بررسی فقهی وقف پول (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۶: خط ۳۶:


== نگاهی گذرا به کتاب ==
== نگاهی گذرا به کتاب ==
کتاب بررسی فقهی [[وقف پول]] نوشته سید مهدی نریمانی زمان‌آبادی، تقی ابراهیمی سالاری، سید محمد سیدحسینی کتابی است در حوزه وقف پول که توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است. هدف مؤلفان کتاب تبیین موضوع وقف پول و اثبات صحت شرعی آن از نگاه فقهی و نیز پاسخ به شبهات و اشکالات فقهی وارد شده بر وقف پول و برداشتن گامی در جهت دستیابی به سیاست اقتصادی مستقل بر پایه مبانی فقهی عنوان شده است.
کتاب بررسی فقهی [[وقف پول]] نوشته سید مهدی نریمانی زمان‌آبادی، تقی ابراهیمی سالاری، سید محمد سیدحسینی کتابی است در حوزه وقف پول که توسط بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی منتشر شده است. هدف مؤلفان کتاب تبیین موضوع وقف پول و بررسی صحت شرعی آن از نگاه فقهی و نیز پاسخ به شبهات و اشکالات فقهی وارد شده بر وقف پول و برداشتن گامی در جهت دستیابی به سیاست اقتصادی مستقل بر پایه مبانی فقهی عنوان شده است.


=== ساختار کتاب ===
=== ساختار کتاب ===
کتاب بررسی فقهی وقف پول در فصل اول به پیشینه تحقیق، مبانی نظری و مفاهیم محوری وقف پول و تبیین ماهیت وقف و ماهیت پول پرداخته است. فصل دوم با بررسی ادله صحت و بطلان وقف پول امکان آن را از منظر فقهی مورد پژوهش قرار داده می‌دهد و فصل سوم با اشاره به تحلیل روایی و تحلیل پایایی تأثیر [[وقف پول]] بر نظام اقتصاد اجتماعی و کاهش فقر را تبیین نموده و در ادامه راه‌کارهایی برای بکارگیری وقف پول ارائه داده است. در پایان کتاب فهرستی از جداول آماری و همچنین منابع و مآخذ کتاب ضمیمه گردیده است.
کتاب بررسی فقهی وقف پول در فصل اول به پیشینه تحقیق، مبانی نظری و مفاهیم محوری وقف پول و تبیین ماهیت وقف و ماهیت پول پرداخته است. فصل دوم با بررسی ادله صحت و بطلان وقف پول امکان آن را از منظر فقهی مورد پژوهش قرار می‌دهد و فصل سوم با اشاره به تحلیل روایی و تحلیل پایایی تأثیر [[وقف پول]] بر نظام اقتصاد اجتماعی و کاهش فقر را تبیین نموده اس. هرچند به لحاظ فقهی کتاب راهکاری برای تصحیح فقهی وقف پول ارائه نداده و برخلاف توضیح پشت جلد، عدم شرعیت وقف پول را نتیجه گرفته است. در پایان کتاب فهرستی از جداول آماری و همچنین منابع و مآخذ کتاب ضمیمه گردیده است.


== محتوای کتاب ==
== محتوای کتاب ==
محتوای کتاب بررسی فقهی وقف پول در یک مقدمه و سه فصل جای گرفته است. نگارنده در مقدمه به جایگاه مهم فعالیت‌های خیریه به‌ویژه وقف در اقتصاد اسلامی و همچنین نقش تأثیرگذار آن در کاهش فقر و بهبود وضعیت اشتغال پرداخته و به روش پیمایشی- اسنادی بعنوان شیوهٔ پژوهش اشاره نموده است.
محتوای کتاب بررسی فقهی وقف پول در یک مقدمه و سه فصل جای گرفته است. نگارنده در مقدمه به جایگاه مهم فعالیت‌های خیریه به‌ویژه وقف در اقتصاد اسلامی و همچنین نقش تأثیرگذار آن در کاهش فقر و بهبود وضعیت اشتغال پرداخته و به روش پیمایشی- اسنادی بعنوان شیوهٔ پژوهش اشاره نموده است. با این وجود کتاب حاضر به لحاظ شکلی از ساختاری پژوهشی برخوردار نیست و اشکالات نگارشی و ویرایشی نیز در متن آن به چشم می‌خورد. (برای نمونه ن. ک ص۶۹و۷۱)


=== واژگان و مفاهیم اصلی ===
=== واژگان و مفاهیم اصلی ===
خط ۵۸: خط ۵۸:
==== وقف پول ====
==== وقف پول ====
برای وقف پول تعاریف مختلفی ارائه شده که از نگاه نویسنده کامل‌ترین آن چنین است: وقف پول عبارت است از وقف سرمایهٔ مالی برای مدت نامحدود و سرمایه‌گذاری آن در دارایی‌های مولِّد که از قِبَل آن منافع و درآمدهایی بر اساس شرایط در نظر گرفته شده توسط واقف به موقوف علیهم می‌رسد. (ص۴۷)
برای وقف پول تعاریف مختلفی ارائه شده که از نگاه نویسنده کامل‌ترین آن چنین است: وقف پول عبارت است از وقف سرمایهٔ مالی برای مدت نامحدود و سرمایه‌گذاری آن در دارایی‌های مولِّد که از قِبَل آن منافع و درآمدهایی بر اساس شرایط در نظر گرفته شده توسط واقف به موقوف علیهم می‌رسد. (ص۴۷)
==== فقر و اشتغال ====
در کتاب حاضر به چهار تعریف برای فقر اشاره شده است: (۱)فقر مطلق به معنای ناتوانی در تأمین حداقل مایحتاج زندگی. (۲)فقر نسبی: فقر ناشی از اختلاف شدید درآمدی که به کمبود یا فقدان میانگین امکانات رفاهی جامعه نیز تعریف شده است. (۳)فقر موردی: فقر اقلیتی از جوامع توسعه یافته که ار حداقل مایحتاج رندگی برخوردار نیستند. (۴)فقر عمومی: فقر اکثریت جامعه در مقابل اقلیت برخوردار از رفاه و ثروت که در کشورهای جهان سوم به چشم می‌خورد.
همچنین اشتغال در لغت بمعنای به کار مشغول شدن و در اصطلاح عبارت است از کارگران مشغول به کار بعلاوه صاحبان مشاغل آزاد!


=== وقف پول از منظر فقه ===
=== وقف پول از منظر فقه ===
خط ۷۵: خط ۷۱:
=== آثار اقتصادی وقف پول ===
=== آثار اقتصادی وقف پول ===
فصل سوم حجم بیشتر کتاب را به خود اختصاص داده و به تبیین آثار اقتصادی وقف پول از طریق بررسی داده‌های آماری حاصل از یک تحقیق پیمایشی پرداخته است که در حقیقت یک مطالعه آماری است و ارتباطی با تبیین فقهی وقف پول ندارد. در این فصل مؤلف پس از توضیح تحلیل روایی و پایایی و مفهوم ضریب آلفای کرونباخ نتایج بدست آمده از تحقیق را در جداول آماری ارائه نموده و سپس نتایج توصیفی آن را در قالب نمودارهای آماری توضیح داده است. (ص۸۳–۱۰۴)
فصل سوم حجم بیشتر کتاب را به خود اختصاص داده و به تبیین آثار اقتصادی وقف پول از طریق بررسی داده‌های آماری حاصل از یک تحقیق پیمایشی پرداخته است که در حقیقت یک مطالعه آماری است و ارتباطی با تبیین فقهی وقف پول ندارد. در این فصل مؤلف پس از توضیح تحلیل روایی و پایایی و مفهوم ضریب آلفای کرونباخ نتایج بدست آمده از تحقیق را در جداول آماری ارائه نموده و سپس نتایج توصیفی آن را در قالب نمودارهای آماری توضیح داده است. (ص۸۳–۱۰۴)
== نقدها ==
کتاب حاضر به لحاظ شکلی از ساختاری پژوهشی برخوردار نیست. همچنین اشکالات نگارشی و ویرایشی در متن آن به چشم می‌خورد. (برای نمونه ن. ک ص۶۹و۷۱) به لحاظ محتوایی نیز کتاب راهکاری برای تصحیح فقهی وقف پول ارائه نداده و برخلاف توضیح پشت جلد، عدم شرعیت وقف پول را نتیجه گرفته است. (ص۱۶۰) همچنین فصل سوم که بیشترِ حجم کتاب را به خود اختصاص داده رویکرد فقهی به مسئله وقف پول ندارد و از طریق مطالعه آماری به جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته است.
۳٬۹۴۷

ویرایش