تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{نویسنده
|نویسنده = حسن علی‌آبادی
|نویسنده۲ =
|نویسنده۳ =
|گردآوری =
|ویراستار۱ =
|ویراستار۲ =
|ویراستار۳ =
}}
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان                = تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق
| عنوان                = تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق
خط ۳۳: خط ۴۲:
|نسخه الکترونیکی=
|نسخه الکترونیکی=
}}
}}
 
=== چکیده ===
'''تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق''' کتابی در حوزه نگرش [[فقه پزشکی]] نوشته [[محمدمهدی کریمی‌نیا]] است. وی در این اثر به بررسی فقهی و حقوقی مسئله [[تغییر جنسیت]] پرداخته است.<br>
'''تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق''' کتابی درباره نگرش [[فقه پزشکی]] نوشته [[محمدمهدی کریمی‌نیا]] است. وی در این اثر به بررسی فقهی و حقوقی مسئله [[تغییر جنسیت]] پرداخته است.<br>
از نگاه نویسنده این بررسی، مکمل مباحث پزشکی، روان‌پزشکی و... است. وی معتقد است باید پژوهش‌های مسئله تغییر جنسیت همه جانبه و کامل باشد؛ در این صورت می‌توان چارچوب‌های صحیح و علمی درباره آن ارائه کرد؛ از این رو گاه ممکن است دیدگاه‌های منع و حرامی که بدون توجه به ابعاد مختلف مسئله بیان شده باشد در صورت ملاحظه این ابعاد، موجب ترخیص و تجویز شود.<br>
از نگاه نویسنده این بررسی، مکمل مباحث پزشکی، روان‌پزشکی و... است. وی معتقد است باید پژوهش‌های مسئله تغییر جنسیت همه جانبه و کامل باشد؛ در این صورت می‌توان چارچوب‌های صحیح و علمی درباره آن ارائه کرد؛ از این رو گاه ممکن است دیدگاه‌های منع و حرمتی که بدون توجه به ابعاد مختلف مسئله بیان شده باشد در صورت ملاحظه این ابعاد، موجب ترخیص و تجویز شود.<br>
نویسنده کتاب تغییر جنسیت هدف خود را از نوشتن این اثر در چند دلیل بیان داشته است که عدم نگارش اثری مستقل درباره این موضوع، بنیادی و کاربردی بودن آن، پاسخی علمی تحلیلی به پرسش‌های مطرح شده و معرفی پویایی فقه امامیه در موضوعات جدید از جمله آنهاست.<br>
نویسنده کتاب تغییر جنسیت هدف خود را از نوشتن این اثر در چند دلیل بیان داشته است که عدم نگارش اثری مستقل درباره این موضوع، بنیادی و کاربردی بودن آن، پاسخی علمی تحلیلی به پرسش‌های مطرح شده و معرفی پویایی فقه امامیه در موضوعات جدید از جمله آنهاست.<br>
وی در ادامه به طرح مسائلی درباره عناوین فقهی مرتبط به مسئله تغییر جنسیت از جمله ادله جواز، آثار حقوقی بر روابط خانوادگی و مسئله نفقه و میراث... پرداخته است.  
وی در ادامه به طرح مسائلی درباره عناوین فقهی مرتبط به مسئله تغییر جنسیت از جمله ادله جواز، آثار حقوقی بر روابط خانوادگی و مسئله نفقه و میراث... پرداخته است.  
خط ۴۳: خط ۵۲:


