|
|
| (۱۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{منابع مطالعاتی}} | | {{جعبه اطلاعات کتاب |
| [[قاعده کرامت انسان]] از مباحث جدید فقه اسلامی است. این اصل برگرفته از حکمی عقلی مبنی بر ارزش ذاتی انسان، جدا از جنسیت، ملیت، نژاد و امثال اینها است. معیارِ اصل بودن کرامت انسان و ذاتی با اکتسابی بودن آن از جمله مسائل مورد بررسی ذیل بحث از قاعده کرامت است. از نظر فقهیان برخی فقیهان، این قاعده می‌تواند مبنای احکامی همچون تساوی دیه زن و مرد، حرمت عرض، مال و ناموس غیر مسلمانان و حرمت جان انسان محتضر (حرمت به‌مرگیِ فرد در کما) باشد. گرچه مسئله کرامت انسانی در میان پژوهشهای فقهی به زبان عربی نیز وجود دارد؛ اما به نظر می‌رسد بررسی این مسئله به عنوان قاعده‌ای فقهی در پژوهشهای فارسی زبان و در میان فقهای شیعه دامنه بیشتری دارد.
| | | عنوان = |
| | | تصویر =Peyvandeaeza.jpg |
| | | اندازه تصویر = |
| | | توضیح_تصویر = |
| | | نام‌های دیگر = |
| | | نویسنده = سیدمحسن مرتضوی |
| | | تاریخ نگارش = |
| | | موضوع = |
| | | سبک = |
| | | زبان =فارسی |
| | | ویراستار = |
| | | به تصحیح = |
| | | به کوشش = |
| | | گرداوری = |
| | | تصویرگر = |
| | | طراح جلد = |
| | | تعداد جلد = |
| | | تعداد صفحات =۲۸۰ص |
| | | قطع =رقعی |
| | | مجموعه = |
| | | ترجمه به دیگر زبانها = |
| | | ناشر =نسیم رضوان |
| | | محل نشر =مشهد |
| | | تاریخ نشر =1398 |
| | | نوبت چاپ =دوم |
| | | شمارگان = |
| | | شابک = |
| | | نوع رسانه = |
| | | وبسایت ناشر = |
| | | نام کتاب = <!-- پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه --> |
| | | مترجم = <!-- مترجم به فارسی --> |
| | | مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> |
| | |نسخه الکترونیکی= |
| | }} |
|
| |
|
| ==کتاب==
| | "پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی. |
| ===فارسی===
| |
| #اصل کرامت انسان به مثابه قاعده‌ای فقهی، سیدمحمدعلی ایازی. تهران، سرایی، ۱۴۰۰ش.
| |
| #کرامت انسانی و فقه؛ پیش‌نیازها، ظرفیت‌ها و چالش‌ها، حسین ناصری‌مقدم، عباس‌علی سلطانی، مهر ۱۳۹۹ش.
| |
| #تعرض به کرامت انسانی (دیدگاه فقهی امامیه و اهل سنت)، ظفر قاسمی، تهران، موسسه آموزشی تالیفی ارشدان، ۱۳۹۸ش.
| |
| #کرامت انسان در فقه و حقوق اسلامی، حسین حقیقت‌پور، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۲ش.
| |
| #رعایت کرامت انسانی در حقوق شکلی و ماهوی ایران بر مبنای فقه شیعه، رسول جریده، کیهان روزگرد، یاسوج، چویل،۱۳۹۲ش.
| |
|
| |
|
| ===عربی=== | | ==نویسنده== |
| #الکرامة الانسانیة: دراسة فی طهارة الانسان علی ضوء الفقه الاسلامی، سید ابوالحسن نواب، قم، ادیان، ۱۳۸۹م.
| | سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ [[فقه پزشکی]] و موضوعاتی همچون [[بانک اسپرم]]، [[آتانازی]]، و [[تلقیح مصنوعی]] است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند. |
|
| |
|
| ==مقاله== | | == ساختار کتاب == |
| ===فارسی===
| |
| #پاسداشت کرامت انسانی و رعایت حقوق غیر مسلمانان در فقه امامیه و حقوق موضوعه، تورج همتی فارسانی، سیدعلیرضا حسینی، محمدحسین ناظمی اشنی، علیرضا سلیمی، پژوهش های اعتقادی کلامی، شماره ۴۵، بهار ۱۴۰۱ش. [https://rimag.ricest.ac.ir/Article/Download/34459 مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #همانندسازی مساله کرامت انسان در فقه و حقوق موضوعه ایران با نگاه قرآنی، صالح فرهادی آجرلو، ابوالحسن مجتهد سلیمانی، سیدعلی خزایی. قرآن و طب، دوره ۵، شماره ۳، ۱۳۹۹ش. [https://quranmed.com/article-1-545-fa.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #کرامت انسانی از منظر فقه و قانون اساسی، عباس خواجه‌زاده، مهدی هادیان، پنجمین همایش ملی حقوق، ۱۳۹۸ش.
| |
| #نگرشی به مفهوم کرامت انسانی در پرتو اندیشه‌های فقهی اسلامی، حسین فروغی‌نیا، سحر ملک، فائزه‌السادات حسینی، فصلنامه الکترونیکی پژوهشهای حقوقی قانونیار، دوره دوم، شماره ۱، ۱۳۹۸ش.
| |
| #رابطه کرامت انسانی و تاثیر آن در شکل‌گیری حقوق مصرف‌کننده در فقه امامیه و قوانین و مقررات تعزیرات حکومتی، ارسلان میری، جلال ایرانمنش، ابراهیم تقی‌زاده، جلال سلطان‌احمدی، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۰، ۱۳۹۶ش. [https://aqojap.qom.iau.ir/article_543243_c28a81d1154a18436e18692a5ad30e9a.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #اجتهاد کرامت‌مدار، رحیم نوبهار، (در: فقه و تدبیر: یادنامه آیت الله العظمی سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی)، قم، مرکز تنظیم و نشر آثار آیت الله العظمی موسوی اردبیلی، ۱۳۹۶ش. [https://docs.google.com/viewerng/viewer?url=http://www.rnobahar.ir/fa/wp-content/uploads/2018/03/DR.nobahar-keramat-1.pdf&hl=en_US مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #کرامت انسانی، راهبرد استنباط احکام شریعت، سعید قماشی، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال چهل و هشتم، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش.
| |
| #قاعده «وجوب تکریم انسان» در فقه و حقوق اسلامی، اردوان ارژنگ، مهدی دهقان سیمکانی، مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال چهل و هفتم، شمارۀ پیاپی ۱۰۰، ۱۳۹۴ش. [https://meybod.ac.ir/userfiles/article/7286.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #کرامت اقتضایی انسان در بوته نقد، محمّد سبحانی‌نیا، پژوهشنامه معارف قرآنی، دوره ۶، شماره ۲۲، ۱۳۹۴ش. [https://rjqk.atu.ac.ir/article_4505_b0be97d7d4fff352d44e4b174a012173.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| |
| #سازوکارهای فقه اسلامی در احیا و تثبیت کرامت انسانی، قاسم شبان‌نیا، معرفت سیاسی، شار ۱۱، ۱۳۹۳ش. [http://ensani.ir/fa/article/download/339179 مقاله را اینجا بینید.]
| |
| #جایگاه کرامت در فرایند استنباطات فقهی، مرتضی جوادی آملی، افق حوزه، شماره ۳۶۰، اسفندماه ۱۳۹۱ش. [https://jm.um.ac.ir/article_27916_35f8d539c91a2fa971dc60d99a455b14.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| |
|
| |
|
| ===عربی=== | | ==مدعیات== |
| #فقه الکرامة الإنسانیة فی الشریعة الإسلامیة، رفیق أسعد محمد رضوان، مجلة البحث العلمی الاسلامی (لبنان)، دوره ۱۸، شماره ۴۰، ۲۰۲۲م/ ۱۴۴۳ق.
| | برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد: |
| #مقصد الکرامة الإنسانیة بین ضرورات الشریعة والواقع المعاصر: دراسة تأصیلیة تطبیقیة، أمین صالح ذیاب غماز، حولیة کلیة الدراسات الإسلامیة والعربیة للبنات بالإسکندریة، دوره ۴، شماره ۳۷، ۲۰۲۱م. [https://bfda.journals.ekb.eg/article_218735_1e21a58f6e430971925559f753bc9638.pdf مقاله را اینجا ببینید]
| | * '''حکم اولی پیوند:''' مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه میشود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰). |
| #الکرامة الإنسانیة فی التصور الإسلامی وتطبیقاتها الفقهیة: دراسة مقارنة، أحمد جمعة محمد، مجلة کلیة الشریعة والقانون بتفهنا الأشراف (مصر:جامعة الأزهر)، دوره ۳، شماره ۲۲، ۲۰۲۰م. [https://jfslt.journals.ekb.eg/article_105669_ac7356f839eb8eb4ae8163d03925bf4d.pdf مقاله را اینجا ببینید.]
