، محمد محمد سادات، مجلة كلية الحقوق للبحوث القانونية و الاقتصادية، العدد ۲، ۲۰۱۸م. | # الحق في ملكية الجسد البشري دراسة مقارنة، محمد محمد سادات، مجلة كلية الحقوق للبحوث القانونية و الاقتصادية، العدد ۲، ۲۰۱۸م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%ad%d9%82-%d9%81%d9%8a-%d9%85%d9%84%d9%83%d9%8a%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%ac%d8%b3%d8%af-%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b4%d8%b1%d9%8a-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b1%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#تحلیل علاقة الانسان بأعضاء جسده فقهیا و قانونیا، مجلة فقه اهل البیت ، العدد ۷۱ و ۷۲، ۱۴۳۴ق. | #تحلیل علاقة الانسان بأعضاء جسده فقهیا و قانونیا، مجلة فقه اهل البیت ، العدد ۷۱ و ۷۲، ۱۴۳۴ق. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%aa%d8%ad%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%82%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a3%d8%b9%d8%b6%d8%a7%d8%a1-%d8%ac%d8%b3%d8%af%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
== پایان‌نامه== | == پایان‌نامه== | ||
===فارسی=== | === فارسی === | ||
#حق سلطنت زن بر بدن خود و تزاحم با حقوق زوج، منیره سادات بدری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده حقوق و الهیات، ۱۴۰۰ش. [https:// | # حق سلطنت زن بر بدن خود و تزاحم با حقوق زوج، منیره سادات بدری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده حقوق و الهیات، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%ad%d9%82-%d8%b3%d9%84%d8%b7%d9%86%d8%aa-%d8%b2%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%ae%d9%88%d8%af-%d9%88-%d8%aa%d8%b2%d8%a7%d8%ad%d9%85-%d8%a8%d8%a7-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%b2%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۴۰۰ش. [https:// | # مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d9%88-%d8%aa%d8%b9%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b9%d9%88%d8%b6-%d8%b9%d8%b6%d9%88-%d9%85%d9%82%d8%b7%d9%88%d8%b9-%d8%a2%d8%af%d9%85%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#قلمرو مالکیت انسان بر | # قلمرو مالکیت انسان بر اعضاء خویش از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی، فاطمه یعقوبی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%82%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%d8%a1-%d8%ae%d9%88%db%8c%d8%b4-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#مسئله مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9a22d3621fb560a9ca00dd2d24b9e488/search/2c1a72058d9a0599f1df700e31b4d128 پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.] | # مسئله مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9a22d3621fb560a9ca00dd2d24b9e488/search/2c1a72058d9a0599f1df700e31b4d128 پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.] | ||
#استیفاء دیون از اعضای بدن متوفی، پولادعلی صفری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، ۱۳۹۸ش. [https:// | # استیفاء دیون از اعضای بدن متوفی، پولادعلی صفری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%db%8c%d9%81%d8%a7%d8%a1-%d8%af%db%8c%d9%88%d9%86-%d8%a7%d8%b2-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d9%85%d8%aa%d9%88%d9%81%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#گستره قاعده سلطنت با | # مبانی و آثار فقهی مالکيت انسان بر اعضای بدن، مظاهر حيدری، پایان‌نامه حوزوی سطح ۴، قم، پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%88-%d8%a2%d8%ab%d8%a7%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%84%da%a9%d9%8a%d8%aa-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#امکانسنجی قراردادن اعضای بدن به عنوان مهریه در عقد نکاح، ندا یوسفی روشن، کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال، ۱۳۹۵ش. [https:// | # گستره قاعده سلطنت با تأکید بر تسلط انسان بر اعضا و جوارح، حسین حارث آبادی و فاطمه طالبی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی اترک، قوچان، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%da%af%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d9%87-%d9%82%d8%a7%d8%b9%d8%af%d9%87-%d8%b3%d9%84%d8%b7%d9%86%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d8%aa%d8%a3%da%a9%db%8c%d8%af-%d8%a8%d8%b1-%d8%aa%d8%b3%d9%84%d8%b7-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#حق تسلط بر بدن از دیدگاه فقه شیعه با رویکرد پاسخگویی به شبهات فمینیستی، | # امکانسنجی قراردادن اعضای بدن به عنوان مهریه در عقد نکاح، ندا یوسفی روشن، کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a7%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%d8%b3%d9%86%d8%ac%db%8c-%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%86-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%a8%d9%87-%d8%b9%d9%86%d9%88%d8%a7%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#اختیار انسان بر اعضای بدن در مسائل پزشکی، فاطمه رجایی، دکتری، بنیاد ایرانشناسی، ۱۳۹۱ش. [https:// | # حق تسلط بر بدن از دیدگاه فقه شیعه با رویکرد پاسخگویی به شبهات فمینیستی، سیده مبارکه میرداداشی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%ad%d9%82-%d8%aa%d8%b3%d9%84%d8%b7-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%b4%db%8c%d8%b9%d9%87-%d8%a8%d8%a7-%d8%b1%d9%88%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
#بررسی فقهی و حقوقی رابطه حقوق انسان بر اعضای بدن، جواد وارسته شاکری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۸ش. [https:// | # اختیار انسان بر اعضای بدن در مسائل پزشکی، فاطمه رجایی، دکتری، بنیاد ایرانشناسی، ۱۳۹۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a7%d8%ae%d8%aa%db%8c%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%af%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%a6%d9%84-%d9%be%d8%b2%d8%b4%da%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# بررسی خرید و فروش اعضای شخص محکوم به اعدام، احسان یوسف‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۳۹۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%ae%d8%b1%db%8c%d8%af-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d8%ae%d8%b5-%d9%85%d8%ad%da%a9%d9%88%d9%85-%d8%a8%d9%87-%d8%a7%d8%b9%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
# بررسی فقهی و حقوقی رابطه حقوق انسان بر اعضای بدن، جواد وارسته شاکری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%b1-%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۵۵
مالکیت انسان بر بدن حق انتفاع انسان از اعضای بدن خود است. این حق ممکن است تکوینی، ذاتی و یا اعتباری باشد. با پیشرفت علم پزشکی، بهره‌برداری از اعضاء بدن انسان نظیر پیوند اعضا، انتقال خون، کشف بیماری و آموزش امکان‌پذیر شد؛ به همین دلیل امروزه مسئله مالیت و مالکیت انسان بر بدن خود به عنوان مسئله‌ای فقهی مورد توجه قرار گرفته است.
در این زمینه پرسش‌هایی مطرح شده است؛ از جمله: ارتباط انسان با اعضای بدن خویش به نحو ملکیت است یا امانت؟ آیا شناسایی نهاد مالکیت انسان بر بدن خویش یک ضرورت است؟ آیا دخل و تصرف در بدن، ضرر به عضو محسوب می‌شود؟ با توجه به عدم حرمت مال برخی اشخاص در فقه اسلامی(مانند کافر حربی)، آیا استفاده اعضای بدن آنها بدون رضایتشان شرعا صحیح است؟ حکم اخذ اجرت پزشکی که این کار را انجام میدهد چیست؟ آیا شریعت اجازه هرگونه دخل و تصرف مالکانه نسبت به بدن را به انسان داده است؟ در صورت مالکیت انسان بر بدن خویش آیا خرید و فروش اعضای بدن به جهت پرداخت دین یا تامین معاش خانواده صحیح است؟ آیا مالکیت بدن مجوز خودزنی و آسیب رساندن شخص به بدن خود می‌شود؟ آیا اجازه خانواده یا ورثه افرادی که به مرگ مغزی دچار شده‌اند، در مورد اهداء یا فروش اعضای بدن ایشان نافذ است؟
در فقه شیعه بطور مجزا به بررسی مالیت داشتن و یا نداشتن بدن انسان پرداخته نشده است؛ اما فقیهان تحت استفتائاتی پیرامون انتقال خون، پیوند اعضاء، کالبد شکافی و مواردی دیگر به بررسی احکام فقهی مختص به این مسائل پرداخته‌اند. از مجموع فتاوی این مشهود است که قاعده اولی عدم مالکیت و حرمت دخل و تصرف در بدن است.
کتاب‌ها
فارسی
عربی
- المتاجرة بالامومة و بیع الاعضاء البشریه، سمیر غویبه، قاهره، مدبولی الصغیر، ۱۹۹۹م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- واکاوی مفهوم حق، تسلط و مالکیت بر خویشتن و رابطه آن با خودکشی و امکان جرم انگاری آن، محمدحسین دانشفر و مسعود حیدری و محمود مالمیر و محمود اشرافی، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره ۵، شماره ۱۱، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی حق انسان بر بدن خویش؛ بیان نظریه کار و طرح نظریه بدن برای بدن، حسن بادینی و مجتبی بانشی، فصلنامه مجله حقوقی دادگستری، دوره ۸۵، شماره ۱۱۳، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مبانی فقهی و حقوقی مالکیت انسان بر بدن، معصومه مطلبی و احمد مرادخانی و سید محمد شفیعی مازندرانی، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، دوره ۱۶، شماره ۱، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مالیت داشتن اعضای بدن انسان در راستای ماده ۷۵ منشورحقوق شهروندی و فقه اسلامی در قبال فروش اعضای بدن، جبرئیل فلاح ملامحمود و جلال سلطان احمدی و ابراهیم شعاریان ستاری، فصلنامه حقوق پزشکی، ویژه‌نامه حقوق بشر و شهروندی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی مالکیت انسان بر اعضای بدن، مظاهر حیدری، دوفصلنامه جستارهایی در فقه پزشکی، دوره ۹۹، شماره ۱، پیاپی ۵، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تبیین فقهی رابطه انسان با اعضای بدن خود، حبیب‌اله رحیمی و فاطمه طرف، دوفصلنامه فقه پزشکی، دوره ۱۰، شماره ۳۶و۳۷، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- خرید و فروش اعضای شخص محکوم به اعدام، اسماعیل رستگار و ابوالفتح خالقی، نخستین کنگره بین‌المللی جامع حقوق، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی رابطه انسان با اعضای بدن خود، فاطمه رجایی و مصطفی محقق داماد و سید محمدصادق موسوی، فصلنامه مطالعات حقوقی معاصر، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جنایت بر اعضای بدن از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، سید مصطفی محقق داماد، فصلنامه فقه پزشکی، شماره ۵ و ۶، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- نحوه ارتباط انسان با اعضای بدن خود از دیدگاه فقه و حقوق، فخرالدین اصغری آقمشهدی و هاجر کاظمی افشار، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۸۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- الحق في ملكية الجسد البشري دراسة مقارنة، محمد محمد سادات، مجلة كلية الحقوق للبحوث القانونية و الاقتصادية، العدد ۲، ۲۰۱۸م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل علاقة الانسان بأعضاء جسده فقهیا و قانونیا، مجلة فقه اهل البیت ، العدد ۷۱ و ۷۲، ۱۴۳۴ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه
فارسی
- حق سلطنت زن بر بدن خود و تزاحم با حقوق زوج، منیره سادات بدری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، دانشکده حقوق و الهیات، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قلمرو مالکیت انسان بر اعضاء خویش از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی، فاطمه یعقوبی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مسئله مالکیت و تعیین عوض عضو مقطوع آدمی از دیدگاه فقه امامیه، خدیجه خدادادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۳۹۹ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
- استیفاء دیون از اعضای بدن متوفی، پولادعلی صفری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی و آثار فقهی مالکيت انسان بر اعضای بدن، مظاهر حيدری، پایان‌نامه حوزوی سطح ۴، قم، پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- گستره قاعده سلطنت با تأکید بر تسلط انسان بر اعضا و جوارح، حسین حارث آبادی و فاطمه طالبی، کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی اترک، قوچان، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- امکانسنجی قراردادن اعضای بدن به عنوان مهریه در عقد نکاح، ندا یوسفی روشن، کارشناسی ارشد، دانشگاه شمال، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حق تسلط بر بدن از دیدگاه فقه شیعه با رویکرد پاسخگویی به شبهات فمینیستی، سیده مبارکه میرداداشی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- اختیار انسان بر اعضای بدن در مسائل پزشکی، فاطمه رجایی، دکتری، بنیاد ایرانشناسی، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی خرید و فروش اعضای شخص محکوم به اعدام، احسان یوسف‌پور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی رابطه حقوق انسان بر اعضای بدن، جواد وارسته شاکری، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۸۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر