تظاهرات (منابع مطالعاتی)
تظاهرات به معنای اجتماع و راهپیمایی مسالمت‌آمیز با هدف حمایت یا اعتراض نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی است. از منظر فقه معاصر وجوب، جواز یا حرمت برگزاری تظاهرات در حکومت اسلامی، ضوابط برگزاری تظاهرات، مسئولیت حقوقی و کیفری شرکت‌کنندگان در تظاهرات و همچنبن وظایف پلیس و نیروهای امنیتی در قبال آنها از مسائل مورد بحث در فقه سیاسی است. در این صفحه منابعی که به بررسی فقهی تظاهرات پرداخته و در قالب کتاب مقاله یا پایان‌نامه انتشار یافته جمع‌آوری گردیده است.
کتاب‌ها
فارسی
- مسئولیت مدنی اشخاص در اعتراض‌های عمومی، ایمان غریب‌نواز، تهران، نشر دادگستر، ۱۳۹۵ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
عربی
- تحذیرات العلماء الثقات من المظاهرات بالأدلة الباهرات و النقض علی الشبهات الواهیات، علی بن حسن بن علی بن عبدالحمید الاثری، ریاض، نشر دارالامام مسلم، ۱۴۳۳ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المظاهرات فی میزان الشریعة الإسلامیة، عبدالرحمن بن سعد الشثری، ریاض، مکتبة فهد الوطنیة، ۱۴۳۲ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم المظاهرات، حوار مع الدکتور سعود الفنیسان و نقد مقالة نظرات شرعیة فی وسائل التعبیر العصریة، مصر، دار الاستقامة، ۱۴۳۲ق. کتاب را اینجا ببینید
- التقریرات فی مشروعیة المظاهرات، ابو المنذر الشنقیطی، موقع التوحید و الجهاد، ۱۴۳۲ق. کتاب را اینجا ببینید
- حکم المظاهرات فی الإسلام، أحمد بن سلیمان بن أیوب، مصر، نشر دارالفلاح، ۱۴۲۴ق. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- المظاهرات السلمیة، أبو شجاع الأزهری، بی‌جا، بی‌تا. کتاب را اینجا ببینید
- المظاهرات، سامی بن عبد الله الخلف، بی‌جا، بی‌تا. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التأصیل الشرعی للمظاهرات السلمیة أو الثورات الشعبیة؛ ما یجوز منها و ما لا یجوز مع مناقشة الأدلة، علی محیی‌الدین القره داغی، بی‌جا، بی‌تا. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- التحذیر من الفوضی و الفتن و المظاهرات، صالح بن فوزان الفوزان، بی‌جا، بی‌تا. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- حکم المظاهرات، علی العلی الکعبی، بی‌جا، بی‌تا. کتاب را اینجا ببینید
- المظاهرات، فهد بن أحمد بن ناصر بن هلابی الجعیدی المری القحطانی، بی‌جا، بی‌تا. کتاب را اینجا ببینید
مقاله‌ها
فارسی
- تظاهرات و حکم آن در فقه اسلامی، نصیراحمد شریعتی، مجله بین‌المللی مطالعات آموزش عالی، شماره۴، ۲۰۲۲م. مقاله را اینجا ببینید
- اعتراض مدنی، حدود و قلمرو آن از منظر قوانین جمهوری اسلامی ایران، محمدمهدی عروتی موفق و یونس فتحی، فصلنامه مطالعات فرهنگی پلیس، شماره ۲۹، ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا ببینید
- بررسی فقهی حقوقی اصل ۲۷ قانون اساسی در پرتو طرح تقنینی «نحوه برگزاری راهپیمایی‌ها و تجمعات»، سید احسان رفیعی علوی، فصلنامه دانش حقوق عمومی، دوره ۹، شماره ۳۰، ۱۳۹۹ش. مقاله را اینجا ببینید
- چالش‌های فراروی آزادی تجمعات و اعتراضات در جمهوری اسلامی ایران، علی شکراللهی و محمدطاهر صفرزاده عربی، فصلنامه حقوق بشر و شهروندی، دوره ۱، شماره ۲، ۱۳۹۵ش. مقاله را اینجا ببینید
عربی
- المسئولیة الجزائیة لقوی الامن عن الاستخدام المفرط للقوة اثناء المظاهرات السلمیة (دراسة مقارنة)، عبدالمحسن نتیش حسن، مجلة میسان للدراسات القانونیة المقارنة (عراق)، المجلد ۱، العدد ۳، ۲۰۲۱م. مقاله را اینجا ببینید
- القواعد المقاصدیة و دورها فی تحدید ضوابط المظاهرات، صالح محی الدین أحمد عبد الرحمن، مجلة الباحث للعلوم الاسلامیة (عراق)، المجلد ۱، العدد ۱، ۲۰۲۱م. مقاله را اینجا ببینید
- حکم المظاهرات فی الشریعة الإسلامیة، ظلال مهدی صالح، مجلة کلیة القانون للعلوم القانونیة و السیاسیة (عراق)، مجلد ۱۰، عدد ۳۶، ۲۰۲۱م.
