قاچاق کالا (منابع مطالعاتی)
قاچاق کالا عبارت است از هر فعل یا ترک فعلی که موجب نقض تشریفات قانونی مربوط به ورود و خروج کالا گردد. قاچاق از تخلفات اساسی در حوزه اقتصادی یک جامعه به حساب می آید. با توجه به تاثیرگزاری قاچاق در اقتصاد جامعه اسلامی، بررسی حکم این مسئله در فقه و به ویژه فقه معاصر ضروری است.
آنچه در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: حکم خرید و فروش کالای قاچاق چیست؟ در صورت حکم به حرمت، آیا حرمت تکلیفی است یا وضعی؟ نقش علم به قاچاق بودن کالا چیست؟ حدود و اختیارات حکومت اسلامی در وضع قوانین تا کجاست؟ آیا تخلف از قوانین کشورهای غیر مسلمان در موضوع قاچاق کالا همان حکم را دارد؟ در صورت کشف کالای قاچاق آیا دولت اسلامی حق امحاء آن‌را دارد؟
در فقه برای حرمت معاملات قاچاق به قاعده لاضرر تمسک کرده‌اند. در مقاله زیر فهرستی از منابع ازجمله کتاب، مقاله، پایان‌نامه و ... که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله قاچاق پرداخته‌اند، جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- حکم اولیه و ثانویه فقهی امحاء کالای قاچاق، رحمت الله سیادت، تهران، انتشارات میراث فرهیختگان، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- سیر تطور فقه معاصر(مستحدث)، محمدحسن ربانی، تهران، سازمان تبلیغات، ۱۳۹۷ش. از اینجا ببینید
- احکام قاچاق و بررسی احکام فقهی خرید و فروش کالای قاچاق، مهدی فرهنگ‌دلیر، قم، انتشارات قلم جوان، ۱۳۹۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- بررسی مبانی فقهی - حقوقی قاچاق کالا و ارز (مجموعه مقالات)، مشهد، انتشارات اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، ۱۳۹۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- احكام سوء عرضه كالا در حقوق اسلامی، مهدی علیزاده، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ۱۳۸۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
مقاله‌ها
فارسی
- تحلیل حقوقی ابعاد قاچاق کالا و ارز از منظر فقه و تاثیر آن بر سلامت اجتماعی، هادی قربانی و محمد بیات، فصلنامه مطالعات حقوق، شماره ۳۵، پاییز ۱۴۰۲ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- مطالعه فقهی حقوقی قرارداد حمل و نقل کالای قاچاق و ید متصدّی حمل و نقل بر مال قاچاق، قاسم شفیعی علوجه و علی نهادی کاشانی، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۵، شماره ۳۱، ۱۴۰۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احکام فقهی مواد مخدر با تأکید بر قاچاق آن، محمدرضا مومنی و احمد مرادخانی، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۵۲، زمستان ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- صحت و بطلان معاملات قاچاق کالا و ارز از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی، رضا محسنی والا، مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۳۷، بهار ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- شرایط حاکم بر صحت معاملات در معامله کالای قاچاق، مینا مهاجر و میترا حسینیان، دوماهنامه اقتصاد پنهان، شماره ۱۰ و ۱۱، سال ۱، آبان تا اسفند ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قاچاق کالا و ارز از منظر اصول فقه، مصطفی ذوالفقارطلب، دوماهنامه اقتصاد پنهان، سال سوم شماره ۶ دی۱۳۹۶ - اردیبهشت ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قاچاق کالا و ارز از منظر منابع عقلی استنباط احکام در اصول فقه، مصطفی ذوالفقارطلب، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کاربرد قاعده لاضرر و لاضرار در مدیریت مبارزه با قاچاق کالا و ارز از منظر فقه شیعه، محسن صیقلی و سمانه لاجوردی و احمد همدانی کلاهمال، دوماهنامه اقتصاد پنهان، دی۱۳۹۶ - اردیبهشت ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی احکام فقهی خرید و فروش کالای قاچاق از منظر ایجاد اختلال نظام، سیدحسن عابدیان و محمدرضا ارمک، حکومت اسلامی، شماره پیاپی ۸۳، تابستان ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی ظرفیت های فقه در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، میلاد قطبی، دوماهنامه اقتصاد پنهان، شماره دو، بهار ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- مصادرة البضائع المهربة: دراسة مقارنة بين القانون الجزائري و الفقه الإسلامي، مبروک مصری.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی فقهی؛حقوقی مقابله با قاچاق کالا (رویکردها؛روش ها و عوامل)، محمد ابراهیم پور، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی و حقوقی امحای کالای قاچاق، مهدی اسکندری دامنه، کارشناسی ارشد، دانشگاه میبد، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی جرم قاچاق کالا در حقوق ایران و انگلستان، اردلان ابراهیمی مادوانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر لنگه، پاییز ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم قاچاق بر اساس مبانی فقه شافعی، بهزاد رستمی تبار، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، ۱۳۹۸ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مالکیت کالاهای قاچاق از منظر فقه و حقوق، سعید ناظرپناهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی جرم‌انگاری قاچاق کالا و ارز، راضیه سلطانی گردفرامرزی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی جرم انگاری قاچاق کالا و ارز، راضیه سلطانی گردفرامرزی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله حائری میبد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی و حقوقی قاچاق در اسلام و آثار آن، ابراهیم بالاپژوه، کارشناسی ارشد، قم، دانشگاه قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- احکام کالای قاچاق در فقه امامیه و حقوق ایران، اسماعیل شهاب سامانی، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مبانی فقهی حقوقی قاچاق کالا و آثار آن از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه، سید حسین ثامنیان، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- قاچاق کالا در فقه و حقوق کیفری ایران با تأکید بر رویه قضایی، وهاب علی نژاد، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- جریمة التهریب الجمرکی الناشئة عن مخالفه احکام و التقیید دراسة مقارنة بین تشریعین الاردنی و العراقی، رعد محمد عبداللطیف، جامعه الشرق الاوسط، ۲۰۱۵م. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید