قرارداد الکترونیکی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(←‏عربی: اصلاح ارقام)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
[[قرارداد الکترونیکی]] به معنای توافقی است که ایجاب و قبول آن از راه دور و از طریق اینترنت انجام می‌شود. این نوع از قراردادها، رکن اساسی [[تجارت الکترونیکی]] است. فراگیری قراردادهای الکترونیکی - در قالب‌های خرید و فروش، ازدواج، اجاره و امثال این‌ها - باعث پدید آمدن برخی مسائل فقهی تازه شده است. این مسائل بیشتر به مکتوب بودن قرارداد، نحوه احراز شرایط صحت، شرایط متعاقدین، حجیت ایجاب و قبول اینترنتی، حجیت امضای الکترونیک، حقوق دو طرف قرارداد الکترونیک مربوط می‌شود. برای مثال در بسیاری از خرید و فروش‌های اینترنتی، ایجاب و قبول به شکل سنتی خود وجود ندارد و خریدار با انتخاب گزینه‌هایی مثل «ارسال به سبد خرید» یا «ثبت سفارش»  اقدام به خرید می‌کند. این تفاوت‌ها با نحوه سنتیِ بیع و دیگر قراردادها سوالاتی را برابر فقیهان و پژوهشگران فقه قرار داده است.   
[[قرارداد الکترونیکی]] به معنای توافقی است که ایجاب و قبول آن از راه دور و از طریق اینترنت انجام می‌شود. این نوع از قراردادها، رکن اساسی [[تجارت الکترونیکی]] است. فراگیری قراردادهای الکترونیکی - در قالب‌های خرید و فروش، ازدواج، اجاره و امثال این‌ها - باعث پدید آمدن برخی مسائل فقهی تازه شده است. این مسائل بیشتر به مکتوب بودن قرارداد، نحوه احراز شرایط صحت، شرایط متعاقدین، حجیت ایجاب و قبول اینترنتی، حجیت امضای الکترونیک، حقوق دو طرف قرارداد الکترونیک مربوط می‌شود. برای مثال در بسیاری از خرید و فروش‌های اینترنتی، ایجاب و قبول به شکل سنتی خود وجود ندارد و خریدار با انتخاب گزینه‌هایی مثل «ارسال به سبد خرید» یا «ثبت سفارش»  اقدام به خرید می‌کند. این تفاوت‌ها با نحوه سنتیِ بیع و دیگر قراردادها سوالاتی را برابر فقیهان و پژوهشگران فقه قرار داده است.   


برخی از پرسش‌های پیش روی فقه در زمینۀ قرارداد‌های الکترونیک بدین شرحند: ماهیت قراردادهای الکترونیکی می‌تواند ذیل مبانی فقه موجود برسی شود یا اینکه فقه برای توضیح آنها نیازمند توسعه در فروع خود است؟  شرایط عمومی صحت قراردادهای الکترونیک چیست؟ آیا کنش‌هایی مثل کلیک کردن روی گزینه‌ها می‌تواند معنای ایجاب یا قبول داشته باشد؟ کدام یک از مراحل یک معاملۀ اینترنتی - از جمله قرار دادن اطلاعات مورد معامله در سایت، بازدید، افزودن به سبد کالا، پرداخت پول یا تحویل کالا - به معنای ایجاب یا قبول است؟ در معاملاتی که مبتنی بر [[قرارداد مکتوب|نوشتن قرارداد]] است، کدام یک از مراحل - نوشتن متن یا امضای الکترونیکی - به معنای ایجاب و قبول است؟ آیا فقه [[امضای الکترونیکی]] را به رسمیت می‌شناسد؟ ماهیت و قلمرو اقاله در قراردادهای الکترونیکی و شرایط صحت آن چیست؟ آیا طرفین قرارداد می‌توانند قرارداد را با وسایل ارتباط الکترونیکی اقاله کنند؟ خیارات در فقه اسلامی چگونه بر قوانین تجارت الکترونیکی تطبیق می‌­شود؟ آیا خیاراتی که قابل تطبیق بر قرارداد الکترونیکی نیستند - مثل خیار مجلس - به شکل دیگری در نظر گرفته می‌شوند یا بایستی آنها را غیر قابل اجرا دانست؟  
برخی از پرسش‌های پیش روی فقه در زمینۀ قرارداد‌های الکترونیک بدین شرحند: ماهیت قراردادهای الکترونیکی می‌تواند ذیل مبانی فقه موجود برسی شود یا اینکه فقه برای توضیح آن‌ها نیازمند توسعه در فروع خود است؟  شرایط عمومی صحت قراردادهای الکترونیک چیست؟ آیا کنش‌هایی مثل کلیک کردن روی گزینه‌ها می‌تواند معنای ایجاب یا قبول داشته باشد؟ کدام یک از مراحل یک معاملۀ اینترنتی - از جمله قرار دادن اطلاعات مورد معامله در سایت، بازدید، افزودن به سبد کالا، پرداخت پول یا تحویل کالا - به معنای ایجاب یا قبول است؟ در معاملاتی که مبتنی بر [[قرارداد مکتوب|نوشتن قرارداد]] است، کدام یک از مراحل - نوشتن متن یا امضای الکترونیکی - به معنای ایجاب و قبول است؟ آیا فقه [[امضای الکترونیکی]] را به رسمیت می‌شناسد؟ ماهیت و قلمرو اقاله در قراردادهای الکترونیکی و شرایط صحت آن چیست؟ آیا طرفین قرارداد می‌توانند قرارداد را با وسایل ارتباط الکترونیکی اقاله کنند؟ خیارات در فقه اسلامی چگونه بر قوانین تجارت الکترونیکی تطبیق می‌­شود؟ آیا خیاراتی که قابل تطبیق بر قرارداد الکترونیکی نیستند - مثل خیار مجلس - به شکل دیگری در نظر گرفته می‌شوند یا بایستی آنها را غیر قابل اجرا دانست؟  


== کتاب ==
== کتاب ==


=== فارسی ===
=== فارسی ===
# قراردادهای الکترونیکی از منظر فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق بین‌الملل، علی‌اکبر بدیعی، قم، خویی، ۱۴۰۰ش.
# قراردادهای الکترونیکی از منظر فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق بین‌الملل، علی‌اکبر بدیعی، قم، خویی، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400301115.pdf فهرست کتاب]
# جایگاه فقهی و حقوقی خیارات در قراردادهای الکترونیکی، بهنام اسدی و حسن حیدری، تهران، قانون‌یار، ۱۳۹۸ش.
# جایگاه فقهی و حقوقی خیارات در قراردادهای الکترونیکی، بهنام اسدی و حسن حیدری، تهران، قانون‌یار، ۱۳۹۸ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98c12277.pdf فهرس کتاب]
# قراردادهای الکترونیکی انعقاد تا انحلال: مطالعه‌ی تطبیقی در فقه اسلامی، حقوق ایران و کنوانسیون ژنو ۲۰۰۵، محمدرسول آهنگران و احمد امیری، تهران، مجد، ۱۳۹۸ش.
# قراردادهای الکترونیکی انعقاد تا انحلال: مطالعه‌ی تطبیقی در فقه اسلامی، حقوق ایران و کنوانسیون ژنو ۲۰۰۵، محمدرسول آهنگران و احمد امیری، تهران، مجد، ۱۳۹۸ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98423065.pdf فهرست کتاب]
# قراردادهای الکترونیکی از دیدگاه فقه و حقوق، رسول مظاهری، محمدعلی خادمی‌کوش، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸ش.
# قراردادهای الکترونیکی از دیدگاه فقه و حقوق، رسول مظاهری، محمدعلی خادمی‌ کوشا، محمدباقر انصاری، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۸ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14011227893.pdf فهرست کتاب]
# انعقاد قراردادهای الكترونيكی: مطالعه تطبيقی در فقه اسلامی، حقوق ايران و كنوانسيون ۲۰۰۵ ژنو، مرتضی محمدی، قم، دانشگاه مفید، ۱۳۹۳ش.
# انعقاد قراردادهای الكترونيكی: مطالعه تطبيقی در فقه اسلامی، حقوق ايران و كنوانسيون ۲۰۰۵ ژنو، مرتضی محمدی، قم، دانشگاه مفید، ۱۳۹۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93925817.pdf فهرست کتاب]
===عربی===
===عربی===
# احکام التجارة الالکترونیة فی الفقه الاسلامی، عدنان بن جمعان الزهرانی، لبنان، دارالقلم للطباعة و النشر و التوزيع، ۲۰۱۶م.
# احکام التجارة الالکترونیة فی الفقه الاسلامی، عدنان بن جمعان الزهرانی، لبنان، دارالقلم للطباعة و النشر و التوزيع، ۲۰۱۶م.
۴٬۹۴۳

ویرایش