کاربر:Mojtaba61.Abedini/صفحه تمرین

معرفی و گزارش ساختار

کتاب طنز در آیینه فقه پژوهشی است با هدف تبیین احکام طنز در مقوله های فرهنگی و اجتماعی. کتاب حاضر در سه بخش مجزا و چندین فصل تنظیم شده است. نویسنده در بخش اول، به بررسی مفهوم طنز و مفاهیم مشابه آن(هزل، بذل، لطیفه..)، معنای لغوی و اصطلاحی طنز و نیز تاریخچه طنز پرداخته است تا پایه‌ ی مفهومی را برای خواننده ایجاد کند. در بخش دوم، نویسنده، طنز را از منظر فقهی در سیزده فصل مختلف مورد تحلیل قرار داده و ابعاد فقهی آن را بررسی کرده است. در بخش سوم، به استعاره‌ها، کنایه‌ها و تشبیهات در قرآن و روایات اشاره کرده و آنها را با طنز پیوند داده تا نشان دهد طنز چگونه می‌تواند در قالب‌های قرآنی و روایی به کار رود.

این کتاب در سال ۱۳۹۳ش و به همت مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در در ۲۰۷ صفحه به چاپ رسیده است. نویسنده کتاب عزیز الله زارع آملی (زاده ۱۳۴۰) محقق و مدرس حوزه ی علمیه قم بوده و کتاب «دوجهان بینی اسلام و کمونیسم» ازجمله آثار علمی اوست.

روش شناسی

نویسنده در این کتاب، احکام تکلیفی مربوط به طنز را با استناد به ادله اربعه فقهی قرآن، سنت، اجماع و عقل بررسی کرده است. وی تلاش کرده است با استفاده از روایات فقهی و اخلاقی، و همچنین تحلیل سند و دلالت آن‌ها، حکم الهی مربوط به هر موضوع را در حوزه طنز استخراج و بیان کند.

قاعده اصل برائت

نویسنده در فصل اول قاعده برائت را به‌عنوان اصل اولی در موارد مشکوک(شک در حرمت طنز) می‌پذیرد و بر اساس این اصل، در مواردی که شک در حرمت طنز وجود دارد، حکم به جواز آن می‌دهد. .(۵۹ - ۶۱)

جایگاه فقهی مزاح

در فصل دوم، جایگاه فقهی مزاح مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در ابتدا روایات مزاح را به سه دسته کلی (جواز مزاح، نهی از مزاح بصورت مطلق و نهی از کثرت در مزاح) تقسیم بنده کرده و پس از بررسی سندی و دلالتی هر یک روایات به جمع بندی روایات مذکور می‌پردازد. نویسنده از تعلیل‌هایی که در روایات نهی از مزاح آمده، استفاده می‌کند که مراد شارع از نهی، نهی تنزیهی است نه نهی تحریمی. همچنین با استناد به قرائن و شواهد ذکر شده در متن روایات و نیز بر اساس قاعده اصولی، روایات مَنهی را بر نهی از کثرت مزاح حمل می‌کند و بیان می‌کند آن چه کراهت دارد همان کثرت مزاح است نه نهی از مزاح. نویسنده در ادامه با استناد به یک روایات که بر کثرت مزاح در سفر دلالت دارد پس از بررسی سند و دلالتی حکم به عدم کراهت کثرت مزاح در سفر می‌دهد. (ص۶۳ - ۸۰)