فقه معاصر:پیش‌نویس جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه''' نوشته سید اصغر ناظم‌زاده قمی کتابی در حوزه فقه پزشکی است که در دو بخش اصلی (۱. جراحی پلاستیک ۲. شبیه‌سازی انسان) دو موضوع جدید در عرصه پزشکی را از منظر فقه بررسی می‌کند. نویسنده جراحی پلاستیک را در بخش اول و شبیه‌سازی انسان را در بخش دوم بررسی کرده است. او در بخش اول، در قالب پنج فصل ادله فقهی جراحی ترمیمی و جراحی زیبایی را بررسی کرده، برخی فروعات مرتبط با جراحی زیبایی را بیان می‌کند. وی در بررسی این موضوع به این نتیجه رسیده که جراحی پلاستیک جایز و در مواردی مستحب، بلکه واجب است. وی سپس با بررسی حکم ثانوی این مسئله، جراحی زیباییِ غیرضروری را در برخی موارد حرام دانسته است.

مؤلف در بخش دوم کتاب نیز در شش فصل ابتدا تاریخچه، اقسام و مراحل شبیه‌سازی انسان را ذکر کرده، بعد از بیان رویکرد ادیان و مذاهب مختلف در مواجهه با این موضوع، ادله فقهی جواز و حرمت شبیه‌سازی را بررسی می‌کند. ناظم‌زاده قمی، با بررسی ادله شبیه‌سازی انسان بر این باور است که شبیه‌سازی انسان به حکم اولی جایز است و با حکم ثانوی هم نمی‌توان بر حرمت آن فتوا داد. او با برشمردن برخی فواید شبیه‌سازی انسان، به تقویت دیدگاه خود پرداخته است. ابهام در برخی استدلال‌های فقهی، بررسی تفصیلی برخی مباحث کم‌ارتباط با بحث، ذکر نکردن منابع برخی اقوال یا ارجاع آنها به کتاب‌های واسطه و نیز اشتباه در نقل اقوال، از نقدهای این اثر به‌شمار می‌آید.

جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه، کتابی در حوزه فقه پزشکی است که به بررسی دو موضوع جدید در عرصه پزشکی از منظر فقه می‌پردازد. سید اصغر ناظم‌زاده قمی، نویسنده این کتاب، مباحث این اثر را حاصل درس‌ها و پژوهش‌های فقهی و مشاوره‌های علمی از متخصصان پزشکی دانسته است.(ص۱۳-۱۴) با پیشرفت‌های سریع و فن‌آوری‌های جدید، فقه پزشکی روز به روز با مسائل و پرسش‌های جدیدی روبه‌رو می‌شود، و اهمیت نیاز به تدوین کتاب‌هایی در این حوزه را آشکار می‌سازد. پژوهش‌های اندک فقهی در زمینه جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان، و نیز درخواست جمعی از حوزویان برای بررسی دو موضوع یادشده، انگیزه نویسنده برای نگارش این اثر بوده است.(ص۱۸) به گفته نویسنده، این کتاب در پاسخ به این نیاز تدوین شده که دو موضوعِ پزشکیِ جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان، را از منظر فقهی بررسی کند تا تکلیف پزشکان و بیماران آنان تعیین شود.(ص۱۸) این کتاب را انتشارات بوستان کتاب، در سال ۱۴۰۲ش در ۲۸۸ صفحه منتشر کرده است.

=== نویسنده ===

[[سید اصغر ناظم‌زاده قمی]] (زاده: ۱۳۲۳ش) از فقیهان و مدرسان حوزه علمیه قم و از شاگردان [[مرتضی حائری یزدی]] و [[حسینعلی منتظری]] است. او پس از پذیرفتن مسئولیت‌های اجرایی در دهه اول انقلاب اسلامی، با آغاز دهه هفتاد، به تدریس خارج فقه و اصول روی آورد و کتاب‌هایی را غالبا در موضوع فقه نوشت. «تغییر جنسیت و دو جنسیتی‌ها از نگاه فقه» و «تلقیح مصنوعی از نگاه فقه» از دیگر کتاب‌های فقهی او در عرصه فقه پزشکی به‌شمار می‌آید.<ref>[https://nazemzadehqomi.com/زندگینامه/ «زندگی‌نامه»]، در سایت پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سید اصغر ناظم‌زاده قمی.</ref>

کتاب جراحی پلاستیک و شبیه‌سازی انسان از نگاه فقه، از دو بخش اصلی (۱. جراحی پلاستیک ۲. شبیه‌سازی انسان) و در عین حال مستقل از هم تشکیل شده است. این دو بخش، فاقد هرگونه اشتراکی (مگر پزشکی بودن هر دو موضوع) است و نه در استدلال‌های فقهی و نه در موضوع به یکدیگر وابسته نیستند و قابلیت مجزا شدن را دارند. بخش اول کتاب مشتمل بر مقدمه و پنج فصل است. نویسنده در مقدمۀ کوتاه این بخش، جراحی پلاستیک را به دو قسمِ جراحی ترمیمی و جراحی زیبایی تقسیم کرده، ضرورت بحث و انگیزه خود را از بررسی این موضوع بیان می‌کند.(ص۱۷-۱۸) مؤلف در فصل اول، ادله فقهی جراحی ترمیمی و در فصل دوم که حجم بیشتری از بخش اول کتاب را به خود اختصاص داده، ادله فقهی جراحی زیبایی را بررسی می‌کند. فصل سوم و چهارم نیز به تبیین برخی فروعات مرتبط با جراحی زیبایی اختصاص دارد.(ص۱۰۷) نویسنده در فصل پنجم پی‌نوشت‌هایی را برای توضیح تفصیلی‌ترِ اصلاحات فقهی و مباحث اصولی آورده است.(ص۱۴۱)

بخش دوم کتاب در قالب یک مقدمه و شش فصل سامان داده شده است. ناظم‌زاده قمی، پس از آنکه در مقدمه بخش دوم، ضرورت بحث شبیه‌سازی انسان را شرح می‌دهد(ص۱۶۶) تاریخچه، اقسام و مراحل شبیه‌سازی انسان را در سه فصل نخست بیان می‌کند. در فصل چهارم رویکرد، مسیحیان، یهودیان و مسلمانان (اعم از شیعه و سنی) در برابر شبیه‌سازی انسان مطرح می‌شود. در فصل پنجم که فصل اصلی بخش دوم به‌شمار می‌آید، ادله فقهی جواز یا حرمت شبیه‌سازی انسان بررسی می‌شود.(ص۲۱۱) مؤلف که خود شبیه‌سازی انسان را جایز دانسته، در فصل ششم فواید شبیه‌سازی را برمی‌شمارد. فهرست مطالب کتاب، در ابتدا و کتاب‌نامه در انتهای اثر آمده است.