۳٬۴۹۰
ویرایش
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←دیه بدل رضایت است) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
===نظرات مختلف ماهیت دیه و آثار فقهی آنها === | ===نظرات مختلف ماهیت دیه و آثار فقهی آنها === | ||
فقیهان مسلمان دیدگاههای متعددی در راستای پاسخ به چیستی ماهیت دیه مطرح کردهاند که از آن میان چهار دیدگاه قابلتوجه است. این چهار دیدگاه عبارتند از: [[مجازات بودن دیه]]، [[جبران خسارت بودن دیه]]، تلفیقی از مجازت و خسارت، و [[بدل تراضی بودن دیه]]. | فقیهان مسلمان دیدگاههای متعددی در راستای پاسخ به چیستی ماهیت دیه مطرح کردهاند که از آن میان چهار دیدگاه قابلتوجه است. این چهار دیدگاه عبارتند از: [[نظریه مجازاتبودن دیه|مجازات بودن دیه]]، [[نظریه جبران خسارت بودن دیه|جبران خسارت بودن دیه]]، تلفیقی از مجازت و خسارت، و [[نظریه ابزارانگاری دیه برای رضایت|بدل تراضی بودن دیه]]. | ||
اگر ماهیت دیه مجازات باشد، باید از ویژگیهای بنیادین مجازات، مثل کارکرد تنبیهی داشتن، لزوم وجود عنصر معنوی (عمد یا تقصیر)، تناسب جرم و مجازات، و اموری نظیر اینها تبعیت کند و بهلحاظ فقهی چون جزو مجازاتهای معین است، امکان کاهش یا افزایش میزان آن وجود ندارد. اگر ماهیت دیه جبران خسارت باشد، باید بتواند همه خسارات وارده بر مجنیعلیه را جبران کند؛ بهعنوان مثال، باید بتواند هزینههای درمان و ازکارافتادگی را جبران کند. در این صورت فقیه میتواند با استناد به ماهیت دیه، احکام مذکور را نیز به دیه ملحق کند. در صورتی که ماهیت دیه تلفیقی از مجازات و جبران خسارت باشد، بهدلیل وجود عنصر جبران خسارت، امکان تأمین خسارتهای مازاد بر دیه وجود دارد، اما اگر ماهیت دیه بدل تراضی باشد، اصولاً دیه دیگر حکم ثابت شرعی نخواهد بود، بلکه راهکاری برای فصل خصومت در نظر گرفته میشود که ممکن است با اقتضائات زمان و مکان بهسادگی دستخوش تغییر گردد. | اگر ماهیت دیه مجازات باشد، باید از ویژگیهای بنیادین مجازات، مثل کارکرد تنبیهی داشتن، لزوم وجود عنصر معنوی (عمد یا تقصیر)، تناسب جرم و مجازات، و اموری نظیر اینها تبعیت کند و بهلحاظ فقهی چون جزو مجازاتهای معین است، امکان کاهش یا افزایش میزان آن وجود ندارد. اگر ماهیت دیه جبران خسارت باشد، باید بتواند همه خسارات وارده بر مجنیعلیه را جبران کند؛ بهعنوان مثال، باید بتواند هزینههای درمان و ازکارافتادگی را جبران کند. در این صورت فقیه میتواند با استناد به ماهیت دیه، احکام مذکور را نیز به دیه ملحق کند. در صورتی که ماهیت دیه تلفیقی از مجازات و جبران خسارت باشد، بهدلیل وجود عنصر جبران خسارت، امکان تأمین خسارتهای مازاد بر دیه وجود دارد، اما اگر ماهیت دیه بدل تراضی باشد، اصولاً دیه دیگر حکم ثابت شرعی نخواهد بود، بلکه راهکاری برای فصل خصومت در نظر گرفته میشود که ممکن است با اقتضائات زمان و مکان بهسادگی دستخوش تغییر گردد. |