۳٬۴۹۰
ویرایش
جز
←عربی
(←عربی: اصلاح نشانی وب) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←عربی) |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[فقه شهرسازی]] احکام | [[فقه شهرسازی]] به معنای استنباط احکام و اصولی است که در سبک جدید زندگی انسانها برای ساخت و ساز محیط زندگی قابل اعمال و اجرا باشد. در منابع فقهی اصول و قواعدی موجود است که در همین راستا می‌تواند مورد استناد قرار گیرد. به عنوان نمونه حد حریم که در فقه به آن اشاره شده از این موارد است. | ||
اما در سبک جدید شهرسازی بعضی از احکام مخدوش شده است. آزادی انسان در تصرف در ملک یکی از نمونه‌ها است. | |||
بنابراین فقه معاصر با چالش‌هایی روبرو است: پرسش اصلی این است که آیا از نظر اسلام، اصول و قواعدی در زمینه شهرسازی وجود دارد؟ آیا از ادله‌ای همچون عدم اضرار به انسان و محیط زیست و حرمت اسراف و اتلاف و لزوم عمران و آبادی زمین می‌توان اصول و قواعد شهرسازی را استخراج کرد؟ نهاد شهرداری تا چه حد حق تصرف و اعمال قدرت بر سبک ساخت و ساز دارد؟ اگر ساخت و سازها منجر به تضییغ حقوق دیگران شود مجاز خواهد بود؟ نحوه تصرف در اماکن عمومی و موقوفات که در راستای شهرسازی تصرف می‌شود چگونه است؟ آیا معماری‌های غیر اسلامی در ساخت شهرها مجاز است؟و ... | |||
قاعده اعمار (وجوب آباد سازی)، قاعده ملکیت بشر، قاعده زوال ملکیت به سبب اهمال منجر به خرابی و قاعده عدم اجبار مالک بر مرمت ملک، از جمله قواعد فقهی نوینی است که بررسی شده است. پرداختن فقهی به حق انتفاع، حق شرب (حقآبه)، حق مَسیل (حق آبراه) و حق مرور یا حق عبور (حق آمد و شد) در نحوه بهربرداری از املاک از دیگر مباحث این نوع پژوهش است. | |||
در این پژوهش منابع مطالعاتی در زمینه فقه شهرسازی جمع‌آوری شده است. | در این پژوهش منابع مطالعاتی در زمینه فقه شهرسازی جمع‌آوری شده است. | ||
== | == کتاب‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# فقه عمران شهری، [[محسن اراکی]]، قم، انتشارات مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400512214.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # فقه عمران شهری، [[محسن اراکی]]، قم، انتشارات مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400512214.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۶: | ||
# احکام فقهی مسکن و شهرسازی، محمد بدری، تبریز، انتشارات مائده، ۱۳۹۵ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/95/95b04131.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # احکام فقهی مسکن و شهرسازی، محمد بدری، تبریز، انتشارات مائده، ۱۳۹۵ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/95/95b04131.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# معماری و شهرسازی مطلوب اسلامی: درآمدی بر فقه کاربردی و تمدنی، مسکن مطلوب اسلامی، رحیم قربانی، تهران، انتشارات شبکه اندیشه، ۱۳۹۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93c10043.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # معماری و شهرسازی مطلوب اسلامی: درآمدی بر فقه کاربردی و تمدنی، مسکن مطلوب اسلامی، رحیم قربانی، تهران، انتشارات شبکه اندیشه، ۱۳۹۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93c10043.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
=== عربی === | === عربی === | ||
# فقه العمران الإسلامي من خلال الأرشيف العثماني الجزائري، مصطفى أحمد بن حموش، امارات متحد عربی، دارالبحوث للدراسات الاسلامیة واحیاء التراث، ۲۰۱۳م. [https://ebook.univeyes.com/159205# کتاب را از اینجا ببینید] | # فقه العمران الإسلامي من خلال الأرشيف العثماني الجزائري، مصطفى أحمد بن حموش، امارات متحد عربی، دارالبحوث للدراسات الاسلامیة واحیاء التراث، ۲۰۱۳م. [https://ebook.univeyes.com/159205# کتاب را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۱۵: | خط ۲۲: | ||
# أحكام العمران في الفقه الإسلامي، أحمد محمد سعيد السعدي، ۲۰۱۰م. | # أحكام العمران في الفقه الإسلامي، أحمد محمد سعيد السعدي، ۲۰۱۰م. | ||
# رياض القاسمين أو فقه العمران الإسلامي، القاضي كامي محمد بن أحمد الأدرنوي الحنفي، دار البشائر للطباعة والنشر، ۲۰۰۰م. | # رياض القاسمين أو فقه العمران الإسلامي، القاضي كامي محمد بن أحمد الأدرنوي الحنفي، دار البشائر للطباعة والنشر، ۲۰۰۰م. | ||
# فقه العمارة الإسلامية، خالد محمد عزب، دار النشر للجامعات، ۱۹۹۷م. | # فقه العمارة الإسلامية، خالد محمد عزب، دار النشر للجامعات، ۱۹۹۷م. [https://archive.org/details/4_20211202_20211202_2127/mode/2up کتاب را از اینجا ببینید] | ||
== | == مقاله‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# فقه شهر و شهرنشینی، طیبه بلوردی، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، شماره ۵۲، زمستان ۱۴۰۱ش. [https://journals.iau.ir/article_699699_cbefbfd412763487f2e8d9168b69f05c.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | |||
# رفع تعارض حقوق و منافع در توسعه معابر شهری با نگاه به قاعده لاضرر، مجتبی الهی خراسانی و علی ثناگو، [[فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی]] ، شماره پیاپی ۲۶، سال ۸، ۱۴۰۱ش. [https://jostar-fiqh.maalem.ir/article_72550_13b490a87e199fe60635c7a49d7169eb.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | |||
# تبیین جایگاه قاعده فقهیِ لاحرج در شهرسازی اسلامی، اصغر مولائی، [[فصلنامه فقه و اصول]]، شماره ۲، دوره ۵۴، شهریور ۱۴۰۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_40199_b277ae502238128fa444731e7cbf6cd5.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # تبیین جایگاه قاعده فقهیِ لاحرج در شهرسازی اسلامی، اصغر مولائی، [[فصلنامه فقه و اصول]]، شماره ۲، دوره ۵۴، شهریور ۱۴۰۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_40199_b277ae502238128fa444731e7cbf6cd5.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی میزان و نحوه رعایت حریم در معماری و شهرسازی از منظر فقه اسلامی شیعه (نمونه موردی: محله خان یزد)، مینو قره بگلو و یحیی جمالی، [[دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق]]، شماره ۴۴، سال ۱۵، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. [http://fvh.journals.miu.ac.ir/article_5759_fc7883655b869cd5190f3b9b0860583a.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # بررسی میزان و نحوه رعایت حریم در معماری و شهرسازی از منظر فقه اسلامی شیعه (نمونه موردی: محله خان یزد)، مینو قره بگلو و یحیی جمالی، [[دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق]]، شماره ۴۴، سال ۱۵، پاییز و زمستان ۱۴۰۰ش. [http://fvh.journals.miu.ac.ir/article_5759_fc7883655b869cd5190f3b9b0860583a.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی احکام شهرسازی با رویکرد کاربری مسکونی، مریم وفادار نصرالله زاده، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۴۱، دوره ۱۴، شهریور ۱۳۹۹ش. [http://fvh.journals.miu.ac.ir/article_4894_ca83a9b45ba7ecdbcf14651b1ad2f5ad.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # بررسی احکام شهرسازی با رویکرد کاربری مسکونی، مریم وفادار نصرالله زاده، دوفصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، شماره ۴۱، دوره ۱۴، شهریور ۱۳۹۹ش. [http://fvh.journals.miu.ac.ir/article_4894_ca83a9b45ba7ecdbcf14651b1ad2f5ad.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی مشترکات معماری ادیان توحیدی (اسلام، مسیحیت، یهودیت)، زهرا رستاقی، فصلنامه | # بررسی مشترکات معماری ادیان توحیدی (اسلام، مسیحیت، یهودیت)، زهرا رستاقی، فصلنامه معماری‌شناسی، شماره ۱۵، تابستان ۱۳۹۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1599627287-10149-15-16.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# کاربرد قاعده لاضرر در حفاظت از محیط زیست و معماری در راستای ارائه مدلی برای شهرسازی اسلامی و ایرانی، محسن حسن‌پور و مریم ابن تراب و [[سید محمد موسوی بجنوردی]]، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۸ش. [https://geography.garmsar.iau.ir/article_670360_a5793f220e0a1822717a115b268076e6.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # کاربرد قاعده لاضرر در حفاظت از محیط زیست و معماری در راستای ارائه مدلی برای شهرسازی اسلامی و ایرانی، محسن حسن‌پور و مریم ابن تراب و [[سید محمد موسوی بجنوردی]]، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره ۴۵، زمستان ۱۳۹۸ش. [https://geography.garmsar.iau.ir/article_670360_a5793f220e0a1822717a115b268076e6.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی و تبیین اصول و قواعد شهرسازی از منظر فقه اسلامی، حسین عندلیب، [[دوفصلنامه معارف فقه علوی]]، شماره ۶، سال ۴، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش. [https://journals.icscr.ir/wp-content/uploads/2020/11/feqh-and-osool-num06-art01.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # بررسی و تبیین اصول و قواعد شهرسازی از منظر فقه اسلامی، حسین عندلیب، [[دوفصلنامه معارف فقه علوی]]، شماره ۶، سال ۴، بهار و تابستان ۱۳۹۷ش. [https://journals.icscr.ir/wp-content/uploads/2020/11/feqh-and-osool-num06-art01.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۲۸: | خط ۳۷: | ||
# راه‌کارهای تأمین سلمت در معماری و شهرسازی اسلامی، مهدی حمزه‌نژاد و زهرا ثروتی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # راه‌کارهای تأمین سلمت در معماری و شهرسازی اسلامی، مهدی حمزه‌نژاد و زهرا ثروتی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی تأثیر قواعد اخلاقی - فقهی در تنظیم قانون مدنی و مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری، سید مجید هاشمی طغرالجدی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # بررسی تأثیر قواعد اخلاقی - فقهی در تنظیم قانون مدنی و مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری، سید مجید هاشمی طغرالجدی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
#روش تحقیق در تحقق شهرسازی اسلامی(برنامه‌ریزی شهری)، سید مصطفی حسنی و علی حجازیان و محمدحسین گلکار و عبدالله صادقی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # روش تحقیق در تحقق شهرسازی اسلامی (برنامه‌ریزی شهری)، سید مصطفی حسنی و علی حجازیان و محمدحسین گلکار و عبدالله صادقی، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# مدل استراتژیک عدالت اجتماعی و فضایی در شهر آرمانی اسلام، بهزاد عمران‌زاده، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # مدل استراتژیک عدالت اجتماعی و فضایی در شهر آرمانی اسلام، بهزاد عمران‌زاده، همایش علوم انسانی اسلامی، دوره ۴، ۱۳۹۶ش. [https://icih.ir/wp-content/uploads/2020/01/4-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# کاربرد فقه در تحقق منظر شهری امن، ایمان قلندریان گل‌خطمی و مهدی حقیقت‌بین، [[فصلنامه | # کاربرد فقه در تحقق منظر شهری امن، ایمان قلندریان گل‌خطمی و مهدی حقیقت‌بین، [[فصلنامه شیعه‌شناسی]]، شماره ۵۵، پاییز ۱۳۹۵ش. [https://www.shiitestudies.com/article_27732_3532ed5c8da782f3628f6f11be7411b4.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# تطبیق | # تطبیق شاخص‌های شهرسازی اسلامی در فضای شهری (نمونه موردی: راسته بازار مظفریه شهر همدان)، هما حبیبیان، فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، شماره ۱۱، بهار ۱۳۹۴ش. [https://hafthesar.iauh.ac.ir/article-1-320-fa.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# شناخت و تحلیل مسائل طراحی محیط معماری و شهرسازی از منظر اسلامی (در گستره قرآن و روایات)، عبدالحمید نقره‌کار و مهدی حمزه‌نژاد و صدیقه معین‌مهر، دوفصلنامه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره ۱۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش. [https://www.armanshahrjournal.com/article_33441_af24fb0f23c99af196e9d71383d6845b.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # شناخت و تحلیل مسائل طراحی محیط معماری و شهرسازی از منظر اسلامی (در گستره قرآن و روایات)، عبدالحمید نقره‌کار و مهدی حمزه‌نژاد و صدیقه معین‌مهر، دوفصلنامه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره ۱۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۳ش. [https://www.armanshahrjournal.com/article_33441_af24fb0f23c99af196e9d71383d6845b.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# اصول طراحی خانه از منظر اسلامی و الگوهای کاربردی معاصر، حمزه نژاد مهدی و صدریان زهرا، [[فصلنامه پژوهش های معماری اسلامی]]، شماره ۴، دوره ۱، ۱۳۹۳ش. [http://jria.iust.ac.ir/browse.php?a_id=61&slc_lang=fa&sid=1&ftxt=1&fpdf_version=17 مقاله را از اینجا ببینید] | |||
# مقاله کنفرانس شهرسازی اسلامی در فقه اسلامی، حسن دهقانیان و هاشم عبدیان، دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، ۱۳۹۲ش. [https://civilica.com/doc/289770/ اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | # مقاله کنفرانس شهرسازی اسلامی در فقه اسلامی، حسن دهقانیان و هاشم عبدیان، دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، ۱۳۹۲ش. [https://civilica.com/doc/289770/ اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# قاعده لاضرر و رعایت آن در اصول معماری و شهرسازی اسلامی، محمدکاظم سیفیان، فصلنامه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، شماره ۳، بهار ۱۳۷۷ش. [https://jhz.ut.ac.ir/article_13683_8ecc9720334ce332e98476da953c0e2c.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | # قاعده لاضرر و رعایت آن در اصول معماری و شهرسازی اسلامی، محمدکاظم سیفیان، فصلنامه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، شماره ۳، بهار ۱۳۷۷ش. [https://jhz.ut.ac.ir/article_13683_8ecc9720334ce332e98476da953c0e2c.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# قبله و شهرسازی اسلامی (راه‌های تازه برای تحقیق | # قبله و شهرسازی اسلامی (راه‌های تازه برای تحقیق دربارهٔ شهرهای اسلامی)، مایکل ای. بونین، مترجم سید مصطفی نبوی، [[فصلنامه وقف میراث جاویدان]]، شماره ۱۳، بهار ۱۳۷۵ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/279972/%D9%82%D8%A8%D9%84%D9%87-%D9%88-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | ||
=== عربی === | === عربی === | ||
| خط ۵۱: | خط ۶۱: | ||
# عناية الفقه والقضاء الإسلامي بأحكام العمران والبنيان، يحيى حسن وزيري، کویت، الوعي الإسلامي، شماره ۴۵۹، سال ۴۰، ۲۰۰۴م. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1351386/%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B6%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | # عناية الفقه والقضاء الإسلامي بأحكام العمران والبنيان، يحيى حسن وزيري، کویت، الوعي الإسلامي، شماره ۴۵۹، سال ۴۰، ۲۰۰۴م. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1351386/%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B6%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%A اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | ||
== | == پایان‌نامه‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# الزامات عمران شهری از دیدگاه فقه اسلامی، کارشناسی ارشد، فاطمه مجیدی، دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/69eb87e57aae4e5ff0064c0cc88b7ead اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | # الزامات عمران شهری از دیدگاه فقه اسلامی، کارشناسی ارشد، فاطمه مجیدی، دانشگاه شهید مطهری، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/69eb87e57aae4e5ff0064c0cc88b7ead اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۸: | ||
# طراحی شهرک مسکونی در شهر قم بر مبنای احکام معماری و شهرسازی-فقه شیعه با تأکید بر الگوی معماری اسلامی-ایرانی، سمانه صمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93700f1da3e6e409f9c9108b5cf73f5a اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | # طراحی شهرک مسکونی در شهر قم بر مبنای احکام معماری و شهرسازی-فقه شیعه با تأکید بر الگوی معماری اسلامی-ایرانی، سمانه صمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/93700f1da3e6e409f9c9108b5cf73f5a اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | ||
# شهرسازی از دیدگاه قرآن و روایات، عطیه حسینی، کارشناسی، دانشگاه شاهرود، ۱۳۹۵ش. | # شهرسازی از دیدگاه قرآن و روایات، عطیه حسینی، کارشناسی، دانشگاه شاهرود، ۱۳۹۵ش. | ||
# احکام فقهی مسکن و شهرسازی، محمد بدری، پایان‌نامه حوزوی | # احکام فقهی مسکن و شهرسازی، محمد بدری، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، قم مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت آموزش حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۳ش. | ||
=== عربی === | === عربی === | ||