- موقف القرآن الکریم من التظاهر و المظاهرات: دراسة تفسیریة، سعد سراج عبدالهادی آل مطارد، مجلة کلیة الدراسات إلاسلامیة (مصر)، العدد ۴، ۲۰۲۱م. مقاله را اینجا ببینید
- حق التظاهر هل هو حق فی التعبیر أم حق فی التغییر: رؤیة تحلیلیة نقدیة لقانون التظاهر المصری، أسامة شوقی محمد عبدالقادر الحوفی، چهارمین کنفرانس بین‌المللی مسائل حقوقی، مصر، ۲۰۱۹م. مقاله را اینجا ببینید
- مشروعیة استخدام المعدات الأمنیّة أثناء المظاهرات وفقاً لأحکام الشریعة الإسلامیة، إبراهیم مفتاح إبراهیم الفلاق و رزمان محمد نور، مجلة الاحکام(اندونزی)، دوره ۱۶، شماره ۱، ۲۰۱۶م. مقاله را اینجا ببینید
- أحکام استخدام المعدات الأمنیّة أثناء المظاهرات فی الشریعة الإسلامیة، رزمان محمد نور و إبراهیم مفتاح إبراهیم الفلاق، مجلة جامعة المدینة العالمیة (مجتمع)، العدد ۱۴، مالزی، ۲۰۱۵م. مقاله را اینجا ببینید
- مسئولیة المتظاهرین الجنائیة عن المظاهرات غیر المشروعة: دراسة مقارنة، نوزاد أحمد یاسین الشوانی، مجلة کلیة القانون للعلوم القانونیة و السیاسیة (عراق)، مجلد ۴، عدد ۱۴، ۲۰۱۵م.
- المظاهرات السلمیة بین المشروعیة و الابتداع: دراسة مقارنة، إسماعیل محمد البریشی، دراسات علوم الشریعة و القانون (اردن)، المجلد ۴۱، العدد ۱، ۲۰۱۴م. مقاله را اینجا ببینید
- المظاهرات فی میزان الشریعة الإسلامیة، سلمان نصر الله أحمد الدایة، مجلة الحکمة (سعودیة)، عدد ۴۷، ۲۰۱۳م.
- عزل الحاکم الظالم بالطرق السلمیة فی الشریعة الإسلامیة: دراسة مقارنة، الخضر عبدالله حنشل، مجلة النوع الاجتماعی و التنمیة (یمن)، عدد ۶، ۲۰۱۳م.
- موقف الأئمة و الخطباء من النوازل المعاصرة، المظاهرات الشعبیة دراسة فقهیة تطبیقیة، حذیفة عبود مهدی السامرائی، بحث مقدم إلی المؤتمر الاسلامی العلمی (عراق)، ۲۰۱۲م. مقاله را ایجا ببینید
- ضوابط المظاهرات: دراسة فقهیة، أنس مصطفی حسین أبو عطا، مجلة جامعة دمشق للعلوم الاقتصادیة و القانونیة، المجلد ۲۱، العدد ۱، ۲۰۰۵م. مقاله را ایجا ببینید
- مشروعیة التظاهر فی الإسلام، أنس مصطفی حسین أبو عطا، مجلة جامعة مؤتة للبحوث و الدراسات (اردن)، مجلد ۱۸، العدد ۷، ۲۰۰۳م.
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- بررسی اعتراضات خیابانی (تظاهرات) از دیدگاه امامیه و حنفیه و تطبیق آن با اصل ۲۷ قانون اساسی ج.ا. ا، محمد صالح شخص توکلیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۰ش. چکیده پایان‌نامه را اینجا ببینید
- رویکرد کیفری بر آزادی اجتماعات و راهپیمایی‌ها، احمد شکری بخشایش، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- مسئولیت مدنی اشخاص در اعتراض‌های عمومی (قانونی و غیرقانونی)، حسین رضاییان علی بیگلویی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، ۱۳۹۸ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
عربی
- مبنای قانونی حق تظاهرات در حقوق عراق و ایران، نور جلاوی جبار العفلوکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۰ش. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- حق التظاهر بین الشریعة الإسلامیة و القوانین الوضعیة: دراسة مقارنة، الطوخی السعید یونس الخیاط، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، کلیة الحقوق، جامعة بنها، مصر، ۲۰۱۷م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
- الحراک الثوری السلمی فی ضوء الشریعة الإسلامیة، محمد کمال عبدالخالق حسون، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جامعة المدینة العالمیة (مالزی)، ۲۰۱۶م.
- المظاهرات ضوابطها و آثارها: دراسة فقهیة مقارنة، هانی عطا الله الصرایرة، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، عمادة الدراسات العلیا، جامعة مؤتة، ۲۰۰۷م. پایان‌نامه را اینجا ببینید
منابع دیگر
- حکم المظاهرات فی الاسلام، عبدالمالک بن أحمد رمضانی، انتشار آنلاین، ۲۰۱۹م. متن یادداشت را اینجا ببینید
- المظاهرات فی المیزان الفقهی، هانی بن عبدالله الجبیر، موقع المداد، ۲۰۰۷م. متن یادداشت را اینجا ببینید
- تنبیهات علی مقال حول إباحة المظاهرات، عبدالمحسن بن حمد، المکتبة الشاملة، بی‌تا. متن یادداشت را اینجا ببینید
- درسگفتار عربی: الأساس القانونی لحق الاجتماع و التظاهر السلمی فی القانون الدولی، حسن ثامر طه البیاتی، بی‌تا. متن را اینجا ببیینید
- تظاهرات علیه سیاست حاکم ظالم، استفتائات ناصر مکارم شیرازی، انتشار آنلاین. متن استفتاء و پاسخ را اینجا بببینید