| | * '''حکم ثانوی پیوند:''' در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز میشود (ص۱۲۹). |
| #مبدأ الکرامة الإنسانیة فی الفقه الإسلامی وأثره فی حمایة الأشخاص غیر المقاتلین، أحمد الدومة رحمة أحمد، محمد حسن جماع تمساح، أحمد حماد عبدالله عبدالرحیم، أبکر علی عبدالمجید أحمد، مجلة العلوم الإقتصادیة والإداریة والقانونیة (فلسطین)، دروه۲، شماره۶، ۲۰۱۸م. [https://journals.ajsrp.com/index.php/jeals/article/download/633/592/1178 مقاله را اینجا ببینید.]
| | * '''قطع عضو میت:''' بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است. اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵). |
| #الکرامة الإنسانیة فی ضوء التشریع الإسلامی، أعمال المؤتمر العلمی الدولی: القانون الدولی الإنسانی فی ضوء الشریعة الإسلامیة (فلسطین)، ماهر أحمد راتب السوسی، ۲۰۱۵م.
| |
| #احترام الکرامة الإنسانیة والمساواة بین الرجل والمرأة فی الشریعة الاسلامیة، عثمان جمعة ضمیریة، المؤتمر العلمی الدولی: حقوق المرأة فی مصر والدول العربیة (مصر)، ۲۰۱۰م.
| |
| #المساواة والکرامة الإنسانیة فی شریعة الإسلام، یوسف الکتانی، الإحیاء، شماره ۱۳، ۱۹۹۹م / ۱۴۱۹ق.
| |
| #الكرامة الإنسانیة في ضوء المبادئ الإسلامیة، عبدالعزیز التویجري، رسالة التقریب، شماره ۲۱، ۱۴۱۹ق. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/71114/الکرامه-الانسانیه-فی-ضوء-المبادی-الاسلامیه مقاله را اینجا ببینید.]
| |
|
| |
|
| ===دیگر زبانها===
| | * '''قطع و پیوند اعضای انسان زنده:''' به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ میشود (مثل قلب)، یا موجب ذلت و هتک مومن میشود (مثل بینی یا گوش)، یا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود. |
| {{چپ‌چین}}
| | * '''پیوند اعضای مرگ مغزی''': به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده میشود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶). |
| #Rules and Principles of Dignity and Competence in Jurisprudence from the Point of View of Khamseh and Imam Khomeini Religions، (قواعد ومبادئ الکرامة والکفاءة فی الفقه من وجهة نظر المذاهب الخمسة والإمام الخمینی)، زهرا بیوکی، سید محسن رزمی، مصطفی رجایی‌پور، مجلة الکلیة الإسلامیة الجامعة (عراق)، شماره ۶۷، ۲۰۲۲م.
| | * '''پیوند اعضا از حیوان''': به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱) |
| | | * '''کاشت اعضای مصنوعی''': کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴). |
| | | * '''خرید و فروش اعضای بدن:''' جایز نیست (ص۱۵۴). |
| {{پایان}}
| | * '''طهارت عضو پیوندی''': عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶). |
| | | * '''وصت به قطع یا پیوند عضو''': وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶). |
| ==پایان‌نامه==
| |
| ===فارسی===
| |
| #بازخوانی فلسفی معیار کرامت انسانی و مقایسه آن با دیدگاه فقهی، سیدعبدالصالح جعفری، دکتری تخصصی، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده ادیان، ۱۴۰۰ش.
| |
| #کرامت انسانی در فقه اسلامی از منظر آیات قرآنی، لیلا کارگر دامغانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، مرکز پیام نور ساری، ۱۴۰۰ش.
| |
| #کرامت انسانی محکوم علیه در فقه امامیه و حقوق کیفری ایران، محیا ارسلان، کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، دانشکده الهیات، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/58cfc0ad64f86feade5636f14ceb8fe7/search/7bbe4efc5af9136f2d3fca65eba52d19 پایان‌امه را اینجا ببینید.]
| |
| #تحلیل و مقایسه کرامت ذاتی به عنوان یکی از مبانی حقوق بشر غربی و کرامت ارزشی به عنوان یکی از مبانی فقه اسلامی، اعظم مرادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان همدان، مرکز پیام نور همدان، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a51c68268d880261148e1c441dcf4152/search/60a246d0a1bfd7726c1806d529749467 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| #بررسی تطبیقی کرامت انسان از دیدگاه مذاهب خمسه، معصومه یعقوبیان عزیزآبادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۷ش.
