جرائم ناقص (منابع مطالعاتی)
جرائم ناقص جرائمی است که با وجود قصد مجرمانه، در مرحله اجراء به صورت کامل محقق نشده است. در ادبیات حقوقی برخی اصطلاحات مانند جرم محال، جرم عقیم و شروع به جرم، با جرائم ناقص ارتباط معنایی دارند. قصد مجرمانه به عنوان عنصر معنوی جرم در اطلاق این عناوین لازم است. در جرائم ناتمام گاه به دلائل ارادی و گاه به دلائل غیرارادی، عنصر مادی جرم محقق نمی‌شود که در هر دو صورت عنوان جرم ناقص صادق است.
در متون فقهی و حقوقی پرسش‌های ذیل در این‌باره مطرح شده است: آیا در فقه مجازاتی برای جرم ناقص در نظر گرفته شده است؟ در حقوق ایران چه قوانینی در این مورد وضع شده است؟ آیا عنوان فقهی تجری به این بحث ارتباطی دارد؟
جرم‌انگاری اینگونه جرائم در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، با توجه به نظر فقیهانی که مقدمه حرام و یا تجری را حرام می‌دانند انجام شده است. ناصر مکارم شیرازی در خصوص مواردى كه جرم حاصل نشده باشد، معتقد است حاكم شرع می‌تواند، مجرم را تعزير كند.
کتاب‌ها
فارسی
- جرائم ناقص (مطالعه تطبیقی)، مهرداد اطهری و مرتضی طبیبی جبلی، اردستان، نشر مشارق الانوار، ۱۴۰۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جرائم ناقص، عاطفه درفشیان بروجنی، ایلام، نشر نگارستان غرب، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی جرایم ناتمام در حقوق ایران و آمریکا، ایرج خلیل زاده و محمد حسن‌پور و مسعود رضائی، تهران، نشر خرسندی، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کاربرد مبانی اصولی در حقوق کیفری: با مطالعه موردی جرم محال (تجری)، قاعده درء، اتانازی، ارتداد، کاظم خسروی و سیدمحسن موسوی‌فر، تهران، نشر امجد، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جرایم ناقص در ایران و انگلستان، حمزه رضایی، ایلام، نشر نگارستان غرب، ۱۳۹۷ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جرم محال و عقیم در قانون ایران، اسماعیل قمری، تهران، نشر آموزش برتر، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی جرایم ناقص (شروع به جرم، جرم عقیم، جرم محال) در حقوق ایران آمریکا و فرانسه، مهدی امین زاده، تهران، نشر راه دکتری، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تأملی بر جرم ناقص، هادی میرزایی، تهران، نشر مجد، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی جرائم ناقص، محمد فرهودی‌نیا، تبریز، نشر فروزش، ۱۳۸۸ش. لینک صفحات ابتدایی کتاب
مقاله‌ها
فارسی
- شروع به جرم (در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲)، سید محمدصادق محمدی، فصلنامه مطالعات حقوق، شماره ۹دوره ۵، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- واکاوی جرم محال (تبصره ماده ۱۲۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ) از منظر اصولیین شیعه، کاظم خسروی و حسین میرمحمدصادقی و سید محسن موسوی‌فر، فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره ۹۰ دوره ۲۵، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی حقوقی و فقهی تجری در قیاس با جرم محال در پرتو مبانی نظریه جرم‌انگاری، سلمان نصراللهی بروجنی و محمدرضا کاظمی گلوردی، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، شماره ۳۲ دوره۹، ۱۳۹۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تاملی بر دیدگاههای ناظر بر ماهیت جرم ناقص، سید محمود عسگری ارجنکی و غلامحسین مسعود و محسن شکرچی زاده، فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، شماره ۸ سال دوم، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی قلمرو و حکم تجری در فقه امامیه و شمول آن بر جرائم ناتمام، محمدابراهیم شمس‌ناتری و سید هاشم آل‌طه، فصلنامه فقه و اصول، شماره ۱۱۸ سال ۵۱، ۱۳۹۸ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- رویکرد قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ به کیفر جرم ناتمام، جلال‌الدین قیاسی و احسان سلیمی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوق کیفری، شماره ۱۲، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- جرائم ناقص واکاوی سازگاری آموزه‌های فقهی و حقوقی، مرتضی طبیبی و مهرداد اطهری، دو فصلنامه پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره ۲ سال ۷، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحول قاعده تعزیر در جرم انگاری شروع به جرم، محمد ابراهیم شمس ناتری و جلیل محبی و زینب ریاضت، دوفصلنامه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره۴۴ دوره ۱۷، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مفاهیم مشابه با تجری در قانون مجازات اسلامی و رابطه تجری با حالت خطرناک، امیرمهدی صالحی‌مقدم و علی بهرامی‌نژاد مغوییه، فصلنامه فقه و تاریخ تمدن، شماره ۴۴ سال ۱۱، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مطالعه تطبیقی جرم محال، هادی میرزایی برزی، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۱۴سال ۷، ۱۳۹۳ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- چیستی جرائم ناقص، حسین آقایی‌نیا و هادی میرزایی برزی، فصلنامه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره۶۱دوره ۱۸، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- ارائه معیار تشخیص جرایم ناتمام، محمد جواد فتحی و حامد رهدارپور و فرشاد چنگایی، فصلنامه حقوقی دادگستری، شماره ۷۶، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بازپژوهی تجری در آموزه‌های اسلامی با نگاهی به حالت خطرناک از منظر جرم شناسی، سید محمود میرخلیلی، دوفصلنامه علمی حقوق تطبیقی، شماره ۸۵، ۱۳۸۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی تطبیقی تحلیلی جرم محال در حقوق ایران انگلستان و فرانسه، قدرت‌الله میرفردی و امیر ایروانیان، ماهنامه کانون، شماره ۲۷، ۱۳۸۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- تجری و جرم عقیم و محال در حقوق کیفری و فقه مقارن، علی‌اصغر باخدا، کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- مسئولیت کیفری جرم ناتمام از منظر فقه امامیه و قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، ولی محمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و مبانی حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی حقوقی جرم‌شناختی تجری، یحیی میرعلی، کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی مبانی مشروعیت یا عدم مشروعیت جرم‌انگاری شروع به جرم در فقه و قوانین موضوعه ایران و مصر، حسین سعیداوی، کارشناسی ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، ۱۳۹۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- تحلیل تطبیقی جرائم ناقص در کامن لا فقه و قانون جدید مجازات اسلامی، مهرداد اطهری، کارشناسی ارشد دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، ۱۳۹۲ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی جرائم ناقص در حقوق جزای ایران، رامین مزینانی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شمال تهران، ۱۳۹۱ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی جرایم غیر تام در حقوق کیفری، حجت کردنژاد، جامعة المصطفی العالمیة قم، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- کاربرد معیارهای عینی و ذهنی در حقوق کیفری، صادق منتی‌نژاد، دکتری تخصصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بازاندیشی در جرم محال، حامد رهدارپور، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۰ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی فقهی و حقوقی شروع به جرم و مصادیق آن در حقوق جزای ایران، اعظم‌سادات فاطمی، کارشناسی ارشد، مجتمع آموزش عالی قم، دانشگاه تهران، ۱۳۸۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- بررسی جرایم عقیم و محال، مانا صدرالحفاظی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرکزی تهران، ۱۳۸۴ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- شروع به جرم در حقوق کیفری ایران و فقه امامیه، مرتضی هوشیار، کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، ۱۳۷۹ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر