۶٬۷۴۴
ویرایش
←فارسی
(←لید) |
(←فارسی) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی|}} | {{منابع مطالعاتی|}} | ||
[[سانسور و فیلترینگ]] به معنی بررسی، جلوگیری و ایجاد محدودیت در پخش اطلاعات و دانش در مفهوم عام آن در سطح جامعه است که از طرف دولت رهبری می‌شود. به بیان دیگر ایجاد هر چیزی که باعث اختلال در ارتباط از سوی فرستنده به گیرنده باشد را سانسور می‌گویند. این دو مقوله نوپدید در عرصه رسانه و فرهنگ، کم و بیش در همه جوامع از سوی حاکمیت اعمال می‌شود. این اصطلاح که در منابع فارسی گاه برای اشاره به آن از واژه پالایش محتوا استفاده شده، در زبان عربی به عنوان رقابه از آن تعبیر می‌شود. با توجه به رشد وسایل ارتباط جمعی و بالاخص اینترنت، چالشهایی در بحث‌های فرهنگی و اخلاقی ایجاد شده که بحث قانون‌گذاری در این رابطه را به دنبال | [[سانسور و فیلترینگ]] به معنی بررسی، جلوگیری و ایجاد محدودیت در پخش اطلاعات و دانش در مفهوم عام آن در سطح جامعه است که از طرف دولت رهبری می‌شود. به بیان دیگر ایجاد هر چیزی که باعث اختلال در ارتباط از سوی فرستنده به گیرنده باشد را سانسور می‌گویند. این دو مقوله نوپدید در عرصه رسانه و فرهنگ، کم و بیش در همه جوامع از سوی حاکمیت اعمال می‌شود. این اصطلاح که در منابع فارسی گاه برای اشاره به آن از واژه پالایش محتوا استفاده شده، در زبان عربی به عنوان رقابه از آن تعبیر می‌شود. | ||
با توجه به رشد وسایل ارتباط جمعی و بالاخص اینترنت، چالشهایی در بحث‌های فرهنگی و اخلاقی ایجاد شده که بحث قانون‌گذاری در این رابطه را به دنبال داشته است. از سوی دیگر این محدودیت‌ها با اصل آزادی اطلاعات و بیان در نگاه اول در تعارض است. برخی برای توجیه فقهی این مقوله به منع انتشار کتب ضاله، اصل اتباع از گفتار احسن، حرمت ترویج بدعت در دین و حراست از حیات طیبه انسانی تمسک کرده‌اند. از قواعد فقهی مربوط به سانسور می‌توان به [[قاعده لاضرر]]، [[قاعده وجوب حفظ نظام]]، قاعده حرمة اعانه علی الإثم، قاعده وجوب دفع ضرر محتمل، قاعده اوفوا بالعقود و [[قاعده نفی سبيل]] اشاره کرد. | |||
حق دسترسی به اخبار و اطلاعات، امر به معروف و نهی از منکر، مسئله کتمان حق، رعایت مصالح و مفاسد و حق مؤلف نسبت به آثار فرهنگی از جمله مسائلی هستند که در بررسی فقهی سانسور و فیلترینگ مورد بحث قرار گرفته است. با این توضیحات سؤالاتی که در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: مبانی فقهی سانسور و فیلترینگ چیست؟ محدوده سانسور تا کجاست؟ آیا دولت اسلامی مجاز است برای حفظ و مصلحت نظام محدودیت بیشتری ایجاد کند؟ رابطه فیلترینگ با [[حقوق شهروندی]] چیست؟ در این صفحه منابعی که با نگاه فقهی به بررسی سانسور و فیلترینگ پرداخته و در قالب کتاب، مقاله و پایان‌نامه، جمع آوری شده است. | |||
== کتاب‌ها == | == کتاب‌ها == | ||
| خط ۱۶: | خط ۲۰: | ||
== مقاله‌ها == | == مقاله‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# نقد و بررسی مبانی فقهی سیاست جمهوری اسلامی ایران در پالایش فضای مجازی، دوفصلنامه علمی دین و ارتباطات، دوره ۲۸، شماره ۶۰، ۱۴۰۰ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_76103_5a4cfde5e7c6bee1410a94781189b1fb.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # نقد و بررسی مبانی فقهی سیاست جمهوری اسلامی ایران در پالایش فضای مجازی، دوفصلنامه علمی دین و ارتباطات، دوره ۲۸، شماره ۶۰، ۱۴۰۰ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_76103_5a4cfde5e7c6bee1410a94781189b1fb.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی فقهی فیلترینگ، هادی عجمی، ماهنامه مبلغان، شماره ۲۷۰، ۱۴۰۰ش. | # بررسی فقهی فیلترینگ، هادی عجمی، ماهنامه مبلغان، شماره ۲۷۰، ۱۴۰۰ش. | ||
# واکاوی مبانی فقهی حقوقی ممیزی در رسانه‌های مکتوب، اباذر افشار و مهدی موحدی‌نیا، دومین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، ۱۳۹۹ش. [https://civilica.com/doc/1183276/ مقاله را اینجا ببینید] | # واکاوی مبانی فقهی حقوقی ممیزی در رسانه‌های مکتوب، اباذر افشار و مهدی موحدی‌نیا، دومین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، ۱۳۹۹ش. [https://civilica.com/doc/1183276/ مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# پدیده هنری و معیار مواجهه فقهی، مهدی همازاده، فصلنامه الهیات هنر، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش. [http://elahiyatehonar.isoa.ir/article_35705_e50523410327b0ffb856d728ec3b1f70.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # واکاوی فقهی جواز استفاده آزاد از فضای مجازی با رویکردی بر آلات مشترکه بودن، علی نهاوندی، دوفصلنامه فقه و اجتهاد، شماره ۱۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۸ش. [https://mags.markazfeqhi.com/article_245810_7054818f1bb678e8d6d60bb393b7b71f.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# قواعد فقهی پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، سید علیرضا طباطبایی و محمدعلی لیالی، فصلنامه حکومت اسلامی، دوره ۲۳، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. [http://mag.rcipt.ir/article_89963_27d123ab08deedc88ec59a02952aed15.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # پدیده هنری و معیار مواجهه فقهی، مهدی همازاده، فصلنامه الهیات هنر، شماره ۱۰، ۱۳۹۷ش. [http://elahiyatehonar.isoa.ir/article_35705_e50523410327b0ffb856d728ec3b1f70.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# تحلیل و بررسی فقهی اجرای فیلترینگ در فضای مجازی، سید مجتبی حسین‌نژاد و حمیدرضا منیری و حمزه کلایی، فصلنامه حکومت اسلامی، دوره ۲۲، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. [http://mag.rcipt.ir/article_90867_4fa15edeeb6273b5a56326d78d56d52a.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # قواعد فقهی پالایش فضای مجازی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، سید علیرضا طباطبایی و محمدعلی لیالی، فصلنامه حکومت اسلامی، دوره ۲۳، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. [http://mag.rcipt.ir/article_89963_27d123ab08deedc88ec59a02952aed15.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# پالایش فضای مجازی؛ حکم و مسائل آن از دیدگاه فقهی، محسن اسماعیلی و محمدصادق نصراللهی، دوره ۲۳، شماره ۱، دوفصلنامه دین و ارتباطات، ۱۳۹۵ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_1875_2fede4ad9c15632aa9bfbd927fb2e8fa.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # تحلیل و بررسی فقهی اجرای فیلترینگ در فضای مجازی، سید مجتبی حسین‌نژاد و حمیدرضا منیری و حمزه کلایی، فصلنامه حکومت اسلامی، دوره ۲۲، شماره ۲، ۱۳۹۶ش. [http://mag.rcipt.ir/article_90867_4fa15edeeb6273b5a56326d78d56d52a.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی فقهی جایگاه فیلترینگ محتوای ضد دینی در فضای سایبری، مهدی شجریان، سومین همایش ملی فضای مجازی پاک، ۱۳۹۵ش. [https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage327594963Limit.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # پالایش فضای مجازی؛ حکم و مسائل آن از دیدگاه فقهی، محسن اسماعیلی و محمدصادق نصراللهی، دوره ۲۳، شماره ۱، دوفصلنامه دین و ارتباطات، ۱۳۹۵ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_1875_2fede4ad9c15632aa9bfbd927fb2e8fa.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# تعمیم مبانی فقهی دفاع پیش گیرانه در مقابل تهدیدات فضای سایبری، نوبخت بختیاری و امیر امیدی و پرویز نریمانی، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل در قلمرو فضای سایبر، ۱۳۹۵ش. [https://civilica.com/doc/649585/ مقاله را اینجا ببینید] | # بررسی فقهی جایگاه فیلترینگ محتوای ضد دینی در فضای سایبری، مهدی شجریان، سومین همایش ملی فضای مجازی پاک، ۱۳۹۵ش. [https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage327594963Limit.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# واکاوی سیاست‌های پالایش محتوای مجرمانه (فیلترینگ) از منظر فقهی، جواد جاویدنیا و علیرضا عابدی سرآسیا و عباسعلی سلطانی، دوفصلنامه دین و ارتباطات، دوره ۲۲، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_1814_c90a7d6de3f21b1341951b39618e0fe9.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # تعمیم مبانی فقهی دفاع پیش گیرانه در مقابل تهدیدات فضای سایبری، نوبخت بختیاری و امیر امیدی و پرویز نریمانی، کنفرانس ملی پدافند غیرعامل در قلمرو فضای سایبر، ۱۳۹۵ش. [https://civilica.com/doc/649585/ مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# پژوهشی در حکم فقهی فیلتر (شبکه‌های تلویزیونی، صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی مجازی)، محمدمهدی محب‌الرحمان و سیف‌الله صرامی و محمدعلی محب‌الرحمان، فصلنامه فقه، دوره ۲۲، شماره ۸۶، ۱۳۹۴ش. [https://jf.isca.ac.ir/article_64536_50f0215aefffa0355cf62681d48c1333.pdf مقاله را اینجا ببینید] | # واکاوی سیاست‌های پالایش محتوای مجرمانه (فیلترینگ) از منظر فقهی، جواد جاویدنیا و علیرضا عابدی سرآسیا و عباسعلی سلطانی، دوفصلنامه دین و ارتباطات، دوره ۲۲، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. [https://rc.journals.isu.ac.ir/article_1814_c90a7d6de3f21b1341951b39618e0fe9.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# مبانی فقهی و حقوقی سانسور با تأکید بر کتب ضاله، سید محمد هاشمی و سید احمد حبیب‌نژاد و سیده فاطمه موسوی، فصلنامه تعالی حقوق، شماره ۱۶–۱۷، ۱۳۹۱ش. [http://habibnezhad.ir/main/index.php/2015-12-31-08-10-18/2015-12-31-08-16-17/item/download/120_874af60188a9a0cca885007858b18d09 مقاله را اینجا ببینید] | # پژوهشی در حکم فقهی فیلتر (شبکه‌های تلویزیونی، صفحات وب و شبکه‌های اجتماعی مجازی)، محمدمهدی محب‌الرحمان و سیف‌الله صرامی و محمدعلی محب‌الرحمان، فصلنامه فقه، دوره ۲۲، شماره ۸۶، ۱۳۹۴ش. [https://jf.isca.ac.ir/article_64536_50f0215aefffa0355cf62681d48c1333.pdf مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# جایگاه فقهی مصلحت عمومی در محدودیت اطلاع‌رسانی، حسین جاور و محدثه اصولی، دوفصلنامه فقه و حقوق ارتباطات، شماره ۱، ۱۳۹۰ش. [https://www.magiran.com/volume/70591 چکیده مقاله را اینجا ببینید] | # مبانی فقهی و حقوقی سانسور با تأکید بر کتب ضاله، سید محمد هاشمی و سید احمد حبیب‌نژاد و سیده فاطمه موسوی، فصلنامه تعالی حقوق، شماره ۱۶–۱۷، ۱۳۹۱ش. [http://habibnezhad.ir/main/index.php/2015-12-31-08-10-18/2015-12-31-08-16-17/item/download/120_874af60188a9a0cca885007858b18d09 مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# نگاهی به مسألهٔ فقهی «کتب ضلال» و رابطهٔ آن با نشریات، محمد سرشار، نشریه گواه، شماره ۱۲، ۱۳۸۷ش. [http://ensani.ir/fa/article/download/224984 مقاله را اینجا ببینید] | # جایگاه فقهی مصلحت عمومی در محدودیت اطلاع‌رسانی، حسین جاور و محدثه اصولی، دوفصلنامه فقه و حقوق ارتباطات، شماره ۱، ۱۳۹۰ش. [https://www.magiran.com/volume/70591 چکیده مقاله را از اینجا ببینید] | ||
# نگاهی به مسألهٔ فقهی «کتب ضلال» و رابطهٔ آن با نشریات، محمد سرشار، نشریه گواه، شماره ۱۲، ۱۳۸۷ش. [http://ensani.ir/fa/article/download/224984 مقاله را از اینجا ببینید] | |||
== پایان‌نامه‌ها == | == پایان‌نامه‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# واکاوی طرح صیانت از فضای مجازی از منظر فقه وحقوق اسلامی و ارائه ادله فقهی در جهت لزوم ایجاد و تصویب آن، مهدیه مروی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/81b74a42037199d7099e3af848d6a636 اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید] | |||
# آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی مجازی در پرتو قواعد فقهی، محمدتقی عبداللهی بهنام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی حکیم طوس، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/747240f441160c7e324bd652fff7665e اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید] | # آسیب‌شناسی شبکه‌های اجتماعی مجازی در پرتو قواعد فقهی، محمدتقی عبداللهی بهنام، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی حکیم طوس، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/747240f441160c7e324bd652fff7665e اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید] | ||
# مبانی فقهی حقوقی محدودیت استفاده از فضای مجازی، مهدی سالارپور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f3fd6619ec11498f95592a46b44dcdc3 اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید] | # مبانی فقهی حقوقی محدودیت استفاده از فضای مجازی، مهدی سالارپور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f3fd6619ec11498f95592a46b44dcdc3 اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید] | ||
| خط ۵۸: | خط ۶۴: | ||
# حکم سانسور خبری از نظر شرع، استفتائات ناصر مکارم شیرازی. [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=31389&mid=259833 متن استفتاء و پاسخ آن را اینجا ببینید] | # حکم سانسور خبری از نظر شرع، استفتائات ناصر مکارم شیرازی. [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=31389&mid=259833 متن استفتاء و پاسخ آن را اینجا ببینید] | ||
# حکم استفاده از فیلترشکن(vpn)، استفتائات ناصر مکارم شیرازی. [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46473&mid=259772 متن استفتاء و پاسخ آن را اینجا ببینید] | # حکم استفاده از فیلترشکن(vpn)، استفتائات ناصر مکارم شیرازی. [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=46473&mid=259772 متن استفتاء و پاسخ آن را اینجا ببینید] | ||
{{منابع مطالعاتی فقه سیاسی}} | |||