اسباب حجر (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[اسباب حجر]] مجموعه عواملی که شخص را از تصرف در اموالش منع می‌کند و بنابر قول مشهور فقهای امامیه عبارتند از: صغر، سفاهت، جنون، مرض متصل به موت، ورشکستگی و رقیت (بندگی). بنابراین محجور کسی است که نمی‌تواند درباره اموال خود تصمیم‌ بگیرد و در این امور نیازمند نظارت و اذن ولی است. منجز بودن تصرفات محجور در بعضی موارد مانند تصرفات مجانی مورد اختلاف فقها است. رشد تعلیم و تربیت از یک‌سو و بروز و ظهور بیماری‌های جدید مانند بیماری‌های روانی از سوی دیگر، پژوهشگران معاصر را بر آن داشته تا به بررسی بیشتر این موضوع بپردازند. چالش‌هایی که به دنبال حل آن هستیم این است که: با توجه به رشد آموزشی کودکان آیا سن رشد در صغیر همان سن بلوغ است؟ معیار در اطلاق سفاهت بر اشخاص چیست؟ آیا می‌توان بیماری‌های روانی نوپدید را از اسباب حجر به‌شمار آورد؟ با توجه به اینکه عناوین ذکر شده در اسباب حجر بر شخصیت حقیقی اطلاق می‌شوند، در شخصیت‌های حقوقی مانند شرکت‌های تجاری که عمده فعالیت‌های اقتصادی را به عهده دارند، حکم حجر چگونه است؟
[[اسباب حجر]] مجموعه عواملی که شخص را از تصرف در اموالش منع می‌کند و بنابر قول مشهور فقهای امامیه عبارتند از: صغر، سفاهت، جنون، مرض متصل به موت، ورشکستگی و رقیت (بندگی). بنابراین محجور کسی است که نمی‌تواند درباره اموال خود تصمیم‌ بگیرد و در این امور نیازمند نظارت و اذن ولی است. منجز بودن تصرفات محجور در بعضی موارد مانند تصرفات مجانی مورد اختلاف فقها است.  
 
رشد تعلیم و تربیت از یک‌سو و بروز و ظهور بیماری‌های جدید مانند بیماری‌های روانی از سوی دیگر، پژوهشگران معاصر را بر آن داشته تا به بررسی بیشتر این موضوع بپردازند. چالش‌هایی که به دنبال حل آن هستیم این است که: با توجه به رشد آموزشی کودکان آیا سن رشد در صغیر همان سن بلوغ است؟ معیار در اطلاق سفاهت بر اشخاص چیست؟ آیا می‌توان بیماری‌های روانی نوپدید را از اسباب حجر به‌شمار آورد؟ با توجه به اینکه عناوین ذکر شده در اسباب حجر بر شخصیت حقیقی اطلاق می‌شوند، در شخصیت‌های حقوقی مانند شرکت‌های تجاری که عمده فعالیت‌های اقتصادی را به عهده دارند، حکم حجر چگونه است؟


== کتاب‌ ==
== کتاب‌ ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# وضعیت حجر بیماران روانی و اشخاص در حالت اغماء در فقه و نظام حقوقی ایران، زکیه فلاح، ناشر مهر کلام، تهران، ۱۴۰۰ش.[https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400326069.pdf لینک صفحات ابتدایی کتاب]
# وضعیت حجر بیماران روانی و اشخاص در حالت اغماء در فقه و نظام حقوقی ایران، زکیه فلاح، تهران، ناشر مهر کلام، ۱۴۰۰ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d9%88%d8%b6%d8%b9%db%8c%d8%aa-%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d8%a8%db%8c%d9%85%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%88-%d8%a7%d8%b4%d8%ae%d8%a7%d8%b5-%d8%af%d8%b1-%d8%ad%d8%a7%d9%84%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


== مقالات ==
== مقالات ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# ضابطه‌انگاری نفوذ تصرفات بیمار متصل به موت با رویکردی بر فقه اسلامی و حقوق ایران، علی‌اکبر فرح زادی و محمدامین ملکی و علی کشاورز، [[دو‌فصلنامه فقه مقارن]]، شماره ۱۸ سال ۹، ۱۴۰۰ش.[http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_153997_f09fd9d4d269e59fea4a2259e0ba0373.pdf لینک مقاله]
# ضابطه‌انگاری نفوذ تصرفات بیمار متصل به موت با رویکردی بر فقه اسلامی و حقوق ایران، علی‌اکبر فرح زادی و محمدامین ملکی و علی کشاورز، [[دو‌فصلنامه فقه مقارن]]، شماره ۱۸ سال ۹، ۱۴۰۰ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b6%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a7%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%86%d9%81%d9%88%d8%b0-%d8%aa%d8%b5%d8%b1%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%db%8c%d9%85%d8%a7%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d8%b5%d9%84-%d8%a8%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مطالعــه تطبیقی اســباب معیارهــا و مبانی حجــر در حقوق خصوصی و کیفری، محمد رستمی و سیدرضا احسان پور، [[فصلنامه تعالی حقوق]]، شماره ۴، سال ۱۲، ۱۴۰۰ش.[http://www.thdad.ir/article_249389_a4ff8a45df64c1a9f0d497633e42141b.pdf لینک مقاله]
# مطالعــه تطبیقی اســباب معیارهــا و مبانی حجــر در حقوق خصوصی و کیفری، محمد رستمی و سیدرضا احسان پور، [[فصلنامه تعالی حقوق]]، شماره ۴، سال ۱۲، ۱۴۰۰ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%80%d9%80%d9%87-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%80%d9%80%d8%a8%d8%a7%d8%a8-%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d9%80%d9%80%d8%a7-%d9%88-%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# اشتراکات و افتراقات حجر در مذاهب خمسه، فاطمه حسين پور مقدمی و عيوضی، [[فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی]]، شماره ۴ سال ۸، ۱۳۹۴ش.[https://jil.bonab.iau.ir/article_531258_20c64d00ec76e9768ac10073f58c7c1f.pdf لینک مقاله]
# اشتراکات و افتراقات حجر در مذاهب خمسه، فاطمه حسين پور مقدمی و عيوضی، [[فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی]]، شماره ۴ سال ۸، ۱۳۹۴ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a7%d8%b4%d8%aa%d8%b1%d8%a7%da%a9%d8%a7%d8%aa-%d9%88-%d8%a7%d9%81%d8%aa%d8%b1%d8%a7%d9%82%d8%a7%d8%aa-%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b0%d8%a7%d9%87%d8%a8-%d8%ae%d9%85%d8%b3%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# قلمرو تصرفات مالی مریض مشرف به موت، حامد مفیدی‌فر و محمدرضا ضمیری، [[فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی]]، شماره ۱۸ سال ۵، ۱۳۹۳ش.[https://aqojap.qom.iau.ir/article_524203_af56d2075ccdbf66150f1c3fe2c861d3.pdf لینک مقاله]
# قلمرو تصرفات مالی مریض مشرف به موت، حامد مفیدی‌فر و محمدرضا ضمیری، [[فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی]]، شماره ۱۸ سال ۵، ۱۳۹۳ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%82%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88-%d8%aa%d8%b5%d8%b1%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d9%85%d8%a7%d9%84%db%8c-%d9%85%d8%b1%db%8c%d8%b6-%d9%85%d8%b4%d8%b1%d9%81-%d8%a8%d9%87-%d9%85%d9%88%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی تطبیقی اقرار مفلس به عین و دین در فقه امامیه و حقوق ایران، محمدجعفر صادق پور و مهدی سعیدی، [[دو‌فصلنامه دانش و پژوهش حقوقی]]، شماره ۲ دوره ۳، ۱۳۹۳ش.[https://ajkrl.scu.ac.ir/article_11811_5bb66148e0ded3a42d903600eaf1434b.pdf لینک مقاله]
# بررسی تطبیقی اقرار مفلس به عین و دین در فقه امامیه و حقوق ایران، محمدجعفر صادق پور و مهدی سعیدی، [[دو‌فصلنامه دانش و پژوهش حقوقی]]، شماره ۲ دوره ۳، ۱۳۹۳ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d8%a7%d9%82%d8%b1%d8%a7%d8%b1-%d9%85%d9%81%d9%84%d8%b3-%d8%a8%d9%87-%d8%b9%db%8c%d9%86-%d9%88-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی احکام حجر و ورشکستگی در فقه و حقوق اسلامی، [[سید مصطفی محقق داماد]] و مریم اسلامی، فصلنامه نامه الهیات، شماره ۱۰، ۱۳۸۹ش.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/32075/120 لینک چکیده]
# بررسی احکام حجر و ورشکستگی در فقه و حقوق اسلامی، [[سید مصطفی محقق داماد]] و مریم اسلامی، فصلنامه نامه الهیات، شماره ۱۰، ۱۳۸۹ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d9%88-%d9%88%d8%b1%d8%b4%da%a9%d8%b3%d8%aa%da%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی تطبیقی قیمومیت محجورین در فقه فریقین و قانون ایران، محمدعلی داوریار و غفار علی زاده، [[فصلنامه فقه و تاریخ تمدن]]، شماره ۲۶ دوره ۷، ۱۳۸۹ش.[https://www.sid.ir/paper/193880/fa لینک چکیده]
# بررسی تطبیقی قیمومیت محجورین در فقه فریقین و قانون ایران، محمدعلی داوریار و غفار علی زاده، [[فصلنامه فقه و تاریخ تمدن]]، شماره ۲۶ دوره ۷، ۱۳۸۹ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%82%db%8c%d9%85%d9%88%d9%85%db%8c%d8%aa-%d9%85%d8%ad%d8%ac%d9%88%d8%b1%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%81%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تصرفات بیمار در حقوق اسلامی و حقوق ایران، روشن‌علی شکاری، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره ۲۳ سال ۷، ۱۳۸۷ش.[https://www.noormags.ir/view/en/articlepage/20837/111 لینک چکیده]
# تصرفات بیمار در حقوق اسلامی و حقوق ایران، روشن‌علی شکاری، مجله دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، شماره ۲۳ سال ۷، ۱۳۸۷ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%b5%d8%b1%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%db%8c%d9%85%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


=== عربی ===
=== عربی ===
# الحجر للسفه والتبذير، شريف كامل مسلم الشوابكة، مجلة الميزان للدراسات الإسلامية والقانونية، الاردن، ۲۰۲۲م.[http://search.mandumah.com/Record/1285713 لینک چکیده]
# الحجر للسفه والتبذير، شريف كامل مسلم الشوابكة، مجلة الميزان للدراسات الإسلامية والقانونية، الاردن، ۲۰۲۲م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d9%84%d9%84%d8%b3%d9%81%d9%87-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%a8%d8%b0%d9%8a%d8%b1-%d9%81%d8%a7%db%8c%d9%84-%d9%85%d9%86%d8%a8%d8%b9-%d9%85%d9%88%d8%ac%d9%88%d8%af-%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الحجر على المفلس دراسة فقهية، نورة عايض طلق العتيبي، مجلة البحوث والدراسات الشرعية، مصر، ۲۰۲۰م.[http://search.mandumah.com/Record/1129189 لینک چکیده]
# الحجر على المفلس دراسة فقهية، نورة عايض طلق العتيبي، مجلة البحوث والدراسات الشرعية، مصر، ۲۰۲۰م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%ac%d8%b1%d8%b9%d9%84%d9%89-%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%81%d9%84%d8%b3-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d8%b3%d8%a9-%d9%81%d9%82%d9%87%d9%8a%d8%a9-%d9%81%d8%a7%db%8c%d9%84-%d9%85%d9%86%d8%a8%d8%b9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# الحجر وأثره فی التشريع الإسلامی، عمر علی ابوبکر و مصطفی ابوبکر مصطفی، مجلة الراسخون، مالزی، شماره ۱، ۲۰۱۵م.[http://ojs.mediu.edu.my/index.php/arrasikhun/article/view/2 لینک چکیده]
# الحجر وأثره فی التشريع الإسلامی، عمر علی ابوبکر و مصطفی ابوبکر مصطفی، مجلة الراسخون، مالزی، شماره ۱، ۲۰۱۵م.[https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d9%88%d8%a3%d8%ab%d8%b1%d9%87-%d9%81%db%8c-%d8%a7%d9%84%d8%aa%d8%b4%d8%b1%d9%8a%d8%b9-%d8%a7%d9%84%d8%a5%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# أسباب الحجر المبطلة للتصرفات المالية في المذهب المالكي، سلمان نصر، مجلة الإحياء، الجزائر، شماره ۹، ۲۰۰۵م.
# أسباب الحجر المبطلة للتصرفات المالية في المذهب المالكي، سلمان نصر، مجلة الإحياء، الجزائر، شماره ۹، ۲۰۰۵م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d8%a3%d8%b3%d8%a8%d8%a7%d8%a8-%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%a8%d8%b7%d9%84%d8%a9-%d9%84%d9%84%d8%aa%d8%b5%d8%b1%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%a7%d9%84%d9%8a%d8%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# قضية الحجر بين الأحوال الشخصية و الأحكام الشرعية، عبدالمجید سالم، دارالفتوی، مجلد ۱۴ شماره ۶، لبنان، ۱۹۸۵م.
# قضية الحجر بين الأحوال الشخصية و الأحكام الشرعية، عبدالمجید سالم، دارالفتوی، مجلد ۱۴ شماره ۶، لبنان، ۱۹۸۵م. [https://digilib.feqhemoaser.com/arabic-articles/%d9%82%d8%b6%d9%8a%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%ac%d8%b1-%d8%a8%d9%8a%d9%86-%d8%a7%d9%84%d8%a3%d8%ad%d9%88%d8%a7%d9%84-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%ae%d8%b5%d9%8a%d8%a9-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%a3%d8%ad%d9%83/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


== پایان‌نامه‌ها ==
== پایان‌نامه‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# آثار فقهی و حقوقی اثبات بیماری های روانی بر عقود و قراردادها از منظر فقه مذاهب اسلامی، زهرا عرب، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۴۰۰ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/640e0fe5d677ca51b9828958f6156a2a لینک چکیده]
# آثار فقهی و حقوقی اثبات بیماری های روانی بر عقود و قراردادها از منظر فقه مذاهب اسلامی، زهرا عرب، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا (س)، ۱۴۰۰ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a2%d8%ab%d8%a7%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%a7%d8%ab%d8%a8%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%db%8c%d9%85%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b1%d9%88%d8%a7%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی آثار و احکام منجزات تبرعی مریض در فقه امامیه و حقوق موضوعه، جمیله تبرزد، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۳۹۹ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/88ba31b3247e1a5ca4649d50f25cadbf لینک چکیده]
# بررسی آثار و احکام منجزات تبرعی مریض در فقه امامیه و حقوق موضوعه، جمیله تبرزد، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، موسسه آموزش عالی علامه فیض کاشانی، ۱۳۹۹ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a2%d8%ab%d8%a7%d8%b1-%d9%88-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d9%85%d9%86%d8%ac%d8%b2%d8%a7%d8%aa-%d8%aa%d8%a8%d8%b1%d8%b9%db%8c-%d9%85%d8%b1%db%8c%d8%b6-%d8%af%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تصرفات بیمار در مرض منجر به موت در فقه امامیه و حقوق ایران، رقیه سیدمرتضایی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، موسسه آموزش عالی طلوع مهر، قم، ۱۳۹۸ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f2c7d69a1c8eb1c56313c10701d13fec لینک چکیده]
# تصرفات بیمار در مرض منجر به موت در فقه امامیه و حقوق ایران، رقیه سیدمرتضایی، کارشناسی ارشد، گروه حقوق، موسسه آموزش عالی طلوع مهر، قم، ۱۳۹۸ش.[https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%aa%d8%b5%d8%b1%d9%81%d8%a7%d8%aa-%d8%a8%db%8c%d9%85%d8%a7%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%b1%d8%b6-%d9%85%d9%86%d8%ac%d8%b1-%d8%a8%d9%87-%d9%85%d9%88%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# نفوذ یا عدم نفوذ شخص اعدامی در تصرفات خود در فقه عامه و حقوق موضوعه، نوربی بی آدینی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور یزد، ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/ea682b399b6af130823b4b223556b12c لینک چکیده]
# نفوذ یا عدم نفوذ شخص اعدامی در تصرفات خود در فقه عامه و حقوق موضوعه، نوربی بی آدینی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور یزد، ۱۳۹۷ش.[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/ea682b399b6af130823b4b223556b12c لینک چکیده]
# احکام و مبانی فقهی حجر سفیه با رویکردی بر جواهر الکلام و الفقه علی المذاهب الاربعه، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۶ش..[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/724c0c2855805d25aeadce14e8c4a512 لینک چکیده]
# احکام و مبانی فقهی حجر سفیه با رویکردی بر جواهر الکلام و الفقه علی المذاهب الاربعه، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۶ش..[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/724c0c2855805d25aeadce14e8c4a512 لینک چکیده]
۲۵۷

ویرایش