مرور زمان (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(←‏فارسی: ابرابزار)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[مرور زمان]] یا تقادمِ مسقِط از جمله مستنداتی است که ممکن است موجب ایجاد حق یا سقوط مجازات از شهروندان شود. اغلب کشورها، از جمله کشورهای اسلامی، به دلیل فواید این قاعده، در عمل آن را در قوانین کیفری و حقوقی خود گنجانده‌اند.  
[[مرور زمان]] یا تقادمِ مسقِط از مستنداتی است که ممکن است موجب ایجاد حق یا سقوط مجازات شود. اغلب کشورها، مرور زمان را در قوانین کیفری و حقوقی خود گنجانده‌اند.  
در مسائل کیفری پرسش پیش روی فقه معاصر این است که آیا گذشت زمان می‌تواند ساقط کننده حق شکایت یا موجب به پایان رسیدن تعقیب یا دلیلی برای عدم اجرای مجازات یا تعزیر باشد؟ در مسائل حقوقی نیز فقه می‌پرسد که آیا با گذشت مدت زمان مشخصی، حق کسی اسقاط می‌شود؟ برعکس، آیا ممکن است مرور زمان باعث ایجاد حقی شود؟ مثلاً آیا می‌توان به فردی که مدتی زمین یا ملکی را در اختیار داشته است حق ملکیت اعطا کرد؟
فقیهان حنفی و حنبلی مرور زمان را با استحسان می‌پذیرند اما فقیهان شیعه آن را در بسیاری موارد مغایر موازین شرعی دانسته‌اند. [[آیت‌الله خمینی|سید روح‌الله خمینی]] معتقد است حاکم در جرائم تعزیری می‌تواند بنا بر مصلحت به مرور زمان استناد کند؛ اما مرور زمان در اجرای حدود، قصاص و دیات را نپذیرفته‌اند.
آنچه در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم این است: آیا گذشت زمان می‌تواند ساقط کننده حق شکایت یا موجب به پایان رسیدن تعقیب یا دلیلی برای عدم اجرای مجازات یا تعزیر باشد؟ آیا با گذشت مدت زمان مشخصی، حق کسی اسقاط می‌شود؟ برعکس، آیا ممکن است مرور زمان باعث ایجاد حقی شود؟ مثلاً آیا می‌توان به فردی که مدتی زمین یا ملکی را در اختیار داشته است حق ملکیت اعطا کرد؟
 


فقیهان حنفی و حنبلی مرور زمان را با استحسان فقهی پذیرفته‌اند اما فقیهان شیعه مرور زمان را در بسیاری موارد مغایر موازین شرعی دانسته‌اند. برای مثال [[آیت‌الله خمینی|سید روح الله خمینی]] معتقد است که در جرائم تعزیری حاکم می‌تواند بنا بر مصلحت به مرور زمان استناد کند؛ اما مرور زمان در اجرای حدود، قصاص و دیات را نپذیرفته است.
==کتاب==
==کتاب==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# مرور زمان در سقوط مجازات‏، امیرعباس حامدی و فهیمه سیف‌علیان، تهران‫، اندیشه سبز نوین‬: اندیشه عصر‏‫ ‏‫، ۱۴۰۰ش. ‮‬‬‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99c20394.pdf فهرست کتاب.]
# مرور زمان در سقوط مجازات‏، امیرعباس حامدی و فهیمه سیف‌علیان، تهران‫، اندیشه سبز نوین‬: اندیشه عصر‏‫ ‏‫، ۱۴۰۰ش. ‮‬‬‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99c20394.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# مرور زمان در جرایم حدی از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران، احمد مختاری‌بنی، تهران، سنجش و دانش‏‫، ۱۳۹۹ش. ‬‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99912087.pdf فهرست کتاب.]
# مرور زمان در جرایم حدی از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران، احمد مختاری‌بنی، تهران، سنجش و دانش‏‫، ۱۳۹۹ش. ‬‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99912087.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# مرور زمان در فقه اسلام و حقوق جزای ایران، زهرا مورخی، مشهد، مینوفر‏‫، ۱۳۹۵ش. ‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96216213.pdf فهرست کتاب.]
# مرور زمان در فقه اسلام و حقوق جزای ایران، زهرا مورخی، مشهد، مینوفر‏‫، ۱۳۹۵ش. ‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96216213.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# مرور زمان در احکام کیفری از منظر فقه امامیه و عامه، کاوه ابراهیم‌پور تازه‌کند، قم، بخشایش، ‏‫۱۳۹۳ش. ‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93601803.pdf فهرست کتاب.]
# مرور زمان در احکام کیفری از منظر فقه امامیه و عامه، کاوه ابراهیم‌پور تازه‌کند، قم، بخشایش، ‏‫۱۳۹۳ش. ‬ [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93601803.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# مرور زمان (بررسی فقهی-حقوقی)، احمد دیلمی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکده فقه و حقوق، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۴ش. [https://ketab.ir/book/be4dcc38-b43b-4e35-9a9f-97c97c2becdc فهرست کتاب]
# مرور زمان (بررسی فقهی-حقوقی)، احمد دیلمی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکده فقه و حقوق، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۴ش. [https://ketab.ir/book/be4dcc38-b43b-4e35-9a9f-97c97c2becdc صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# اسلام و قانون مرور زمان، محسن شفائی، تهران، مرکز نشر کتاب، ‏‫‏۱۳۴۵ش.
# اسلام و قانون مرور زمان، محسن شفائی، تهران، مرکز نشر کتاب، ‏‫‏۱۳۴۵ش.
# رس‍ال‍ه م‍رور زم‍ان از ل‍ح‍اظ ف‍ق‍ه اس‍لام‍ی، ع‍ب‍دال‍ص‍اح‍ب ص‍ف‍ائ‍ی، بی‌جا، بی‌تا.
# رس‍ال‍ه م‍رور زم‍ان از ل‍ح‍اظ ف‍ق‍ه اس‍لام‍ی، ع‍ب‍دال‍ص‍اح‍ب ص‍ف‍ائ‍ی، بی‌جا، بی‌تا.
خط ۳۵: خط ۳۶:


===عربی===
===عربی===
#سقوط الحق بالتقادم في الفقه الإسلامي والتشريع المغربي، عبدالله البدري، مجلة الباحث للدراسات القانونية والقضائية (مراکش)، شماره ۴۴، ۲۰۲۲م.
#سقوط الحق بالتقادم في الفقه الإسلامي والتشريع المغربي، عبدالله البدري، مجلة الباحث للدراسات القانونية والقضائية (مراکش)، شماره ۴۴، ۲۰۲۲م.
#أحكام تقادم دين نفقة الزوجة في الفقه الإسلامي والقانون الجزائري، عسالي عمر و رشيد مسعودي، مجلة الاجتهاد للدراسات القانونية والاقتصادية (الجزائر)، دوره ۱۰، شماره ۳، ۲۰۲۱م / ۱۴۴۳ق.
#أحكام تقادم دين نفقة الزوجة في الفقه الإسلامي والقانون الجزائري، عسالي عمر و رشيد مسعودي، مجلة الاجتهاد للدراسات القانونية والاقتصادية (الجزائر)، دوره ۱۰، شماره ۳، ۲۰۲۱م / ۱۴۴۳ق.
#أثر التقادم على الحقوق في الفقه الإسلامي والتشريع الفلسطيني، تيسير كامل إسماعيل إبراهيم، عفيف محمد حسين أبو كلوب، مجلة البحوث الإسلامية، سال۳، شماره ۱۵، ۲۰۱۷م/ ۱۴۳۸ق.
#أثر التقادم على الحقوق في الفقه الإسلامي والتشريع الفلسطيني، تيسير كامل إسماعيل إبراهيم، عفيف محمد حسين أبو كلوب، مجلة البحوث الإسلامية، سال۳، شماره ۱۵، ۲۰۱۷م/ ۱۴۳۸ق.
خط ۴۳: خط ۴۴:
==پایان‌نامه==
==پایان‌نامه==
===فارسی===
===فارسی===
#بررسی تطبیقی مرور زمان دعاوی مدنی در فقه اسلامی و نظام های حقوقی ایران و افغانستان، علی احمد حکیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۴۰۰ش.
# بررسی تطبیقی مرور زمان دعاوی مدنی در فقه اسلامی و نظام های حقوقی ایران و افغانستان، علی احمد حکیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/9886e186fb3b31060e64c29f9765b35b اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی مرور زمان جرایم حدی از منظر مذاهب خمسه و حقوق ایران، احمد مختاری، کارشناسی ارشد، گروه فقه و اصول دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۸ش.
# بررسی مرور زمان جرایم حدی از منظر مذاهب خمسه و حقوق ایران، احمد مختاری، کارشناسی ارشد، گروه فقه و اصول دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a05f1adf09c91ee7052e8ab1e53087ad اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی مبانی فقهی مرور زمان با رویکردی بر قوانین جزایی ایران، مرضیه غفارپور، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۷ش.
# بررسی مبانی فقهی مرور زمان با رویکردی بر قوانین جزایی ایران، مرضیه غفارپور، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/be7da4fa9914922053fada3a32476f03 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی مرور زمان کیفری در فقه اسلام و قوانین موضوعه ایران، سیدسعید منافی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f088622d1e75b15c74280fa2c969b781/search/30574fbe97ee85cf7f4c50cb37af7df9 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# بررسی مرور زمان کیفری در فقه اسلام و قوانین موضوعه ایران، سیدسعید منافی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f088622d1e75b15c74280fa2c969b781/search/30574fbe97ee85cf7f4c50cb37af7df9 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#مبانی فقهی و حقوقی مرور زمان (تحولات و چالش‌های آن)، محمدامین امیدبخش، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه دامغان، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/64c255ff599084b85409449dc3f2712f/search/6cb138bd52639cac36290d9afd58899b پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# مبانی فقهی و حقوقی مرور زمان (تحولات و چالش‌های آن)، محمدامین امیدبخش، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه دامغان، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/64c255ff599084b85409449dc3f2712f/search/6cb138bd52639cac36290d9afd58899b اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی فقهی و حقوقی مرور زمان کیفری در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/77e4f01acb02961fd6062f62ecd07e32/search/3b96065d3227f3e2ee7f6614e0dc0b04 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# بررسی فقهی و حقوقی مرور زمان کیفری در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/77e4f01acb02961fd6062f62ecd07e32/search/3b96065d3227f3e2ee7f6614e0dc0b04 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی تطبیقی مرور زمان در حقوق اسلام و ایران و مصر، اسماعیل یوشانی، کارشناسی ارشد، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/114e8d9c52741db553297ae40d6b550e/search/3b96065d3227f3e2ee7f6614e0dc0b04 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# بررسی تطبیقی مرور زمان در حقوق اسلام و ایران و مصر، اسماعیل یوشانی، کارشناسی ارشد، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/114e8d9c52741db553297ae40d6b550e/search/3b96065d3227f3e2ee7f6614e0dc0b04 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی فقهی-حقوقی مرور زمان در حقوق کیفری ایران با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مرتضی واحدی‌پور دهرایی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/02b0c76ebf9cbe094724bc7a570abf77/search/741b0068e153d60a84c7077e2165b602 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# بررسی فقهی-حقوقی مرور زمان در حقوق کیفری ایران با تأکید بر قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مرتضی واحدی‌پور دهرایی، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/02b0c76ebf9cbe094724bc7a570abf77/search/741b0068e153d60a84c7077e2165b602 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
#بررسی فقهی مرور زمان در امور مدنی، امین ناصری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، انشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/eb3f6c562faebfb96550aa7282eecd6b/search/9184d9cfd27cbcf41724c0b654794be3 پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
# بررسی فقهی مرور زمان در امور مدنی، امین ناصری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، انشگاه امام صادق علیه السلام، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/eb3f6c562faebfb96550aa7282eecd6b/search/9184d9cfd27cbcf41724c0b654794be3 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]


===عربی===
===عربی===
۴٬۰۷۹

ویرایش