نمایش مبدأ برای احکام ثابت و متغیر (منابع مطالعاتی)

{{منابع مطالعاتی}}
تفکیک [[احکام ثابت و متغیر]] یکی از مبانی استنباط احکام فقهی و از مباحث مطرح در [[فلسفه فقه]] است. اگر بتوان نشان داد برخی از احکام متغیر هستند می‌توان آن حکم را بر اساس تحولات دنیای معاصر بازخوانی کرد. چنان که ثابت بودن یک آموزه مانع هرگونه تغییر در آن خواهد بود. فقیهان و پژوهش‌گران حوزه فقه و اصول فقه از چند زاویه به این موضوع نگریسته و آثار گوناگونی ارائه کرده‌اند.
== کتاب‌ها ==
=== فارسی ===
# معیار ثابت و متغیر در دین، احمد عابدینی نجف‌آبادی، تهران، انتشارات سرایی، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معیارهای بازشناسی احکام ثابت و متغیر در روایات، حسنعلی علی‌اکبریان، دو جلد، قم، [[پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]]، ۱۳۸۷ش. جلد اول این کتاب به بررسی معیارهای احکام ثابت و جلد دوم به بررسی معیارهای احکام متغیر اختصاص دارد. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]

=== عربی ===
# الثابت و المتغیر فی الاحکام الشریعة، حسن موسی الصفار، عربستان سعودی، قطیف، اطیاف للنشر و التوزیع، ۲۰۱۷م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الثابت و المتغیر من أحکام الأسرة فی ضوء مقاصد الشریعة الاسلامیة، یمینه ساعد بوسعادی، عربستان سعودی، ریاض، مرکز باحثات لدراسات المرأة، ۲۰۱۵م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%85%d9%86-%d8%a3%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%84%d8%a3%d8%b3%d8%b1%d8%a9-%d9%81%db%8c-%d8%b6%d9%88%d8%a1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الضوابط الشرعیة للثوابت و للمتغیرات فی الاسلام، راشد سعید شهوان، عمان، دار المأمون، ۲۰۱۳م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d8%b6%d9%88%d8%a7%d8%a8%d8%b7-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%d8%b9%db%8c%d8%a9-%d9%84%d9%84%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%84%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d9%81/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معالم التجدید الفقهی: معالجة اشکالیة الثابت و المتغیر فی الفقه الإسلامی من أبحاث السید کمال الحیدری، خلیل رزق، قم، دار الفراقد، ۱۳۸۷ش.
# الحکم الشرعی بین اصالة الثبات و التغییر، عبدالجلیل زهیر ضمرة، اردن، دار النفائس، ۲۰۰۶م. [https://ebook.univeyes.com/121867/ کتاب را از اینجا ببینید]
# الثابت و المتغیر فی فکر الامام ابی اسحاق الشاطبی، مجدی محمد عاشور، دبی، دار البحوث الاسلامیة و إحیاء التراث، ۲۰۰۲م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%81%db%8c-%d9%81%da%a9%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%a8%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d8%ad%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تغیر الأحکام فی الشریعة الإسلامیة، اسماعیل کوکسال، بیروت، مؤسسة الرسالة، ۲۰۰۰م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%a3%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%a5%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c%d8%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# عوامل السعة و المرونة فی الشریعة الإسلامیة، [[یوسف القرضاوی]]، قاهره، مکتبة وهبة، ۱۹۹۴م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85%d9%84-%d8%a7%d9%84%d8%b3%d8%b9%d8%a9-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88%d9%86%d8%a9-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%a5%d8%b3%d9%84/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الثوابت و المتغیرات فی مسیرة العمل الإسلامی المعاصر، صلاح الصاوی، ریاض، کتاب البیان، بی‌تا. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-book/%d8%a7%d9%84%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d9%81%db%8c-%d9%85%d8%b3%db%8c%d8%b1%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%85%d9%84-%d8%a7%d9%84%d8%a5/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]

