|
|
| (۳۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| |
| | عنوان = قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام
| |
| | تصویر =300px-NUR00310J1.jpg
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | توضیح_تصویر =
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | نویسنده = [[علامه حلی]] (م۷۲۶ق)
| |
| | تاریخ نگارش =
| |
| | موضوع = فقه
| |
| | سبک =مسئله محور
| |
| | زبان = عربی
| |
| | ویراستار =
| |
| | به تصحیح =
| |
| | به کوشش =
| |
| | تصویرگر =
| |
| | طراح جلد =
| |
| | تعداد جلد = ۳جلد
| |
| | تعداد صفحات =
| |
| | قطع =
| |
| | مجموعه =
| |
| | ترجمه به دیگر زبان‌ها = فارسی
| |
| | ناشر = مؤسسه نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
| |
| | محل نشر =[[قم]]
| |
| | تاریخ نشر =۱۴۱۳ق
| |
| | نوبت چاپ =
| |
| | شمارگان =
| |
| | شابک =
| |
| | نوع رسانه =
| |
| | وبسایت ناشر =
| |
| | نام کتاب = ترجمه فارسی قواعد الاحکام
| |
| | مترجم = محمد بن ابی عبدالله -مشهور- به حاجی (۷۳۲ق)
| |
| | مشخصات نشر = نسخه خطی مدرسه خیراتخان مشهد
| |
| |نسخه الکترونیکی=
| |
| }}
| |
|
| |
|
| '''قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام''' یا '''قواعد الاحکام''' تألیف [[علامه حلی]] (۷۲۶ق) است که در زمینه بیان مسائل فقهی به رشته تحریر در آمد. مسئله محور بودن، دقت در دسته‌بندی مسائل شرعی، بیان ساده و روان، توجه نمودن به تمام [[ابواب فقه]] از جمله خصوصیات این کتاب به شمار می‌آید.
| |
|
| |
| قواعدالاحکام به تقاضای [[محمد بن حسن حلی|فخر المحققین]] (۷۷۱ق) فرزند علامۀ حلی نگاشته شد. در پایان کتاب نیز وصیت کامل و مهمی از مؤلف برای فرزندش وجود دارد. این کتاب در زمان [[صفویان|حکومت صفویه]] مبنای قانون ادارۀ کشور بر اساس احکام اسلامی بوده است. شروح و حواشی متعددی توسط علماء و بزرگان بر این کتاب نگاشته شده است. همچنین داشتن یک دوره کامل ترجمه فارسی از جمله خصوصیات این کتاب به شمار می‌رود.
| |
| ==معرفی و جایگاه==
| |
| قواعدالاحکام کتابی است فقهی، که تمام ابواب فقه از [[طهارت]] تا [[دیه انسان|دیات]] را در خود جای داده است. این کتاب به گفته [[آقابزرگ تهرانی]] از باارزش‌ترین کتب فقهی بعد از [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|کتاب شرائع الاسلام]] اثر [[محقق حلی]] (م۶۷۶ق) به شمار می‌رود.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۱۷.</ref> علامه حلی این کتاب را در مدت ده سال تألیف کرد و آن را محور تدریس خود در [[حوزه علمیه بغداد]] قرار داد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۴۰۴.</ref> قواعدالاحکام در ادوار مختلف مورد توجه علماء و بزرگان [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] بوده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۱۷.</ref> [[محقق کرکی]] این کتاب را در تألیف و نحوه نگارش کتابی بی‌بدیل دانسته است.<ref>علامه حلی، قواعدالاحکام، ج۱، ص۴.</ref> همچنین به نقل منابع تاریخی، قواعدالاحکام توسط [[اسماعیل اول صفوی|شاه اسماعیل]] به‌عنوان قانون حل و فصل مسائل حکومتی و دینی در عصر صفویه برگزیده شده است.<ref>صداقت،«روحانیت و تعامل با حکومت در حقوق اساسی عصر صفویه»،ص۱۰.</ref>
| |
|
| |
| کتاب قواعد الاحکام از کتب معتبر و معروف فقهی [[امامیه]] است که یک دوره فقه کامل از طهارت تا دیات است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۴، ص۱۷.</ref>
| |
|
| |
| ==مولف==
| |
| {{اصلی|علامه حلی|فهرست آثار علامه حلی}}
| |
| ابی منصور حسن بن یوسف بن مطهر معروف به علامه حلی از علماء [[قرن هشتم قمری]] به شمار می‌رود که به اذعان بسیاری از علما در معقول و منقول صاحب نظر بوده و آثار علمی متعددی از خود به جای گذاشته است که از جمله آن‌ها می‌توان به [[المختلف]] و [[التذكرة]] و [[منتهى المطلب]] اشاره کرد.<ref>امین، اعیان‌الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۹۷.</ref> در فضل و کمال و رعایت آداب اخلاقی نیز کسی را همتای او ندانسته‌اند.<ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۲، ص۲۷۰.</ref>
| |
|
| |
| ==ساختار و محتوا==
| |
| قواعد الاحکام مشتمل بر بیست و یک کتاب فقهی است که در سه جلد به رشته تحریر در آمده<ref>علامه حلی، قواعدالاحکام، ج۱، ص۱۷۴.</ref> و دربردارنده ۶۶۰۰ مسئله است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق،ج۱۴،ص۱۷</ref>
| |
| * جلد اول شامل کتاب‌های: [[طهارت]]، صلاة، [[زکات]]، صوم، [[حج]]؛
| |
| * جلد دوم شامل کتاب‌های: [[متاجر]]، [[دین]] و توابع آن، [[امانات]] و توابع آن، [[غصب]] و توابع آن، [[اجاره]] و توابع آن، [[وقف]] و [[عطایا]]؛
| |
| * جلد سوم شامل کتاب‌های: [[نکاح]]، [[فراق]]، [[عتق]] و توابع آن، [[سوگند|اَیمان]] و توابع آن، [[صید و ذبائح]]، [[فرائض]]، [[قضاء]]، [[حدود]] و دیات؛
| |
| در پایان کتاب نیز [[وصیت]] کامل و مهمی از مؤلف برای فرزندش، فخر المحققین وجود دارد.<ref>علامه حلی،قواعدالاحکام،ج۳،ص۷۱۴.</ref>
| |
|
| |
| ==شروح و حواشی، ترجمه و نقد==
| |
| {{اصلی|فهرست شروح و حواشی قواعد الاحکام}}
| |
| [[آقابزرگ تهرانی]] در [[کتاب الذریعه]]، ۳۰ شرح برای کتاب قواعدالاحکام معرفی کرده است<ref>آقا بزرگ تهرانی،الذریعه،۱۴۰۳ق،ج،۱۴،ص ۱۷-۲۳.</ref> که مهمترین از آن‌ها عبارتند از:
| |
| * [[إیضاح القواعد]] تألیف [[محمد بن حسن حلی|فخرالمحققین]] فرزند علامه حلی (م۷۷۱ق)
| |
| * شرح قواعد الأحکام تألیف [[جعفر کاشف‌الغطاء|کاشف الغطاء]] (م ۱۲۲۸ق)
| |
| * شرح قواعد الأحکام تألیف [[شهید ثانی]] (م۹۱۱ق)
| |
| * [[جامع المقاصد]] تألیف [[محقق کرکی]] (م ۹۴۰ق)
| |
| * [[کشف اللثام]] تألیف [[محمد بن حسن اصفهانی|فاضل هندی]] (م۱۱۳۷ق)
| |
| ===ترجمه===
| |
| ترجمه فارسی قواعدالاحکام توسط محمد بن ابی عبدالله -مشهور- به حاجی (م۷۳۲ق)، شش سال بعد از رحلت علامه حلی به رشته تحریر در آمد. این کتاب در بردارنده یک دوره کامل ترجمه از کتاب قواعدالاحکام است.<ref>محمد بن محمد بن ابی عبدالله، ترجمه فارسی قواعدالاحکام، ۷۳۲ق، ص۱۸۸.</ref>
| |
| ===نقد===
| |
| علی‌بن محمد قاشی (کاشی) حلّی، ملقب به نصیرالدین الأعتراضیه، رساله‌ای فقهی مشتمل بر بیست اعتراض در تعریف طهارت از کتاب قواعدالأحکام علامه حلّی نگاشته است که هم اکنون فقط بخش‌هایی از این رساله در بین کتاب‌های فقهی موجود است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۲۲.</ref>
| |
|
| |
| ==نسخه‌ها==
| |
| * نسخه موجود در کتابخانه سید حسین صدر در کاظمیه - [[عراق]]: این نسخه توسط محمد بن اسماعیل هرقلی در سال (۷۰۶ق) نگاشته شد. این کتاب را نزد علامه قرائت کرد و مورد تأیید علامه قرار گرفت.
| |
| * نسخه موجود در دانشگاه تهران- [[ایران]]: این نسخه توسط علی بن محمد نیلی در سال (۷۰۹ق) نگاشته شده است.
| |
| * نسخه موجود در کتابخانه مدینة العلم کاظمیه - عراق: این نسخه توسط محمد بن محسن ساروقی در سال (۷۱۳ق) نگاشته شد.
| |
| * نسخه موجود در [[کتابخانه آیت‌الله حائری|کتابخانه فیضیه قم]] - ایران: این نسخه توسط محمد بن بنی نصر در سال (۷۱۷ق) نگاشته شد.<ref>علامه حلی، قواعدالاحکام،ج۱،ص۷۶.</ref>
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| * آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه الی تصانیف الشیعه، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق.
| |
| * امین، سیدمحسن، اعیان الشیعة، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
| |
| * صداقت، قاسمعلی، [https://lib.eshia.ir/10244/93/10 «روحانیت و تعامل با حکومت در حقوق اساسی عصر صفویه»]، نشریه معرفت، ج۹۳، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، ۱۳۷۰ش.
| |
| * علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعدالاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، مؤسسه نشر اسلامی،۱۴۱۳ق
| |
| * مدعو، محمد بن ابی عبدالله، ترجمه فارسی قواعدالاحکام، مشهد، نسخه خطی مدرسه خیراتخان، بی تا
| |
| * موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، ۱۳۹۰ش
| |
| {{پایان}}
| |
| {{کتاب های فقهی شیعه}}
| |
| {{کتاب‌شناسی شیعه (قرن هشتم)}}
| |
| {{علامه حلی}}
| |
| [[رده:آثار علامه حلی]]
| |
| [[رده:کتاب‌های فقهی (عربی)]]
| |
| [[رده:کتاب‌های فقهی شیعه قرن ۸ (قمری)]]
| |
| [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
| |