ضمان عاقله (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
[[ضمان عاقله]] ضمانت قهری خانواده پدری یا خویشان سببی در مورد پرداخت دیه مقتول در قتل غیر عمد است. بدلیل تفاوت تعبیر در روایات، در اینکه عاقله دقیقا چه افرادی هستند اختلاف نظر وجود دارد. قانون مجازات اسلامى، طبق فتواى مشهور فقهای شیعه در مورد پرداخت دیه از سوى عاقله، در مواد ۳۰۵ و ۳۰۶ ضمان عاقله را در موارد زیر بیان کرده است: ۱.در قتل خطاى محض، در صورتى که قتل با بیّنه یا قسامه یا علم قاضى ثابت شود. ۲.جنایت عمد و شبه عمد نابالغ و دیوانه به منزله خطاى محض, و دیه جنایت آن دو بر عهده عاقله است.  
[[ضمان عاقله]] ضمانت قهری خانواده پدری یا خویشان سببی در مورد پرداخت دیه مقتول در قتل غیر عمد است. بدلیل تفاوت تعبیر در روایات، در اینکه عاقله دقیقا چه افرادی هستند اختلاف نظر وجود دارد. قانون مجازات اسلامى، طبق فتواى مشهور فقهای شیعه در مورد پرداخت دیه از سوى عاقله، در مواد ۳۰۵ و ۳۰۶ ضمان عاقله را در موارد زیر بیان کرده است: ۱.در قتل خطاى محض، در صورتى که قتل با بیّنه یا قسامه یا علم قاضى ثابت شود. ۲.جنایت عمد و شبه عمد نابالغ و دیوانه به منزله خطاى محض, و دیه جنایت آن دو بر عهده عاقله است.  


در مساله عاقله نزد فقیهان چند دیدگاه وجود دارد: ۱.دیدگاه فقیهانی چون [[ناصر مکارم شیرازی]] که قائل به وجوب عاقله در قتل خطایی است که از طریق بینه ثابت شده باشد. ۲. [[یوسف صانعی]] معتقد است عاقله در صورت بی‌مبالاتی در قبال حفظ قاتل، مسئول دیه است. ۳.دیدگاه سوم نیز به طور کل نقشی برای عاقله در پرداخت دیه نمی‌بینند. مانند [[محمد صادقی تهرانی]] که دلیلی در شرع بر ضمانت عاقله نیافته و نظیر [[محمد حسن مرعشی]] که ضمان عاقله را منحصر در عصر قبیله‌گرایی می‌داند.  
در مساله عاقله نزد فقیهان چند دیدگاه وجود دارد: ۱. برخی فقها از جمله [[سید علی سیستانی]] در صورت خطای محض دیه را بر ذمّۀ قاتل ثابت می‌دانند ولی پرداخت آن تکلیفاً عاقله واجب است. ۲.دیدگاه فقیهانی چون [[ناصر مکارم شیرازی]] که قائل به وجوب عاقله در قتل خطایی است که از طریق بینه ثابت شده باشد. ۳. [[یوسف صانعی]] معتقد است عاقله در صورت بی‌مبالاتی در قبال حفظ قاتل، مسئول دیه است. ۴.دیدگاه سوم نیز به طور کل نقشی برای عاقله در پرداخت دیه نمی‌بینند. مانند [[محمد صادقی تهرانی]] که دلیلی در شرع بر ضمانت عاقله نیافته و نظیر [[محمد حسن مرعشی]] که ضمان عاقله را منحصر در عصر قبیله‌گرایی می‌داند.  


در برخی از روایات به عهده گذاشته شدن پرداخت دیه بر گردن عاقله به موجب قاعده من له الغنم فعلیه الغرم، امری در قبال برخورداری از ارث گفته شده است و برخی به جهت تعدیل تعصبات قبیله‌ای و یا برقراری اصل تعاون و همکاری بین خانواده می‌دانند. تحقیقات زیر به بررسی حکم عاقله می‌پردازد.
در برخی از روایات به عهده گذاشته شدن پرداخت دیه بر گردن عاقله به موجب قاعده من له الغنم فعلیه الغرم، امری در قبال برخورداری از ارث گفته شده است و برخی به جهت تعدیل تعصبات قبیله‌ای و یا برقراری اصل تعاون و همکاری بین خانواده می‌دانند. تحقیقات زیر به بررسی حکم عاقله می‌پردازد.
۶٬۷۴۴

ویرایش