اعتراض سیاسی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[اعتراض سیاسی]] از حقوق شهروندی به شمار می‌آید که شهروندان حق دارند برای اعلام مخالفت با حاکمیت و یا مخالفت با بعضی از قوانین اعتراض خود را ابراز کنند. امروزه با تشکیل حکومت اسلامی و به روز شدن بحثهای حقوق شهروندی، اعتراض سیاسی عنوانی جدید در مباحث فقه معاصر به شمار می‌آید که با چالشهای جدی روبرو است. به طور مثال: آیا با تشکیل حکومت اسلامی اعتراض جایگاهی دارد؟ از منظر اسلام قلمرو اعتراض تا کجاست؟ اگر اعتراض منجر به بی‌نظمی عمومی و اختلال نظام شود، آیا مشروع است؟ از منظر اسلام راه‌های مواجهه حکومت با اعتراض چگونه است؟
[[اعتراض سیاسی]] از جمله حقوق و آزادی‌های سیاسی شهروندان به شمار می‌آید که نتیجه آن بهبود عملکرد نظام سیاسی است. اعتراض در اغلب نظام‌های سیاسی از جمله حکومت مردم سالار دینی جایگاه ویژه‌ای دارد که از سمت دیگر روحیه انتقاد پذیری حاکمان را طلب می‌کند. این بحث مسئله‌ای نسبتا جدید در فقه سیاسی شیعه است که با چالش‌های جدی روبرو است و از این جهت در فقه معاصر مورد بررسی قرار می‌گیرد. به طور مثال: آیا با تشکیل حکومت اسلامی اعتراض جایگاهی دارد؟ اعتراض سیاسی در کتاب و سنت که از منابع مهم استنباط حکم فقهی‌اند چه جایگاهی دارد؟ از منظر فقه قلمرو اعتراض تا کجاست؟ اگر اعتراض منجر به بی‌نظمی عمومی و اختلال نظام شود، آیا مشروع است؟ راه‌های مواجهه حکومت با اعتراض چگونه است؟


== کتابها ==
== کتاب‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# شناخت مفهوم اعتراض و بررسی اقسام آن در حکومت اسلامی، سونا حسن‌زاده، تهران، انتشارات تفکر آینده ساز، ۱۴۰۱. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14011005051.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# شناخت مفهوم اعتراض و بررسی اقسام آن در حکومت اسلامی، سونا حسن‌زاده، تهران، انتشارات تفکر آینده ساز، ۱۴۰۱. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14011005051.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقه شیعه، عارف لطفی و محمد لطفی، اصفهان، انتشارات کنکاش، ۱۳۹۷ش.[https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98224150.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقه شیعه، عارف لطفی و محمد لطفی، اصفهان، انتشارات کنکاش، ۱۳۹۷ش.[https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98224150.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]


== مقالات ==
== مقاله‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# نسبت نافرمانی مدنی و حاکمیت قانون در حکومت‌ دینی، محمد جواد جاوید و نصیراله حسنلو، [[فصلنامه پژوهش حقوق عمومی]]، دوره۲۴ شماره ۷۵، ۱۴۰۱ش.[https://qjpl.atu.ac.ir/article_14595_6b7739be658b0481ab984ebb9c71631c.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# اعتراض مدنی حدود و قلمرو آن از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران، محمدمهدی مروتی موفق و یونس فتحی، فصلنامه مطالعات فرهنگی پلیس، شماره ۲ پیاپی۲۹ دوره ۸، ۱۴۰۰ش.[https://www.sid.ir/fileserver/jf/4042714002904 مقاله را از اینجا بببیند]
# اعتراض مدنی حدود و قلمرو آن از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران، محمد مهدی مروتی موفق و یونس فتحی، فصلنامه مطالعات فرهنگی پلیس، دوره ۸ شماره ۲ پیاپی۲۹، ۱۴۰۰ش.[https://www.sid.ir/fileserver/jf/4042714002904 مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی جرم‌شناختی اعتراض؛ آشوب و شورش با نگاهی به جایگاه آنها از منظر حقوقی، محمود شفیع‌زاده و کرم جانی‌پور و محمدباقر عامری‌نیا، [[فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی]]، شماره۲ پیاپی ۴۸ دوره۱۲، ۱۴۰۰ش.[https://jpir.takestan.iau.ir/article_685364_64d507346e7d285c27d642b27d6a9464.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی جرم شناختی اعتراض؛ آشوب و شورش با نگاهی به جایگاه آنها از منظر حقوقی، محمود شفیع زاده و کرم جانی‌پور و محمد باقر عامری‌نیا، [[فصلنامه پژوهش های سیاسی و بین المللی]]، دوره۱۲ شماره۴۸ پیاپی ۲، ۱۴۰۰ش.[https://jpir.takestan.iau.ir/article_685364_64d507346e7d285c27d642b27d6a9464.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی مساله اعتراض علیه حکومت اسلامی از منظر فقهی و حقوقی، حسین رزاقی، دوفصلنامه گفتمان اندیشه، شماره ۶ دوره ۳، ۱۳۹۹ش.[http://journals.miu.ac.ir/article_5470_0f9fc1fd7a36f0daf1c01dee2041e696.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی مساله اعتراض علیه حکومت اسلامی از منظر فقهی وحقوقی، حسین رزاقی، دوفصلنامه گفتمان اندیشه، دوره ۳ شماره ۶، ۱۳۹۹ش.[http://journals.miu.ac.ir/article_5470_0f9fc1fd7a36f0daf1c01dee2041e696.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# نظام سیاسی و حق پرسشگری از منظر فقه، علی متقی و محمدهادی مهدوی و علی فلاحی سیف الدین و احمدرضا توکلی، [[فصلنامه علوم سیاسی]]، شماره ۴۶ دوره ۱۵، ۱۳۹۸ش.[https://psq.karaj.iau.ir/article_665118_a70305db087fd93e0b06bbe6e373844f.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# نظام سیاسی و حق پرسشگری از منظر فقه، علی متقی و محمد هادی مهدوی و علی فلاحی سیف الدین و احمدرضا توکلی، [[فصلنامه تخصصی علوم سیاسی]]، دوره ۱۵ شماره ۴۶، ۱۳۹۸ش.[https://psq.karaj.iau.ir/article_665118_a70305db087fd93e0b06bbe6e373844f.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# دوگانه اعتراض سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، غلامرضا خواجه‌سروی و سید جواد حسینی، دوفصلنامه دانش سیاسی، شماره ۲۸ سال ۱۴، ۱۳۹۷ش.[http://ensani.ir/file/download/article/1572680389-9766-28-7.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# دوگانه اعتراض سیاسی و ثبات سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، غلامرضا خواجه سروی و سید جواد حسینی، دو فصلنامه دانش سیاسی، سال ۱۴ شماره ۲۸، ۱۳۹۷ش.[http://ensani.ir/file/download/article/1572680389-9766-28-7.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# حق حاکمیت و تعیین سرنوشت از منظر فقه سیاسی شیعه، عباس عمادی و ابوالفضل شکوری و مسعود غفاری، [[فصلنامه حقوق اسلامی]]، شماره ۵۳ دوره ۱۴، ۱۳۹۶ش.[http://hoquq.iict.ac.ir/article_31181_aff3e5dbce13a0814c216cd561bfeef0.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# حق حاکمیت و تعیین سرنوشت از منظر فقه سیاسی شیعه، عباس عمادی و ابوالفضل شکوری و مسعود غفاری، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۱۴ شماره ۵۳، ۱۳۹۶ش.[http://hoquq.iict.ac.ir/article_31181_aff3e5dbce13a0814c216cd561bfeef0.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی و نقش مردم در اندیشه سیاسی جنبش اخوان‌المسلمین، سید صدرالدین موسوی جشنی و عباس علی‌بخشی، [[دوفصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام]]، شماره ۲ دوره ۷، ۱۳۹۸ش.[http://iws.shahed.ac.ir/article_1038_b2d9ca424ec76ace6d641c93ad710932.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# بررسی و نقش مردم در اندیشه سیاسی جنبش اخوان‌المسلمین، سید صدرالدین موسوی جشنی و عباس علی‌بخشی، [[دوفصلنامه جامعه شناسی سیاسی جهان اسلام]]، دوره ۷ شماره ۲، ۱۳۹۸ش.[http://iws.shahed.ac.ir/article_1038_b2d9ca424ec76ace6d641c93ad710932.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# امکان یا امتناع جنبش‌های اجتماعی (انقلاب‌های مردمی) علیه حاکمیت در اندیشه سیاسی اسلامی، نگار ذیلابی، [[فصلنامه سیاست پژوهی]]، شماره۳ دوره۲، ۱۳۹۴ش.[http://journals.abru.ac.ir/article_19413_6dfd26aa54228f47b95243dfba1ab867.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# امکان یا امتناع جنبشهای اجتماعی (انقلابهای مردمی) علیه حاکمیت در اندیشه سیاسی اسلامی، نگار ذیلابی، [[فصلنامه سیاست پژوهی]]، دوره۲ شماره۳، ۱۳۹۴ش.[http://journals.abru.ac.ir/article_19413_6dfd26aa54228f47b95243dfba1ab867.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# مبانی حقوقی و منشور اخلاقی اعتراضات مدنی، سيد كمال‌الدين محمد رفيعی، فصلنامه مطالعات بسیج، شماره ۴۴ سال ۱۲، ۱۳۸۸ش.[http://ensani.ir/file/download/article/20120329103722-2080-25.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# مبانی حقوقی و منشور اخلاقی اعتراضات مدنی، سيد كمال الدين محمد رفيعی، فصلنامه مطالعات بسیج، سال ۱۲ شماره ۴۴، ۱۳۸۸ش.[http://ensani.ir/file/download/article/20120329103722-2080-25.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# حقوق و آزادی سیاسی در قرآن و سنت، [[کاظم قاضی‌زاده]]، [[فصلنامه انجمن معارف اسلامی ایران]]، شماره۳ پیاپی ۷، ۱۳۸۵ش.[http://ensani.ir/file/download/article/20120326103513-1088-48.pdf مقاله را از اینجا بببیند]
# حقوق و آزادی سیاسی در قرآن و سنت، کاظم قاضی‌زاده، [[فصلنامه انجمن معارف اسلامی ایران]]، شماره۳ پیاپی ۷، ۱۳۸۵ش.[http://ensani.ir/file/download/article/20120326103513-1088-48.pdf مقاله را از اینجا بببیند]