==معرفی اجمالی==
==معرفی اجمالی==
کتاب '''تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق'''  یکی از آثار مکتوب در حوزه مسئله [[تغییر جنسیت]] است که به شکل علمی تحلیلی به بررسی آن از نگاه فقهی و حقوقی پرداخته است. شروع گفتگوی فقهی و حقوقی مسئله تغییر جنسیت را می‌توان کتاب [[تحریر الوسیله]] [[امام خمینی]] دانست که فصل جدیدی را در حقوق ایران ایجاد کرده است.
کتاب '''تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق'''  یکی از آثار مکتوب در مسئله [[تغییر جنسیت]] است که به شکل علمی_تحلیلی به بررسی آن از نگاه فقهی و حقوقی پرداخته است. شروع گفتگوی فقهی و حقوقی مسئله تغییر جنسیت را می‌توان کتاب [[تحریر الوسیله]] [[امام خمینی]] دانست که فصل جدیدی را در حقوق ایران ایجاد کرده است.
محمدمهدی کریمی‌نیا این اثر را به عنوان پایان‌نامه سطح چهار حوزه علمیه ارائه کرده است. وی در پیشگفتار، این کتاب را فتوا یا رساله عملیه نمی‌داند اما برای تبیین و تحلیل فراگیرتر مسئله، نظرات فقهی مراجع و حقوقدانان را مطرح نموده است.<br>
محمدمهدی کریمی‌نیا این اثر را به‌عنوان پایان‌نامه سطح چهار حوزه علمیه ارائه کرده است. وی در پیشگفتار، این کتاب را فتوا یا رساله عملیه نمی‌داند اما برای تبیین و تحلیل فراگیرتر مسئله، نظرات فقهی مراجع و حقوقدانان را مطرح کرده است.<br>
وی معتقد است باید پژوهش‌های مسئله تغییر جنسیت همه جانبه و کامل باشد. در این صورت می‌توان چارچوب‌های صحیح و علمی درباره آن ارائه کرد. از این رو گاه ممکن است دیدگاه‌های منع و حرمتی که بدون توجه به ابعاد مختلف مسئله بیان شده باشد در صورت ملاحظه این ابعاد، موجب ترخیص و تجویز شود.
وی معتقد است باید پژوهش‌های مسئله تغییر جنسیت همه جانبه و کامل باشد، در این صورت می‌توان چارچوب‌های صحیح و علمی درباره آن ارائه کرد. از این‌رو گاه ممکن است دیدگاه‌های منع و حرمتی که بدون توجه به ابعاد مختلف مسئله بیان شده باشد در صورت ملاحظه این ابعاد، موجب ترخیص و تجویز شود.


نویسنده کتاب تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق در پیشگفتار با اشاره به انگیزه خود از نگارش در این موضوع، این اثر را علاوه بر حوزه کتابخانه‌ای، حاصل تلاش میدانی و مصاحبه حضوری با برخی مبتلایان این بیماری دانست. وی در نهایت این موضوع را به عنوان پایان‌نامه سطح چهار حوزه خود قرار داد. پس از بررسی و ارزیابی در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برای چاپ آماده شد.
نویسنده کتاب تغییر جنسیت از منظر فقه و حقوق در پیشگفتار با اشاره به انگیزه خود از نگارش در این موضوع، این اثر را علاوه بر حوزه کتابخانه‌ای، حاصل تلاش میدانی و مصاحبه حضوری با برخی مبتلایان این بیماری دانست. وی در نهایت این موضوع را به‌عنوان پایان‌نامه سطح چهار حوزه خود قرار داد. پس از بررسی و ارزیابی در مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام برای چاپ آماده شد.


محمدمهدی کریمی‌نیا دارای مدرک سطح چهار(دکتری) فقه و اصول از حوزه علمیه قم و دکتری قرآن و علوم از [[جامعة المصطفی]] است.
محمدمهدی کریمی‌نیا دارای مدرک سطح چهار(دکتری) فقه و اصول از حوزه علمیه قم و دکتری قرآن و علوم از [[جامعة المصطفی]] است.
خط ۷۸: خط ۸۷:


===تعریف و اقسام تغییر جنسیت===
===تعریف و اقسام تغییر جنسیت===
نویسنده معتقد است برخی از فقیهان تغییر جنسیت را با همان معنای عرفی تعریف کرده‌اند که به معنای تبدیل زن به مرد و مرد به زن (ص۴۷) و تبدیل خنثی به مرد و تبدیل خنثی به زن (ص۱۷۷) است. تعریف دقیق‌تر عبارت است از تبدیل یا تغییر جنسیت یک فرد از مذکر به مونث یا مونث به مذکر یا از خنثی به مذکر یا از خنثی به مونث یا یا از مذکر به خنثی و یا از مونث به خنثی. (ص۴۷)<br>
نویسنده معتقد است برخی از فقیهان تغییر جنسیت را با همان معنای عرفی تعریف کرده‌اند که به معنای تبدیل زن به مرد و مرد به زن (ص۴۷) و تبدیل خنثی به مرد و تبدیل خنثی به زن است. (ص۱۷۷) تعریف دقیق‌تر عبارت است از تبدیل یا تغییر جنسیت یک فرد از مذکر به مونث یا مونث به مذکر یا از خنثی به مذکر یا از خنثی به مونث یا یا از مذکر به خنثی و یا از مونث به خنثی. (ص۴۷)<br>


علاوه بر آن در یک تقسیم‌بندی معتقد است گرایش به تغییر جنسیت علاوه بر دوجنسه‌ها(خنثی) که در واقع مشکل بدنی دارند درباره تراجنسیتی‌ها نیز می‌شود. علاوه اینکه این مسئله درباره تغییر در حیوانات و گیاهان نیز ممکن است. (ص۵۷ تا ۶۲)
علاوه بر آن در یک تقسیم‌بندی معتقد است گرایش به تغییر جنسیت علاوه بر دوجنسه‌ها(خنثی) که در واقع مشکل بدنی دارند درباره تراجنسیتی‌ها نیز می‌شود. علاوه اینکه این مسئله درباره تغییر در حیوانات و گیاهان نیز ممکن است. (ص۵۷ تا ۶۲)


=== جواز تغییر جنسیت===
=== جواز تغییر جنسیت===
ادله‌ای که نویسنده به عنوان وجوه جواز تغییر جنسیت در خنثی مشکل مطرح کرده است عبارتند از: تمسک به قاعده اضطرار، تمسک به قاعده نفی عسر و حرج. (ص۱۶۵ و ۱۶۸)
ادله‌ای که نویسنده به‌عنوان وجوه جواز تغییر جنسیت در خنثی مشکل مطرح کرده است عبارتند از: تمسک به قاعده اضطرار، تمسک به قاعده نفی عسر و حرج. (ص۱۶۵ و ۱۶۸)


وی با اشاره به نظر برخی از فقیهان شیعه بر آن است که تغییر جنسیت به دو قسم واقعی و ظاهری تقسیم می‌شود. در تغییر جنسی در افراد دوجنسی که تغییر جنسی واقعی است گاه جایز و در برخی موارد واجب است. (ص۱۷۶)
وی با اشاره به نظر برخی از فقیهان شیعه بر آن است که تغییر جنسیت به دو قسم واقعی و ظاهری تقسیم می‌شود. در تغییر جنسی در افراد دوجنسی که تغییر جنسی واقعی است گاه جایز و در برخی موارد واجب است. (ص۱۷۶)
خط ۹۳: خط ۱۰۲:
فصل سوم پس از بررسی ادله موافقین و مخالفین مسئله جواز و عدم جواز تغییر جنسیت افراد سالم و افراد تراجنسیتی(ترانس‌ها) بر آن است که دلیل قاطع و روشنی بر حرمت تغییر جنسیت وجود ندارد و ادله مخالفین غیرقابل قبول است. (ص۲۰۵) تنها دلیل حرمت، ملازمات حرام آن مثل مسئله لمس و نظر است. دلیل دیگر اصل اباحه و دلیل سوم استناد به قاعده تسلیط است. (ص ۲۰۸) دلیل دیگر مورد استناد به قاعده اضطرار است. (ص۲۱۰) در آخرین دلیل استناد به دلیل حدیث رفع است. (ص۲۱۳)
فصل سوم پس از بررسی ادله موافقین و مخالفین مسئله جواز و عدم جواز تغییر جنسیت افراد سالم و افراد تراجنسیتی(ترانس‌ها) بر آن است که دلیل قاطع و روشنی بر حرمت تغییر جنسیت وجود ندارد و ادله مخالفین غیرقابل قبول است. (ص۲۰۵) تنها دلیل حرمت، ملازمات حرام آن مثل مسئله لمس و نظر است. دلیل دیگر اصل اباحه و دلیل سوم استناد به قاعده تسلیط است. (ص ۲۰۸) دلیل دیگر مورد استناد به قاعده اضطرار است. (ص۲۱۰) در آخرین دلیل استناد به دلیل حدیث رفع است. (ص۲۱۳)


نویسنده کتاب در ادامه پس از رد ادله قائلین به عدم جواز، بر این باور است این ادله که از آن جمله استناد به آیه «ولیغیرن خلق الله» است نمی‌تواند دلیل حرمت تغییر جنسیت باشد. (ص۲۳۱) ادله دیگر مخالفین از جمله تشبه مرد به زن، رواج هم‌جنس بازی، از بین رفتن اعضای اصلی بدن و ایجاد نقص... است.<br>
نویسنده کتاب در ادامه پس از رد ادله قائلین به عدم جواز، بر این باور است این ادله که از آن جمله استناد به آیه «ولیغیرن خلق الله» است نمی‌تواند دلیل حرمت تغییر جنسیت باشد. (ص۲۳۱) ادله دیگر مخالفین تشبه مرد به زن، رواج هم‌جنس بازی، از بین رفتن اعضای اصلی بدن و ایجاد نقص است.<br>
در فصل پایانی نویسنده با اشاره به مسئله جواز و عدم جواز تغییر جنسیت در حیوانات مدعی است که برخی از فقیهان اهل سنت قائل به حرمت و فقهای شیعه قائل به حلیت این مسئله در حیوانات هستند.(ص ۲۵۵)
در فصل پایانی نویسنده با اشاره به مسئله جواز و عدم جواز تغییر جنسیت در حیوانات مدعی است که برخی از فقیهان اهل سنت قائل به حرمت و فقهای شیعه قائل به حلیت این مسئله در حیوانات هستند.(ص ۲۵۵)


===حقوق خانواده و تغییر جنسیت===
===حقوق خانواده و تغییر جنسیت===
کریمی‌نیا در مسئله بقاء ازدواج و عدم بقاء درباره زن و مرد سالم بر مبنای فتاوی مراجع بر این باور است که ازدواج سابق باطل و منحل شده است. (ص۲۷۶)
کریمی‌نیا در مسئله بقاء و عدم بقاء ازدواج، درباره زن و مرد سالم بر مبنای فتاوی مراجع بر این باور است که ازدواج سابق باطل و منحل شده است. (ص۲۷۶)


در مورد خنثی مشکل با توجه به صورت‌های متعدد آن حکم زوجیت، متاثر از تغییر جنسیت، متفاوت قلمداد شده است. (ص۲۷۷)
در مورد خنثی مشکل با توجه به صورت‌های متعدد آن حکم زوجیت، متاثر از تغییر جنسیت، متفاوت قلمداد شده است. (ص۲۷۷)
خط ۱۰۹: خط ۱۱۸:


===نسبت زوجین با فرزندان پس از تغییر جنسیت===
===نسبت زوجین با فرزندان پس از تغییر جنسیت===
در فصل اول این بخش کریمی‌نیا مدعی است که تغییر جنسیت عنوان پدر و مادر را به حالت مقابل خود تبدیل نمی‌کند اما عناوین دیگر مثل خواهر، برادر، عمو، دایی، عمه و خاله را به عنوان مقابل تبدیل می‌کند. (ص۳۲۶)
در فصل اول این بخش کریمی‌نیا مدعی است که تغییر جنسیت عنوان پدر و مادر را به حالت مقابل خود تبدیل نمی‌کند اما عناوین دیگر مثل خواهر، برادر، عمو، دایی، عمه و خاله را به‌عنوان مقابل تبدیل می‌کند. (ص۳۲۶)


در فصل دوم وی مدعی است نفقه با تغییر جنسیت از پدر که با تغییر جنسیت زن شده است ساقط نمی‌شود ولی در نقطه مقابل آن بر عهده مادر با وجود تغییر به جنس مردانه، نخواهد آمد. (ص۳۳۴)
در فصل دوم وی مدعی است نفقه با تغییر جنسیت از پدر که با تغییر جنسیت زن شده است ساقط نمی‌شود ولی در نقطه مقابل آن بر عهده مادر با وجود تغییر به جنس مردانه، نخواهد آمد. (ص۳۳۴)
خط ۱۲۰: خط ۱۲۹:




[[رده:مقاله‌های حسن علی‌آبادی]]
[[رده:کتاب‌های فقه پزشکی به زبان فارسی]]
[[رده:کتاب‌های فقه پزشکی به زبان فارسی]]
[[رده:کتاب‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)]]
[[رده:کتاب‌های مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)]]
[[رده:مقالات کتاب‌شناسی]]