| |
| #آثار اصل فقهی کرامت انسانی در روابط بین‌الملل، علی علمی، دکتری، جامعةالمصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه، مدرسه عالی فقه تخصصی، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/84e458631dda0f9928954dcb56ae61b8?sample=1 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| #اصل کرامت انسانی در فقه امامیه و کاربرد آن در حقوق موضوعه، معصومه ابراهیمی گهراز، ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/dac56f39142701ac29365a1e92fe383b?sample=1 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| #بررسی مصادیق اصل کرامت در احکام فقهی، عبدالرضا گودرزی، کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9c8fa624ebd4fcf5548a3bb4764166a9/search/60a246d0a1bfd7726c1806d529749467 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| #بررسی کرامت انسان به مثابه قاعده فقهی، محجوبه عابدی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b709244fa43f023c546f678a166a317c/search/84dd6fc185869f71a4501709e3b64b0a پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| | |
| ===عربی===
| |
| #التعليل بالكرامة الإنسانية عند الفقهاء ومسائله الفقهية المعاصرة مقارنة بالقانون الأردني، وعد عصام حمدان عبدالله، ارشناسی ارشد، اردن، جامعة اليرموك، كلية الشريعة والدراسات الإسلامية، ۲۰۲۰م/ ۱۴۴۱ق.
| |
| #الكرامة على ضوء الكتاب والسنة، إسماعيل صديق عثمان إسماعيل، کارشناسی ارشد، سودان، جامعة القرآن الكريم والعلوم الإسلامية، كلية الدراسات العليا، ۲۰۰۸م/ ۱۴۲۹ق.
| |
| | |
| ==منابع دیگر==
| |
| ===فارسی===
| |
| #تأثیر باور به کرامت ذاتی انسان در استنباط فقهی، سیدجواد ورعی، ۱۴۰۰م. [http://dpajoohan.ir/1400/10/04/تأثیر-باور-به-کرامت-ذاتی-انسان-در-استنب/ گزارش سخنرای را اینجا ببینید.]
| |
| #کرسی ترویجی تبیین فقهی جایگاه کرامت گزارش دوم، ۲۲ دی ماه ۹۸. [http://www.bou.ac.ir/Portal/home/showpage.aspx?object=relatedtopics&categoryid=7e962692-3758-4e90-ba44-a516f4597ee6&webpartid=e4b11167-fdd9-4643-81d1-817013dfb943&id=457dd271-04cb-4fac-9dc3-8056e898a3f2 گزارش نشست را اینجا ببینید.]
| |
| #جایگاه «اصل کرامت انسانی» در اجتهاد شیعی، آیت الله مصطفی محقق داماد، ۱۳۹۶ش. [https://www.cgie.org.ir/fa/news/212523/جایگاه-«اصل-کرامت-انسانی»-در-اجتهاد-شیعی---آیت-الله-مصطفی-محقق-داماد صفحه را اینجا ببینید.]
| |
| #جایگاه کرامت انسان در استنباط فقهی، محمدعلی ایازی. [http://fahimco.com/Post/Details/32257/جایگاه-کرامت-انسان-در-استنباط-فقهی گزارش نشست را اینجا ببینید.]
| |
| | |
| ===عربی===
| |
 |
|
| نویسنده | سیدمحسن مرتضوی |
|---|
| زبان | فارسی |
|---|
| تعداد صفحات | ۲۸۰ص |
|---|
| قطع | رقعی |
|---|
|
| ناشر | نسیم رضوان |
|---|
| محل نشر | مشهد |
|---|
| تاریخ نشر | 1398 |
|---|
| نوبت چاپ | دوم |
|---|
"پیوند اعضا و مرگ مغزی در آینه فقه" کتابی است به قلم سیدمحسن مرتضوی.
نویسنده
سید محسن مرتضوی، دانش‌‌آموخته فقه و اصول و استاد حوزه علمیه قم است. او نویسندۀ آثار متعددی در حوزۀ فقه پزشکی و موضوعاتی همچون بانک اسپرم، آتانازی، و تلقیح مصنوعی است. کتابهای تلقیح مصنوعی در آینه فقه (۱۴۰۰ش)، پیشگیری از بارداری و سقط درمانی در آیینه فقه (۱۳۹۹ش)، قتل از روی ترحم (اتانازی) در آینه فقه (۱۳۹۶ش) و مقالاتی همچون «نگهداری اسپرم و بهره برداری از آن در فقه امامیه» (۱۳۹۸ش)، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدل سازی انسانی» (۱۳۹۷ش) از دیگر آثار او هستند.
