دخالت دولت در قراردادهای خصوصی (منابع مطالعاتی)
دخالت دولت در قراردادهای خصوصی به منظور تأمین منافع عمومی و عدالت صورت می‌گیرد. در برخی قرادادها با وجود اینکه ارکان عقد کامل است و طرفین آنرا منعقد کرده‌اند اما با منافع عمومی و عدالت تعارض دارند از این رو دولت دخالت می‌کند تا از منافع عمومی و حفظ تعادل در قرادادها و حقوق بنیادین و عدالت که حق هر شهروندی است دفاع کند. اهمیت حقوق بنیادین و عدالت، ابزاری است که به واسطه آن دولت اصل آزادی در عقود را نادیده می‌گیرد و به منظور حفظ آن حقوق از انعقاد این قراردادها جلوگیری می‌کند. در مباحث حقوقی بحث دخالت دولت در قراردادها از مباحث روز به شمار می‌آید اما در منابع فقهی سنتی اثری از این موضوع نیست در عین حال چه بسا بتوان تحت عناوین دیگری مانند بسط ید حاکم در دخالت عقود شخصی یا قاعده لاضرر مطالبی پیدا کرد.
سؤالاتی که در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: آیا دولت حق دخالت دارد؟ حدود و ثغور دخالت تا کجاست؟ معنای منافع عمومی و عدالت تابع چه عناصری است؟ در صورت انعقاد این قراردادها و عدم دخالت دولت، آیا طرفین می‌توانند از تعهدات خود به بهانه تعارض با عدالت شرپیچی کنند؟
منابع ذیل به همین منظور جمع‌آوری شده است.
کتاب‌ها
فارسی
- مبانی مداخله دولت در حیطه قراردادهای خصوصی، عباس صادقیان، ایلام، جوهر حیات، ۱۴۰۱ش. لینک صفحات ابتدایی کتاب
- مبانی مشروعیت دخالت دولت در حوزهٔ قراردادهای خصوصی، ایوب رنجبری و کاظم سلیمانپور، مشعل هدایت، ۱۳۹۸ش. لینک صفحات ابتدایی کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- مبانی و حدود اعمال حاکمیت دولت اسلامی در قراردادها، محمود گنج بخش، فصلنامه حکمرانی متعالی، دوره ۳، شماره پیاپی ۹، ۱۴۰۱ش.لینک مقاله
- دخالت دولت در قراردادهای خصوصی براساس نظریهٔ تأثیر حقوق بنیادین در حقوق قراردادها، محسن آرین و سید علی‌محمد یثربی، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۱۸، شماره ۶۸، ۱۴۰۰ش.لینک مقاله
- جستاری در باب حقوق قراردادهای عمومی در ترازوی حقوق بشر با تأکید بر اصول حقوق موضوعه، رامین خادم پور و محمد شریف شاهی و منوچهر توسلی نائینی، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، دوره ۱۷، شماره ۴۸، ۱۴۰۰ش.لینک مقاله
- مداخله دولت در شروط غیرمنصفانه با تکیه بر تحلیل اقتصادی قراردادها، قاسم نبی زاده کبریا، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، دوره ۲۷، شماره ۱۸، ۱۳۹۹ش.لینک مقاله
- الگوی مطلوب رویکرد فقهی حقوقی در حدود دخالت دولت در مالکیت خصوصی، محمدجواد رضایی‌زاده و علی‌رضا امینی، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، دوره۲۰، شماره ۴۹، ۱۳۹۸ش.لینک مقاله
- مبانی فقهی مداخله دولت در قرارداد کار در نظام اقتصادی اسلام، محمود کریمی و سیدسلمان مرتضوی و محمدمهدی سیفی، دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، دوره ۱۱، شماره ۲۲، ۱۳۹۸ش.لینک مقاله
- محدودیت در آزادی‌های قراردادی به منظور مقابله با انحصار: مطالعه موردی حقوق ایران، حمیدرضا علومی یزدی و حمیدرضا شاه بابای، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، دوره ۲۶، شماره ۱۵، ۱۳۹۸ش.لینک مقاله
- مبنای دخالت دولت در قراردادها: عدالت تصحیحی یا توزیعی، حسن لطفی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۴۸، شماره ۳، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- کارایی اقتصادی و دخالت دولت در قراردادها، حسن لطفی، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره۸۱، ۱۳۹۷ش.لینک مقاله
- تحدید مالکیت خصوصی توسط دولت در راستای استفادهٔ خصوصی، حسن رهپیک و حمیدرضا رستمی، فصلنامه تعالی حقوق، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- مبانی مداخلهٔ دولت در نهاد خانواده در نظام حقوقی ایران، محمدجواد جاوید و مریم مهاجری، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، دوره ۲۱، شماره ۸۲، ۱۳۹۷ش.لینک مقاله
- عدالت توزیعی کارایی و پایان قرارداد کار، ولی رستمی و حسین قبادی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۴۸، شماره ۱، سال ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- بررسی فقهی حقوقی قراردادهای مشارکت عمومی-خصوصی در نظام حقوقی ایران، بهاره حسنی و محمدحسین بیاتی، دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره ۱۰، شماره ۱۹، ۱۳۹۷ش. لینک مقاله
- بررسی محدودیت‌های حقوق مالکانه در قانون شهرداری‌ها، مهدی علیزاده و سیدمحسن بهشتیان، فصلنامه مدیریت شهری، دوره ۱۶، شماره ۴۹، ۱۳۹۶ش.لینک مقاله
- قراردادهای اداری از منظر فقه مذاهب اسلامی، بیژن عباسی و سیدمجتبی حسینی موسوی، دوفصلنامه فقه مقارن، دوره ۵، شماره ۱۰، ۱۳۹۶ش. لینک مقاله
- مبانی فقهی - حقوقی سلب مالکیت توسط دولت، زهرا گواهی و مریم ثقفی، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. لینک مقاله
- قاعدهٔ «لاضرر» و جایگاه آن در بحث سلب مالکیت توسط دولت، عبدالحمید فرزانه، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، شماره ۴۷، ۱۳۹۵ش. لینک مقاله
- تعدیل در قراردادهای اداری، ولی رستمی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۴۵، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. لینک مقاله
- دخالت دولت در اقتصاد از منظر اندیشمندان مسلمان، مهدی خداپرست مشهدی و روح اله نظری و بهرام فتحی، فصلنامه تاریخ، دوره ۶، شماره ۲۰، ۱۳۹۰ش.
- حاکمیت اراده بر قراردادهای بین‌المللی خصوصی، محمدجواد شریعت باقری، فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، دوره ۱۷، شماره ۵۸، ۱۳۹۱ش. لینک مقاله
- برداشت تئوریک بر دخالت دولت در محدود کردن آزادی قراردادها (با رجوع به سیستم حقوقی انگلیس)، سیدمنصور کشفی و علی خانی جیحونی و مریم یزدان خواه، فصلنامه حقوق، دوره ۳۸، شماره ۳، ۱۳۸۷ش. لینک مقاله
عربی
- نظریة العقد فی مواجهة التحدیات الاقتصادیة، بوراس لطیفة، کلیة الحقوق جامعة الجزائر، بحوث جامعة الجزائر۱، الجزء الأول/ العدد: ۱۴–۲۰۲۰. لینک مقاله
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- تحلیل فقه و حقوقی حدود اختیارات حاکمیت نسبت به مداخله در شروط قراردادهای خصوصی، مهسا صیادملکی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، مؤسسه آموزش عالی آل طه، ۱۴۰۱ش.لینک چکیده
- امکان‌سنجی فقهی و حقوقی مداخله حاکمیت در قراردادهای خصوصی در شرایط فورس ماژور، مصطفی بوستانی گلستانی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، مؤسسه آموزش عالی شاندیز، ۱۴۰۰ش.لینک چکیده
- مبانی حقوقی نظارت و مداخله دولت در قراردادهای خصوصی بیع، محمدجواد مختیا، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تایباد، ۱۳۹۷ش.لینک چکیده
- مبانی حقوقی دخالت دولت در قراردادهای خصوصی، علی نیکخواه، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، ۱۳۹۳ش.
- محدودیت‌های اصل آزادی قراردادها بر اساس مصالح عمومی در فقه امامیه و حقوق ایران، هوشمند فیروز آبادی حسین، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۶.