حقوق شهروندی غیرمسلمانان (منابع مطالعاتی)

نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۱ توسط Khorasani (بحث | مشارکت‌ها) (←‏سایر منابع)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

حقوق شهروندی غیرمسلمانان به مجموعه‌ای از حقوق فردی، مدنی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی غیرمسلمانان ساکن در جامعه اسلامی و همچنین وظایف آنان در قبال حکومت اسلامی اشاره دارد. این حقوق در قالب عناوینی چون کرامت انسانی، آزادی مذهبی، حقوق قضایی و آزادی فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی تبیین شده و وظایف آنان نیز تحت عناوینی چون احترام به قوانین جامعه اسلامی، همکاری نکردن با دشمنان نظام اسلامی و پرداخت مالیات مورد بررسی قرار گرفته است.

پیدایش قوانین و مقررات بین‌المللی و ایجاد مرزبندی‌های جدید در میان کشورها و همچنین میثاق‌های جهانی باعث شده مسئله حقوق شهروندان غیرمسلمان در کشورهای اسلامی مورد بازنگری فقیهان و قانون‌گذاران قرار گیرد و با اتخاذ رویکردهایی متفاوت نسبت به گذشته، فتاوا و قوانین جدیدی درباره این اقلیت‌ها صادر کنند؛ به‌عنوان مثال برخی از فقیهان قائل به برابری دیه و قصاص مسلمان با غیرمسلمان شده‌اند.

مسئله حقوق شهروندان غیرمسلمانان در برخی از ابواب فقهی مانند بیع، ارث، نکاح، قصاص، دیات، جهاد و قضا و شهادات مورد بررسی قرار گرفته است. در این صفحه کتاب‌ها، مقالات، پایان‌نامه‌ها و دیگر منابع مرتبط با حقوق شهروندان غیرمسلمانان از منظر فقه معاصر، جمع‌آوری شده است.

کتاب‌ها

فارسی

  1. جستاری فقهی پیرامون چالش‌های حقوق اجتماعی اقلیت‌های دینی در حکومت اسلامی،مهدی مقدادی داودی، قم، انتشارات سپهر حکمت، ۱۴۰۲ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  2. مجموعه قوانین و مقررات احوال شخصیه اقلیت‌های دینی، مهدی چراغی، تهران، چتر دانش، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. جایگاه حقوقی غیرمسلمانان در فقه شیعه و قوانین ایران (۱۳۹۷_۱۲۸۵)، سعید عدالت‌نژاد، تهران، نشر نی، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  4. مبانی صیانت کیفری از حقوق اقلیت‌های دینی و مذهبی، رحمت‌الله نصیرپور، تهران، نشر راه دکتری، سنجش و دانش، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  5. بررسی فقهی و حقوقی امور قضایی اقلیت‌های مذهبی در جامعه اسلامی، محمد البوعلی، تهران، میعاد اندیشه، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. حقوق شهروندی در جامعه اسلامی (از دیدگاه مختلف)، میکائیل بخشی، کرج، انتشارات ملرد، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  7. حقوق اقلیت‌های دینی از دیدگاه قرآن و حدیث، میناسادات حسینی خانقاه، قم، مرکز نشر کتاب، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  8. نگاهی به مجازات‌های (قصاص، دیات و حدود) اقلیت‌های دینی در ایران و ادیان الهی، مهوش فارسی، تهران، نشر قانون یار، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  9. حقوق اقلیت‌های دینی در قوانین استخدامی جمهوری اسلامی ایران (در پرتو اسناد بین‌المللی)، سجاد احرامی، کرج، انتشارات ابن سکیت، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  10. حقوق اقلیت‌های دینی، نسرین هژبری و آسیه پناهی، مشهد، انتشارات صد و ده، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  11. بررسی فقهی و حقوقی جنایت علیه اقلیت‌های مذهبی به لحاظ قانون مجازات اسلامی جدید، ابراهیم حاتمی و هادی سپهردوست و طاهره دلک‌آبادی، تهران، نشر پارسینه، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید
  12. حقوق شهروندی غیرمسلمانان در جامعه اسلامی، فاطمه فهیمی، تهران، انتشارات خرسندی، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  13. حقوق اقلیت‌های دینی از نگاه اسلام، حسن فریدی، شیروان، نشر شیلان، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  14. حقوق اهل ذمه در حکومت اسلامی: با نگرشی به فقه امامیه، احمد عرب‌عامری، اصفهان، بهتا پژوهش، ۱۳۹۲ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  15. ارث تطبیقی: مقایسه مقررات ارث در حقوق مدنی و اقلیت‌های دینی ایران (زرتشتی - کلیمی - مسیحی)، عزیزالله فهیمی، تهران، نشر خرسندی، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  16. مجموعه قوانین و مقررات احوال شخصیه اقلیت‌های دینی ایرانی، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات، تهران، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  17. حقوق شهروندی در پرتو متون قرآنی، محمد صدیق قربانی، کردستان، نشر آراس، ‏‫‏۱۳۹۰ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا ببینید
  18. آشنائی با حقوق خانواده در قوانین ایران با نگاه به احوال شخصیه زرتشتیان ایران، مرتضی کاویانی، تهران، نشر بهین، ۱۳۸۸ش.
  19. حقوق اقلیت‌های دینی، حسن زارعی، تهران، نشر زعیم، ۱۳۸۷ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  20. برابری دیه (زن و مرد، مسلمان و غیرمسلمان)، یوسف صانعی، قم، نشر میثم تمار، ۱۳۸۴ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  21. برابری قصاص (زن و مرد، مسلمان و غیرمسلمان)، یوسف صانعی، قم، نشر میثم تمار، ۱۳۸۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  22. غیرمسلمانان در جامعه اسلامی، یوسف قرضاوی، مترجم مجروم (داود) دشتی، سنندج، نشر احسان، ۱۳۸۳ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  23. حقوق و وظایف غیرمسلمانان در جامعه اسلامی، روح‌الله شریعتی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱ش.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  24. بررسی تطبیقی ارث اقلیت‌های دینی در حقوق اسلام و ایران، عزیزالله فهیمی، قم، نشر اشراق، ۱۳۸۱ش.
  25. ح‍ق‍وق‌ اق‍ل‍ی‍ت‌ه‍ا ب‍راس‍اس‌ ق‍ان‍ون‌ ق‍رارداد ذم‍ه‌: ب‍ررس‍ی‌ گ‍وش‍ه‌ه‍ائی‌ از م‍ف‍اه‍ی‍م‌ ح‍ق‍وق‌ ب‍ی‍ن‌ال‍م‍ل‍ل‌ از ن‍ظر ف‍ق‍ه‌ اس‍لام‍ی‌، عباسعلی عمید زنجانی، تهران، دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر ف‍ره‍ن‍گ‌ اس‍لام‍ی‌، ۱۳۶۲ش.

