کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین
ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق کتابی است فارسی و نوشته سید مرتضی میرزاده اهری درباره موضوع ترمیم بکارت که از موضوعات چالشی در فقه معاصر است.
پیکربندی کتاب
کتاب دارای یک مقدمه، سه فصل و یک پی‌گفتار است. در مقدمه اهمیت و جایگاه موضوع و نیز پرسش‌های اصلی و فرعی پژوهش مطرح شده است. فصل اول به کلیات اختصاص دارد و در چهار مبحث و یازده گفتار سامان یافته است. تعریف و معرفی انواع پرده بکارت، تعریف بکارت و ثیبوبت، ازاله بکارت، تاریخچه و بالاخره روش‌های ترمیم بکارت در این فصل آمده است.
عنوان فصل دوم ترمیم بکارت از منظر فقه است و در آن نظر مخالفان و موافقان جواز ترمیم گردآوری شده است. این فصل دو مبحث و هشت گفتار دارد. نویسنده نخست دلایل قايلان به عدم جواز و سپس دلایل موافقان جواز ترمیم را مطالعه کرده است. و در هر بخش نیز نخست از زاویه تکلیف دختران و سپس از زاویه تکلیف پزشکان و مجریان ترمیم به مسئله نگاه کرده است.
فصل سوم، ترمیم بکارت از منظر حقوق خصوصی و جزا را مد نظر قرار داده است. این فصل در شش گفتار سامان یافته است. یک گفتار ناظر به نسبت مفاهیمی مثل عیب، تدلیس و تخلف شرط با ترمیم بکارت است و گفتار دوم به آثار حقوقی ترمیم بکارت مثل تأثیر در اذن ولیّ برای نکاح و حق فسخ و مقدار مهریه پرداخته است. چنان که حجم قابل توجهی از بحث نیز به بررسی ماهیت جزایی ترمیم بکارت تحت عنوان فریب در ازدواج اختصاص یافته است.
در مبحث سوم از فصل دوم به چند فرع فقهی اشاره شده است. مثل هایمنوپلاستی زن شوهردار (ص۳۳۹)، و نیز رابطه ترمیم بکارت با مفهوم دوشیزگی بررسی شده است. از نظر نویسنده اگر ملاک دوشیزگی سلامت پرده باشد تفاوتی بین پرده اولیه و ثانویه نیست زنی که درعمل هایمنوپلاستی کرده است دوشیزه محسوب می‌شود ولی اگر ملاک دوشیزگی عدم دخول باشد دیگر این عمل نقشی در بازگشت وصف دوشیزگی ندارد(ص۳۴۳)
مدعیات
نویسنده یازده احتمال درباره معنای باکره بودن را از متون فقهی استخراج کرده و سپس نظر خود را بیان کرده است. [۱]از نگاه او زنان از نظر باکرگی به سه قسم تقسیم می‌شوند؛ باکرۀ حقیقی که هیچ‌گونه رابطه جنسی نداشته است، باکرۀ حُکمی که دخول در قُبُل نداشته است و باکرۀ جعلی که هر چند رابطه دخولی از راه حرام داشته است ولی چون تحت ولایت ولی است باکره محسوب می‌شود.[۲]
از نظر فقهی به فتوای تمام فقیهان شیعه ترمیم بکارت خودبخود حرام نیست و آنچه باعث حرمت آن می‌شود ملازمات آن از قبیل لمس و نگاه نامحرم است. که در این صورت اگر ضرورتی در بین باشد ترمیم بکارت می‌تواند برای زن مجاز باشد. [۳]
از منظر حقوقی نیز ترمیم بکارت عیبی برای زن محسوب نمی‌شود و بنابر این زوج با تکیه بر آن حق فسخ پیدا نمی‌کند[۴] هر چند اگر مصداق تدلیس در نکاح یا تخلف از شرط باشد می‌تواند مجوز فسخ نکاح یا کاهش مهریه باشد. و اگر باعث فریب در نکاح باشد جرم محسوب می‌شود.[۵] و از نظر نویسنده چون معیار باکرگی عدم رابطه دخولی غیرشرعی است بنابر این ترمیم بکارتی که به علت دیگری از بین رفته است مشمول حکم تدلیس یا تخلف از شرط نیست.[۶]
از نظر نویسنده معیار عرفی دوشیزگی عدم رابطه جنسی منجر به دخول از روبرو است. بنابر این اگر دختر رابطه جنسی نداشته باشد و به هر دلیلی بکارت او از بین رفته و سپس ترمیم شده باشد، عمل ترمیم از سوی او تدلیس در نکاح نیست. [۷]
نویسنده معتقد است باکرگی موضوعی عرفی است و دخالت فقیهان در آن نمی‌تواند حجت باشد. و آنچه فقیه می‌گوید به اندازه سخن یکی از عرف ارزش دارد. [۸]
در بحث از آثار حقوقی ترمیم بکارت، لزوم اذن ولی در ازدواج دختری که ترمیم بکارت کرده است را وابسته به همان مبنای تعرف دوشیزگی می‌داند. بر همین اساس و بر مبنای نویسنده کتاب اگر ازاله بکارت از طریق دخول شرعی نباشد، دختر هم‌چنان نیازمند اذن ولی شرعی است. [۹]
آثار حقوقی ترمیم بکارت (حقوق مدنی)
- اذن ولی
- حق فسخ نکاح
- مهریه. در این بخش نخست مهریه در فرض فسخ نکاح مطرح شده که قبل و بعد از دخول شوهر صورت آن متفاوت است. چند نظریه مبنی بر عدم استحقاق مهر یا استحقاق بخشی از مهریه مطرح شده است. فرض دیگر عدم فسخ نکاح است که در این فرض نویسنده ترجیح می‌دهد که زن و شوهر درباره مقدار مهریه مصالحه کنند و در صورت عدم تصالح مهریه زن درصدی از مهر المسمی است که بر اساس تفاوت مهر المثل باکره و غیرباکره سنجیده می‌شود.[۱۰]
