۶٬۷۴۴
ویرایش
←فارسی
(←فارسی) |
(←فارسی) |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی|}} | {{منابع مطالعاتی|}} | ||
[[ضمان عاقله]] ضمانت قهری خانواده پدری یا خویشان سببی در مورد پرداخت دیه مقتول در قتل غیر عمد است. بدلیل تفاوت تعبیر در روایات، در اینکه عاقله دقیقا چه افرادی هستند اختلاف نظر وجود دارد. قانون مجازات اسلامى، طبق فتواى مشهور فقهای شیعه در مورد پرداخت دیه از سوى عاقله، در مواد ۳۰۵ و ۳۰۶ ضمان عاقله را در موارد زیر بیان کرده است: ۱. قتل خطاى محض، در صورتى که قتل با بیّنه یا قسامه یا علم قاضى ثابت شود. ۲.جنایت عمد و شبه عمد نابالغ و دیوانه به منزله خطاى محض. | [[ضمان عاقله]] ضمانت قهری خانواده پدری یا خویشان سببی در مورد پرداخت دیه مقتول در قتل غیر عمد است. بدلیل تفاوت تعبیر در روایات، در اینکه عاقله دقیقا چه افرادی هستند اختلاف نظر وجود دارد. قانون مجازات اسلامى، طبق فتواى مشهور فقهای شیعه در مورد پرداخت دیه از سوى عاقله، در مواد ۳۰۵ و ۳۰۶ ضمان عاقله را در موارد زیر بیان کرده است: ۱. قتل خطاى محض، در صورتى که قتل با بیّنه یا قسامه یا علم قاضى ثابت شود. ۲.جنایت عمد و شبه عمد نابالغ و دیوانه به منزله خطاى محض. | ||
در مساله عاقله نزد فقیهان چند دیدگاه وجود دارد: ۱. برخی فقها از جمله [[سید علی سیستانی]] در صورت خطای محض دیه را بر ذمّۀ قاتل ثابت می‌دانند ولی پرداخت آن تکلیفاً بر عاقله واجب است. ۲.دیدگاه فقیهانی چون [[ناصر مکارم شیرازی]] که قائل به ضمان عاقله در قتل خطایی است که از طریق بینه ثابت شده باشد. ۳. [[یوسف صانعی]] معتقد است عاقله در صورت بی‌مبالاتی در قبال حفظ قاتل، مسئول دیه است. ۴. گروهی به طور کلی نقشی برای عاقله در پرداخت دیه نمی‌بینند مانند [[محمد صادقی تهرانی]] که دلیلی در شرع بر ضمانت عاقله نیافته و نظیر [[محمد حسن مرعشی]] که ضمان عاقله را منحصر در عصر قبیله‌گرایی می‌داند. | در مساله عاقله نزد فقیهان چند دیدگاه وجود دارد: ۱. برخی فقها از جمله [[سید علی سیستانی]] در صورت خطای محض دیه را بر ذمّۀ قاتل ثابت می‌دانند ولی پرداخت آن تکلیفاً بر عاقله واجب است. ۲.دیدگاه فقیهانی چون [[ناصر مکارم شیرازی]] که قائل به ضمان عاقله در قتل خطایی است که از طریق بینه ثابت شده باشد. ۳. [[یوسف صانعی]] معتقد است عاقله در صورت بی‌مبالاتی در قبال حفظ قاتل، مسئول دیه است. ۴. گروهی به طور کلی نقشی برای عاقله در پرداخت دیه نمی‌بینند مانند [[محمد صادقی تهرانی]] که دلیلی در شرع بر ضمانت عاقله نیافته و نظیر [[محمد حسن مرعشی]] که ضمان عاقله را منحصر در عصر قبیله‌گرایی می‌داند. | ||
در برخی از روایات به عهده گذاشته شدن پرداخت دیه بر گردن عاقله به موجب قاعده من له الغنم فعلیه الغرم، امری در قبال برخورداری از ارث گفته شده است و برخی به جهت تعدیل تعصبات قبیله‌ای و یا برقراری اصل تعاون و همکاری بین خانواده می‌دانند. تحقیقات زیر به بررسی حکم عاقله می‌پردازد. | در برخی از روایات به عهده گذاشته شدن پرداخت دیه بر گردن عاقله به موجب قاعده من له الغنم فعلیه الغرم، امری در قبال برخورداری از ارث گفته شده است و برخی به جهت تعدیل تعصبات قبیله‌ای و یا برقراری اصل تعاون و همکاری بین خانواده می‌دانند. تحقیقات زیر به بررسی حکم عاقله می‌پردازد. | ||
== | == کتاب‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# مسئولیت عاقله در حقوق کیفری اسلامی، محمدامین نوری‌نژاد، تهران، انتشارت ماهواره، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400808333.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # مسئولیت عاقله در حقوق کیفری اسلامی، محمدامین نوری‌نژاد، تهران، انتشارت ماهواره، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400808333.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۰: | ||
# دیه العاقله: طبقا لنظریات المرجع الدینی سماحه آیه الله العظمی الشیخ یوسف الصانعی دام ظله، فخرالدین صانعی، تهران، فقه الثقلین، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97c13960.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # دیه العاقله: طبقا لنظریات المرجع الدینی سماحه آیه الله العظمی الشیخ یوسف الصانعی دام ظله، فخرالدین صانعی، تهران، فقه الثقلین، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97c13960.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
== | == مقاله‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# نهاد عاقله قائم مقام مرتکب در پرداخت دیه جنایات خطایی، محمد مصدق، دو فصلنامه دادرسی، شماره۱۵۱، فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1877234/%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AA%DA%A9%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9% اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | # نهاد عاقله قائم مقام مرتکب در پرداخت دیه جنایات خطایی، محمد مصدق، دو فصلنامه دادرسی، شماره۱۵۱، فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۱ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1877234/%D9%86%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D9%82%D9%84%D9%87-%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AA%DA%A9%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AF%DB%8C%D9% اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۱: | ||
# فتاوى شرعية: الدية و العاقلة، دار الإفتاء، هدي الإسلام، مج ۳۶، ع ۹، ۱۰، وزارة الأوقاف والشئون والمقدسات الإسلامية، ۱۹۹۳م. | # فتاوى شرعية: الدية و العاقلة، دار الإفتاء، هدي الإسلام، مج ۳۶، ع ۹، ۱۰، وزارة الأوقاف والشئون والمقدسات الإسلامية، ۱۹۹۳م. | ||
== | == پایان‌نامه‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# ضمان عاقله نسبت به خسارتهای درمانی مازاد بر دیه از منظر فقه اهل بیت (علیهم السلام) و فقه حنفی، عبدالعالم معتمدی، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه تخصصی، کارشناسی ارشد، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/d3acd9a22f7861968ef744dd88fae74b اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | |||
# بررسی نقش عاقله در فقه و حقوق جزای ایران، محرم نصیری بورگهم، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7c3830208978acf1c25ce71203c45c23 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | # بررسی نقش عاقله در فقه و حقوق جزای ایران، محرم نصیری بورگهم، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7c3830208978acf1c25ce71203c45c23 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی مبانی و موارد پرداخت دیه توسط عاقله در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، حشمت صفانژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/89399d0a2e8fd3b2eab99c3e6013ccdd اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | # بررسی مبانی و موارد پرداخت دیه توسط عاقله در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، حشمت صفانژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/89399d0a2e8fd3b2eab99c3e6013ccdd اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید] | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۸: | ||
* [[دیه غیر مسلمانان (منابع مطالعاتی)]] | * [[دیه غیر مسلمانان (منابع مطالعاتی)]] | ||
* [[خسارت مازاد بر دیه (منابع مطالعاتی)]] | * [[خسارت مازاد بر دیه (منابع مطالعاتی)]] | ||
[[رده:منابع مطالعاتی دیات]] | |||