۶٬۷۴۱
ویرایش
جز (←عربی) برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
(←فارسی) |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[تفکیکقوا]] (به عربی: السلطات الثلاث یا فصل القوی)، اصلی در حقوق عمومی است که بر اساس آن برای جلوگیری از استبداد، حکومت به چند قوه جدا از هم تقسیم میشود. این نظریه بر این پایه استوار است که تمرکز قدرت در دست یک شخص یا یک نهاد ممکن است برای حقوق و آزادی افرای ایجاد خطر کند؛ به همین دلیل برای صیانت از حقوق افراد، قدرت باید بین قوای مختلف حکومتی تفکیک شود. در این مقاله لیستی از منابع فقهی از جمله کتابها، مقالات، پایاننامهها و دیگر منابع که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله تفکیک قوا پرداختهاند، گردآوری شده است | [[تفکیکقوا]] (به عربی: السلطات الثلاث یا فصل القوی)، اصلی در حقوق عمومی است که بر اساس آن برای جلوگیری از استبداد، حکومت به چند قوه جدا از هم تقسیم میشود. این نظریه بر این پایه استوار است که تمرکز قدرت در دست یک شخص یا یک نهاد ممکن است برای حقوق و آزادی افرای ایجاد خطر کند؛ به همین دلیل برای صیانت از حقوق افراد، قدرت باید بین قوای مختلف حکومتی تفکیک شود. | ||
تفکیک قوا اگرچه در نظامهای دموکراتیک دینی و بهویژه نظام جمهوری اسلامی پذیرفته شده؛ با این حال با ابهاماتی روبهرو است و پرسشهایی را ایجاد کرده است. از جمله: نظام تفکیک قوای عرفی با در نظر گرفتن حضور نهاد ولایت فقیه در رأس هرم قدرت و اقتدار کاملش بر همه ارکان قدرت، چگونه قابل تحقق است؟ نحوه تنظیم روابط قوا در چارچوب این نظام چگونه خواهد بود؟ چه محدودیتهایی برای مسئله تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی وجود دارد؟ به باور برخی پژوهشگران فقه سیاسی، نظریه تفکیک قوای عرفی به صورت تام در این نظام قابلیت اجرا ندارد و به صورت نسبی پذیرفته میشود. به گفته آنها به دلیل لزوم حفظ نظام اسلامی، احتمال تغییر در شکل قوای سهگانه و ایجاد محدودیتهایی در وظایف آنان در نظام ولایت فقیه وجود دارد. | |||
در این مقاله لیستی از منابع فقهی از جمله کتابها، مقالات، پایاننامهها و دیگر منابع که از منظر فقه معاصر به بررسی مسئله تفکیک قوا پرداختهاند، گردآوری شده است | |||
==کتابها== | ==کتابها== | ||
=== فارسی=== | === فارسی=== | ||
# تحلیل مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران: تاملاتی در فقه سیاسی و مبانی فقهی قانون اساسی ج.ا.ایران، محمدجواد ارسطا، قم، انتشارات مکث اندیشه، ۱۴۰۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/03/14030126040.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | |||
# تفکیک قوا در فقه و حقوق اساسی، علی ابوالفضلی، تهران، انتشارات دادگستر، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010331097.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # تفکیک قوا در فقه و حقوق اساسی، علی ابوالفضلی، تهران، انتشارات دادگستر، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010331097.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# پیوستگی و تفکیک قوا، عیسی کاکویی دینکی، تهران، انتشارات به اندیش، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400426302.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # پیوستگی و تفکیک قوا، عیسی کاکویی دینکی، تهران، انتشارات به اندیش، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400426302.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
خط ۱۲: | خط ۱۷: | ||
# مبانی انسانشناختی اصل تفکیک قوا: بررسی تطبیقی در حاکمیت اسلام و حکومتهای مدرن، اسماعیل آجرلو، انتشارات پرهیب، ۱۳۹۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/91/91c15024.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # مبانی انسانشناختی اصل تفکیک قوا: بررسی تطبیقی در حاکمیت اسلام و حکومتهای مدرن، اسماعیل آجرلو، انتشارات پرهیب، ۱۳۹۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/91/91c15024.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# رسائل سیاسی میرزا علی ثقهالاسلام تبریزی، علی اصغر حقدار، تهران، نشر چشمه، ۱۳۸۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/89/89617004.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # رسائل سیاسی میرزا علی ثقهالاسلام تبریزی، علی اصغر حقدار، تهران، نشر چشمه، ۱۳۸۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/89/89617004.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، [[محمدجواد | # نگاهی به مبانی تحلیلی نظام جمهوری اسلامی ایران، [[محمدجواد ارسطا]]، قم، موسسه بوستان کتاب، ۱۳۸۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/89/89812601.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# تفکیک قوا، ولایت مطلقه فقیه و استقلال قوا، محمد منصورنژاد، انتشارات جوان پویا، ۱۳۸۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/87/87415005.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | # تفکیک قوا، ولایت مطلقه فقیه و استقلال قوا، محمد منصورنژاد، انتشارات جوان پویا، ۱۳۸۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/87/87415005.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید] | ||
# [[تنبیه الامة و تنزیه الملة]]، میرزا [[محمدحسین غروی نائینی]]، (مصحح: سید جواد ورعی)، انتشارات بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش. | # [[تنبیه الامة و تنزیه الملة]]، میرزا [[محمدحسین غروی نائینی]]، (مصحح: سید جواد ورعی)، انتشارات بوستان کتاب، ۱۳۸۲ش. | ||
خط ۵۶: | خط ۶۱: | ||
===عربی=== | ===عربی=== | ||
# مبدأ الفصل بين السلطات في القانون | # مبدأ الفصل بين السلطات في القانون والشريعة الإسلامية، محمد سمير محمد جمعة، مجلة العلوم الشرعية، جلد ۱۴، شماره۱، ۲۰۲۰م. | ||
# السلطات الثلاث في الحكومة الإسلامية، الأسدي، مها عامر منصور، مجلة كلية التربية الأساسية، شماره ۱۰۰، ۲۰۱۸م. | # السلطات الثلاث في الحكومة الإسلامية، الأسدي، مها عامر منصور، مجلة كلية التربية الأساسية، شماره ۱۰۰، ۲۰۱۸م. | ||
# نظرية الفصل بين السلطات في النظام السياسي | # نظرية الفصل بين السلطات في النظام السياسي وموقف الإسلام منها، عثمان الزلاوي مينا قلمة، مجلة البحوث والدراسات الشرعية، جلد ۶، شماره ۶۶، ۲۰۱۷م. | ||
# الفصل بین السلطات دراسة فقهیة المقارنة بالقانون، ینال عطا الله ابودرویش، مجلة جامعة الحسین بن طلال للبحوث، جلد ۳، شماره ۱، ۲۰۱۷م. [https://www.ahu.edu.jo/AHUJournal/Admin_Site/Articles/Images/b103db10-f268-428e-a093-60c2b2951181.pdf از اینجا میتوانید مقاله را بخوانید] | # الفصل بین السلطات دراسة فقهیة المقارنة بالقانون، ینال عطا الله ابودرویش، مجلة جامعة الحسین بن طلال للبحوث، جلد ۳، شماره ۱، ۲۰۱۷م. [https://www.ahu.edu.jo/AHUJournal/Admin_Site/Articles/Images/b103db10-f268-428e-a093-60c2b2951181.pdf از اینجا میتوانید مقاله را بخوانید] | ||
# تطور المذهبية الفقهية | # تطور المذهبية الفقهية وأثرها في السلطات الثلاث، عبدالرحمن بن معمر السنوسي، جلد ۱۸، شماره ۳۴، ۲۰۱۶م. | ||
# الفصل بين السلطات: رؤية إسلامية، محمد السنوسى، مجلة البيان، شماره ۳۴۰، ۲۰۱۵م. | # الفصل بين السلطات: رؤية إسلامية، محمد السنوسى، مجلة البيان، شماره ۳۴۰، ۲۰۱۵م. | ||
# معايير قياس الحكم الراشد و سيادة القانون في السلطات الثلاث، عبدالفتاح سليمان، مجلة العدل، شماره ۳۲، ۲۰۱۱م. | # معايير قياس الحكم الراشد و سيادة القانون في السلطات الثلاث، عبدالفتاح سليمان، مجلة العدل، شماره ۳۲، ۲۰۱۱م. | ||
# السلطات العامة في الإسلام: المفهوم | # السلطات العامة في الإسلام : المفهوم والعلاقة، عثمان جمعة ضميرية، مجلة جامعة الشارقة للعلوم الشرعية والإنسانية، جلد ۳، شماره ۳، ۲۰۰۶م. | ||
# السلطات الثلاث فی الاسلام | # السلطات الثلاث فی الاسلام وعلاقتها بالدعوة، حسن عبد الحمید حسن، در سالنامه کلیة اصول الدین و الدعوة بالمنوفیة، شماره ۲۲، ۲۰۰۳م. [https://bfdm.journals.ekb.eg/article_61618_9612493e3b2538017eb0f53edf80bfa1.pdf از اینجا میتوانید مقاله را بخوانید] | ||
# الاسلام | # الاسلام والفصل بين السلطات (۱)، سالم البهنساوى، مجلة الوعي الإسلامي، شماره ۴۳۸، ۲۰۰۲م. | ||
# الاسلام والفصل بين السلطات(۲)، سالم البهنساوى، مجلة الوعي الإسلامي، شماره ۴۳۹، ۲۰۰۲م. | # الاسلام والفصل بين السلطات (۲)، سالم البهنساوى، مجلة الوعي الإسلامي، شماره ۴۳۹، ۲۰۰۲م. | ||
# العلاقة بين السلطات في الدولة الاسلامية، محمد محمد الشافعي، مجلة الوعي الإسلامي، شماره ۴۱۹، ۲۰۰۰م. | # العلاقة بين السلطات في الدولة الاسلامية، محمد محمد الشافعي، مجلة الوعي الإسلامي، شماره ۴۱۹، ۲۰۰۰م. | ||
# السلطات الثلاث | # السلطات الثلاث ورؤية الإسلام إليها، فؤاد عبدالمنعم، مجلة البعث الإسلامي، جلد ۳۶، شماره ۳، ۱۹۹۱م. | ||
# العلاقة بين الشريعة | # العلاقة بين الشريعة والقانون، جمال الدين عطية محمد، مجلة من ثمار الفكر، شماره ۱۳، ۱۹۸۸م. | ||
# نظام الحكم في الاسلام، عبدالحمید متولی، مجلة اتحاد الجامعات العربية، شماره ۱۷، ۱۴۰۱ق. | # نظام الحكم في الاسلام، عبدالحمید متولی، مجلة اتحاد الجامعات العربية، شماره ۱۷، ۱۴۰۱ق. | ||
# السلطات الثلاث في الإسلام: التشريع | # السلطات الثلاث في الإسلام : التشريع والقضاء والتنفيذ : عهد التدوين والأئمة المجتهدين، عبدالوهاب خلاف، مجلة القانون والاقتصاد، جلد ۷، شماره ۴، ۱۹۳۷م. | ||
# السلطات الثلاث في الإسلام: التشريع | # السلطات الثلاث في الإسلام : التشريع والقضاء والتنفيذ، عبدالوهاب خلاف، مجلة القانون والاقتصاد، جلد ۵، شماره ۵، ۱۹۳۵م. | ||
# السلطات الثلاث في الإسلام: التشريع | # السلطات الثلاث في الإسلام : التشريع والقضاء والتنفيذ : عهد الصحابة، عبدالوهاب خلاف، مجلة القانون والاقتصاد، جلد ۵، شماره ۵، ۱۹۳۵م. | ||
==پایاننامهها== | ==پایاننامهها== | ||
===فارسی=== | ===فارسی=== | ||
# تفکیک قوا در فقه حکومتی معاصر شیعه (مورد مطالعاتی فقهای بنیانگذار و تاثیرگذار بر انقلاب اسلامی)، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان بوشهر، مرکز پیام نور بوشهر، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3631e9c399a7c299c05b93b4bd8c2770 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | #تفکیک قوا در نظام اسلامی و جمهوری عراق و ایران بررسی تطبیقی، عادل علی بادی الثایری، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/82206aac19510b4ffd1d0b9478d9c053 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی ایران : بررسی نقش ساختار کارگزار، توحید خدائی داشتپه، پایاننامه کارشناسی | #اصل تفکیک قوا در قانون عراقی و فقه اسلامی، کرارلفته شلال الخفیف، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/94fdfd90b935bc772f2695b4aa73c219 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی با توجه به اصل ۵۷ قانون اساسی، فرهاد ملک زاده، پایاننامه کارشناسی | # تفکیک قوا در فقه حکومتی معاصر شیعه (مورد مطالعاتی فقهای بنیانگذار و تاثیرگذار بر انقلاب اسلامی)، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان بوشهر، مرکز پیام نور بوشهر، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3631e9c399a7c299c05b93b4bd8c2770 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# تحلیل مبانی نظری و ریشهی تاریخی تئوری تفکیک قوا، حمیده عباسزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fb56e1b75301fe6e2e2e76ffc5b0d99b اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | # تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی ایران: بررسی نقش ساختار کارگزار، توحید خدائی داشتپه، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه اندیشه سیاسی در اسلام، پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/b924c31d4d35bd852d8581a3e75a5890 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# نگاهی انتقادی به مفهوم و ماهیت و هدف تفکیک قوا در پرتو فقه سیاسی شیعه، مهدی گلمهر، پایاننامه کارشناسی | # تفکیک قوا در نظام جمهوری اسلامی با توجه به اصل ۵۷ قانون اساسی، فرهاد ملک زاده، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c6dcba9a22ecfe3047ea431dec9389b7 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# بررسی نسبت تفکیک قوا و نظریه ولایت فقیه در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هادی باقری مطلق، پایاننامه کارشناسی | # تحلیل مبانی نظری و ریشهی تاریخی تئوری تفکیک قوا، حمیده عباسزاده، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fb56e1b75301fe6e2e2e76ffc5b0d99b اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی در نظم اساسی ایران، لیلا مرادی لار، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c8e24e4ca9dc2dfbee095992bd2f7316 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | # نگاهی انتقادی به مفهوم و ماهیت و هدف تفکیک قوا در پرتو فقه سیاسی شیعه، مهدی گلمهر، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f746dfd9c259cd9638d02fc5546493de اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# روابط میان قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به نظریه کنترل و تعادل قوا، علی بهادری، پایاننامه کارشناسی | # بررسی نسبت تفکیک قوا و نظریه ولایت فقیه در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هادی باقری مطلق، پایاننامه کارشناسی ارشد، پردیس علوم انسانی - دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f00ab7f5a383f1e6ad9a75500be546f6 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# اصل تفکیک قوا و تحول مفهوم آن در دو نظام مشروطه سلطنتی و جمهوری اسلامی ایران، حسین مختاباد امریی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/dc2f000bb3aecb2f14cccb268bef348b اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | # اصل پنجاه و هفتم قانون اساسی در نظم اساسی ایران، لیلا مرادی لار، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c8e24e4ca9dc2dfbee095992bd2f7316 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران و نفوذ قوا بر یکدیگر، کارشناسی ارشد، | # روابط میان قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران با نگاهی به نظریه کنترل و تعادل قوا، علی بهادری، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۸۷ش. | ||
# بررسی جایگاه تفکیک قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تاجعلی حاجی علیزاده، پایاننامه کارشناسی | # اصل تفکیک قوا و تحول مفهوم آن در دو نظام مشروطه سلطنتی و جمهوری اسلامی ایران، حسین مختاباد امریی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/dc2f000bb3aecb2f14cccb268bef348b اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | ||
# تفکیک قوا در جمهوری اسلامی ایران و نفوذ قوا بر یکدیگر، محمدتقی زارعی، پایاننامه کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0bcf0f0b1734079763241714c1e40fd3 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | |||
# بررسی جایگاه تفکیک قوا در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تاجعلی حاجی علیزاده، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/cd446d0350434eebab09c8f4a2635e15 اطلاعات پایاننامه را از اینجا ببینید] | |||
===عربی=== | ===عربی=== | ||
# الفكر السياسي الإسلامي | # الفكر السياسي الإسلامي وأثره في الواقع المعاصر من خلال السلطات الثلاث "التشريعية والقضائية والتنفيذية"، قصي صالح عبد زين، رساله دکتری در جامعة النيلين خارطوم، کلية الآداب، ۲۰۱۹م. | ||
# العلاقة بين السلطات فى النظام الإسلامى مقارناً بالنظام الديمقراطى، ينال عطا الله | # العلاقة بين السلطات فى النظام الإسلامى مقارناً بالنظام الديمقراطى، ينال عطا الله أبو درويش، پایاننامه کارشناسی ارشد در جامعة مؤتة اردن، الكلية عمادة الدراسات العليا، ۲۰۰۷م. | ||
# السلطات الثلاث للدولة في النظام الإسلامي | # السلطات الثلاث للدولة في النظام الإسلامي والنظم الدستورية المعاصرة : دراسة مقارنة، الصادق ضرار مختار، رساله دکتری در جامعة أم درمان الاسلامية سودان، كلية الشريعة والقانون، ۲۰۰۷م. | ||
# مفهوم مبدأ الفصل بين السلطات فى العصر الحديث: دراسة مقارنة بين الأنظمة الوضعية | # مفهوم مبدأ الفصل بين السلطات فى العصر الحديث : دراسة مقارنة بين الأنظمة الوضعية والفقه الإسلامى، الصادق علي سيد أحمد، پایاننامه کارشناسی ارشد در جامعة النيلين خارطوم، كلية القانون، ۲۰۰۲م. | ||
# العلاقة بين السلطات الثلاث في الدولة الإسلامية، ماهر أحمد راتب السوسي، جامعة القرآن الكريم | # العلاقة بين السلطات الثلاث في الدولة الإسلامية، ماهر أحمد راتب السوسي، جامعة القرآن الكريم والعلوم الإسلامية سودان، كلية الدراسات العليا، ۱۹۹۵م. | ||
==سایر منابع== | ==سایر منابع== |
ویرایش