حکم حکومتی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

حکم حکومتی (منابع مطالعاتی) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۵

۱٬۸۵۰ بایت اضافه‌شده ، ۲۸ ژانویه

بدون خلاصۀ ویرایش

Salehi

مدیران

۵٬۰۵۰

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{منابع مطالعاتی}}
-[[حکم حکومتی]] یا '''احکام حکومتی'''، فرامین و احکامِ صادره از سوی ولی امر است. تدبیر والی از جمله ملزومات نظام اسلامی است که از سوی ولی امر به سبب مسائل مستحدثه صادر می‌شود. این تدبیر تا جایی پیش می‌رود که حکم حکومتی گاهی به تغییر، تبدیل و حتی به تعطیل حکم منجر می‌گردد. فقیهان جامع‌الشرایط از منظر بزرگان شیعه از مقام صادر کردن حکم حکومتی برخوردار هستند؛ ولی در گستره نفوذ حکم اختلافاتی وجود دارد.
+[[حکم حکومتی]] یا احکام سرپرستی جامعه اسلامی مجموعه فرمان‌هایی است که از سوی رهبر مشروعِ جامعه اسلامی برای اجرای احکام و قوانین شرعی و همچنین به منظور اداره جامعه در ابعاد گوناگون آن صادر می‌شود. این احکام گستره وسیعی از موضوعات مانند تنظیم نهادهای اجتماعی، حفظ نظام اسلامی، اجرای احکام شرعی و حل اختلافات میان نهادهای حکومت در برمی‌گیرد. این واژه بیشتر پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران رواج پیدا کرد؛ اگرچه قبل از آن هم به‌جای واژه حکم حکومتی از عناوینی چون احکام ولایی برای اشاره به چنین احکامی استفاده شده است.
-سؤالاتی که در فقه معاصر به دنبال پاسخ آن هستیم: حکمی که بر همگان حتی مجتهدان دیگر نافذ و نقض آن حرام است، تنها حکم قضایی است یا شامل احکام ابتدایی نیز می‌شود؟ آیا حکم حاکم، مقید به چهارچوب‌های شرعی است؟
+حکم حکومتی را از اقتضائات حکومت اسلامی در دوران جدید دانسته شده است؛ به‌همین‌دلیل طرح مسائل مرتبط با آن در فقه معاصر دارای اهمیت است و به دنبال پاسخ به پرسش‌های در این باره است؛ ازجمله: ماهیت احکام حکومتی چیست؛ آیا ذیل احکام اولیه قرار می‌گیرد یا احکام ثانویه یا اینکه حکمی مستقل است؟ مبانی مشروعیت حکم حکومتی چیست؟ چه ضرورتی برای صدور حکم حکومتی وجود دارد؟ احکام حکومتی چه جایگاهی در نظام مردم‌سالاری دینی دارد؟ در تعارض میان احکام حکومتی و نصوص و احکام شرعی، کدام مقدم است؟ آیا امکان مخالفت با حکم حکومتی وجود خواهد داشت؟ آیا چنین احکامی مقید به چهارچوب‌های شرعی خواهد بود؟ صادرکننده حکم حکومتی چه ویژگی‌های باید داشته باشد؟ گستره نفوذ حکم حکومتی تا کجا خواهد بود؟
-در این مقاله لیستی از منابع فقهی از جمله کتاب‌ها، مقاله‌ها، پایان‌نامه‌ها و دیگر منابع که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله حکم حکومتی پرداخته‌اند، گردآوری شده است.
+مشروعیت صدور حکم حکومتی را با ادله نقلی و عقلی اثبات [[ولایت فقیه]] مرتبط دانسته‌اند؛ به‌همین‌دلیل گفته شده در زمان تشکیل حکومت اسلامی فقط فقیه جامع‌الشرایطی که متصدی سِمت رهبری جامعه است، صلاحیت صدور احکام حکومتی را دارد. در مقام تعارض احکام حکومتی با دیگر احکام شرعی گفته شده حاکم می‌تواند در صورت اقتضای مصالح جامعه، هر امری چه عبادی و چه غیرعبادی را تعطیل کند. مخالفت با حکم حکومتی را نیز چون باعث اختلال در نظم حکومت و ایجاد هرج و مرج می‌شود، از نظر عقلی قبیح دانسته‌اند و گفته شده می‌توان برای آن جرم قانونی تعیین کرد.
 == کتاب‌ها ==
@@ خط ۳۹: / خط ۳۹: @@
 # نقش احکام حکومتی در اداره جامعه اسلامی، اسماعیل پرور، [[دوفصلنامه مطالعات فقه سیاست]]، شماره ۱، دوره ۱، ۱۴۰۰ش. [http://journals.markazfeqhi.com/mfs/details/w23343 مقاله را اینجا ببینید]
 #تحلیل حکم حکومتی در فقه سیاسی، عبدالزهرا عبیاتی، فصلنامه حقوقی قانون‌یار، دوره ۴، شماره ۱۵، پاییز ۱۴۰۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1656302596-10143-15-2.pdf از اینجا مقاله را بخوانید]
-# تعزیرات منصوص شرعی در سایۀ حکم حکومتی، علی رضانژاد، محمد محسنی دهکلانی، فصلنامه مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱۱۵، ۱۴۰۰ش. [http://www.jlj.ir/article_242910_afc32828171528897dd9571aa8c7fb33.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
+# تعزیرات منصوص شرعی در سایۀ حکم حکومتی، علی رضانژاد و محمد محسنی دهکلانی، فصلنامه مجله حقوقی دادگستری، شماره ۱۱۵، ۱۴۰۰ش. [http://www.jlj.ir/article_242910_afc32828171528897dd9571aa8c7fb33.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# ماهیت راهبردی و مکانیزم تشخیص ِاحکام حکومتی از منظر امام خمینی ره، اصغرآفا مهدوی، مهدی نادری، فصلنامه راهبرد، شماره ۹۹، ۱۴۰۰ش. [http://rahbord.csr.ir/article_136497_422791545c7d8821bbd8c6d036d8e1d4.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
+# ماهیت راهبردی و مکانیزم تشخیص ِاحکام حکومتی از منظر امام خمینی ره، اصغرآقا مهدوی و مهدی نادری، فصلنامه راهبرد، شماره ۹۹، ۱۴۰۰ش. [http://rahbord.csr.ir/article_136497_422791545c7d8821bbd8c6d036d8e1d4.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# نسبت‌سنجی «سیاست‌های کلی نظام» با «احکام حکومتی» از منظر فقه و حقوق، سید عباس موسوی و خیرالله پروین و سیدمحمدرضا موسوی جوردی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، ۱۴۰۰ش. [https://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1964-fa.html&sw=%D9%81%D9%82%D9%87 از اینجا مقاله را بخوانید]
+# نسبت‌سنجی «سیاست‌های کلی نظام» با «احکام حکومتی» از منظر فقه و حقوق، سید عباس موسوی و خیرالله پروین و سید محمدرضا موسوی جوردی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، ۱۴۰۰ش. [https://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1964-fa.html&sw=%D9%81%D9%82%D9%87 از اینجا مقاله را بخوانید]
 #تدبیر ولایی و اطاعت از اوامر حاکم جامعه اسلامی در اجرای احکام حکومتی از منظر فریقین، زینب موسوی سادات و نسرین کریمی و سید محمد شفیعی مازندرانی، [[دوفصلنامه فقه مقارن]]، دوره ۹، شماره ۱۷، ۱۴۰۰ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_150153_45e30e3495ea7c6cbe7d0297c066400e.pdf از اینجا مقاله را بخوانید]
-# سازوکارهای نظری برون‌رفت از چالش میان شریعت و قانون در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، نفیسه سادات قادری، علیرضا گلشنی، مسعود همت، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۶۴، ۱۴۰۰ش. [http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1985-fa.html مقاله را از اینجا بخوانید]
+# سازوکارهای نظری برون‌رفت از چالش میان شریعت و قانون در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)، نفیسه سادات قادری و علیرضا گلشنی و مسعود همت، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۶۴، ۱۴۰۰ش. [http://enghelab.maaref.ac.ir/article-1-1985-fa.html مقاله را از اینجا بخوانید]
 # مفهوم و گستره حکم حکومتی با تاکید بر مبانی نظری امام خمینی (ره)، حمال مؤمنی‌زاده، دوفصلنامه پانزده خرداد، سماره۶۳-۶۴، ۱۳۹۹ش. [http://iranemoaser.ir/wp-content/uploads/2021/05/63-64-113-137.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
 # گستره حکم حکومتی در حقوق عمومی جمهوری اسلامی ایران، احمد مرادپور، نشریه پژوهش ملل، شماره ۵۵، ۱۳۹۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1607421726-10056-56-6.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
 # نسبت‌سنجی حکم حکومتی با احکام اولیه و ثانویه الهی، با تأکید بر دیدگاه امام خمینی، سید عباس موسوی و سید محمدرضا موسوی جوردی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره ۶۱، ۱۳۹۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1618039637-9668-61-1.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# حکم حکومتی و مصلحت عمومی، مهدی بالوی و همکاران، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [http://www.malr.ir/article_43265_685fd972ca36596e1b91da3fa61f23bf.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
+# حکم حکومتی و مصلحت عمومی، مهدی بالوی و مهناز بیات کمیتکی و مرجان زارع مهذبیه، فصلنامه علمی پژوهش‌های نوین حقوق اداری، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [http://www.malr.ir/article_43265_685fd972ca36596e1b91da3fa61f23bf.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# احکام حکومتی جلوه‌ای از نظام مردمسالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران، منوچهر توسلی و همکاران، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۹ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1723023 مقاله را از اینجا بخوانید]
+# احکام حکومتی جلوه‌ای از نظام مردمسالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران، منوچهر توسلی نائینی و محمدرضا علی‌پور و محمدصادق احمدی، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، شماره ۵۲، ۱۳۹۹ش. [https://www.rahyaftjournal.ir/article_123020.html مقاله را از اینجا بخوانید]
-# واکاوی تحلیلی چالش تعارض احکام حکومتی با نصوص شرعی، خدیجه افشین، محمدرضا کیخا، دوفصلنامه مطالعات اصول فقه امامیه، شماره ۱۳، ۱۳۹۹ش. [http://mof.journals.miu.ac.ir/article_5058_16060af15b0bc2f796c845e7888d9529.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
+# واکاوی تحلیلی چالش تعارض احکام حکومتی با نصوص شرعی، خدیجه افشین و محمدرضا کیخا، دوفصلنامه مطالعات اصول فقه امامیه، شماره ۱۳، ۱۳۹۹ش. [http://mof.journals.miu.ac.ir/article_5058_16060af15b0bc2f796c845e7888d9529.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# سنجش انطباق احکام حکومتی با مصالح مرسله در فقه مقارن، خدیجه افشین، محمدرضا کیخا، امیرحمزه سالارزائی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۵، ۱۳۹۹ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_122687.html مقاله را از اینجا بخوانید]
+# سنجش انطباق احکام حکومتی با مصالح مرسله در فقه مقارن، خدیجه افشین و محمدرضا کیخا و امیرحمزه سالارزائی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۵، ۱۳۹۹ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_122687.html مقاله را از اینجا بخوانید]
 #ضرورت و الزامات نظام‌وارگی در رویکرد فقه حکومتی، سید سجاد ایزدهی و صدیقه صدیق تقی‌زاده، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۹۲، زمستان ۱۳۹۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1626249979-9545-92-4.pdf از اینجا مقاله را بخوانید]
 #بررسی تطبیقی گستره و ملاک حکم حکومتی و مصلحت در برقراری حفظ نظام اسلامی از دیدگاه فرق اسلامی، زینب سادات موسوی، نشریه دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، شماره ۲۷، ۱۳۹۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1612095460-10144-99-236.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# جایگاه ولی فقیه در تطبیق احکام با مقتضیات زمان و مکان، هادی رحیمی، امیر وطنی، حسین ناصری مقدم، سودابه رضوانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین دینی، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1085014.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
+# جایگاه ولی فقیه در تطبیق احکام با مقتضیات زمان و مکان، هادی رحیمی و امیر وطنی و حسین ناصری مقدم و سودابه رضوانی، فصلنامه پژوهش‌های نوین دینی، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1085014.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
 # واکاوی مصلحت در فقه شافعی و امامیه در احکام حکومتی، جلال جلالی زاده، ناصر مریوانی، مصطفی ذوالفقارطلب، علی صارمی، فصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_105997_eeb62e789103e419fc2d70d6a93544ab.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
 # تقنین احکام حکومتی درحوزه منطقة الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمدرضا آیتی، کاظم ستایش، فرزانه سالم رهبر، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۳۱، ۱۳۹۸ش. [http://www.roir.ir/article_107609_85b754883f284f4e2308e4ca3a6a713b.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
@@ خط ۱۴۰: / خط ۱۴۰: @@
 {{منابع مطالعاتی فقه سیاسی}}
-[[رده:شناسه ناقص]]
 [[رده:نقص منابع عربی]]
+[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۲]]