==مقاله‌ها==
=== فارسی ===
# بازپژوهی معنای تغییر احکام شرعی و عوامل مؤثر بر آن، محمدجواد سلمان‌پور و مهدی حمیدی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال ۵۲، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%db%8c-%d9%85%d8%b9%d9%86%d8%a7%db%8c-%d8%aa%d8%ba%db%8c%db%8c%d8%b1-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%b4%d8%b1%d8%b9%db%8c-%d9%88-%d8%b9%d9%88%d8%a7%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی همخوانی دین ثابت و نیازهای متغیر بشری از نگاه علامه طباطبائی، سید علی موسوی اصل، فصلنامه اندیشه نوین دینی، شماره ۴۶، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%87%d9%85%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%86%db%8c%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشه شهید مطهری، سیامک بهارلوئی و مسعود راعی دهقی، مجله حکومت اسلامی، شماره ۷۷، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c%d9%82-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%af%db%8c%d8%b4%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# چالش ثبات و جهان‌شمولی احکام با تأکید بر دیدگاه امام خمینی، اردوان ارژنگ، فاطمه علیزاده، پژوهش‌نامه متین، شماره ۶۰، ۱۳۹۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4-%d8%ab%d8%a8%d8%a7%d8%aa-%d9%88-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%85%d9%88%d9%84%db%8c-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a8%d8%a7-%d8%aa%d8%a3%da%a9%db%8c%d8%af-%d8%a8%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ثابت و متغیر در احکام شریعت اسلامی، نبیل یعقوبی مترجم محمدجواد برهانی، کوثر معارف، شماره ۱۰، سال ۵، تابستان ۱۳۸۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# قوانین ثابت و متغیر، محمد مؤمن قمی، فثلنامه فقه اهل بیت، شماره ۵۶، زمستان ۱۳۸۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%82%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c%d9%86-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# قلمرو ثابت و متغیر، دشواری‌ها و فرضیه‌ها، حسین صابری، فصلنامه فقه و اصول، دوره ۴۰، شماره ۱، ۱۳۸۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%82%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1%d8%8c-%d8%af%d8%b4%d9%88%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d8%b6%db%8c%d9%87-%d9%87%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معیارهای جداسازی احکام ثابت از متغیر، احمد عابدینی، فصلنامه کاوشی نو در فقه، شماره ۳۳–۳۴، ۱۳۸۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ac%d8%af%d8%a7%d8%b3%d8%a7%d8%b2%db%8c-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ذاتی و عرضی در دین، عبدالکریم سروش، ماهنامه کیان، شماره۴۲، ۱۳۷۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b0%d8%a7%d8%aa%db%8c-%d9%88-%d8%b9%d8%b1%d8%b6%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# خاتمیت ثابت و متغیر و راه حلهای آن، رضا حق پناه، علوم و معارف قرآن، شماره ۶ و ۷، ۱۳۷۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ae%d8%a7%d8%aa%d9%85%db%8c%d8%aa-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d9%88-%d8%b1%d8%a7%d9%87-%d8%ad%d9%84%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ثابت و متغیر در نگاه امام خمینی، علامه طباطبائی و شهید صدر، احمد مبلغی، ماهنامه کیهان اندیشه، شماره ۷۱، ۱۳۷۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85-%d8%ae%d9%85%db%8c%d9%86%db%8c%d8%8c-%d8%b9%d9%84%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%b7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]. این مقاله با عنوان الثابت و المتغیر فی الفقه الاسلامی قراءة فی جهود التیار النهضوی الخمینی، الطباطبائی، الصدر منتشر شده است. [https://nosos.net/الثابت-والمتغير-في-الفقه-الإسلامي-قرا/ ترجمه مقاله را اینجا ببینید]
# ثابت و متغیر در فقه اسلام، قادر فاضلی، مسجد، شماره ۲۸، سال ۵، مهر و آبان ۱۳۷۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تبیین ثابت و متغیر با روش فقهی، عبدالجواد ابراهیمی، علوم انسانی (دانشگاه امام حسین)، شماره ۲۰، زمستان ۱۳۷۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%a8%d8%a7-%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ثابت و متغیر در دین، سید کاظم حائرى، حوزه و دانشگاه، شماره ۶، ۱۳۷۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# ثابت و متغیر در دین، محمد مومن، شماره ۵، حوزه و دانشگاه ۱۳۷۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d9%86-2/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] 
# علل پیشرفت اسلام و انحطاط مسلمین (37): احکام ثابت و متغیر در اسلام، زین العابدین قربانی، درس هایی از مکتب اسلام، شماره ۱، سال ۱۷، دی ۱۳۵۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b9%d9%84%d9%84-%d9%be%db%8c%d8%b4%d8%b1%d9%81%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d9%88-%d8%a7%d9%86%d8%ad%d8%b7%d8%a7%d8%b7-%d9%85%d8%b3%d9%84%d9%85%db%8c%d9%86-%db%b3%db%b7-%d8%a7%d8%ad/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مقررات ثابت و متغیر در اسلام، محمدحسین طباطبایی، درس هایی از مکتب اسلام، شماره ۹، سال ۲، مهر ۱۳۳۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d9%82%d8%b1%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]

===عربی===
# الثابت و المتغیر فی الإعجاز التشریعی، فاضل عبدالعباس محسن النعیمی، مجلة مرکز بابل للدراسات الأنسانیة، مجلد ۹، شماره ۲، ۲۰۱۹م. [https://www.iasj.net/iasj/download/0da58bf96f49102e مقاله را از اینجا ببینید]
# الثوابت بین التضخیم و التحجیم، فارس بن محمد الکثیری، مجله البیان، شماره ۳۲۱، ۲۰۱۴م. [https://www.albayan.co.uk/MGZarticle2.aspx?ID=3505 مقاله را از اینجا ببینید]
# الثوابت و المتغیرات فی الشریعة الاسلامیة، محمد مصطفی الزحیلی، ارائه شده در نشست علمی المجتمع المسلم الثوابت و المتغیرات، مکه، ۱۴۳۲ق. [https://elibrary.mediu.edu.my/books/2015/MEDIU01695.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# وسائل المقاصد بین الثبات و التغییر، عصام محمد أبواسنینة، مجله جامعة الخلیل للبحوث، مجلد ۶، شماره ۱، ۲۰۱۱م. [https://www.hebron.edu/docs/journal/v6-1/225-246-vol-6.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# الاحکام الشرعی بین الثوابت و المتغیرات، جعفر السبحانی، فصلنامه فقه اهل البیت، شماره ۴۸، ۱۴۲۸ق. [http://lib.eshia.ir/10243/48/161 مقاله را از اینجا ببینید]
# الأحکام الشرعیة بین الثبات و التغیر، صالح قادر الزنکی، مجله Jurnal Fiqh، شماره۱، ۲۰۰۴م. [https://fiqh.um.edu.my/article/view/2576/801 مقاله را از اینجا ببینید]