- تاثیر ترمیم بکارت در مهر المثل ازاله بکارت ترمیم شده[۱۱]
- پزشکی که ترمیم بکارت را انجام می‌دهد مسئولیت حقوقی نسبت به تدلیس در نکاح ندارد[۱۲]
آثار حقوقی ترمیم بکارت (حقوق کیفری)
- فریب در ازدواج. برای تحقق این عنوان نیز قصد فریب باید ثابت شود
- اخفای ادله جرم. این عنوان فقط در برخی فروض بر پزشک قابل تطبیق است. [۱۳]
- معاونت در جرم فریب و نیز اخفای ادله جرم برای پزشکان
روش استدلال
فقیهان اهل سنت غالبا بر اساس سدّ ذرایع، قیاس و استحسان به ترمیم بکارت نظر کرده‌اند و با مقایسه مصالح و مفاسد مترتب برآن حکم تکلیفی مسئله را بیان کرده‌اند ولی قاطبه فقهای شیعه بحث را از اصل اباحه شروع کرده و سپس به لوازم ترمیم بکارت توجه کرده‌اند.[۱۴]
دلایل مخالفان
دلایل حرمت برای دختران
- عدم جواز لمس و نگاه نامحرم (ص۱۸۱) به نظر نویسنده در موارد ضروری از این دلیل می‌توان رفع ید کرد.
- وجوب تحمل ضرر خاص به جهت دفع ضرر عام (ص۱۸۸) این قاعده کلیت ندارد و باید مقدار هر یک از ضررها رو مقایسه کرد و ممکن است گاه ضرر عام را به نفع ضرر خاص تحمل کنیم
- قاعده ارش(ص۱۹۵) این که در جنایات ارش هست نافی حق ترمیم نیست. و همیشه هم جنایتی در کار نیست که ارش داشته باشد.
دلایل مشترک بین دختران و پزشکان
- حرمت تغییر در تکوین و خلقت خدا (ص۲۱۰) این ناظر به تغییر در مسیر غیر الهی است.
- حرمت تدلیس و فریب در نکاح، (ص۲۰۸)
- حرمت تسهیل زمینه فحشا (ص۲۴۰)
- قاعده «الضرر لا یزال بالضرر» (ص۲۴۷) که مورد استناد فقهای اهل سنت است
- حرمت اختلاط نسب (ص۲۵۵)
- قاعده عدالت (ص۲۶۰)
دلایل حرمت برای پزشکان
- حرمت لمس و نظر به عورت غیر(ص۲۶۹)
- حرمت اعانه بر اثم (ص۲۷۴۹) تفاوت تعاون با اعانه(ص۲۷۶) اعانه بر ظلم غیر از اعانه بر اثم است(ص۲۷۷) قاعده شمول ندارد و مخصوص برخی موارد است.
دلایل موافقان جواز
دلایل جواز برای دختران
- قاعده تسلیط (ص۲۸۱) افراد بر بدن خود تسلط دارند و می‌توانند عمل جراحی کنند
- لزوم پرهیز از مواضع تهمت و بدگمانی (ص۲۸۵)
- حرمت اعتراف به فحشا و لزوم کتمان آن (ص۲۹۰)
- قاعده اضطرار (ص۲۹۶)
- قاعده نفی عسر و حرج (ص۳۰۴)
دلایل مشترک بین پزشکان و دختران
- اصل اباحه (ص۳۱۴)
- اصل برائت (ص۳۱۶) که عبارت دیگری از اصل اباحه است
- لزوم منع اشاعه فحشا (ص۳۱۷)
- لزوم حفظ عِرض و آبرو (ص۳۲۰)
- لزوم اصلاح فاسق (ص۳۲۴)
- لزوم حفظ نفوس (ص۳۲۷)
- قاعده دفع افسد به فاسد (ص۳۳۱)
دلیل جواز برای پزشکان
- لزوم ستر عیوب دیگران (ص۳۳۵)
اشکالات کتاب
- زاید بودن بسیاری از مباحث کتاب از جمله معرفی انواع پرده بکارت و تاریخچه و ....
- نقل‌قولهای مستقیم فراوان به همراه ترجمه متون عربی
- طول و تفصیل در بیان هر یک از ادله و شروع از مقدمات بعیده مثل ص۳۰۴ که عسر و حرج را توضیح داده است.
- انواع و اقسام مفهوم‌شناسی‌ها در همه بخش‌های کتاب که حتی به تعریف کلمه ازاله و فرج نیز منتهی شده است
- معلوم نیست چرا مستندات قواعد فقهی بحث شده است. مثلا مستندات قاعده عسر و حرج (ص۳۰۶)
پانویس
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۸۴-۹۰.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۴۳۹.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۴۳۸.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۵۴.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۷۵.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۷۵.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۶۷.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۷۴.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۷۸.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۹۷.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۳۹۸.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۴۰۲.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۴۲۱.
- ↑ میرزاده اهری، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، ص۴۴۳-۴۴۴.
منابع
- میرزاده اهری، سید مرتضی، ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، ۱۳۹۵ش.