ساختار کتاب
مدعیات
برخی از مهمترین مدعیات نویسنده کتاب «مرگ مغزی در آینه فقه» را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:
- حکم اولی پیوند: مرتضوی معتقد است که بر اساس مقتضای قواعد فقهی بایستی قطع عضو را بایستی مصداق وارد کردن نقص بر بدن دانست. حال فرقی نمیکند که با اجازه باشد و غرضی عقلایی (مثل پیوند) برای آن وجود داشته باشد یا هیچ یک از این موارد وجود نداشته باشد. اما از جهت کبرای حکم فقهی، به نظر نویسنده دلیلی بر حرمت بی‌قید و شرط اضرار وجود ندارد. همچنین قطع اعضا برای پیوند، از قد متیقن حرمت تغییر خلقِ الهی خارج است و این نیز نمی‌تواند دلیل بر حرمت باشد. روایات حرمت «به هلاکت انداختن نفس» هم فقط شامل پیوند اعضای رئیسه میشود. قطع هر عضوی نیز مایۀ خواری و اذلال نفس یا ظلم به نفس نیست. بنابراین، از نظر نویسنده دلیل معتبری برای قطع اعضای غیر رئیسه برای پیوند به دیگران وجود ندارد. از نظر نویسنده، قطع عضو انسان زنده برای پیوند خودش نیز جایز است (ص۵۲-۷۰).
- حکم ثانوی پیوند: در پیوند اعضای حیوانات، اشیاء طبیعی و کفار در صورتی که حفظ جان مسلمان به آن بستگی دارد واجب خواهد بود؛(ص۱۱۶) اما قطع اعضای مسلمان برای نجات جان دیگر مسلمانان واجب نیست (ص۱۱۸-۱۲۷). اما در مواردی مثل قطع عضو از میت مسلمان برای نجات مسلمان، حرمت تبدیل به جواز میشود (ص۱۲۹).
- قطع عضو میت: بنا بر دلایلی همچون روایات حفظِ حرمت میت مسلمان اصل وجوب دفن میت مسلمان، و اجماع مسلمین بر حرمت مثله کردن، قطع اعضای بدن مسلمان برای پیوند به دیگران به لحاظ حکم اولی حرام است. اما قطع اعضای بدن کافر حربی برای پیوند، شرعاً جایز است، زیرا بدن میت کافر حربی حرمت ندارد(ص۳۳). طبق تعهدی که میان کافر ذمی و معاهد با مسلمانان وجود دارد، پیوند اعضای ایشان تا پیش از مرگشان جایز نیست. (ص۳۴-۳۵).
- قطع و پیوند اعضای انسان زنده: به بیان نویسنده، فقه شیعی قطع اعضای رئیسه مسلمان را حرام می‌داند؛ زیرا یا موجب خطر مرگ میشود (مثل قلب)، یا موجب ذلت و هتک مومن میشود (مثل بینی یا گوش)، یا اگرچه موجب هیچ یک از این دو نیست، مصداق جنایت بر نفس است. قطع اعضای غیررئیسه نیز اگر اضرار به نفس باشد حرام خواهد بود.
- پیوند اعضای مرگ مغزی: به نظر نویسنده، با توجه ادلۀ شرعی آنچه در پزشکی «مرگ مغزی» نامیده میشود، موت حقیقی نیست؛ بنابراین قطع اعضای فردی که دچار مرگ مغزی شده حرام است (ص۹۳-۹۶).
- پیوند اعضا از حیوان: به لحاظ حکم اولی، پیوند عضو گرفته شده از حیوانات مشکلی ندارد (ص۱۱۱)
- کاشت اعضای مصنوعی: کاشت اعضا از مواد طبیعی یا حیوان حلال‍گوشت به لحاظ حکم اولی جایز است (ص۱۱۴).
- خرید و فروش اعضای بدن: جایز نیست (ص۱۵۴).
- طهارت عضو پیوندی: عضو پیوندی، اگرچه به هنگام جدا شدن از بدن به عنوان میته در نظر گرفته میشود ولی در پیوند با بدن جدید، انقلاب در موضوع شکل میگیرد و پاک است (ص۱۶۶).
- وصت به قطع یا پیوند عضو: وصیت به قطع اعضای بدن برای پیوند به دیگران (مگر در موارد ضرورت) مصداق وصیت به حرام است و نافذ نیست (ص۲۰۶).
