تهیه دارو از محرمات (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۴۸

تهیه دارو از محرمات از جمله مسائل فقه پزشکی است و با توجه به تأکید دین اسلام به مسئله صحت بدن، مورد توجه فقه معاصر قرار گرفته است. چالش پیش رو این است که برای درمان برخی بیماری‌ها امکان تهیه دارو از مواد حلال وجود نداشته و ناگزیر به استفاده از محرمات مثل اجزاء حیوانات حرام گوشت یا نجاسات مانند الکل در تولید دارو هستیم. حال باید بررسی کرد که با توجه به حکم آیات قرآن، روایات، قواعد فقهی و همچنین حکم عقل در شرایط اضطراری و جان اشخاص در اثر بیماری در خطر باشد آیا تهیه دارو از محرمات بلا اشکال می‌باشد و یا روایاتی که بیانگر نبود شفا در حرامند، مقدم هستند؟ حکم شرعی تهیه‌کننده دارو از حرام و اجرت آن چیست؟در صورت حکم به حرمت آیا با اضمحلال ماده حرام در مواد حلال دیگر باز هم حکم چنین است؟ تهیه، تجویز و خوراندن مسلمان به غیرمسلمانان چه حکمی دارد؟

کتاب

عربی

حكم التداوي بالمحرمات، عبد الفتاح محمود ادریس، ناشر: مؤلف، ۱۹۹۳م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

مقاله

فارسی

بررسی فقهی جواز ساخت دارو از اعضای قطع‌شده میت مسلمان، رضا پورصدقی و مرضیه حیدرزاده، فصلنامه فقه، دوره ۳۰، شماره ۱۱۳، بهار ۱۴۰۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
بررسی فقهی حقوقی تهیه دارو از محرمات، محمدصالح حمزه ای، دومین کنگره بین‌المللی تحقیقات بین رشته‌ای در علوم انسانی اسلامی، تهران، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
واکاوی تداوی به حرام از منظر فریقین، الهام رضایی، سومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
بررسی حکم مداوا و معالجه با محرمات از دیدگاه فقهای مذاهب اهل سنت، فرزاد پارسا، صابر پیروزی، کنفرانس ملی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن ۲۱م، رشت، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

عربی

الدواء المتضمن لمواد محرَّمـة الحکم الشرعي والبدائل العلاجية المتاحة، محـمد البشير الحاج سالم، مجلة الشریعة والقانون بالقاهرة، مجلد ۳۸، ۲۰۲۱م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
التداوي بالمحرمات: دراسة فقهية مقارنة، سناء عبدالحميد علي عبدالرحمن، مصر، مجلة كلية البنات الإسلامية بأسيوط، شماره ۱۶، جلد ۲، ۲۰۱۹م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
التداوى بالحرام المحسوس دراسة فقهية مقارنة، محمود إبراهيم محمود السقا، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بدمنهور، مجلد ۱، شماره ۱، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
التداوى بالمحرمات: استخدام الصمامات الخنزيرية فى العلاج البشري، عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن المطلق، عربستان صعودی، السجل العلمي لمؤتمر الفقه الإسلامي الثاني: قضايا طبية معاصرة، جلد ۱، ۲۰۱۰م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
أحكام التداوي بالمحرمات الحسية في الفقه الإسلامي، أحمد بن محمد الخليل، عربستان صعودی، مجلة العلوم الشرعية، شماره ۲، جلد ۱، ۲۰۰۸م.

پایان‌نامه

فارسی

حکم تکلیفی مصرف دارو در فقه اسلامی، فاطمه نگراوی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
تداوی با محرمات در فقه امامیه و اهل تسنن، سیده شهربانو فاطمی ارجنکی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
بررسی حکم فقهی استعمال محرمات در مصارف درمانی در مذاهب اربعه اهل سنت، صابر پیروزی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

عربی

التداوی بالمحرمات فی الفقه الاسلامی، لطیفة عامر، کارشناسی ارشد، جامعه الشهید حمه لخضر، الوادی، ۲۰۱۶م. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

سایر منابع

درمان با محرمات، درس خارج فقه محمد قائنی، کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{منابع مطالعاتی}}
-[[تهیه دارو از محرمات]] از جمله مسائل [[فقه پزشکی]] است و با توجه به تأکید دین اسلام به مسأله صحت بدن، مورد توجه فقه معاصر قرار گرفته است. چالش پیش رو این است که برای درمان برخی بیماری ها امکان تهیه دارو از مواد حلال وجود نداشته و ناگزیر به استفاده از محرمات مثل اجزاء حیوانات حرام گوشت یا نجاسات مانند الکل در تولید دارو هستیم. حال باید بررسی کرد که با توجه به حکم آیات قرآن، روایات، قواعد فقهی و همچنین حکم عقل در شرایط اضطراری و جان اشخاص در اثر بیماری در خطر باشد آیا تهیه دارو از محرمات بلا اشکال می باشد؟ و یا ادله و روایاتی که بیانگر این مطلب هستند که شفا در حرام نیست، مقدم هستند.
+[[تهیه دارو از محرمات]] از جمله مسائل [[فقه پزشکی]] است و با توجه به تأکید دین اسلام به مسئله صحت بدن، مورد توجه فقه معاصر قرار گرفته است. چالش پیش رو این است که برای درمان برخی بیماری‌ها امکان تهیه دارو از مواد حلال وجود نداشته و ناگزیر به استفاده از محرمات مثل اجزاء حیوانات حرام گوشت یا نجاسات مانند الکل در تولید دارو هستیم. حال باید بررسی کرد که با توجه به حکم آیات قرآن، روایات، قواعد فقهی و همچنین حکم عقل در شرایط اضطراری و جان اشخاص در اثر بیماری در خطر باشد آیا تهیه دارو از محرمات بلا اشکال می‌باشد و یا روایاتی که بیانگر نبود شفا در حرامند، مقدم هستند؟ حکم شرعی تهیه‌کننده دارو از حرام و اجرت آن چیست؟در صورت حکم به حرمت آیا با اضمحلال ماده حرام در مواد حلال دیگر باز هم حکم چنین است؟ تهیه، تجویز و خوراندن مسلمان به غیرمسلمانان چه حکمی دارد؟
 ==کتاب==
-===فارسی===
 ===عربی===
-# حكم التداوي بالمحرمات، عبد الفتاح محمود ادریس، ناشر غیر معلوم، ۲۰۱۴م. [https://www.noor-book.com/كتاب-حكم-التداوي-بالمحرمات-pdf کتاب را از اینجا ببینید]
+# حكم التداوي بالمحرمات، عبد الفتاح محمود ادریس، ناشر: مؤلف، ۱۹۹۳م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%ad%d9%83%d9%85-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%d9%8a-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 ==مقاله==
 === فارسی ===
-# بررسی فقهی حقوقی تهیه دارو از محرمات، محمدصالح حمزه ای، دومین کنگره بین‌المللی تحقیقات بین رشته‌ای در علوم انسانی اسلامی، تهران، ۱۳۹۹ش. [https://civilica.com/doc/1114575/ مقاله را اینجا ببینید]
+# بررسی فقهی جواز ساخت دارو از اعضای قطع‌شده میت مسلمان، رضا پورصدقی و مرضیه حیدرزاده، فصلنامه فقه، دوره ۳۰، شماره ۱۱۳، بهار ۱۴۰۲ش. [[digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/بررسی-فقهی-جواز-ساخت-دارو-از-اعضای-قطع/|کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]]
-# واکاوی تداوی به حرام از منظر فریقین، الهام رضایی، سومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، ۱۳۹۷ش. [https://civilica.com/doc/855416/ مقاله را اینجا ببینید]
+# بررسی فقهی حقوقی تهیه دارو از محرمات، محمدصالح حمزه ای، دومین کنگره بین‌المللی تحقیقات بین رشته‌ای در علوم انسانی اسلامی، تهران، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%aa%d9%87%db%8c%d9%87-%d8%af%d8%a7%d8%b1%d9%88-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
-# بررسی حکم مداوا و معالجه با محرمات از دیدگاه فقهای مذاهب اهل سنت، فرزاد پارسا، صابر پیروزی، کنفرانس ملی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن ۲۱م، رشت، ۱۳۹۶ش. [https://civilica.com/doc/718718/ اطلاعات مقاله را اینجا ببینید]
+# واکاوی تداوی به حرام از منظر فریقین، الهام رضایی، سومین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%88%d8%a7%da%a9%d8%a7%d9%88%db%8c-%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d9%81%d8%b1%db%8c%d9%82%db%8c%d9%86-%d9%81%d8%a7%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+# بررسی حکم مداوا و معالجه با محرمات از دیدگاه فقهای مذاهب اهل سنت، فرزاد پارسا، صابر پیروزی، کنفرانس ملی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن ۲۱م، رشت، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d9%85%d8%af%d8%a7%d9%88%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b9%d8%a7%d9%84%d8%ac%d9%87-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b2-%d8%af%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 ===عربی===
-# التداوى بالمحرمات : استخدام الصمامات الخنزيرية فى العلاج البشري، عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن المطلق، عربستان صعودی، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية، جلد ۱، ۲۰۱۰م.
+#الدواء المتضمن لمواد محرَّمـة الحکم الشرعي والبدائل العلاجية المتاحة، محـمد البشير الحاج سالم، مجلة الشریعة والقانون بالقاهرة، مجلد ۳۸، ۲۰۲۱م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%af%d9%88%d8%a7%d8%a1-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%b6%d9%85%d9%86-%d9%84%d9%85%d9%88%d8%a7%d8%af-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%8e%d9%91%d9%85%d9%80%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
-#
+# التداوي بالمحرمات: دراسة فقهية مقارنة، سناء عبدالحميد علي عبدالرحمن، مصر، مجلة كلية البنات الإسلامية بأسيوط، شماره ۱۶، جلد ۲، ۲۰۱۹م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%d9%8a-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%81%d9%82%d9%87%d9%8a%d8%a9-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b1%d9%86%d8%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+#التداوى بالحرام المحسوس دراسة فقهية مقارنة، محمود إبراهيم محمود السقا، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بدمنهور، مجلد ۱، شماره ۱، ۲۰۱۶م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%d9%89-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%b3%d9%88%d8%b3-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%81%d9%82%d9%87%d9%8a%d8%a9-%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+# التداوى بالمحرمات: استخدام الصمامات الخنزيرية فى العلاج البشري، عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن المطلق، عربستان صعودی، السجل العلمي لمؤتمر الفقه الإسلامي الثاني: قضايا طبية معاصرة، جلد ۱، ۲۰۱۰م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%d9%89-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%ae%d8%af%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%84%d8%b5%d9%85%d8%a7%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+# أحكام التداوي بالمحرمات الحسية في الفقه الإسلامي، أحمد بن محمد الخليل، عربستان صعودی، مجلة العلوم الشرعية، شماره ۲، جلد ۱، ۲۰۰۸م.
 ==پایان‌نامه==
 ===فارسی===
-# حکم تکلیفی مصرف دارو در فقه اسلامی، فاطمه نگراوی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1d9bf9b292a80f608de879a01013ed02 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
+# حکم تکلیفی مصرف دارو در فقه اسلامی، فاطمه نگراوی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه یزد، ۱۳۹۵ش. [http://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/حکم-تکلیفی-مصرف-دارو-در-فقه-اسلامی/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
-# بررسی حکم فقهی استعمال محرمات در مصارف درمانی در مذاهب اربعه اهل سنت، صابر پیروزی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/96b766bb7cbb6ae1ae78f4e1e3b35c2e اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
+# تداوی با محرمات در فقه امامیه و اهل تسنن، سیده شهربانو فاطمی ارجنکی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۳ش. [http://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/تداوی-با-محرمات-در-فقه-امامیه-و-اهل-تسنن/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+# بررسی حکم فقهی استعمال محرمات در مصارف درمانی در مذاهب اربعه اهل سنت، صابر پیروزی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%b9%d9%85%d8%a7%d9%84-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%b1%d9%81/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 ===عربی===
-# التداوی بالمحرمات فی الفقه الاسلامی، لطیفة عامر، کارشناسی ارشد، جامعه الشهید حمه لخضر، الوادی، ۲۰۱۶م. [http://dspace.univ-eloued.dz/bitstream/123456789/11762/1/التداوي%20بالمحرمات.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
+# التداوی بالمحرمات فی الفقه الاسلامی، لطیفة عامر، کارشناسی ارشد، جامعه الشهید حمه لخضر، الوادی، ۲۰۱۶م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-thesis/%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%af%d8%a7%d9%88%db%8c-%d8%a8%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%84%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 ==سایر منابع==
-# درمان با محرمات، درس خارج فقه محمد قائنی، [http://www.qaeninajafi.ir/quran/inward-meaning-of-quran/itemlist/tag/درمان%20با%20محرمات.html از اینجا ببینید.]
+# درمان با محرمات، درس خارج فقه محمد قائنی، [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/%d8%af%d8%b1%d9%85%d8%a7%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%85%d8%a7%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+[[رده:شناسه ناقص]]
+[[رده:منابع مطالعاتی فقه پزشکی]]
+[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۲]]