=== عربی ===
=== عربی ===
# الاسلام والديمقراطية الحركات الاجتماعية والتحول ما بعد الاسلاموى، كينغستون بول، المجلة العربية لعلم الاجتماع إضافات، لبنان، ۲۰۰۸م.[http://search.mandumah.com/Record/143293 لینک اطلاعات بیشتر]
# العصيان المدني دراسة فقهية قانونية معاصرة، إبراهيم محمد إبراهيم الجوارنة و علي فايز أحمد القادري، المجلة الأردنية في الدراسات الإسلامية، شماره ۲ دوره ۱۲، ۲۰۱۶م.[http://search.mandumah.com/Record/802607/Description#tabnav لینک چکیده]
# نظرية العصيان المدني عند المسلمين، النمر عبدالمنعم، مجلة الحج والعمرة، سعودیه، ۱۹۶۲م.[http://search.mandumah.com/Record/251902 لینک اطلاعات بیشتر]
#الاحتجاج السياسي المعاصر وضوابطه في الفقه الإسلامي، عصام زیدان، التقرير الاستراتيجي السادس الصادر عن مجلة البيان: مستقبل الأمة وصراع الاستراتيجيات مجلة البيان بالسعودية، ۲۰۰۹م.
# العصيان المدني دراسة فقهية قانونية معاصرة، إبراهيم محمد إبراهيم الجوارنة و علي فايز أحمد القادري، المجلة الأردنية في الدراسات الإسلامية، ۲۰۱۶م.[http://search.mandumah.com/Record/802607/Description#tabnav لینک چکیده]
# الاسلام والديمقراطية الحركات الاجتماعية والتحول ما بعد الاسلاموى، كينغستون بول، المجلة العربية لعلم الاجتماع إضافات، لبنان، شماره ۳ و۴، ۲۰۰۸م.[http://search.mandumah.com/Record/143293 لینک اطلاعات بیشتر]
# نظرية العصيان المدني عند المسلمين، النمر عبدالمنعم، مجلة الحج والعمرة، سعودیه، شماره ۱۶ دوره ۸، ۱۹۶۲م.[http://search.mandumah.com/Record/251902 لینک اطلاعات بیشتر]


== پایان‌نامه‌ها ==
== پایان‌نامه‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقیهان عصر جمهوری اسلامی، علیرضا رحیمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2a7c3116ff46d2f27cfc46302448a38b اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]  
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقیهان عصر جمهوری اسلامی، علیرضا رحیمی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2a7c3116ff46d2f27cfc46302448a38b لینک چکیده]  
# تفاوت جرم اغتشاش با اعتراض‌های مردمی از منظر فقه و حقوق اسلامی، علی اشرف طهماسبی، پایان‌نامه حوزوی، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
# تفاوت جرم اغتشاش با اعتراض‌های مردمی از منظر فقه و حقوق اسلامی، علی‌اشرف طهماسبی، سطح ۳، حوزه علمیه قم، ۱۳۹۹ش.
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقه شیعه، عارف لطفی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه شهید اشرفی اصفهان، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0c235443d42353f81a66e62ab96b029f اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
# اعتراض سیاسی در حکومت اسلامی از منظر فقه شیعه، عارف لطفی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، دانشگاه شهید اشرفی اصفهان، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0c235443d42353f81a66e62ab96b029f لینک چکیده]
 
== منابع مطالعاتی وابسته==
* [[شورش (منابع مطالعاتی)]]
* [[نافرمانی مدنی (منابع مطالعاتی)]]
* [[تظاهرات (منابع مطالعاتی)]]
* [[اعتصاب (منابع مطالعاتی)]]
{{پایان}}
 
{{منابع مطالعاتی فقه سیاسی}}
[[رده:نقص منابع عربی]]
۵٬۰۵۰

ویرایش