==پایان‌نامه‌ها==
=== فارسی ===
# ماهیت، مبانی و شرایط احکام ثابت و متغیر در فقه اسلامی، فاطمه عسگری، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e6fda00fdb389bb295691df0fbc67e45 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# تحلیل نظریه ذاتی و عرضی در دین از نگاه اندیشمندان معاصر مسلمان و نقد آن، عبدالهادی سعیدی، مجتمع آموزش عالی فقه، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8d9ff6a1c8e7a9e19b2027c6f885b82f اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# رابطه ثابت و متغیر در دین از منظر سروش و مطهری، فاطمه ساجدی‌نسب، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/816197a29caf5b7ca751c537d26b78f5 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# تغییرپذیری احکام در حوزه عبادات؛ امکان، ماهیت، معیار، محمد عدنانی، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8b24e86d6b2bea0f79b12f72fe4bc1d7 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# تأثیر شرایط مکان و زمان و عوامل محلیط در تشریع احکام، فرخنده ریگانی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بم، ۱۳۹۷ش. 
# امر ثابت و متغیر در دین ار منظر سروش و مطهری، فاطمه ساجدی نسب، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e0aeba7801d14df14b59dd97f59b895c پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# ملاک و معیارهای بازشناسی احکام ثابت از احکام متغیر، دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3424d7d3950c64e435b8007f0be1e378 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسی تأثیر زمان و مکان بر انعطاف‌پذیری احکام فقهی با تکیه بر آرای امام خمینی و آیت‌الله سید احمد خوانساری، زهرا زهانی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/acd034dd70acd3e506eea52ddb98ed44 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# بررسی عوامل تغییر حکم شرعی، حسین مؤمنی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/57666ea8f64379fed01340a392365a2c پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# ثابت و متغیِّر در دین با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره) و شهید مطهری، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/011def710621a1f6e41b616742068f47 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# تحقیق در قوانین ثابت و متغیر تحولی در فقه و حقوق اسلامی، زینب صابر ظفرقندی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت معلم تهران، ۱۳۹۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/471f9618fbf0ea8cc6dc5214eef88b42 پایان‌نامه را از اینجا ببینید] 
# تفکیک ثابت و متغیر در احکام معاملات مطالعه موردی: قرارداد آتی‌ها و اختیار معامله در بازار سرمایه، سید مهدی پاکذات، کارشناسی ارشد، دانشکده امور اقتصادی، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۸۹ش.
# ثابت و متغیر در دین با تأکید بر دیدگاه امام خمینی و شهید مطهری، رضا خدابخش یوسفی، کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۸۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir//#/articles/9ace3e6792cb0da38d947af28d575729 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# تأثیر زمان و مکان در تغییر حقوق کیفری اسلام با رویکردی به نظر حضرت امام خمینی، فاطمه سبزواری، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f25c9b1142e36afd3515d0e504389ae1 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# ثابت و متغیر در نظام جزائی اسلام با تأکید بر نظام جزائی جمهوری اسلامی، حسن رضایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۸۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/58d8820012fbc825bc61cebc626846f6 پایان‌نامه را از اینجا ببینید]

===عربی===
# الثابت و المتغیر فی الشریعة الاسلامیة، جواد احمد البهادلی، دانشکده فقه، دانشگاه کوفه، ۲۰۰۷م. پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
# الثوابت و المتغیرات فی الشریع الاسلامی، رائد نصری جمیل ابو مونس، کلیة الدراسات العلیا، الجامعة الاردنیة، ۲۰۰۴م. [http://www.riyadhalelm.com/researches/4/296_thwabt_motgirat.pdf پایان‌نامه را از اینجا ببینید]. پایان‌نامه دکتری.

==منابع دیگر==
# ثابت و متغیر در دین، گفت‌وگو با [[سید کاظم حسینی حائری|سید کاظم حائری]]، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، شماره ۶، ۱۳۷۵ش. [http://ensani.ir/fa/article/37778/ گفت‌وگو را از اینجا ببینید]
# ثابت و متغیر در دین، گفت‌وگو با [[محمد مؤمن قمی|محمد مؤمن]]، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه)، شماره ۵، ۱۳۷۴ش. [http://ensani.ir/fa/article/37251 گفت‌وگو را از اینجا ببینید]


{{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}}

[[رده:شناسه ناقص]]
[[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]]