عربی

  1. اوضاع الیهود و المسیحیین فی التشریع الایرانی (قانون الاحوال الشخصیه نموذجا) فی الجمهوریه الاسلامیه، محمد چکموری، بوشهر، دانشگاه آزاد بوشهر، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. المواطنة و حقوق الانسان في ميزان الدين و الاوطان: الاسلام نموذجا، عبدالفتاح محمد دویدار، مصر، شركة الرسالة للصحافة والطباعة والنشر والتوزيع، ۲۰۱۲م.کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. فقة التعايش: غير المسلمين فى المجتمع الاسلامى، حقوقهم وواجباتهم، روح‌الله شریعتی، مترجم علی آل دهر الجزایری، بیروت، مرکز الحضارة لتنمية الفکر الإسلامي، ۲۰۱۳م. (این کتاب ترجمه کتاب حقوق و وظایف غیرمسلمانان در جامعه اسلامی است)کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. حقوق غیر المسلمین فی بلاد الاسلام، صالح بن حسین العاید، ریاض، وزارة الشؤون الاسلامیه والاوقاف و الدعوة و الارشاد، فهرسة المکتبة الملک فهد الوطنیه أثنا النشر، ۱۴۲۸ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  5. التعايش مع غير المسلمين في المجتمع المسلم، منقذ بن محمود السقار، مکه، رابطة العالم الإسلامي، ۱۴۲۷ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. حقوق غیرالمسلمین فی الدولة الاسلامية، علي بن عبد الرحمن بن علی الطيار، ریاض، فهرسة المکتبة الملک فهد الوطنیه أثنا النشر، ۱۴۲۴ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  7. حقوق المواطنة حقوق غير المسلم في المجتمع الإسلامي، راشد الغنوشی، آمریکا، ویرجینیا، المعهد العالمي للفكر الإسلامي، ۱۴۱۰ق. لینک کتاب

مقاله‌ها

فارسی

  1. تحلیل مبنای فقهی اساسی‌سازی وضعیت حقوقی اقلیت‌های دینی در نظام جمهوری اسلامی ایران، علیرضا عالی پناه و رضا بکشلو و علیرضا محرابی‌زاده، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره ۵۳، شماره ۱، بهار ۱۴۰۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
  2. حقوق اقلیت‌ها از منظر حقوق بشر معاصر و فقه اسلامی، ناصر عزیزی و نادیا محمدی‌زاده، فصلنامه فقه و حقوق نوین، شماره ۱۱، ۱۴۰۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
  3. اصول حاکم بر حقوق غیرمسلمانان در جامعه اسلامی با تأکید قانون اساسی، جواد علیائی و طیبه عارف‌نیا، فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره ۴۹، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
  4. تکثرگرایی دینی در قانون مجازات اسلامی، محسن حمیدی‌پور، دوفصلنامه تمدن حقوقی، شماره ۹، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
  5. جایگاه غیر اهل کتاب در قانون اساسی جمهوری اسلامی با نگاهی به مبانی دینی آن، خیرالله پروین و حامد عالی و محمدجواد شفقی، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، شماره ۲۰، ۱۴۰۰ش. مقاله را از اینجا ببینید
  6. واکاوی تاریخی رابطه تجاری مسلمانان با غیرمسلمانان؛ معیارها و اهداف، حامد حق‌شناس و علی‌اکبر فرح‌زادی و عابدین مومنی، فصلنامه تاریخ پزشکی، دوره ۱۲، شماره ۰۰، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
  7. واکاوی مستندات نابرابری دیه مسلمان و غیرمسلمان در فقه اسلامی، محمدامین امینی و اصغر عربیان و ناصر مریوانی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۱۶، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
  8. واکاوی فقهی و حقوقی قصاص از منظر شرط تکافؤ در دین، سید علیرضا میرکمالی و امیرحسین خسروآبادی، دوفصلنامه فقه میان رشته‌ای اجتماعی، شماره ۱۶، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
  9. نقد و بررسی آرا و دیدگاه‌ها درباره تحقیر اهل‌ذمه در جزیه، احمد اکبرپور، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، شماره ۲۱، ۱۳۹۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
  10. حقوق شهروندی اقلیت‌های دینی در قرآن و رساله حقوق امام سجاد (علیه السلام)، طیبه ابراهیمی و لیلا سمیعی، فصلنامه پویش در آموزش علوم انسانی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. مقاله را از اینجا ببینید
  11. حمایت از حقوق اقلیت‌ها با توسل به رهیافت شهروندی چندفرهنگی، جوانمیر عبداللهی و عباد روحی،‌ مطالعات تطبیقی فقه و اصول، شماره ۱، ۱۳۹۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
  12. تحول پذیریِ قرارداد ذمّه با پیدایش حقوق شهروندی مدرن، حسین ناصری مقدم و حسن غوث و محمد مهریز ثانی، فصلنامه فقه و اصول، شماره ۱۰۵، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
  13. دیه غیرمسلمان ساکن در بلاد اسلامی از دیدگاه فقه مذاهب اسلامی، محمدعادل ضیائی و نرگس فهیم، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۷، ۱۳۹۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
  14. آشنایی با حقوق شهروندی در اسلام: حق حیات غیرمسلمانان در حکومت اسلامی، احمد عرب عامری و زهرا سرجوانی شیراز، دوفصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، شماره ۹، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
  15. حقوق شهروندیِ اقلیت‌های دینی از منظر فقه امامیه، حسین رجبی و محمدرضا باقری، فصلنامه سیاست متعالیه، شماره ۱۰، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
  16. بررسی اصل رعایت تساوی رفتار قاضی با طرفین دعوا از دیدگاه فقه شیعه، علی محمدی جورکویه و محسن کاظمی نجف‌آبادی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره۴۶، ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
  17. آزادی‌های مذهبی شهروندان غیرمسلمان در جامعه اسلامی، سید محمود علوی و محمدامین امینی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۳، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
  18. جریان قصاص میان مسلمان و غیرمسلمان از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران، جلیل امیدی و زکریا حسینی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۴، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
  19. تاثیر تئوری مقتضیات زمان و مکان بر احکام ذمّه با رویکردی بر نظر امام خمینی(س)، سید محمد موسوی بجنوردی و فرحناز افضلی قادی، پژوهشنامه متین، شماره ۶۲، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
  20. دادگاه اختصاصی ویژه غیرمسلمانان و قلمرو صلاحیت آن (مقدمه‌ای بر مطالعۀ تطبیقی تعارض قوانین در حقوق موضوعه و فقه و حقوق اسلامی)، مصطفی دانش‌پژوه، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، شماره ۳، ۱۳۹۳ش. مقاله را از اینجا ببینید
  21. حقوق و تکالیف شهروندان غیرمسلمان در جامعه اسلامی، مهدی عزیزان، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره ۶۷، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
  22. حقوق شهروندی از نگاه امام خمینی(س)، سید محمد موسوی بجنوردی و محمد مهریزی ثانی، پژوهشنامه متین، شماره ۶۱، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
  23. چالش‌های فقهی- حقوقی حضور گردشگران غیرمسلمان در کشورهای اسلامی، سید علیرضا میرکمالی و محمدمهدی حسنی و سحر رجبی فرد، مجله حقوقی دادگستری، شماره ۹۲، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
  24. بررسی حقوق اقلیت‌های دینی و جزیه در قرآن، حسین خاکپور، الهام السادات سادات حسینی، فصلنامه معارف قرآنی، شماره ۱۵، ۱۳۹۲ش. مقاله را از اینجا ببینید
  25. حقوق فردی شهروندان غیرمسلمان در جامعه اسلامی، محمدامین امینی، فصلنامه حبل‌المتین، پیش شماره ۳، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
  26. بررسی فقهی حقوقی موارد پرداخت دیه توسط بیت‌المال، علی صادقی و محمد صادقی، فصلنامه راهبرد، شماره ۶۵، ۱۳۹۱ش. مقاله را از اینجا ببینید
  27. بررسی حقوق عمومی اقلیت‌های دینی اهل کتاب در فقه امامیه و اسناد بین‌المللی، عبدالله معین‌فر و سید باقر سیدی بنایی، فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، شماره ۱۴، ۱۳۸۹ش. مقاله را از اینجا ببینید
  28. مسئولیت کیفری مسلمان نسبت به قتل اهل ذمه، عادل ساریخانی و روح‌الله اکرمی سراب، فصلنامه فقه و حقوق، شماره ۱۸، ۱۳۸۷ش. مقاله را از اینجا ببینید
  29. آیین دادرسی اسلامی در مورد غیرمسلمانان، هادی قشقایی، فصلنامه فقه اهل بیت علیهم السلام، شماره ۴۵، ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
  30. حقوق غیرمسلمانان در اسلام معاصر، محسن کدیور، نشریه آیین، شماره ۶، ۱۳۸۵ش. مقاله را از اینجا ببینید
  31. بررسی وضعیت دیة اقلیت‌های دینی در قوانین موضوعه جمهوری اسلامی ایران و مبانی فقهی، زهرا فهرستی، پژوهشنامه متین، شماره ۲۶، ۱۳۸۴ش.مقاله را از اینجا ببینید
  32. اسلام و حقوق اقلیت‌ها، محمدتقی نظری، نشریه مصباح، شماره ۶۱، ۱۳۸۴ش. مقاله را از اینجا ببینید
  33. اقلیت‌ها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، محمدعلی قاسمی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره ۲۲، ۱۳۸۲ش. مقاله را از اینجا ببینید

عربی

  1. دراسة مقارنة لحقوق الأقلیات الدینیة في العمل بالمراسمات الدینیة وطقوسهم فی وجهة نظر المذاهب الفقهیة، سید محسن فتاحی و میثم جوادنیا، دوفصلنامه الدراسات الفقهیة المقارنة، دوره اول، شماره ۲، ۱۴۰۰ش. لینک مقاله
  2. التشريع الإسلامي لحماية الأقليات الدينية، نجوی غالم، اردن، المجلة الدولية أبحاث في العلوم التربوية والإنسانية والآداب واللغات، مجلد۲، شماره ۵، ۲۰۲۱م.
  3. حقوق أهل الذمة والأقليات بين الشريعة والقانون الدولي، دلهوم لخضر، الجزایر، حوليات جامعة الجزائر ۱، مجلد ۳۵، شماره ۳، ۲۰۲۱م.لینک مقاله
  4. حماية غير المسلمين في المجتمع المسلم دراسة فقهية حضارية، مصطفى صلاح عبد الحميد محمد، مجلة الشريعة والقانون بالقاهرة، شماره ۳۷، ۲۰۲۱م. لینک مقاله
  5. مشروعية التدخل لحماية الأقليات الدينية في القانون الدولي، خضرة حسناوی، الجزایر، مجلة الاجتهاد القضائي، مجلد ۱۲، شماره ۲، ۲۰۲۰م.لینک مقاله
  6. حق الأقليات في الهوية بين الشريعة الإسلامية والقانون الدولي لحقوق الإنسان، سمیر شوقی و بن بلقاسم أحمد، الجزایر، جامعة قاصدي مرباح ورقلة، مجلة دفاتر السياسة والقانون، ۲۰۲۰م. لینک مقاله
  7. حقوق غير المسلمين في الدولة الإسلامية في التزام شرائعهم، رابح بن غريب، الجزایر، جامعة عباس لغرور خنشلة، مجلة الحقوق والعلوم السياسية، مجلد ۷، شماره ۲، ۲۰۲۰م. لینک مقاله
  8. حقوق غير المسلم علي دولة الإسلام وتطبيق أحكام الشريعة عليهم، السيد الشحات رمضان جمعة، مصر، مجلة البحوث الإسلامية، سال ۵، شماره ۴۱، ۲۰۱۹م.
  9. الضمانات الدولية لحق الأقليات في إقامة الشعائر الدينية، سلوى أحمد ميدان المفرجي، عراق، جامعة کرکوک، مجلة كلية القانون للعلوم القانونية والسياسية، مجلد۸، شماره ۳۱، ۲۰۱۹م.
  10. حقوق غير المسلمين في المجتمع المسلم، کارم السید غنیم و منقذ محمود السقار، مندرج در سایت موقع اعجاز القرآن و السنة، ۲۰۱۹م. لینک مقاله
  11. حقوق غير المسلمين في الإسلام، محمد محمد محمد إبراهيم كركور، مصر، جامعة الأزهر، كلية أصول الدين، مجلة قطاع أصول الدين، شماره ۱۳، ۲۰۱۸م. لینک مقاله
  12. حقوق المواطنة لغير المسلمين بديار الإسلام، خدیجه لزهر، الجزایر، جامعة الشهيد حمّه لخضر الوادي، معهد العلوم الإسلامية، مجلة الشهاب، مجلد۴، شماره۴، ۲۰۱۸م. لینک مقاله
  13. حقوق الأقليات والتعامل معها في الدولة الإسلامية الأولى على ضوء وثيقة المدينة، يوسف ذياب الصقر، مجلة قطاع الشريعة والقانون (مصر)، شماره ۸، ۲۰۱۷م. لینک مقاله
  14. حقوق الأقليات الدينية في الديار الإسلامية، تقي الدين ولي الدين الندوي، هند، مجلة البعث الإسلامي، مجلد ۶۲، شماره ۵، ۲۰۱۶م.
  15. حقوق الأقليات والتعامل معها في الدولة الإسلامية الأولى على ضوء وثيقة المدينة، يوسف ذياب الصقر، مصر، جامعة الازهر، مجلة قطاع الشريعة والقانون، شماره ۸، ۲۰۱۶م. لینک مقاله
  16. حقوق الأقلية فى الإسلام: وثيقة المدينة والعهد العمرى أنموذجان، مباركة قويدر عمار، لیبی، المجلة الليبية للدراسات، ۲۰۱۵م.
  17. حقوق الأقليات وأثرها في المجتمع من الناحية الشرعية ودور جامعة الدول العربية فيها: دراسة ميدانية تحليلية عن جمهورية العراق تطبيقا، عمر نجم الدين إنجة، عراق، جامعة کرکوک، مجلة كلية القانون للعلوم القانونية والسياسية، مجلد ۴، شماره ۱۴، ۲۰۱۵م. لینک دسترسی به مقاله
  18. حقوق الأقليات في الشريعة الإسلامية والقانون الدولي واليات حمايتها في العراق، اكرام هادي حمزة، عراق، المجلة السیاسیة و الدولیة، ۲۰۱۵م. لینک مقاله
  19. ضمانات حماية حقوق الأقليات بين القانون الدولي والفكر الإسلامي، هاجر ختال و أمال قاسمی، الجزایر، مجلة الباحث للدراسات الأكاديمية، شماره ۴، ۲۰۱۴م. لینک مقاله
  20. حقوق الإقليات بين الشريعة الإسلامية والقانون الدولي، عماد اشوی، المغرب، مجلة الفقه والقانون، شماره ۱۶، ۲۰۱۴م. لینک مقاله
  21. فقه الأقليات الدينية في المجتمع الإسلامي، نورالدین حمادی، الجزایر، جامعة زیان عاشور، مجلة الحقوق والعلوم الإنسانية، شماره ۱۸، ۲۰۱۴م. لینک مقاله
  22. الولايات السياسية لغير المسلمين في الدولة الإسلامية وأثر ذلك عليها، أبو بكر عبد المقصود محمد كامل، مصر، مجلة البحوث والدراسات الشرعية، شماره ۱۰، ۲۰۱۳م. لینک مقاله
  23. حقوق أهل الكتاب ومفهوم المواطنة من منظور فقهي (الذميون التقليديون)، أحمد الخمليشي، أعمال ندوة تطور العلوم الفقهية: فقه رؤية العالم والعيش المشترك - المذاهب الفقهية والتجارب المعاصرة، عمان، وزارة الأوقاف والشؤون الدينية، ۲۰۱۳. لینک مقاله
  24. المواطنة حقوق وواجبات، جعفر عبدالسلام، مصر، مجلة الجامعة الإسلامية، شماره ۴۵، ۲۰۱۲م.
  25. الحقوق السياسية للأقليات في الفقه الإسلامي و النظم الدستورية المعاصرة: الحلقة الثانية، محمدحسن فتح الباب محمد، بحرین، مجلة الهداية، مجلد ۳۴، شماره۳۳۵، ۲۰۱۲م.
  26. حماية حقوق غير المسلمين في الشريعة، محمد بن عبد العزيز بن عبد الله المهيزع، ریاض، مجلة العدل، شماره ۵۳، ۱۴۳۳ق. لینک مقاله
  27. الحرمان من حقوق المواطنة أو الانتقاص منها و أثره في الانتماء، منذر عرفات زیتون، اردن، المؤتمر العلمي الدولي - فقه الإنتماء إلى المجتمع والأمة، ۲۰۱۱م.
  28. التعامل مع غير المسلمين في الإسلام، إبراهيم بن عبدالكريم السنيدى، عربستان، مجلة البحوث الأمنية، مجلد ۱۸، شماره ۴۲، ۲۰۰۹م.
  29. التدخل الإنساني لحماية الأقليات بين القانون الدولي العام ونظرية الاستنقاذ في الإسلام، نذير بومعالي، الجزایر، مجلة الدراسات الاسلامیة، شماره ۵، ۲۰۰۹م. لینک مقاله
  30. حقوق الأقليات الدينية فى الدولة الاسلامية: عهد الإمام الصلت الخروصى نموذجا، القرن الثالث الهجرى، مبارك بن سيف بن سعيد الهاشمي و علي بن هلال بن محمد العبري، مصر، جامعة الازهر، کلیه التربیة، مجلة التربیة، شماره ۱۳۳، ۲۰۰۷م.
  31. حقوق غير المسلمين في الدول الإسلامية، جعفر عبدالسلام، عربستان، بحوث المؤتمر الدولى للتعايش السلمى فى الاسلام، ۲۰۰۶م.
  32. العقيدة الإسلامية وعلاقتها بالوطنية وحقوق المواطنة، علي بن حسين بن يحيى موسى، عربستان، مجلة البحوث الأمنية، مجلد ۱۴، شماره ۳۱، ۲۰۰۵م.
  33. حقوق غير المسلمين في بلاد الإسلام، صالح بن حسين بن عبدالله العايد، عربستان، مجلة دراسات إسلامية، شماره ۷، ۲۰۰۴م.
  34. حرية الأقليات غير المسلمة في العالم الإسلامي، محمد عمارة، اردن، إسلامية المعرفة، مجلد ۸، شماره ۳۱-۳۲، ۲۰۰۳م.
  35. حقوق الأقليات غير المسلمة في المجتمع الإسلامي، محمد الروكي، امارات، آفاق الثقافة والتراث، مجلد ۷، شماره ۲۷-۲۸، ۲۰۰۰م. لینک مقاله
  36. الأقليات في المجتمع الإسلامي، إبراهيم عبدالرحمن إبراهيم، مصر، مجلة المسلم المعاصر، مجلد۲۰، شماره ۷۷، ۱۹۹۵م.
  37. حول أوضاع المشاركة في شئون الولايات العامة لغير المسلمين في المجتمعات الإسلامية المعاصرة، طارق عبدالفتاح سليم البشري، مصر، مجلة المسلم المعاصر، مجلد ۱۸، شماره ۶۹-۷۰، ۱۹۹۴م.
  38. حقوق الانسان والأقليات بين الاسلام والغرب دراسة ومقارنة، محمد ابوحسان، بی‌جا، بی تا، لینک مقاله

پایان‌نامه‌ها

فارسی

  1. حقوق غیر مسلمان غیر اهل کتاب در فقه و حقوق کنونی حاکم بر ایران، زهرا امیر حایری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید مطهری، گروه فقه و اصول، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
  2. حقوق کودکان اقلیت های دینی و مذهبی از منظر فقه امامیه و حقوق ایران با تأکید بر ماده 30 کنوانسیون حقوق کودک

پارسای داخل کشور، سبا اسکندرزاده، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید

  1. حقوق و وظائف اقلیت‌های دینی (اهل ذمه) در فقه امامیه، ابراهیم فرضی‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان قم، مرکز پیام نور قم، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. احکام گردشگری غیرمسلمانان در بلاد و اماکن مقدس اسلامی در فقه فریقین و حقوق موضوعه ایران، اکبر ستاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و علوم اسلامی، ۱۴۰۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. حقوق اهل کتاب در فقه المذاهب، سید محمدمهدی محقق، رساله دکتری، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده مذاهب، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  4. بررسی احکام حقوقی غیرمسلمانان از منظر فقه امامیه و قوانین ایران، جعفر حسین‌پور، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی آفاق، دانشکده اقتصاد و علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  5. بررسی احکام حقوقی غیرمسلمانان از منظر فقه امامیه و قوانین ایران، جعفر حسین‌پور، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی آفاق، دانشکده اقتصاد و علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  6. حقوق و تکالیف جزایی اقلیت‌های دینی از منظر فقه اسلامی و حقوق افغانستان و ایران، نصیراحمد تایب، کارشناسی ارشد، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  7. حقوق غیرمسلمان در کشورهای اسلامی در قرآن، محمد رضا، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، جامعه آل البیت (ع)، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  8. بررسی حجب مسلم در ارث اقلیت‌های دینی رسمی از منظر فقه، هویک به‌بو، رساله دکتری، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  9. بررسی مناسبات قاعده نفی سبیل با حقوق اقلیت‌های دینی در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، وحید خانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  10. بررسی تطبیقی دیه مسلمان و غیرمسلمان در مذاهب خمسه، ربابه نشتا رحیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  11. عناوین مجرمانه ناشی از مصرف مسکر توسط غیرمسلمانان در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه، محمدحسن مالدار، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  12. بررسی تطبیقی حقوق اقلیت‌های غیررسمی از منظر فقه و حقوق موضوعه ایران و اسناد بین‌المللی، اسماعیل انصاری مهر، کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  13. مبانی و احکام فعالیت اقلیت‌های دینی در کشورهای اسلامی، زینب قره سید رومیانی، کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین، دانشکده اصول الدین مرکز قم، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  14. حقوق و آزادی‌های افراد غیرمسلمان در جامعه اسلامی، امیر نجاتی درچه، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، پردیس البرز، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  15. بررسی فقهی و حقوقی دیه غیرمسلمین در قتل و آسیب های بدنی، نفیسه عسکریان، کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین، دانشکده اصول الدین مرکز قم، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  16. بررسی تطبیقی حقوق و تکالیف اقلیت‌ها در فقه امامیه و حقوق موضوعه، سودابه نجفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  17. دیه غیرمسلمان در حقوق ایران، زهرا شیرخانی لاریمی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی ادیبِ مازندران، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  18. بررسی فقهی و حقوقی دیه غیرمسلمان، طاهر مهدوی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  19. بررسی تطبیقی شهادت و سوگند غیرمسلمان در فقه امامیه و اهل سنت، صدیقه کاظمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  20. بررسی فقهی و حقوقی تعامل با اقلیت‌ها در حکومت اسلامی، ناصر عموری، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  21. تبیین حقوق اهل ذمه در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، مجتبی سبحانی‌نیا، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  22. مسئولیت کیفری مسلمان در ایراد جنایت بر غیرمسلمان در زمان صلح از منظر فقه و حقوق، یاسر فرهادی حاجی بابا، کارشناسی ارشد، دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  23. بررسی تطبیقی فقهی و حقوقی آئین دادرسی مدنی اقلیت‌های دینی در کشورهای ایران و مصر، هما پیروز قاضیانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر (عج)، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  24. حقوق شهروندی غیرمسلمین در کشورهای اسلامی بر اساس قوانین اسلام و اعلامیه جهانی حقوق بشر، سجاد باقری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  25. حقوق و تکالیف شهروندی اهل کتاب در فقه و حقوق ایران، عادله لطیفی رستمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  26. حقوق و احکام اهل ذمه و تطبیق آن با حقوق و احکام متقابل مردم و حکومت اسلامی از دیدگاه امیرالمومنین علی(ع) در پرتو اندیشه‌های امام خمینی(س)، فرحناز افضلی قادی، رساله دکتری، پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  27. دیدگاه قرآن و سنت در رابطه با حقوق فطری و قراردادی اقلیت‌های مذهبی، رقیه خدمتکار آرانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  28. حقوق اقلیت‌های دینی و مذهبی در فقه و حقوق اسلامی، پروانه دوغ‌آبادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  29. بررسی تطبیقی حقوق اقلیت‌ها در فقه امامیه و اهل سنت (مذاهب اربعه)، علی جابری، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، ۱۳۸۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  30. حقوق و آزادی‌های اقلیت‌های دینی در اسلام، حسینعلی رحیمی سراجی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۷۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر

عربی

  1. أحكام رعاية الدولة الإسلامية لغير المسلمين: دراسة فقهية مقارنة، السيد الشحات رمضان جمعة، مصر، جامعة الازهر، المجلة العلمية لكلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنين - دمياط الجديدة، شماره ۹، ۲۰۲۱م.
  2. حقوق غير المسلمين في الفقه الإسلامي والقانون الإندونيسي، أندري لوفياس سانيدي، کارشناسی ارشد، جامعة ام درمان (الجزایر)، كلية الشريعة والقانون، ۲۰۱۳م.
  3. حقوق الاقلیات الدینیه دراسة مقارنه بین الشریعة الاسلامیة و القانون الدولی، کارشناسی ارشد، جامعة ادرار، کلیة العلوم الاجتماعیة و الانسانیة و الاسلامیة، ۲۰۱۲م. لینک پایان‌نامه
  4. حقوق وواجبات غير المسلمين في الفقه الإسلامي والتشريعات السودانية: دراسة مقارنة، محمد إبراهيم بشير أحمد، رساله دکتری، جامعة ام درمان (الجزایر)، كلية الدراسات العليا، ۲۰۰۹م.
  5. أحكام شهادة غير المسلمين في الفقه الإسلامي: دراسة فقهية مقارنة، محمود منصور سليمان المومني، کارشناسی ارشد، جامعة آل البيت (اردن)، كلية الدراسات الفقهية والقانونية، ۲۰۰۸م.
  6. أحكام غير المسلمين في الجنايات: دراسة فقهية مقارنة، الطيب، صفاء زين العابدين الشيخ، کارشناسی ارشد، جامعة ام درمان (الجزایر)، كلية الشريعة والقانون، ۲۰۰۵م.
  7. امان غير المسلمين في الدولة الإسلامية، سلمان بن غرم بن سعيد آل مفضل الشهراني، کارشناسی ارشد، جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية (ریاض)، المعهد العالي للقضاء، ۱۹۹۵م.
  8. حقوق الاقليات وواجباتها بين الشريعة والقانون، الهادى عبدالسلام التريكى، رساله دکتری، جامعة الزيتونة (تونس)، المعهد الأعلى للشريعة، ۱۹۸۰م.
  9. حقوق غير المسلمين في الدولة الإسلامية وحمايتها الجزائية وتطبيقاتها في المملكة العربية السعودية، فهد محمد علي المسعود، کارشناسی ارشد، جامعة نايف العربية للعلوم الأمنية (عربستان)، ۲۰۰۳م. لینک پایان‌نامه

سایر منابع

  1. آیا ایمان و کفر به حقوق شهروندی سرایت دارد؟!، گزارش سایت جماران از سه دیدگاه فقهی، تاریخ درج ۳۱ خرداد ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید، ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  2. حقوق وواجبات الأقليات في البلاد الإسلامية من منظور اسلامي، محمد الدسوقی، مصر، یادداشت علمی در سایت المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیة، کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
  3. حقوق الأقليات في الحضارة الإسلامية، راغب السرجانی، یادداشت در سایت اسلام ویب، تاریخ درج ۴/۱/۲۰۱۷، تاریخ بازدید ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر