محصولات تراریخته (منابع مطالعاتی)
محصولات تراریخته فرآورده هایی هستند که بر اساس مهندسی ژنتیک و اصلاح نژادی تغییراتی بر روی آن‌ها صورت گرفته است. مسئله از این جهت در فقه معاصر حائز اهمیت است که در آیه ۱۱۹ سوره نساء، تغییر خلقت از پروژه‌های شیطان برای گمراهی بشر معرفی شده است. از طرف دیگر خداوند، عالم را مسخّر انسان قرار داده است، در نتیجه تصرف انسان در سایر موجودات به هر نحوی جایز است. فقه معاصر باید این چالش را پاسخگو باشد.
پرسش‌هایی در این زمینه مطرح است. آیا اصل دستکاری در خلقت جایز است؟ مرز جواز تصرف در عالم براساس جواز تسخیر و منع تغییر خلق‌الله چیست؟ آیا تغییرات مهندسی ژنتیک، تغییر خلقت است؟
کتاب‌ها
فارسی
- واقعیت تراریخته از منظر فقها، حمید خیابانی، قم، انتشارات دانشوران معاصر، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
- حکم فقهی محصولات تراریخته و فروریخته، سیدصادق حسنی، انتشارات آموزشی تألیفی ارشدان، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- چالشهای ژنتیک و فقه، زهرا حاتمی، تهران، انتشارات سنجش و دانش، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ابعاد حقوقی تولید محصولات تراریخته، جابر رضایی جنید، تهران، انتشارات راز نهان، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
مقاله‌ها
فارسی
- بررسی حکم فقهی «تولید یا واردات محصولات تراریخته» با تکیه بر قاعده ی لاضرر، محمد ابطحی، ماهنامه پژوهش‌های مطالعات اسلامی معاصر، دوره دوم - شماره ۱۰، فروردین ۱۴۰۳ش. اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید
- نقش مواد تراریخته در امنیت بهداشتی روابط زوجین از منظر فقه، سیدجواد حسینی خواه و سیف‌الله صرامی و اشرف پاک نیت، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره ۳۱، تابستان ۱۴۰۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جواز مشروط در تولیدات تراریخته، جابر رضایی جنید و بهنام قنبرپور، فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال ۱۴، شماره ۲۹، زمستان ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مستندات فقهی تولید محصولات تراریخته با تأکید بر منابع قرآنی و روایی، محمدمهدی کریمی نیا و زهرا نظام آبادی و مجتبی انصاری مقدم، ماهنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، شماره ۲۲، سال ۳، اردیبهشت ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حکم فقهی مصرف محصولات تراریخته باتوجه به منابع قرآنی وروایی، کیوان احسانی و مقداد نظام آبادی و زهرا نظام آبادی، ماهنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، شماره ۲۲، سال ۳، اردیبهشت ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مستندات فقهی واردات و توزیع محصولات تراریخته با نگاهی به منابع قرآنی و روایی، محمدمهدی کریمی نیا و زهرا نظام آبادی و مجتبی انصاری مقدم، ماهنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، شماره ۲۲، سال ۳، خرداد ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی جواز یا عدم جواز استفاده از تولیدات تراریخته از منظر قرآن کریم، بهنام قنبرپور و جابر رضایی جنید، فصلنامه مطالعات علوم قرآن، شماره ۱ و ۲، سال ۳، بهار ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- از تحریم تا تجریم تجاوز جنسی در روابط میان زوجیم در پرتو نظریه تنظیم گری پاسخگو، محمد فرجیها و رحیم نوبهار و ایمان شاه‌بیگی، فصلنامه پژوهش‌نامه زنان، شماره ۳، سال ۱۰، پاییز ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- حکم تکلیفی تولید محصولات تراریخته از منظر فقه امامیه، مهدیه غنی زاده و سیده فاطمه طباطبایی، مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی، شماره ۲، دوره ۷، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- مبانی فقهی مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته، ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه دین و قانون، شماره ۱۴، زمستان ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا بخوانید
- حکم شناسی تراریخته، سید مجتبی نورمفیدی، هفته‌نامه آستان مقدس امام خمینی (س)، شماره ۲۳۸، سال ۵، ۱۳۹۵ش.
- مسؤولیت مدنی ناشی از محصولات غذایی اصلاح شده ژنتیکی(تراریخته)با مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا و پروتکلایمنی زیستی کارتاهنا، امین بدیع صنایع اصفهانی، کارشناسي ارشد، دانشگاه امام صادق (ع). معارف اسلامي و حقوق، ۱۳۹۴ش.
- بررسی دیدگاههای اسلامی شیعه درباره مصرف محصولات تراریخته، مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، ۱۳۹۲ش.
- ملاحظات اخلاقی و حقوقی در کاربرد محصولات تراریخته با نگاهی به قانون ملی ایمنی زیستی، مینا مهاجر و حسین صفایی و عبدالمجید مهدوی دامغانی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، شماره ۱، بهار ۱۳۹۰ش. مقاله را از اینجا بخوانید
عربی
- الأطعمة النباتية المعدلة وراثيا في ضوء الفقه الإسلامي : دراسة مقارنة، محمد إبراهيم سعد النادى، پاكستان، الجامعة الإسلامية العالمية، مجمع البحوث الاسلامية، شماره ۳، جلد ۵۲، ۲۰۱۷م.
- حكم الأغذية المعدلة وراثيا، محمد سامى فرحان الدليمى، مصر، جامعة القاهرة، مركز اللغات الاجنبية والترجمة التخصصية، جلد ۵۹، ۲۰۱۶م.
- الأطعمة المعدلة وراثياً ( رؤية شرعية)، خالد بن عبدالله المصلح المصلح، عربستان سعودی، مجلة البحوث الإسلامية، شماره ۹۷، ۲۰۱۲م.
- الإغذية المحورة وراثيا بين الرفض والقبول، محمود عبدالحكيم محمود، لیبی، مجلة الجامعي، شماره ۱۴، ۲۰۰۷م.
- الأغذية المعدلة وراثيا من منظور إسلامي، عبدالفتاح محمود إدريس، شماره ۳۶، جلد ۱۲۶، عربستان سعودی، القوات المسلحة، إدارة الشؤون الدينية، ۲۰۰۶م.
- موقف الشريعة من الأغذية المعدلة وراثيا، الصديق، أبو بكر علي منشور، ۲۰۰۵م.
- الاستفادة من الهندسة الوراثیة فی الحیوان و النبات و ضوابطها الشرعیة، محمد الروکی، ندوة الوراثة و الهندسة الوراثیة و الجینوم البشری و العلاج الجینی رؤیة إسلامیة، المجلد ۱، ۱۹۹۸م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- مسئولیت مدنی ناشی از تولید و عرضه محصولات تراریخته در حقوق ایران و فقه مقارن، فاطمه پاسداری کیا، کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۹ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- واکاوی فقهی حقوقی تغییر ژن موجودات (گیاه حیوان انسان)، کارشناسی ارشد، زهرا عمیدی هریسی، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۳۹۸ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- رویکرد نظام فقهی به محصولات تراریخته، حمید خیابانی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳، کتابخانه آیت الله العظمی حائری ، مدرسه فیضیه قم، ۱۳۹۷ش.
- مستندات فقهی حقوقی تولید محصولات تراریخته، زهرا رضانژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۷ش.
- بررسی فقهی حقوقی محصولات تراریخته و مهندسی ژنتیک، کارشناسی ارشد، زینب محمدی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- بررسی فقهی و حقوقی محصولات تراریخته، مسعود رحمانی خانقاهی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۶ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
عربی
- الأطعمة المعدلة وراثياً : دراسة فقهية مقارنة، مليحة بنت عبدالله العجاجي، کارشناسی ارشد، عربستان سعودی، طائف، جامعة الطائف، كلية الشريعة والأنظمة، ۲۰۱۰م.
سایر منابع
- نقدی بر برخی شبهات فقهی در خصوص مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته، یادداشت اینترنتی، پایگاه اطلاع‌رسانی بیوتکنولوژی ایران، کد مطلب ۱۰۲۴۵، ۱۸ بهمن ۱۳۹۶ش. از اینجا ببینید